Tuinder van 19NU is
moderne manager
Illfff
HET NIEUWE STADSBLAD PAGINA 41 WOENSDAG 15 FEBRUARI 1978
Met recht de Glazen Stad.
Van 16 tot en met 19 maart is er in
de CCWS in Honselersdijk de pre
sentatie Westland 19NU. Een
groots opgezette bloemen, groente
en fruitshow, waar men 100.000 be
zoekers verwacht. 10.000 Vierkante
meter, waarop de Westlanders eens
gaan laten zien, waartoe ze in staat
zijn. Om u alvast een beeld te geven
van het Westland deze reportage.
Verpakking maakt veel uit. In de
radijs-sector zien we een sprekend
voorbeeld. Voorzitter Zeelenberg van
de veiling Westland Zuid verhaalt me
hoe oud-burgemeester Thomassen van
Rotterdam in Naaldwijk (weieens de
hoofdstad van het Westland genoemd)
een lezing hield voor een aantal tuin
ders over de uitbreiding van de haven.
Dat zou natuurlijk tuinbouwgrond
gaan kosten en de tuinders zaten niet
zo te wachten op die uitbreiding. Tho
massen haalde toen een vierkant plas
tic zakje met radijs tevoorschijn. On
der het motto: zie je wel, we hebben
jullie helemaal niet nodig. Mijn vrouw
kocht dit vanmiddag in de supermakt.
Radijs... uit Californië. Moraal: door
een grotere haven wordt de wereld
kleiner.
De Westlandse tuinders hebben toen
de koppen bij elkaar gestoken. Voor
zitter Zeelenberg: ,,Een aantal jaren
geleden is de handel hier gekomen om
te praten over de verpakking van de
radijs. We verpakten ze toen in plastic
kisten, waar de radijs in werd aange
voerd in bosjes. Eigenlijk met dezelfde
achtergedachte als bij de sla, waar we
het zojuist over hadden. Ook hier wilde
men naar een eenmalige verpakking,
die een leuke presentatie zou geven.
Die is er gekomen. Er kwamen ook
halve bosjes. In een kleiner bakje.
Overleg is er geweest, wat weerstanden
overwinnen. Vandaag de dag is ieder
een er wel van overtuigd, dat het een
goede keus is geweest".
,,Toen kwamen de zakjes uit Amerika
en hebben we gedacht, kunnen wij dat
nou ook niet. Bovendien wij voerden de
radijs aan met lof er nog aan. In de
warme zomer, twee jaar geleden hij-
voorheeld, werd dat groen al gauw geel
en dat is nu niet zo'n smakelijk gezicht.
Zo ontstond het idee van het zakje.
Wat ze in Amerika kunnen, kunnen
wij ook. En om duidelijk te laten zien
waar de radijs vandaan kwam hebben
wij een puntzakje ontworpen. Albert
Heijn heeft daar een proefverkoop van
gedaan en dat ging goed. Van lieverlee
is de hele radijssector in ontwikkeling
gekomen".
Op weg naar de tuin van Piet de long.
Eens de grote man in de rozenteelt. Nu
totaal omgeschwitst en met een grote
tuin met alleen maar radijs.
Arie van der Lee, onderweg in de auto:
,,Het leuke van zo'n veiling is toch dat
het zeg maar concerns zijn met miljoe
nenomzet, maar dat de leden, dat zijn
de tuinders, het zelf voor het zeggen
hebben. Als er iets is, komt er een le
denvergadering. Het bestuur ook,
wordt gekozen uit de leden. De veiling
voorzitter is zelf tuinder".
Is dat een full-time baan voorzitter?
„Hij is in ieder geval iedere morgen op
de veiling. Daarnaast heeft hij uit
hoofde van z'n voorzitterschap nog wat
andere functies in commissies. Het
vraagt nogal wat uren per dag. Op zijn
eigen bedrijf is een bedrijfsleider", legt
Arie van der Lee uit.
