EX-VRIJWILLIGSTER:
TEVEEL IDEALISME WAS
AFKNAPPER GEWEEST
ZWEDEN:
vakantieland voor de individualist
i% w
31 V w
T
HET NIEUWE STADSBLAD - PAGINA 29 - WOENSDAG 1 FEBRUARI 1978
„Onbewust ideaal" vulde de Rijksge
neeskundige Dienst-arts in op het
sollicitatie-formulier, als antwoord op
de vraag waarom ik uitgezonden wilde
worden. Ik ben niet met duidelijk om
lijnde idealen vrijwilligerswerk gaan
doen. In Kenia was een tekort aan ver
pleegkundigen, maar hier in Ne
derland konden ze me net zo goed ge
bruiken. Ik zou hier een even goed of
slecht verpleegster zijn als daar. Nee,
heel simpel, het leek me gewoon inte
ressant om in de woestijn tussen de no
maden te leven en daar met mijn vak
iets te doen".
VOLKOMEN GEÏSOLEERD
Aan het woord Marian Dingemans, die
voor de SNV drie en een half jaar in
Kenia werkte, waarvan twee en een
half jaar in het meest arme deel van
Kenia: de Turkana-regio in het noord
westen. Turkana is een woestijngebied,
twee keer zo groot als Nederland, waar
160.000 nomaden leven. Het ligt volko
men geïsoleerd tussen bergmassieven
in het noorden, westen en zuiden en
een lang uitgestrekt meer in het oosten.
Een streek, waar de Keniaanse rege
ring zich weinig aan gelegen laat lig
gen. „Het is een krankzinnig gebied,
bijna onmogelijk om hier iets van de
grond te krijgen, te ontwikkelen. Als ik
al idealistisch geweest zou zijn, was ik
er waarschijnlijk binnen de kortste ke
ren op afgeknapt", zegt Marian.
BLIJDE ONBEVANGEN MENSEN
Langdurige droogte was er in 1962 de
oorzaak van dat er een enorme hon
gersnood uitbrak, die aan honderden
Turkana's het leven kostte. De Ierse
missie ging er heen om hulp te bieden.
De paters en zusters bouwden er een
ziekenhuisje en een schooltje. „Toen ze
er eenmaal zaten, konden ze eigenlijk
niet meer terug. Je kunt een kind nu
eenmaal niet zijn lolly afpakken, waar
hij al aan geproefd heeft. Misschien
was het beter geweest als men de na
tuur gewoon zijn gang had laten gaan
en zich er niet mee bemoeid had. Dat
klinkt wel erg hard, maar ik zie het als
volgt. Van huis uit zijn de Turkana's
hele blije, onbevangen mensen. Ze
hebben zich in de loop van de eeuwen
weten aan te passen aan de barre om
standigheden. Normaal lijden ze geen
honger en leven gelukkig. Omdat ze
niets bezitten, hoeven ze zich ook niet
druk te maken over materiële zaken.
Door onze komst hebben ze een klein
beetje van de lolly kunnen proeven,
willen nu meer, maar dat is, zover ik
het kan beoordelen, gezien de geogra
fische omstandigheden, zeker de eerste
tientallen jaren onmogelijk. Pogingen
zoals ondermeer door een Noorse orga
nisatie, de Ierse missie en de FAO on
dernomen, met het ontwikkelen van
projekten, zijn tot nu toe mislukt, of
waren slechts druppels op die bekende
gloeiende plaat. En dat de Keniaanse
regering in het kader van haar ontwik
kelingsprogramma niet eerst de moei
lijkst te ontwikkelen gebieden ter hand
neemt vindt Marian logisch.
BIJZONDER PROGRAMMA
De zusters in Turkana deden op een
gegeven ogenblik een beroep op de
SNV voor een verpleegkundige, die ze
zelf niet beschikbaar hadden. On
danks het feit dat het Turkana-projekt
niet paste in het reguliere programma
van de SNV (het zat er bijvoorbeeld in
de verste verte niet in dat binnen af
zienbare tijd Kenianen zelf de vakatu-
res zouden kunnen vervullen), kon toch
in het kader van het bijzondere pro
gramma een vrijwilligster worden uit
gezonden. „Ik vind het een goede zaak
van de SNV dat ze via dit bijzondere
programma meer ruimte schept voor
ontwikkelingshulp" is Marian's me
ning. „Toen ik me bij de SNV aan
meldde, werd mij gevraagd of ik voor
keur had voor een bepaald land. Dat
had ik niet. Ik wilde alleen niet bij of in
een grote stad zitten. En daar ging ik
dan, ik mag wel zeggen het grote onbe
kende tegemoe*. De SNV had nauwe
lijks projektinformatie kunnen krijgen
en was daardoor niet in staat mij veel
over Turkana te vertellen. Het enige
dat ik wist, dat ik in een semi-woestijn
terecht zou komen, dat het er bloed
heet was en ver van de bewoonde
wereld".
