GESCHIEDENIS VAN DE SINGELKERK
Preek en zang
KRONIEK
ENER PAROCHIE
COMMISSIE
PASTORALE ZORG
ZIEKENDAG
BIJKERK-PERIODE (1881-1896) III
Bronnen van de
Geschiedenis van de
Singelkerk.
VRIJDAG 5 OKTOBER 1979
VERANDERING VAN
TIJDEN VOOR DE MISSEN
-winterprogramma-
de bijdrage van priesters en koren aan
de erediensten van het weekeinde.
weekeinde 6 en 7 oktober
in de Parochiekerk zaterdag 19.00
zondag 9.00
preek:
weekeinde 13 en 14 oktober
in de Parochiekerk zaterdag 19.00
preek:
weekeinde 20 en 21 oktober WERELDMISSIEDAG
in de Parochiekerk zaterdag 19.00 Z.I.B.
weekeinde 27 en 28 oktober ROZENKRANSFEEST EN FEEST VAN
ALLE HEILIGEN
Aflevering 7.
27 december 1886:
24 januari 1887:
4 augustus 1887:
18 en 19 december 1887
6 juli 1888:
13 juli 1888:
OP WEG NAAR ZAMBIA:
BROEDER PAUL-AKTIE
WE STELLEN AAN DE
PAROCHIE VOOR:
-broeder Jozef Hengst-
HET NIEUWE STADSBLAD - PAGINA 24 - VRIJDAG 5 OKTOBER 1979
binnenstadsblad
Maandelijkse uitgave
voor de Rooms Katho
lieke binnenstadsparo
chie:
St. Liduina - O. L. Vr.
Rozenkrans. Schiedam.
Redaktie-adres: Rotter-
damsedijk 234b, Schie
dam.
Telefoon 263095
Kortgeleden verzekerde de geschiedschrij
ver van onze Singelparochie ons dat hij
voorlopig nog over voldoende stof be
schikte om zijn bijdrage aan dit "Binnen
stadsblad" te kunnen volhouden.
Ik moet U eerlijk bekennen niet te hebben
geweten dat wij een zo rijk archief in bezit
hadden.
Een zekere verontschuldiging dacht ik te
mogen zoeken in het historische feit van de
samenvoeging van de drie Kerken van de
binnnenstad.
Elk van deze parochies had zijn eigen tradi
ties en aantrekkelijkheden.
Elke parochie vocht in bepaalde opzichten
voor zijn eigen recht en eigen aanbiedingen.
Het is grotendeels verloren gegaan.
De Singelkerk werd Parochiekerk.
De Kapel van Huize Frankeland werd
Kerkgelegenheid voor de Westwijk binnen
deze Parochie.
De pastorie aan de Singel werd een opslag
plaats van archieven en Kerkelijke gebruik
sartikelen.
De kleine bewonersgroep van het ogenblik
maakte het mogelijk de grote pastorie tot
een pakhuisje te maken.
Wij beschikken onder andere over 25 zware
doopboeken, terwijl de alleroudsten uit de
Havenkerk in het gemeentelijk museum
zijn ondergebracht.
Het allereerste in ons bezit is uit de voorma
lige St. Liduinakerk (eigenlijk O.L. Vr. Visi
tatie) gedateerd 1853.
De samenvoeging van de drie oude stadspa-
rochies vroegen niet direkt om een nauw
keurige inventarisatie van het Kerkelijk be
zit.
Er was iets verloren gegaan.
Dat lag op dieper niveau.
De pastores en de medebestuurders van
deze nieuwe parochie hebben getracht een
nieuwe éénheid op te bouwen.
Een brok verleden moest worden afgesch
reven met veel. pijn en moeite.
We moesten vooruit. Het ging om de toe
komst.
De Kerk van vandaag moet trachten het ge
loof in het geloof te bewaren.
Er is zoveel teleurstelling in deze.
We hebben veel tegenwind.
De zorg voor de toekomst is groter dan de
eerbied voor het verleden.
Toch kan de geschiedenis van het verleden
ons inspireren.
Ik ben daarom blij met het onderzoekings-
i werk van broeder Anthonie.
Nu begrijp ik, waarom onze penningmees
ter kan beweren nog voorlopig geen adem
nood te kennen. Broeder Anthonie is een
mijnwerker geweest in de papierput van
onze historische gegevens.
