EEN POPULAIRE (EN IMAGINAIRE) SNV-ER
Steeds meer
schoolkinderen maken
kennis met Bram Schutte
WAT BLIJDORP BEWEEGT:
Via een tweetal geschonken
giraffen naar monster-aquarium
WIE IS WAT
In Nederland bestaan weinig vrijwilli
gers die zich qua populariteit kunnen
meten met Bram Schutte. Het project-
Bram Schutte, dat in 1972 werd opge
zet door de Educatieve dienst van het
Koninklijk Instituut voor de Tropen te
Amsterdam, zit als volgt in elkaar. De
(imaginaire dus denkbeeldige) vrijwil
liger Bram Schutte, door de Stichting
Nederlandse Vrijwilligers uitgezonden
naar het landbouwcentrum Torna in
Boven-Volta, schrijft in een periode
van drie maanden zes brieven naar la
gere schoolkinderen van de vijfde en
zesde klas. Voor dertig gulden per klas
kunnen onderwijzers een beroep doen
op de brieven en het bijbehorende les
materiaal.
Brief nr. eén is nog vanuit Nederland
geschreven. Bram vertelt van zijn plan
nen naar een Afrikaans land te gaan.
Hij wil, zegt hij, de mensen daarginds
helpen wat welvarender te worden dan
nu het geval is. De tweede brief komt
uit Boven-Volta. Bram schets enthou
siast alles wat hem opvalt in het vreem
de land. De derde brief heeft al een an
dere toon. niet meer de toeristische
kijk op de dingen. Bram begint een
beetje inzicht te krijgen in de leefwijze
van de Voltanen en begrijpt daardoor
meer van wat hij aanvankelijk vreemd
vond.
Dan volgt de vierde brief, waarin over
het werk wordt gesproken. Bram ver
telt aan de.kinderen hoe hij de voedsel
situatie denkt te verbeteren. Zijn plan
gaat in de richting van andere land
bouwmethoden dan die welke de Vol
tanen tot nu toe gebruikten. En in de
vijfde brief wordt heel duidelijk uiteen
gezet waarom zijn fraaie plannen stu
klopen. Bram moet tot de conclusie
komen dat hij de zaak te veel met Ne
derlandse ogen heeft bekeken en dat
zijn manier van denken geen oplossing
biedt voor de Voltanen, omdat hij te
weinig met hun omstandigheden heeft
rekening gehouden. Tenslotte ontvan
gen de kinderen een laatste brief waar
in Bram eerlijk vertelt hoe zijn ideeën
over helpen en hulp geven zijn ver
anderd. Als je iets voor de mensen wilt
doen en bepaalde verbeteringen wilt
aanbrengen akn dat alleen maar luk
ken alsjejsamen oplossingen zoekt die
in dét gebied en voor dié mensen van
toepassing en aanvaardbaar zijn. Je
kunt het niet alleen, je moet samen
werken.
Drie koffers
Begin 1975 kreeg het project er een di
mensie bij. Manshoge koffers drie
stuksreizen sindsdien verschillende
steden af waar scholen hebben meege
daan aan de briefwisseling. In die kof
fers zitten allerlei spulletjes die de fi
guur van Bram nog levendiger maken
dan door zijn brieven al het geval is.
De eerste koffer zit vol met Bram-in-
Nederland. Z'n kamertje met studie
boeken, judopak, foto's, een scriptie
over Indonesië, Kuifje in Afrika, boek
jes over ontwikkelingswerk, SNV-fol-
ders en verder alles wat kinderen aan
spreekt. Door de inhoud van de tweede
koffer krijg je de indruk van Boven-
Volta, van kluiten aarde, huisraad,
hakken en ploegen tot kledingstukken
van de Voltanen. En de laatste koffer
bevat de vergaderruimte in het land
bouwcentrum van Torna. De door deze
koffers gevormde mobiele tentoonstel
ling is een groot succes gebleken. In de
afgelopen jaren hebben bijna twintig
duizend schoolkinderen kennis ge
maakt met Bram Schutte. Tegelijk
hebben zij in de meeste gevallen nog
wel iets méér geleerd, omdat de ten
toonstelling dikwijls wordt gecombi
neerd met een thema dat uit eigen er
varing bekend is.
Zo grepen de organisatoren van het
Friesch Museum in Leeuwarden de
komst van Bram Schutte aan om het
thema ,,koe" centraal te stellen. Dat
leverde een heleboel denkstof op: de
In veel publicaties worden de begrip
pen Reisbureau, Reisorganisatie en
Touroperator door elkaar gebruikt of
vermengd. Een touroperator of reisor
ganisatie is een bedrijf dat uw vakantie
organiseert en produceert. Een soort
„reisfabriek" dus. Zij zorgt ervoor dat
uw vervoer en uw hotel aan elkaar
„geplakt" worden. Zij levert u de hele
vakantie. Een reisbureau is de winkel
waar deze reis aan u verkocht wordt.