VELDWERK
Mijn taak in Kakuma, het missie-ne-
derzetje waar ik terecht kwam, was het
werk in het veld. De zusters zelf run
den het ziekenhuisje met 24 bedden en
een operatiegebouwtje, waarde „flying
doctor service" eenmaal per maand
kwam opereren. Navel- en liesbreuken
kwamen veel voor, en verder een soort
lintworm die ontzettende zwellingen in
de buik veroorzaakt en operatief moet
worden verwijderd. Met een Landrover
trok ik rond en bezocht een keer per
week of twee weken 10 vaste stand
plaatsen. Deze lagen gemiddeld zo'n
50 km. van Kakuma af. In de eerste
tijd van mijn verblijf was zo'n stand
plaats niet meer dan mijn eigen Lan
drover. Later bouwden de paters golf
platen gebouwtjes. Mijn werk lag
hoofdzakelijk op het gebied van de cu
ratieve zorg. Zaken als voedings- en
hygiëneleer, waar ik me in principe ook
mee zou bezighouden, hadden j^woon
geen zin. Punt één, de mensen hebben
hun eigen methodes en opvattingen die
voldoen. Punt twee, in de praktijk was
onze kennis op dit gebied in deze om
standigheden toch niet te ver
wezenlijken".
In de rapporten die ze regelmatig naar
Nederland stuurde heeft ze getracht
heel concreet en gedetailleerd over
haar werk in Turkana, het leven daar
enz. te schrijven, dit ook met het idee
dat haar opvolgers zo iets beter besla
gen ten ijs hier van start zouden kun
nen gaan, en goed ervan doordrongen
zouden zijn dat je daar niets en nog
eens niets aan gemakken hebt en de si
tuatie gewoon moet kunnen aanvaar
den.
Marian Dingemans in Turkana op
weg naar een veldpost.
Zweden, ook wel Europa's laatste wildernis genoemd, is nog nauwelijks door het
toerisme ontdekt. Cijfers dragen het bewijs aan. In de vakantieperiode juni-
augustus 1977 vonden er in heel Zweden 1.582.000 toeristische overnachtingen
plaats waarvan 258.000 op rekening van Nederlandse gasten geschreven werd.
Qua aantal komen de Nederlandse toeristen, na de Duitse, op de tweede plaats.
Wat verwachten de Nederlanders van een vakantie in Zweden? Het antwoord op
deze vraag wilde ook de Zweedse Handelsdelegatie in Den Haag wel eens op pa
pier zien. Een onderzoek, uitgevoerd samen met de universiteit van Rotterdam,
leert dat de Nederlander van een reis naar Zweden iets avontuurlijks, iets anders
dan al het andere verwacht
Dit verwachtingsbeeld komt overeen
met de ervaringen van de Nederlanders
die een vakantie in Zweden hebben
doorgebracht. Zweden is inderdaad
een land voor een andere, avontuur
lijke en op de natuur gerichte vakantie.
ONGEREPTE NATUUR
Zweden: een land met een schone, on
gerepte natuur met een rijk bloemen
en dierenleven. Je kunt er in uitge
strekte wouden vrij rondtrekken. Proe
ven wat de natuur aan bessen, vruch
ten en paddestoelen te bieden heeft.
Schone lucht inademen en de stilte
voelen, die alleen nog verstoord wordt
door geluiden die al bestonden lang
voordat de mens zijn intrede in de we
reld deed. Het landschap is uiterst ge-
varieer. Er zijn ruige, woeste bergstre
ken in het noorden en er is een lieflijk
laagland in het zuiden. En overal bos
sen. Maar bovenal is er water. Schoon,
helder water. De natuur in Zweden is
er praktisch voor iedereen. Dank zij
het „Allemansratten", of wel het alle-
mansrecht. Het allemansrecht is een
oud recht om zich vrij te bewegen in de
Zweedse natuur. Het is een uniek
volksrecht, dat in de meeste landen
niet bestaat en zelfs in geen wetboek is
terug te vinden.
