VOORSPEL
HOOG
WATERKERING
Afmetingen sluis
Uitvoering
Door minister
ir. D. S. Tuynman
Wekelijkse publicatie van de
Gemeente Schiedam
Verzorging: Voorlichtingsambtenaar
Stadskantoor Emmastraat 1,
telefoon 26.05.00, toestel 340.
cmnn
DE OUDE BUITENSLUIS
- de toestand vóór 1975
DE NIEUWE BUITENSLUIS
- zoals die er thans uitziet
Geschiedenis
Buitensluis.
»o\
l,lT, JU
NIEUWE BUITENSLUIS OFFICIEEL
GEOPEND
De minister van Verkeer en Waterstaat, ir.
D. S. Tuynman, heeft vandaag, woensdag
27 september, officieel de nieuwe Buiten-
sluis in de Schiedamse Voorhaven geopend.
Daarbij waren aanwezig de Dijkgraven van
de Hoogheemraadschappen Schieiand en
Delfland, het gemeentebestuur van Schie
dam, directieleden van Rijkswaterstaat en
nog vele andere autoriteiten. Een belangrijk
gebeuren voor de stad Schiedam, waaraan
de plaatselijke kranten ongetwijfeld grote
aandacht zullen besteden. Op deze pagina
willen we echter vooral de aandacht vesti
gen op de wordingsgeschiedenis van de
nieuwe Buitensluis; aan wat er is voorafge
gaan aan deze grote dag.
Als gevolg van de grote stormvloedramp
van 1 februari 1953 heeft het parlement nog
in hetzelfde jaar de Deltawet vastgesteld.
Daarin is o.m. voorgeschreven dat alle bui-
tenwaterkerende dijken in het Deltagebied
verhoogd en verzwaard dienen te worden.
Dit geldt uiteraard ook voor de buitenwa-
terkerende dijken op Schiedams grondge
bied. Het bij de stormvloedramp van 1953
meest bedreigde punt in de Schiedamse dij
ken was de voormalige Spuisluis, welke ten
westen van de huidige lag. Met grote voort
varendheid is de nieuwe Spuisluis gebouwd
nabij de kruising van de Jachthavenlaan
met de Havendijk. Daarna volgde de verho
ging en verzwaring van de waterkerende
dijken. Er bleef nog één onderdeel ter ver
hoging en verbetering over: de Buitensluis
in de Voorhaven met de aansluitende dijk-
gedeelten
De deuren in de oude Buitensluis reikten
niet hoger dan 4 meter boven N.A.P. Dit
voldeed niet aan de voorschriften maar ver
hoging van de deuren in de in slechte staat
verkerende Buitensluis bleek niet mogelijk.
Zo bleef deze sluis in de afgelopen jaren
een zwak punt in de buitenwaterkering op
de noordelijke oever van de Nieuwe Maas-
/Nieuwe Waterweg. De bouw van de nieuwe
sluis vormde echter het meest gecompli
ceerde onderdeel, niet alleen technisch,
maar ook financieel, van het gehele project
van dijkverzwaring.
Na langdurig onderhandelen tussen alle be
trokken partijen (Rijks- en provinciale wa
terstaat, het hoogheemraadschap Schieiand
en de gemeente Schiedam) is overeengeko
men dat het rijk een bijdrage van 90% zal
leveren in het geheel der kosten, terwijl 10%
voor rekening van de gemeente Schiedam
komt. De gemeenteraad is in april 1974
daarmee akkoord gegaan en heeft gelijktij
dig een krediet van 3.070.000,- verleend.
Gezien de technisch gecompliceerde proble
men hebben B en W van Schiedam de
Rijkswaterstaat, directie Sluizen en Stu
wen, om bijstand verzocht, die in november
1966 ook is toegezegd. In nauwe samenwer-
king met de dienst Gemeentewerken van
Schiedam heeft de directie Sluizen en Stu
wen het bestek en tekeningen gemaakt en
het werk op 20 juni 1975 openbaar aanbe
steed. Het Hei- en Bouwbedrijf Geka N.V.
te Dordrecht heeft het bouwkundige werk
aangenomen voor 8.520.000,-. Door de direc-
tie Bruggen van Rijkswaterstaat zijn tij
dens de bouw aanbesteed de stalen punt-
deuren, de deurbewegingswerken, de bas-
culebrug en de elektrische installatie voor
ca. 3.500-.000,- Voegt men hierbij de
terbeschikking gestelde materialen en de
B.T.W. dan komt men op een totale bouw
som voor de sluis van rond 25.000.000,-.
Bij de uitvoering van het werk heeft de di
rectie Sluizen en Stuwen van Rijkswater
staat, in bijzonder goede samenwerking
met Gemeentewerken Schiedam, de direc
tie gevoerd.
'Voor het op Deltahoogte brengen van de
buitenwaterkering ten oosten en ten westen
aansluitend op de Buitensluis, liggen de
plannen momenteel ter goedkeuring bij
Rijkswaterstaat.
In afwijking van hetgeen gebruikelijk is, is
de hoogwaterkering niet opgenomen in het
buitenhoofd van de nieuwe sluis, doch in
hgt binnenhoofd. Dit is gedaan omdat het
binnenhoofd komt te rusten op een oude
dijk, die gedurende eeuwen heeft kunnen
inklinken en zo een stevige grondslag biedt.
Bovendien is de aansluiting van de pri-
maire waterkerende dijk op het binnen
hoofd korter.