Daarnaast heeft hij ook een uiterst zorgvul
dig rapport samengesteld over ons kunstbe
zit.
Als heden en verleden onze toekomst kun
nen bepalen, dan breng ik dank aan de vor
sers, die de oude glorie niet als afgedaan
beschouwen.
Ik breng ook dank aan de dames, die 't
oude koper en zilver weer oppoetsen.
Hoe houden we alles stofvrij?
J. Laurent, pastoor
De heer Mientjes vermeldt in zijn jaarver
slag (over de periode 1-5-78 tot 1-5-79) de ak-
tiviteiten, die binnen de commissie zijn ont
plooid en de belangeloze medewerking van
velen.
Er vonden plaats een sterrit en een zieken
dag, de zonnebloem bezocht haar zieken
trouw en de bejaardensoos verheugde zich
in grote belangstelling. Er was een Sint Ni-
colaasviering en een kerstviering, een car
navalsviering en vakantieweken in Noord-
wijk en de provincie Drente.
Het jeugdwerk: alle groepen hadden een
goed lopend jaar met als hoogtepunten de
kampen. Er is weer gestart met een kabou-
tergroep (meisjes van 7 tot 10 jaar) en er
komt een gidsengroep (meisjes van 10 tot 14
jaar).
De heer Mientjes eindigt zijn verslag met de
mededeling, dat hij het voorzitterschap van
de commissie aan een ander gaat overdra
gen, na vele jaren deze functie te hebben
vervuld, en hij wenst de commissie een
vruchtbare samenwerking.
Het is zo goed als zeker, dat er per 3/4 no
vember a.s. een wijziging komt van de tij
den van de missen in de Parochiekerk aan
de Singel.
Onze gedachten gaan uit naar: zaterdag
avond 18.30 uur en zondag: 9.45 uur (Hoog
mis) en 11.15 uur, verder nog 17.30 uur.
Let dus op nadere berichten via het Infor
matieblad en de lijst van predikbeurten in
het Nieuwe Stadsblad.
Op zondag 20 oktober wordt er weer een
ziekendag gehouden voor bejaarden en in
validen van de gehele stad Schiedam.
Deze zal plaats hebben in de Martinuskerk,
W. Andriessenlaan 65 in Groenoord. Bij ge
wenste deelname kunt u kontakt opnemen
met:
Mevr. C. F. van Leeuwen, Veenlantstraat 8,
telefoon 265940 of
Mevr. A. Dingenouts, Veenlantstraat 11, te
lefoon 262794
volkszang
Hoogmis (Latijn) herenkoor IHD
Kapelaan F. Kempen
mmv de Creedsingers
Pastoor J. Laurent
volkszang
Pastoor J. Laurent
Valeriuskoor
Hoogmis (Latijn) herenkoor IHD
Kapelaan F. Kempen
in de Kapel Liduina zondag 10.30
preek:
in de Kapel Liduina zaterdag 17.30
zondag 10.30
preek:
zondag 9.00 Hoogmis (Latijn) herenkoor IHD
preek: Kapelaan F. Kempen
in de Kapel Liduina preek Pastoor J. Laurent
in de parochiekerk zaterdag 19.00 gastkoor uit Delft
zondag 9.00 Hoogmis (Latijn) herenkoor IHD
preek Pastoor J. Laurent
in de Kapel Liduina zondag 10.30 Valeriuskoor
preek: Kapelaan F. Kempen
FEEST VAN DE OUDE NAAM IN EEN NIEUW GELUID onze Lieve Vrouw van de Rozenkrans
om de maand oktober een mooie sluiting te geven vieren we het feest van MARIA op de laatste zondag van
deze maand.
Omdat echter van nu af op die zondag het feest van ALLE HEILIGEN valt, zullen we vanaf volgend jaar
het Rozenkransfeest op de eerste zondag vieren. We geven extra sfeer aan dit weekeinde door een gastkoor
(zaterdag 19.00) en twee Parochiekoren: Valerius (zondag 10.30) en IHD (zondag 9.00) MAAR OOK DOOR
HET PLECHTIG LOF ZONDAG 18.00 uur met een gastpredikant. Daarin is er ook een kleine optocht
(processie) om het beeld van Maria in licht en bloemen te zetten door wie dan ook maar mee wil doen.