„Allemansratten is een traditie die is
voortgesproten uit een eeuwenlang re
spect voor elkaar en het geloof, dat
iedereen die zich in de natuur begeeft
zijn verantwoordelijkheden kent.
Buiten de zorg voor de natuur legt het
allemansrecht ook andere verplichtin
gen op. Men moet rekening houden
met de mensen die in het gebied wonen
waar men bijvoorbeeld picknickt. De
bewoners hebben recht op de zoge
naamde huisvrede, hetgeen betekent,
dat men liefst buiten gehoor- en ge
zichtsafstand dient te blijven. En niet
door iemands tuin loopt.
Het allemansrecht is niet van toepas
sing op motorvoertuigen en geeft geen
recht om beschermde bloemsoorten te
plukken, over akkers met groeiend ge
was te lopen, takken te breken of
vuurtjes te stoken waar dat gevaarlijk
is.
Zoals gezegd, water is er voldoende in
Zweden. Er zijn niet minder dan
96.000 meren. Eien aantal dat, wellicht
met Canada als uitozndering, nergens
ter wereld in één bepaald land wordt
aangetroffen. Ze zijn altijd schoon en
men kan er vrijwel altijd in vissen,
zwemmen en varen. Voeg daar dan nog
bij ca. 7000 km. lange grillige kustlijn
met Ijorden, zandstranden en dui
zenden eilanden voor de kust; alleen al
in de scherenarchipel bij Stockholm
liggen 24.000 eilanden en men be
schikt over recreatieve mogelijkheden
die vrijwel onbeperkt zijn.
Zweden vraagt er gewoon om er op uit
te trekken, de natuur in. Men heeft in
dit land de ruimte. Het is 12 maal gro
ter dan Nederland en wordt slechts be
woond door 8 miljoen Zweden. De helft
van het land bestaat uit bossen en
wouden waar men een bijzonder rijke
wildstand in aantreft, o.a. elanden'
rendieren en vossen.
De prachtige natuur en de afmetingen
van het land maken Zweden tot een
ideaal kampeerland. Kamperen is in
Zweden een populaire manier om de
vakantie door te brengen. Men kan be
schikken over meer dan 500 goed
geoutileerde campings, over het gehele
land verspreid. Vrijwel zonder uitzon
dering temidden van, of vlakbij, onge
repte natuur.
KAMPEERPAKKET
Het kamperen in Zweden is beslist niet
duur. De Zweedse Nationale Kampee-
rorganisatie heeft het mogelijk ge
maakt goedkoop in Zweden te kampe
ren. Er zijn thans in Nederland kant
en-klare kam peerpakketten te koop.
Passagebiljetten voor de veerdiensten
naar Zweden, alsmede een aantal
kampeercheques overeenkomend
met het aantal overnachtingen in Zwe
den maken daarvan deel uit. De
kampeercheques gelden voor ca. 260
over het land verspreide campings.
Iedere cheque is goed voor één over
nachting van het hele gezin, inclusief-
auto, tent of caravan.
Het vertrek per boot kan geschieden
vanuit Amsterdam via de Tor Line en
ook vanuit Noordduitse havens via de
Stena Line.
Een selectie van een kampeerplaats is
gemakkelijk te maken aan de hand van
het officiële Zweedse campingboek en
de Zweedse campinggidsen. Het boek
verschijnt ieder jaar in verschijnt ieder
jaar in april. Overigens kan men bij
zijn reisburo terecht voor een speciale
krant 'Camping in Zweden". Daarin
vindt men een overzicht van een deel
van de in het campingchequesysteem
opgenomen campings. In dit overzicht
staat aangegeven of men op een be
paalde camping kan vissen, varen, bo
ten huren eet. Bij aankoop van een
kampeerpakket krijgt men een volledig
overzicht van alle bij het systeem aan
gesloten campings. Daarnaast zijn er
nog de campinggidsen per regio. Daar
in zijn o.a. luchtfoto's opgenomen van
de verschillende kampeerplaatsen zo
dat de situering van de camping ten
opzichte van de natuur is te zien. De
gidsen kosten ca. 50 cent per stuk en
zijn op alle kampeerplaatsen verkrijg
baar. Wanneer men naar een ander
gebied vertrekt, kan men de ene gids
gratis voor de andere inruilen.
