Baggerschool in Delfzijl enige in Europa
Praktijkvak vereist
toch gedegen ervaring
natuurkunde/mechanica, baggerkun-
de, binnenvaartkunde, werktuigbouw
kunde, vaktekenen, praktijk-metaal-
bewerken en -baggeren. Het hoofdvak
is natuurlijk baggerkunde. „Na het be
halen van het diploma zal een afgestu
deerde van de Middelbare Bagger
school eerst aan boord de nodige erva
ring in de dekdienst moeten opdoen.
Hij kan echter bij gebleken ge
schiktheid vrij snel opklimmen tot 2e
schipper. Het hangt helemaal van de
man zelf af of hij schipper kan
worden", aldus de heer Heida. „De
taak van de hedendaagse schipper is,
zeker in het buitenland, veeleisend. Hij
moet kontakten kunnen leggen met de
plaatselijke autoriteiten en zelf initia
tief tonen. Bovendien moet hij heel
duidelijk kunnen rapporteren, want op
het hoofdkantoor zal een deel van het
beleid afgestemd worden op basis van
zijn bevindingen".
„De mannen van Sliedrecht". Waar er vroeger maar te baggeren viel, waren ze te
vinden. Geen volk ter wereld kende het baggervak zo goed als de Hollanders. De
bakermat van de baggeraars lag in Sliedrecht of omgeving. Het baggervak ging
van vader op zoon. Hele families leefden van het baggerwerk. De vrouwen in Slie
drecht waren gewend lange tijd alleen met de kinderen thuis te zijn. Een prachtig
stuk historlfe van het baggerwerk en zijn werktuigen is te zien in het Baggermu-
seum in Sliedrecht.
Baggeren was in die tijd nog een vak
dat je in de praktijk moest leren. Je be
gon als koksmaatje en na een paar jaar
kwam je aan dek als leerling-dek-
•knecht. Bleek je flink je handen uit de
mouwen te kunnen steken, dan lag er
een gouden toekomst voor je in het
baggerbedrijf. Van dekknecht kon je
opklimmen naar molenbaas en later
naar uitvoerder. Bij de baggerbedrij
ven zijn nóg schippers en (hoofd-)uit-
voerders werkzaam die na de lagere
school direkt het baggervak ingingen
en enkel door hun opgedane ervaring
later verantwoordelijk werden voor
miljoenenwerken.
De Hollanders zijn dé baggeraars in de
wereld. Als geen volk zijn zij bekend en
vertrouwd met de zee. Door de eeuwen
heen heeft Nederland strijd gevoerd
met de opkomende vloed, havens aan
gelegd en uitgediept en kanalen gegra
ven. „Die gouden tijd is hier nu wel een
beetje voorbij. In Nederland doen we
nog aan onderhoudswerken en af en
toe wat nieuw werk", zegt Ir. H. J.
Formsma, voorzitter van de werkge
versvereniging „Centrale Bag
gerbedrijf', waar vele baggerbedrijven
bij aangesloten zijn.
„Meer dan de helft van de baggervloot
heeft de afgelopen jaren in het bui
tenland gewerkt en gezien de situatie
in Nederland zal dat wel zo blijven",
aldus de heer Formsma.
Baggeraars moeten er dus rekening
mee houden dat zij veel van huis zijn.
Wat dat betreft is er nog niets ver
anderd met vroeger. „Toch wel",
meentde heer J. van der Linden, secre
taris van de vakgroep Baggerbedrijf
van de Federatie Nederlandse Vak
vereniging. „Vroeger voeren de bagge
raars uit voor een buitenlands werk en
kwamen pas weer terug als het werk
gereed was. De vakbonden hebben zich
beijverd voor een betere verlofregeling.
En met succes. Tegenover 65 dagen
werken in het buitenland staat een ver
lof in eigen land van 25 dagen. Met vrij
reizen natuurlijk".