ALLERZIELEN gedachtenis van alle overledenen: vooral die sinds de gedachtenis '78
deze herdenking is duidelijk teruggekeerd naar de bekende datum: 2 november. Daarom heeft het heren-
koor zich beschikbaar gesteld om op die vrijdagavond (2 nov. 19.00 uur) die plechtige Mis te zingen.
Met de bekende Latijnse teksten en de muziek van Perosi.
In onze vorige aflevering werd U nog en
kele krantenknipsels uit die tijd beloofd,
welke de sfeer weergeven van toewijding en
trouw aan de katholieke zaak. Hier volgen
er nog enkele (beknopt):
"Wij hadden het genoegen een uitvoering te
mogen bijwonen van de door J. van Ette
(toenmalig organist van de Singelkerk) ge
componeerde kerstcantate. Men voelde dat
de zangers met recht trots waren op hun or
ganist. Zij zongen de cantate met liefde en
vuur, hoewel niet geheel vlekkeloos. Wij
wensen de componist en de directeur, de
heer M. Honnerlage Grete (die later burge
meester van Schiedam werd en die optrad
als dirigent) en alle heren geluk met het be
haalde succes en dat getrouw hun leus:
"I.H.D." zij op de ingeslagen weg voort zul
len gaan voor deze goede zaak: de hart en
ziel verheffende kerkelijke zang".
"Het kerkbestuur van de Sint Jansparochie
heeft de Gebr. Franssen in Roermond opge
dragen een electro-pneumatisch orgel te
vervaardigen voor de bijkerk aan de Sin
gel".
"Op zondag 7 augustus a.s. zal ter gelegen
heid van het aanbiddingsfeest in de Singel
kerk onder de Hoogmis worden uitgevoerd,
de Missa: "In Honorem Dei" van Joh. G.
van Ette".
"In verband met het gouden priesterfeest
van Paus Leo XIII is een commissie opge
richt tot luisterrijke viering van dit jubi
leum in Schiedam. Aan de R.K. ingezetenen
wordt verzocht bij gelegenheid van dit
pausfeest de vlag uit te steken en wel op
zondag 1 januari 1888, de dag waarop dit
feest kerkelijk wordt gevierd en op dinsdag
3 en woensdag 4 januari 1888, waarop de
Schiedamse viering is vastgesteld.
"Gisteren werd het nieuwe electro-pneuma-
tische orgel in de Singelkerk gekeurd door
de heren Jps. A. Verheijen, organist van de
R.K. Mozes en Aaronskerk te Amsterdam
en J. B. Litzau, organist der Lutherse kerk
te Rotterdam, en in alle opzichten als een
zeer goed werk geroemd"
"In de bijkerk heeft op 11 juli de plechtige
inwijding van het nieuwe elektrische-pneu-
matische orgel plaatsgehad. Het fraaie
kerkgebouw was geheel gevuld met belang
stellenden, waaronder ook vele andersden
kenden, terwijl tal van genodigden bij het
priesterkoor hadden plaatsgenomen".
Tot zover de krantencitaten.
Na de plaatsing van het Liduina-altaar in
1890, waarvoor het geld na een aktie van
rector Langewen op één dag bij elkaar was
gekregen' (zie aflevering 5) was het stel van
vijf altaren compleet; het Hoogaltaar was
geschonken door Jan van den Burg (de dof
fer), het Antonius-altaar door inzameling
bij de gelovigen aan huis.
In de kronieken van 1892 staat vermeld: dat
in september aan de gelovigen werd mede
gedeeld dat het Lof voortaan zal worden ge
houden tot de intentie om door de voor
spraak van onze stadsheilige (H. Liduina) te
verkrijgen dat Schiedam van de dreigende
ziekte der cholera verschoond moge blijven.
Voor zover bekend heeft zich, zolang deze
ziekte in ons land heerste, in Schiedam geen
enkel cholerageval voorgedaan.
In 1893 werd pater Heijmans, sedert 1882
verbonden als kapelaan aan de bijkerk,
overgeplaatst naar Leeuwarden. Zijn plaats
werd ingenomen door pater Antonius L. H.
Perquin, geboren op 15 juli 1865 in Den
Haag, op 15 augustus 1891 priester gewijd,
en sinds maart 1893 kapelaan aan de Ha-
venkerk. Pater Perquin was de latere
oprichter en voorzitter van de K.R.O. Hij
bracht zijn eerste priesterjaren in Schie
dam door.