STUGA'S
Op vele plaatsen in Zweden treft men
leuke, rode, houten vakantiebungalows
aan, die in Zweden stuga's heten.
Meestal in of nabij het bos, dan wel
vlakbij vis- en zwemwater. Ze zijn te
huur voor perioden van minstens een
week. Al naar gelang de huurperiode,
grootte en inrichting betaalt men voor
deze vakantieverblijven bedragen ui
teenlopend van ca. 200 tot 400 gulden
per week.
HOTELCHEQUES
Een andere manier om Zweden te
ontdekken is een zwerftocht per auto
van hotel naar hotel. In Zweden heeft
men een speciaal programma ontwik
keld onder de naam Go-as-you-
please", ofwel, vrij vertaald, „zwerven
door Zweden". Basis van dit program
ma is één uniform hotelcheque-systeem
waarbij 370 hotels in 150 plaatsen, ver
spreid over het hele land. zijn aange
sloten.
Het systeem werkt als volgt:
Er zijn hotelcheques in twee prijsklas
sen: kwaliteitscheques en budgetprij-
scheques. Het verschil tussen beide is
dat men voor de 43 gulden per persoon
kostende kwaliteitscheque een kamer
met douche of bad krijgt, terwijl bij de
budgetprijshotels (kosten 25 gulden
per persoon) de douche of bad zich op
de gang bevindt. De cheques geven
recht op een overnachting op basis van
een tweepersoonskamer inclusief
ontbijt. Kinderen beneden de 12 jaar,
die in het bed van hun onders slapen,
verblijven gratis. Het ontbijt voor dit
kind wofdt dan wel kontant in het ho
tel afgerekend. Voor een extra bed op
een tweepersoonskamer kan men een
korting-cheque (50%) kopen voor zowel
een kind als volwassene. In dit geval is
,het ontbijt dan wel in de prijs inbegre
pen.
„Go-as-you-please", zelf bepalen waar
men naar toe gaat, en wanneer. De
procedure is eenvoudig. Voor het ver
trek even kontakt opnemen met het
reisburo of vervoersmaatschappij. Men
koopt het aantal benodigde cheques en
boekt tegelijkertijd de eerste overnach
ting in Zweden. Met de cheques krijgt
men tevens een gids met namen van de
aangesloten hotels. De volgende boe
kingen kunnen worden verricht bij de
receptie van het hotel dat men verlaat.
Hoewel reserveringen niet noodzake
lijk zijn. Onderzoekingen in Zweden
hebben uitgewezen dat zelfs in het
hoogseizoen hotels nooit meer dan voor
50% bezet zijn. Evenals in het geval
van de campings' verblijft men in de
Zweedse hotels ook nooit ver van de
natuur.
AKTIEVE VAKANTIE
Kampeerders en hotelgasten worden in
Zweden op tal van plaatsen In de gele
genheid gesteld de normale paden te
verlaten en per kano of te voet, even
tueel met een gids, de ruige natuur in
te trekken. Tochten voor groepen en
individuen, jeugdigen en ouders met
kinderen, een enkele dag of meerdere
dagen met overnachtingen in boshut
ten eet. zijn mogelijk. Een merkwaar
dige ervaring, zo'n overnachting aan de
oever van een meer, of in een of ander
verlaten gebied.
Voor dergelijke tochten kan men een
complete uitrusting huren, inclusief
tent, Canadese kajak eet. Dezelfde
mogelijkheden bestaan voor tochten in
het Zweedse hooggebergte. Maar ook
andere vormen van een aktieve vakan
tie zijn mogelijk. Specifieke vaar-, vis-
en fietsvakanties; Zweden heeft er de
mogelijkheden en faciliteiten voor.
Visvergunnigngen kosten in sommige
streken ca. 25 gulden per week voor het
hele gezin. De hengelsport in de kus
twateren is vrij. Boten zijn in alle soor
ten te huur: groot, klein, met en zonder
motor.