Het geeft wel eens verwarring wie nu
voor wat verantwoordelijk is. Dat is
vaak de fabrikant van de reis, de tou
roperator dus, maar soms ook het reis
bureau als zijzelf beloften gedaan heeft
die niet waargemaakt werden.
Ook in de reiswereld dus van fabrikant
naar consument via de detailhandel.
koe is in Friesland bekend om haar
melk. maar in Boven-Volta hebben de
boeren koeien voornamelijk nodig voor
de trekkracht. Aan de hand van allerlei
verzamelde gebruiksvoorwerpen
ontstond zo een goed beeld van paral
lellen en verschillen tussen de beide
landen. De Veeteeltpraktijkschool uit
Oenkerk bijvoorbeeld stond een kun
stuier, af waarmee de jonge boeren
oefenen op de melkfles. Uit Toma's
landbouwcentrum was er een houten
juk. waarmee de jonge boeren uit
Boven-Volta leren trekken.
Oud-vrijwilligers.
Er is een grote behoefte aan begelei
ding door oud-vrijwilligers. Het scheelt
veel of er bij de tentoonstelling, iemand
aanwezig is, die er zelf geweest is, om
vragen, die altijd rijzen, meteen te bea
ntwoorden. Om het helemaal echt te
maken.
In Friesland bood oud-vrijwilliger Jan
de Wolff hulp bij de tentoonstellingen
en bij de voorbereiding oi de scholen.
Van hem kwam het goede idee de Edu
catieve Dienst contact te laten zoeken
met groepen die ter plekke al bezig
zijn. Dat gaat heel goed. In Apeldoorn
bijvoorbeeld deden 29 schoolklassen
mee in samenwerking met de Apel-
doornse afdeling van de NOVIB. Het
museum Moerman, waar Bram's kof
fers tijdelijk onderdak vonden, maakte
een parallelle tentoonstelling over de
ontwikkeling van Apeldoorn vanaf
1800. Van die geschiedenis over een
zeer armoedige streek in agrarisch ge
bied tot een hoog ontwikkeld indu
striegebied valt wel het een en ander te
herkennen in de brieven die Bram de
kinderen heeft gestuurd.
Een goed project, dat van Bram Schut
te. Het blijkt uit alles. Bijvoorbeeld uij
de reacties van schoolkinderen, die alle
mogelijke vragen stellen in brieven aan
Bram, schrijven hoe leuk ze de ten
toonstelling hebben gevonden en ver
tellen wat ze allemaal geleerd hebben.
Vele mogelijkheden.
Er is nu meer materiaal voorhanden
voor de onderwijzer die alle nieuwsgie
righeid, die door Brams brieven bij de
kinderen wordt gewekt, moet opvan
gen. Er zijn leuke tips bij. Laat de kin
deren de SNV-advertenties in de lan
delijke dagbladen uitknippen en be
steed dan aandacht aan de landen
waarvoor vrijwilligers worden ge
vraagd, aan de beroepen waarvan ken
nelijk de meeste behoefte is. Of laat de
kinderen eens bedenken wat er alle
maal komt kijken als je voor twee jaar
naar een tropisch land gaat. Wat moet
je regelen? Hoe zit het met het kli
maat? Welke inentingen zijn ver
plicht? Hoe kom je aan een visum?
Waarom heb je een paspoort? De Edu
catieve dienst geeft de tip het spelletje
„Bram gaat op reis en neem mee... te
doen". Je kunt het zo gek niet beden
ken of het valt wel als onderwerp uit te
diepen. Voor de aardrijkskundeles
kunnen de leerlingen opzoeken waar
dat Boven-Volta van Bram eigenlijk
ligt, hoe je moet vliegen als je erheen
wilt. Bij wereldoriëntatie kan aan de
orde komen waarom je je goed moet
voorbereiden als je naar een vreemd
land gaat. Een heleboel schoolkinde
ren zijn tegenwoordig wel een keertje
in het buitenland geweest. Ze kunnen
vertellen wat hun ervaringen waren.
Bij biologie kan het eten worden be
sproken. Bram schrijft over de bezig
heden die nodig zijn voor het dagelijks
eten. Gierstepap is voor de meeste Vol
tanen de hoofdmaaltijd. De onderwij
zer kan uitleggen dat gierst een graan
soort is, hij kan uitweiden over wat er
allemaal moet gebeuren vóórdat de
pap opgediend kan worden, de kilome
ters die daarvoor door de vrouwen
moeten worden afgelegd, het stampen
van de korrels, het wannen van het ko
ren, het malen tot meel op een maal
steen. De handleiding voor de onder
wijzer is vrijwel onuitputtelijk. Nieuw
is ook de aanbeveling om né de brief
wisseling en n& het zien van de ten
toonstelling de gewekte belangstelling
warm te houden door de kinderen te
attenderen op Sam Sam, het blad dat
speciaal voor de basisscholen wordt
uitgegeven door het ministerie van
Buitenlandse Zaken.
De kinderen worden ook aangeraden
eens een kijkje te nemen in volkenkun
dige musea: het Rijksmuseum voor
Volkenkunde in Leiden, dat in Breda,
en Tilburg, het Afrika Museum bij
Nijmegen en tenslotte het Tropenmu
seum in Amsterdam.