De tuin van Piet de Jong. In Monster,
vlak achter de duinen. Vijf jaar gele
den één van de grote rozentuinders. In
ene keer omgeschakeld naar de radijs.
Actief in de radijswerkgroep, die zoekt
naar nog betere wegen om de radijs te
kweken. Zo is er een oogstmachine
ontwikkeld. Die weer eisen stelt aan
het zaaien, wat nu precies recht en om
de zoveel tussenruimte moet gebeuren.
Hem gevraagd waarom hij van de ro
zen op de radijs overschakelde.
De Jong: „De bloemen kostten me
nogal wat hoofdbrekens. Concurrentie
uit de derde landen, die we aan zagen
komen, heeft mij ertoe bewogen wat
anders te gaan doen. Bovendien, de ro
zenteelt vraagt in het weekend veel
werk. Het werd steeds moeilijker daar
personeel voor te krijgen. Zaterdag en
zondag moesten de rozen geoogst
worden."
Arie van der Lee weet, dat Piet de Jong
niet de enige is, die geen rozen meer
kweekt. Veel kozen er voor tomaten.
De Jong niet. Hij: „De hele radijsteelt
hier is een kwestie van de grond. Ik zit
hier op zandgrond en die is heel ge
schikt voor radijs. Op klei geeft dat
weer meer problemen". In 1977 is hij er
mee begonnen en nog immer experi
menteert hij. Later kwam er de belich
ting bij. Eerst wat experimenten, het
product is nogal lichtgevoelig. Maar de
resultaten waren er naar. Er hangt nu
voor tonnen aan het dak. Op de grond
ligt hier en daar wit, wat stadsmensen
piepspul zouden noemen. Dat reflec
teert weer en geeft nog weer betere re
sultaten. Het ligt niet overal. De Jong
vertelt me, dat hij nog proeven neemt
ermee. Hij: „We hebben enorm veel
moeten leren. Geen mens, ook op het
proefstation niet, wist wat de resulta
ten zouden zijn. Ook wat betreft de
rassen..Niet ieder ras reageert hetzelf
de op de belichting". Het voordeel van
de belichting is, zo vertelt De Jong me,
dat de radijs in de winter een goede
kleur houdt en een goede smaak. Als je
in november radijs zaait, zonder be
lichting, dan is de kwaliteit niet zo bij
zonder wat de smaak betreft. Ook de
kleur, de presentatie, is dan mjnder.
Het bedrijf van De Jong omvat 18.000
m2, plaats voor per jaar acht volledige
teelten, 2000 m2 tegelijk ingezaaid. In
de midwinter heeft de radijs acht we
ken nodig, meer naar de zomer wordt
dat minder. In het voorjaar vier weken
en midden in de zomer duurt de teelt
maar drie weken. Zonder belichting,
dus met minder kosten. Dat de belich
ting toch een uitkomst is, mag blijken
uit het feit, dat mèt belichting hartje
winterde radijs van zaaien tot oogsten
acht weken nodig heeft. Zonder belich
ting zou dat veertien weken zijn. Piet
de Jong heeft veel geëxperimenteerd.
Via de studieclub draagt zijn ervaring
bij aan de studie rond de radijs. Ande
ren maken gebruik van zijn experi
menten. Dat is vrij uniek. De tuinder
kan zijn ervaringen ook voor zichzelf
houden en als een „fabrieksgeheim"
bewaren. Piet de Jong is daarom toch
wel voorstander van een systeem,
waarbij iemand, die zijn ervaringen ten
algemene nutte op tafel brengt in zijn
kosten van het experimenteren tege
moet wordt gekomen.
Dan vertelt hij over de radijs. Als een
volleerd bioloog eigenlijk. Binnenkort
gaat hij hier werken met de nieuw
ontwikkelde oogstmachine.
Toont ook niet zonder trots de wasma
chine. Een eigen idee, waar ook ande
ren weer voordeel van hebben.
De veiling, de deur van de tuin van Europa.
Bloementeelt; vrij arbeidsintensief.