In Zweden kent men ook het instituut
van wat men hier jeugdherbergen zou
noemen. „Vandrarhem" is de naam.
Een betere omschrijving dan jeugdher
bergen is eigenlijk trekkersherberg,
zonder dat daarbij het accent op de
jeugd valt. Iedereen kan er gebruik van
maken. Dat gebeurt ook. Jong en oud.
Hele gezinnen dikwijls. De trekkers-
herbergen zijn goed ingericht, over
heel Zweden verspreid en danken hun
grote populairiteit aan de logiesprij
zen: tussen de 7 en 11 gulden per per
soon per nacht. Afhankelijk van de
klasse. Bijna alle trekkersherbergen
beschikken over speciale gezinska
mers.
MISVERSTANDEN
Zweden is een prachtig land met een
soms adembenemend mooie natuur en
grote mogelijkheden voor recreatie.
Toch bestaan er een paar hardnekkige
misverstanden die hebben voorkomen
dat de .toerist, op zoek naar rust, ruim
te en een aktieve, andersoortige, avon
tuurlijke vakantie' Zweden nog niet
heeft ontdekt.
Drie misverstanden te vatten onder:
Zweden is zo ver; Zweden is koud en
Zweden is erg duur.
Zweden is niet ver. Een vakantie in
Zweden kan al even buiten de huisdeur
beginnen. Men behoeft er geen dagen
of uren voor in de files door te brengen.
Een paar keer per week varen schepen
van de Tor Lina vanuit Amsterdam
naar de Zweedse havenplaats Goten-
burg. Een en twintig uur later stapt u
daar weer van de boot. Fris en monter.
Inmiddels heeft u dan als Zweden-rei-
ziger kunnen genieten van een verblijf
aan boord, het smorgasbord leren
waarderen, gedanst of een gokje aan de
roulette gewaagd. Men kan ook ver
trekken vanuit de Duitse havenplaat
sen Kiel en Travemünde.
Een ander misverstand: Zweden is
koud. Inderdaad, in het hartje winter
kan het er lekker koud zijn. Een kou
terug te voeren tot het landklimaat.
Dankzij dit klimaat zijn de Zweedse.,
zomers heerlijk warm en niet zo veel
vuldig doortrokken van naargeestige
regenbuien als in Nederland. De ge
middelde temperatuur in Zweden be
draagt in de maand augustus 20-24
graden. En in juni mag de Zweed meer
uren zonneschijn verwachten dan de
bewoner van, bijvoorbeeld, een stad als
Madrid. Het water heeft in juli en
augustus een temperatuur van onge
veer 20 graden.
Het meest hardnekkige misverstand
betreft ongetwijfeld het Zweedse prij
speil. Alleen bier, sterke drank en siga
retten zijn er duur. Het voedselpakket
bijvoorbeeld is zeker niet duurder dan
in Nederland. De benzine is een stuk
goedkoper. Bovendien profiteert de
Nederlandse toerist in Zweden van het
feit dat door verschillende recente de
valuaties van de Zweedse kroon de gul
den vier en dertig procent in waarde
t.o.v. de Zweedse kroon is gestegen.
PERFECTE VAKANTIEMAANDEN
Wij verhieldden het al, Zweden is een
groot land. Volledig bezette hotels en
campings zal men er dan ook vrijwel
nooit aantreffen. Maar ga toch als het
enigszins mogelijk is in juni of augus
tus. Juni biedt u lange' lichte zomer
avonden en een schitterend bloeiende
natuur. In de maand augustus is het
water het warmst, de warme julizon
heeft dan de gelegenheid gekregen het
water maximaal te verwarmen. Het is
dan tevens de beste tijd om bessen en
paddestoelen te vinden. De meeste
Zweden gaan evenals de Nederlanders
in juli op vakantie. Daardoor is het op
de veerboten en in Zweden zelf druk
ker dan anders. Een goede raad in dit
verband: boek tijdig uw overtocht.
Voor de rest maakt het weinig verschil.
Zweden is immers groot genoeg. Een
grotere geruststelling wellicht: het ech
te massatoerisme zal altijd aan Zweden
i voorbijgaan.
Kortom Zweden zonder platgetreden
vakantiepaden Is een land voor een an
dersoortige aktieve vakantieganger;
een natuurliefhebber, een avonturier.