Onderwijskringen zijn buitengewoon
enthousiast over de mogelijkheden die
het Bram Schutte-project biedt. Dat
het de jaren heeft kunnen doorstaan,
met enkele wijzigingen en verder alleen
maar uitbreidingen, biedf toekomst
perspectieven.
Maijanke Spanjer.
De maand september bezorgde
diergaarde Blijdorp weer een aantal
nieuwe bewoners. Zo werden er ge
boren: 2 guanaco's, 1 chincilla, 1
bison (moeder Floor en vader Flip).
3 Indische antilopen, 1 wapati
(moeder Dora en vader Piet), 1
mandril. I mara, 1 doeroecoeli, als
mede 3 Perzische panters, welke
echter nog achter de schermen ver
blijven.
Op de 21e van deze maand werd de
21e Orang utan geboren in dier
gaarde Blijdorp. Het is een „hij", en
werd ingeschreven onder de naam
Tommy.
Bij de vogelafdeling kwamen 5 bas
taardganzen, 2 zwartkop lori's, 1
heilige ibis en 2 aalscholvers ter we
reld.
Helaas verloren we de vrouwelijke
bison Floor in de leeftijd van bijna
25 jaar.
Eind van deze maand werd ontvan
gen een groots geschenk van de
Vereniging Vrienden van Blijdorp,
nl. een tweetal giraffen, die voor de
nodige bloedverversing moeten zor
gen. Het is het 23e geschenk van de
Vereniging aan diergaarde Blij
dorp.
Sinds de oprichting in 1963 mocht
diergaarde Blijdorp de volgende
schenken ontvangen: 1 eland-anti
lope, 1 onager, 1 witstaartgnoe, 2
aard varkens, 3 Javaanse pauwen. 1
dwergnijlpaard, 1 zeeolifant. 2 klei
ne panda's, een bedrag van
f 44.000,voor het nachtdieren
verblijf, een aantal aquaria, 2 jonge
gorilla's, 1 Siberische tijger, 2 zwar
te paard-antilopen, 2 addax antilo
pen, 3 arapaima's (vissen uit Zuid-
Amerika), 1 aquarium, verkregen
uit de fondsen bij het afscheid van
Burg. Thomassen, 2 Anoa's, 2 her-
tezwijnen, 2 Java bantengs, 1% van
de bouwkosten voor de renovatie
van, het mensapenhuis (10.000,
en de 2 aangekomen giraffen.
MONSTER AQUARIUM
Voor de grote aquariumtentoon
stelling is een aquarium toegezegd
dat momenteel bij de ingang van de
Rivièra-Hal wordt gebouwd.
De opbouw van de aquariumten
toonstelling, die van 1 november tot
1 maart gehouden wordt, vordert
goed en men is begonnen met de
bouw van het 60 meter lange aqua
rium voor koraal-vissen midden in
het Rivièra-Hal complex.
Voor de buitenlandse gasten is er
een speciale gids samengesteld in 3
talen.
Aan de serie lesbrieven zijn er weer
een aantal toegevoegd, waaronder
„Bedreigde Planten".
BLIJDORP AGENDA
Met een variant op de Rotterdamse
televisie-spot zouden wij willen zeg
gen „Diergaarde Blijdorp barst van
het leven, beleef het mee".
Onderstaand een overzicht van ak-
tiviteiten, welke in de komende pe
riode in diergaarde Blijdorp zullen
worden gehouden.
TENTOONSTELLINGEN
Rivièra-Hal complex:
1 november '78-1 maart '79: grote
aquarium tentoonstelling;
1 november '78-30 november '78:
foto-expositie natuurfotograaf A.
v.d. Nieuwenhuizen;
1 december '78-2 januari '79: Rot
terdam '78 het jaar rond
1 december '78-3 januari 79: foto
expositie Ned. Ver. v. Cichliden
liefhebbers;
4 januari '79-31 januari '79: foto-ex-
positie Killi Fish Nederland;
3 februari '79-28 februari '79: foto
expositie Werkgroep Aquarium
Planten.
Expositie-gebouw:
26 september '78-1 december '78:
tentoonstelling „Bedreigde
Planten".
15 december '78-15 juni 79: ten
toonstelling „De Noordzee".
Symposia:
1 18 november 78: Nederlandse
Bond Aqua Terra.
9 december '78: Nederlandse Ver. v.
Cichliden liefhebbers.
6 januari '79: Killi Fish Nederland.
3 februari '79: Werkgroep Aqua
rium Planten.
Inlichtingen inzake deelname aan
deze symposia kan men verkrijgen
bij de betreffende organisaties.
Lezingen:
Lezing met dia's
31 oktober '78: N. F. Halbertsma,
Wereld Natuur Fonds, ,,Eco, het
huis waarin wij wonen".
30 januari '79: A. v.d. Nieuwenhui
zen „De natuur is geen aquarium,
het aquarium is geen natuur.