TECHNIEK
Niet alleen de verlofregeling van de
baggeraars is verbeterd. De bagger-
werktuigen zelf zijn ook steeds verder
ontwikkeld. Door de jaren heen is de
technische kennis met sprongen voor
uit gegaan. Bij grote en dikwijls inge
wikkelde karweien moest iedereen aan
boord van het baggerwerktuig mee
denken om de baggervloot veiliger,
doelmatiger en goedkoper te laten wer
ken. De praktijk verschafte op die ma
nier niet alleen de ervaring en de tech
nische kennis aan de mensen die op de
werktuigen werken, maar door die
praktijk werden er ook uitvindingen
gedaan en werd de apparatuur verbe
terd. De mannen op de baggervloot
groeiden met die verbeterde technie
ken mee, maar de nieuwe generatie
baggeraars kwam duidelijk technische
kennis tekort. De baggerbedrijven
hadden behoefte aan geschoolde va
klieden op baggerwerktuigendie vele
tientallen miljoenen guldens hebben
gekost.
BASISOPLEIDING
De ver. „Centrale Baggerbedrijf" heeft
dat ingezien en nam het initiatief voor
de oprichting van een baggerschool.
De werkgeversorganisatie nam kontakt
op met het Kon. Onderwijsfonds voor
de Scheepvaart (KOF) en de eerste en
enige Nederlandse baggerschool was
geboren. In 1966 startte men een be
scheiden tweejarige dagopleiding met
slechts 8 leerlingen. De basisopleiding
baggeren is nu uitgegroeid tot een 4-ja-
rige opleiding op LTS-niveau, met
ruim 160 leerlingen. En het overgrote
deel van de leerlingen komt niet meer
uit Sliedrecht, maar uit alle hoeken
van het land. Ook uit de provincies
Limburg, Gelderland en Noord-
Holland om er maar een paar te
noemen komen jongens die later
prima baggeraars worden.
De baggerschool is gevestigd in de
Oranje Nassauschool te Delfeijl. Nota
bene zo'n 300 km. van Sliedrecht, doch
dat kon niet anders, want op de school
van het KOF in Rotterdam was geen
plaats voor deze bijzondere opleiding.
De baggerschool behoort tot het lager
beroepsonderwijs, evenals alle andere
LTS-en in Nederland. De eerste twee
jaren zijnbrugjaren. Als een leerling al
één of twee brugklassen van een andere
LTS heeft doorlopen hoeft hij die in
Delfeijl niet meer over te doen. De
maximum leeftijd voor de tweede klas
is 15 jaar.
Het derde jaar begint de beroepsge
richte opleiding. Dan worden vakken
gegeven als: baggerkunde, navigatie,
aardrijkskunde en vaarwegen, instru
menten en werktuigen, wetten en rege-
lementen. De praktijkvakken als prak
tische oefening, splitsen de knopen, al
gemene technieken en metaalbewer
king spreken de jongens erg aan. De
echte praktische vaardigheid moeten
de jongens toch later aan boord krij
gen. Hoewel, in het Damsterdiep aan
de achterkant van de school, ligt een
heuse emmerbaggermolen, dat als in-
struktiewerktuig fungeert, 's Zomers
De baggerschool is gevestigd in de Oranje Nassauschool In Delfeijl
krijgen de leerlingen ook roeiles in ij
zeren roeiboten, die ze zelf weer moe
ten onderhouden.
INTERNAAT
Op de baggerschool zijn de jongens in
tern; ze gaan alleen in de vakanties en
éénmaal per 14 dagen naar huis.
Waarom is er een internaat aan de
school verbonden?