De Deltacommissie heeft de hoogte van de
hoogwaterkering gesteld op 4,90 meter bo
ven N.A.P.om constructietechnische zede-
nen is de hoogte echter 5,10 boven N.A.P.
geworden. Uit overwegingen van veiligheid
is in het binnenhoofd een dubbele storm
vloedkering aangebracht.
Ter vergelijking: het hoogste waterpeil ter
plaatse gemeten is 370 meter boven N.A.P.
dat was tijdens de stormramp van 1953.
De verwachting is dat, na voltooiing van het
Deltaplan, een waterhoogte van 3,50 meter
boven N.A.P. ée'ns in de 250 jaar bereikt zal
worden.
De nieuw-gebouwde sluis heeft een lengte
van totaal 117,5 meter. Bij gebruik van de
buitenste sluisdeuren is de nuttige lengte
van de schutkolk 80 meter; indien het
tweede stel deuren wordt gebruikt is de
schutlengte ca. 71 meter. De breedte van de
sluis is 9 meter en de drempeldiepte in de
sluis komt op 3,40 meter - N.A.P. Het schut-
peil is 2,50 meter. Dit houdt in dat de door
varende schepen de maximaal toegestane
afmetingen mogen hebben van 76 meter bij
8,80 meter.
De hoogte van de wanden van buitenhoofd
en schutkolk bedraagt ca. 7 meter, waarbij
de bovenrand komt op 3,50 meter boven
N.A.P. Dit is dus 1,60 meter lager dan de
hoogte van de hoogwaterkering. Een hogere
wand zou echter de constructie veel duur
der maken, terwijl de scheepvaart veel hin
der heeft van erg hoge kolkwanden.
Het buitenhoofd van de sluis heeft één stel
en het binnenhoofd twéé stellen stalen
puntdeuren, die naar de kant van de
Nieuwe Maas „keren", d.w.z. bij hoge stand
van de Nieuwe Maas het water tegenhou
den. Deze deuren kunnen een vrij groot
„negatief verval" van 2 meter keren, nl.
wanneer het water in de binnenhavens 2
meter hoger staat dan het water in de
Nieuwe Maas.
Het bedieningsgebouw voor de sluis ligt aan
de oostzijde van het binnenhoofd. Het reikt
tot 10 meter boven het sluishoofd (of 15 me
ter boven N.A.P.). De bedieningsruimte,
met grote ramen voor een goed uitzicht
over de gehele sluis, en de schakelruimte,
met het modernste apparatuur, is geplaatst
op een vierkante betonnen schacht van 5,50
meter hoog en 3,5 meter breed, waarin de
trap en de schacht voor de kabels.
De bouw van de nieuwe Buitensluis is in fa
sen uitgevoerd. Dit vanwege de eisen dat er
steeds een hoogwaterkering aanwezig moet
blijven: dat de scheepvaart gedurende de
bouw voortgang moet kunnen vinden en
ook dat het fiets- en voetgangersverkeer
van de Hoofdstraat naar de Maasdijk v.v.
moet kunnen doorgaan.
De onderdelen van de sluis zijn achtereen
volgens gebouwd in „bouwkuipen" van sta
len damwanden met aansluitend een water
dichte bodem van onder water gestort be
ton. Dit maakte het mogelijk om de bouw
kuipen droog te malen, zonder dat in de
omgeving de 'grondwaterstand verlaagd
werd. Verlaging van de grondwaterstand,
veroorzaakt door een bouwput op gewone
wijze, had mogelijk kunnen leiden tot ver
zakking van bepaalde gebouwen in de om
geving van de $fuis.
De bouw van de nieuwe Buitensluis is offi
cieel gestart op woensdag 27 augustus 1975,
toen de Dijkgraaf van het Hoogheemraad
schap Schieiand, wijlen mr. U. G. Schilthuis
en burgemeester drs. A. J. Lems van Schie
dam gezamenlijk in het water van de Voor
haven de eerste stalen damplank sloegen
van de damwand voor de eerste bouwkuip,
voor het buitenhoofd van de sluis.
In het jaar 1769 was er reeds een
sluis aanwezig in de Schiedamse
Voorhaven. In 1975 zijn bij de aan
vang van de bouw van de nieuwe
sluis resten van deze oude sluis en
van een duiker in de bodem gevon
den en verwijderd. In 1769 is ten
oosten van die oude sluis een keer
sluis gebouwd, die tot voor kort nog
in gebruik was als het buitenhoofd
van de schutsluis. In 1908 is over de
sluis de Koninginnebrug, een draai
brug gebouwd, terwijl er in 1926 een
havengebouwtje bij de sluis kwam*
In 1934 is het buitenhoofd van de
Buitensluis hersteld, evenals de mu
ren van schutkolk.
Zowel de muren van de schutkolk
als van beide hoofden en de draai
brug hadden een houten fundering
op houten palen. Daar deze houten
palen van het buitenhoofd niet tot
op de vaste grond reikten, zijn in de
loop der jaren de muren van het bui
tenhoofd door zakkizig achterover
gaan hellen en de vloer in de door
vaart kwam daardoor bol te staan.
Pogingen tot verbetering leverden
geen afdoend resultaat op. Wanneer
op gezette tijden de houten sluisdeu
ren van het buitenhoofd door
nieuwe vervangen moesten worden,
werd van de timmerlieden groot
meesterschap gevraagd: de deuren
liepen taps toe, terwijl de bovenkant
van de deur eezi hoek vertoonde ten
opzichte van de benedenkant.