In 1895 viert rector Langewen zijn 25-jarig
priesterfeest.
Op 25 maart van dat jaar vindt deze plech
tigheid plaats onder grote belangstelling.
Het H. Misoffer werd door de jubilaris op
gedragen, waarbij hij werd geassisteerd
door pastoor Daniels (van de Havenkerk),
oudkapelaan Heijmans, en de overige pa
ters van de Havenkerk, alsmede pastoor
Lans en kapelaan Postma van de Franke-
landkerk.
Het meest opvallende geschenk van de vele
die de kerk bij die gelegenheid ontving, was
wel de eerste statie van de gebeeldhouwde
kruisweg.
In mei 1895 werd pastoor Daniels (van de
Havenkerk) aangewezen om met de prior
van Nijmegen van de orde der Dominica
nen naar Avila in Italië te gaan om het ge
neraal kapittel der Dominicanen bij te wo
nen. Pater Langewen werd toen aangesteld
als deservitor (tijdelijk beheerder) van de
gehele parochie.
1896 was een zeer belangrijk jaar voor de
Singelkerk. In dat jaar werd de kérk van
bijkerk tot zelfstandig parochie-kerk verhe
ven door de bisschop. Deze nieuwe paro
chie werd afgescheiden van de Havenparo
chie, doch lees hiervoor onze volgende afle
vering.
C.H. van der Zant.
Om deze geschiedenis te schrijven heb ik de
volgende literatuur geraadpleegd:
- de kronieken van de Singelkerk, be
staande uit twee delen: het eerste deel be
strijkt de periode_ 1872 tot en met 1940, ter
wijl het tweede deel de periode van 1941 tot
en met 1962 omvat.
de notulenboeken van de Kerkbestuurs
vergaderingen, bestaande uit drie delen: het
eerste deel loopt van 1897 tot en met 1906
het tweede deel van 1906 tot en met 1924 en
het derde deel van 1924 tot en met 1946
- diverse documentatie, zolals o.a. een in
1946 geschreven beknopte geschiedenis van
de Singelparochie door wijlen dhr. L.A. Ab-
ma, destijds ambtenaar bij het Gemeen
tearchief, diverse kranten en krantenknip
sels, een aantal authentieke documenten,
Kerkelijke correspondentie, stadsplatte
gronden met Parochie-indeling, een map
met krantenknipsels en andere documenta
tie, welke was verzameld door wijlen Jan
van Kemenade.
Verder ben ik zeer veel dank verschuldigd
aan Broeder Anthonie Frenger, die jaren
lang verbonden was aan de Sint Aloijsius-
school in de Laurens Costerstraat. Hij heeft
veel noodzakelijk research-werk verricht en
een bijna wetenschappelijke samenvatting
gerhaakt van de kronieken en de notulen
boeken.
C.H. van der Zant.
In het weekeinde 6/7 oktober zal broeder
Paul van Zonneveld (van de St.Jans-Aloy-
siusschool) tijdens enkele missen vertellen
over zijn nieuwe werkkring in Zambia. Hij
doet dit in de mis van zaterdagavond 19.00
en zondagmorgen 9.00 uur in de parochie
kerk aan de Singel. We rekenen op de aan
wezigheid van de ouders van vele kinderen
van die school (ook de jongens en meisjes
natuurlijk!) en verder vele parochianen en
gasten.
Zo'n goede bekende uit onze kring laat je
niet zonder meer weggaan; naar zo'n man
luister je eerst en daarna geef je hem nog
iets extra's mee.
Sinds kort is deze Schiedamse eerwaarde
broeder van de Warande weer in de stad
werkzaam in dat klooster (inwendig mens!).
Maar naast zijn aktiviteiten binnen dat
klooster wil hij werkzaam zijn in de paro
chie, want hij volgt een scholing in het dio
cesaan pastoraal centrum van ons bisdom.
Zijn werk in de parochie kan bestaan uit
alle werkzaamheden waarmee het gesste-
lijk leven van groepen en enkelingen gebaat
is: van huisbezoek tot liturgie toe en alles
wat er tussen ligt. De commissie pastorale
zorg, het parochiebestuur en de priesters
hopen in samenwerking met hem een goede
eenheid te vormen tot welzijn van de gehele
parochie.
We wensen hem ook voor dit deel van zijn
leven veel moois toe.
de commissie pastorale zorg