Ing. G. H. Heida (36) direkteur van de
school: „Ten eerste om praktische re
denen. De school ligt in Delfeijl en we
krijgen leerlingen uit het hele land,
Iedere dag heen en weer reizen zou dus
onmogelijk zijn. Ten tweede heeft het
wonen in het internaat in de school een
vormende waarde voor de jongens. Ze
leren zich aanpassen aan de groep. Ze
krijgen meer gemeenschapszin, door
dat ze lief en leed met elkaar delen. Op
die maniier krijgen ze een stuk „sociale
vorming". Het is verbazend hoe snel de
nieuwe jongens zich leren aanpassen",
zegtde heer Heida. „Na twee maanden
zij ze al volledig gewend. Bovendien le
ren ze meteen hoe het is om van huis te
zijn en je eigen boontje zoveel mogelijk
te doppen. Ze worden hierdoor erg
zelfstandig, wat voor hun latere loop
baan aan boord van een baggerwerk
tuig alleen maar een voordeel kan
zijn", vindt de heer Heida. Zelf is hij
als hoofduitvoerder bij een grote bag-
germaatschappij werkzaam geweest
voordat hij leraar baggerkunde werd
aan de Oranje Nassauschool. Spoedig
werd hij benoemd tot direkteur van de
„bagger"-LTS en sinds 1977 is hij ook
direkteur geworden van de Middelbare
Opleiding voor het Baggerbedrijf, ge
vestigd in dezelfde school.
MIDDELBARE OPLEIDING
Vooral door de buitenlandse werken,
die dikwijls erg ingewikkeld zijn en
waarvoor technisch hoogstaande appa
ratuur is ontwikkeld, is grote behoefte
ontstaan aan geschoold middenkader.
Dat mkoeten theoretisch geschoolde
mensen zijn die later als schipper van
een modern baggerwerktuig de nieuw
ste technieken kunnen toepassen en te
vens een goed kontakt kunnen onder
houden met de staffunctionarissen. De
middelbare opleiding op MTS-niveau
duurt drie jaar, twee jaar theorie en
een jaar praktijk aan boord van een
baggerwerktuig. Een greep uit het
leerprogramma: Engels, wiskunde,
Om tot de middelbare opleiding te
worden toegelaten moet de leerling in
het bezit zijn van het diploma LBO
met Nederlands, wis- en natuurkunde
op C-niveau, MAVO met wis- en na
tuurkunde of het diploma van é*n van
de scholen voor de Rijn- en binnen
vaart. Natuurlijk kunnen de jongens
van de basisopleiding baggeren, mits
geslaagd met goede cijfers, doorstro
men naar de middelbare baggeroplei-
ding. Ook jongens met een leerlingstel
seldiploma en enkele jaren ervaring
komen in aanmerking' De jongens van
de middelbare opleiding kunnen wor
den gehuisvest in een nieuw gebouw
„De Leirol". De huisvesting is vrijwil
lig. Vier jongens delen een kamer. Elke
kamer heeft een zithoek, een aparte
ruimte met douche, toilet en twee
wastafels. Een grote werktafel met bed
erboven is zo geplaatst dat de jongens
elkaar tijdens het studeren zo min mo
gelijk storen. Alle maaltijden worden
in de Leirol gebruikt. De internaatkos-
ten voor de basisopleiding bedragen
tussen de 141,en de 232,en
voor de huisvesting in de Leirol wordt
een bijdrage gevraagd van 5.950,
Voorts komt er nog boekengeld bij. De
reiskosten per veertien dagen en het
lidmaatschapsgeld voor sportvereni
gingen worden door de vereniging
„Centrale Baggerbedrijf' vergoed.
MENTALITEIT
Het percentage afvallers op de beide
baggerscholen is minimaal. Hoewel het
internaatsleven in het begin moet wen
nen, hebben alle jongens het in Delfzijl
uitstekend naar hun zin. Na hun
schoolopleiding komen ze allen goed
terecht.
De baggerindustrie heeft vakmensen
nodig meteen goede theoretische basis'
Die krijgen ze op de Oranje Nassan-
schooL Daar blijkt ook of hun mentali
teit goed is. Want in het bijzonder door
een juiste mentaliteiten hun vakkennis
staan de Nederlandse baggeraars in
het buitenland hoog aangeschreven.
IIIINIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII
Men zou niet zeggen dat hier gebaggerd wordt
Het is natuurlijk mogelijk dat deze man baggerlaarzen draagt Dit is hèlaas niet
vast te stellen.
