Verknal het nieuwe laar niet!
Laat december een
feestmaand blijven
Vuurwerk: spelen met vuur?
Kerstboom
Brandende kaarsen
Bakken van oliebollen I
Knallend gaan we binnen
kort de tachtiger jaren in.
Een jaarwisseling zonder
vuurwerk is voor velen het
zelfde als een oudjaar zon
der oliebollen, een kerst
feest zonder boom of een
pasen zonder eieren. Het
vuurwerk is nauwelijks
meer weg te denken tijdens
de jaarwisseling. Vorig jaar
werd voor een bedrag van
ruim twee gulden per per
soon verknald in Neder
land. Het ziet er voor dit
jaar niet veel anders uit.
Een oud vermaak
Ho« gevaarlijk?
Veilig afsteken
Kinderen
Wettelijke bepalingen
DECEMBER
Kaarslicht, kerstboom, oudjaar, oliebollen, vuurwerk.
De decembermaand staat in het teken van feestelijke gebeurte
nissen. Vooral in de laatste week van het jaar.
Maar het is die dagen ook oppassen geblazen.
Er liggen nogal wat gevaren op de loer waardoor het december-
feest verstoord kan worden. Een aantal handige tips helpen om
de laatste maand van het jaar veilig en aangenaam te laten ver
lopen. December kan dan een echte feestmaand blijven
Koop een boom die niet te groot is voor uw kamer. Zet hem
niet te dicht bij gordijnen of andere makkelijk brandbare spul
len.
Zorg ervoor dat de boom goed stevig staat, zodat hij niet mak-
kf*]iik nm\/p>r erbinnen kart wnrrlon \A7ilt n h&t haal trailirr slaan
kei ijk omver gelopen kan worden. Wilt u het heel veilig doen
draai dan een schroefoog in het plafond en maak de boom daar
aan vast. Birid daartoe een stuk binddraad aan de stam, op onge
veer een vierde van de boomhoogte, onder de top. Bevestig ver
volgens het andere eind aan het schroefoog. Omvallen is dan
niet mogelijk.
Indien u de boom in een speciale met water gevulde kers
tboomstandaard plaatst droogt hij minder snel uit. Daardoor
wordt het brandgevaar wat kleiner, bovendien heeft u minder
last van naalduitval. Regelmatig water bijvullen is natuurlijk
wel vereist.
Echte kaarsje in de boom moet u constant in de gaten houden.
Eén moment van onoplettendheid kan uw boom in een fakkel
veranderen. Elektrische kaarsjes zijn dan misschien minder
sfeervol, ze geven u wel een rustiger gevoel. Hoewel...
Controleer de bedrading van de elektrische kerstboomverlich
ting op beschadigingen. Probeer de installatie eerst uit door de
lampjes voor het ophangen een half uur te laten branden. Oók
als er voorgaande jaren helemaal geen problemen waren. Ge
bruik een gaaf en goedjoassend verlengsnoer en leg dat zo neer
dan niemand erover struikelen kan.
Doe de verlichting uit als u gaat slapen of het huis verlaat.
Zet kaarsen in een stevige houder op een vlakke ondergrond.
Gebruik geen kaarsenhouders die gemaakt zijn van plastic of
van andere makkelijk brandbare materialen.
Houd brandende kaarsen zover mogelijk weg van gordijnen en
van andere makkelijk brandbare dingen, zoals papieren versie
ringen. Zorg vooral ook dat ze buiten het bereik blijven van
kleine kinderen en huisdieren.
Laat kaarsen in kerststukjes niet te ver opbranden. Plaats
kerststukjes zo dat u ze steeds kunt zien. Zet ze niet in de buurt
van een warmtebron, bijvoorbeeld op de schoorsteenmantel bo
ven de kachel. De kaarsen kunnen dan week worden en ombui
gen.
Laat kleine kinderen nooit alleen met brandende kaarsen.
Ook niet voor een paar minuutjes!
Bij het oliebollen bakken loopt u kans op „vlam in de pan".
Leg daarom binnen handbereik een deksel klaar die goed op de
pan past.
Slaat de vlam in de pan loop dan niet weg, maar schuif het
klaargelegde deksel op de pan. Draai vervolgens het gas of de
kookplaat uit. Leg een uitgewrongen vochtige dweil op het dek
sel, zodat dit vaster op de pan drukt. Probeer nooit de branden
de olie met water te blussen, dat is levensgevaarlijk.
Laat de pan een kwartier met rust, beweeg hem niet en licht
ook het deksel niet op. De elektrische kookplaat blijft lang heet.
Het afkoelen van de olie zal daarbij dus wat langer duren dan
bij koken op gas.
Blijf bij de pan totdat hij voldoende is afgekoeld. Reinig dan de
buitenkant van de pan grondig, maak hem vooral goed vetvrij.
Daarna kunt u verder gaan met bakken.
Probeer tijdens het bakken het morsen van vet zoveel moge
lijk te voorkomen. Zorg dat de buitenkant van de pan vetvrij
blijft.
boe niet teveel olie in de pan. De olie gaat bruisen wanneer
het beslag erin gebracht wordt. Een te volle pan stroomt dan
over.
Loop niet weg bij de pan zonder het gas of elektra uit te zet
ten. Bij te lang verhitten gaat de olie branden. Alleen een fri
tuurpan met thermostaat is daartegen beveiligd.
Houd kleine kinderen buiten de keuken als u aan het oliebol
len bakken bent. Ze leiden uw aandacht af, bovendien kunnen
ze getroffen worden door oliespatten.
Vuurwerk bestaal al heel lang.
Duizend jaar geleden werd het in
China al gebruikt bij speciale fees
telijke gelegenheden. Ook bij ritu
ele gebruiken vond het destijds
toepassing. Voor het opluisteren
van feesten gebruikten de Chine
zen lichtgevend vuurwerk. Voor
het verjagen van geesten werd
knalvuurwerk ingezet. In Europa
introduceerden de Portugezen het
vuurwerk. Aanvankelijk bestond
Eén van de Uitvoeringsbesluiten
bevat een lijst van soorten vuur
werk die aan het publiek verkocht
mogen worden. Óp deze lijst zijn
tevens gegevens vermeld over de
toegestane lading. Bovendien
voorziet de Wet Gevaarlijke Stof
fen in een vergunningenstelsel
voor de detailhandel in vuurwerk.
De winkels met zo'n vergunning
zijn te herkennen aan een biljet
met de tekst: „Verkoop Vuurwerk,
Roken en Open Vuur Verboden".
De vergunning moet worden afge
geven door burgemeester en wet
houders van de betreffende ge
meente. Daardoor kunnen per ge
meente de voorschriften enigszins
verschillen. In het algemeen komt
het er op neer dat de verkoop van
vuurwerk slechts is toegestaan ge
durende enkele dagen vóór de
jaarwisseling aan personen boven
18 jaar (soms 14 of 16 jaar).
Dat het afsteken alleen op de ou
dejaarsavond en -nacht mag
plaatsvinden, valt eveneens onder
de verordeningen van alle ge
meenten.
Explosies op verkeerde plaatsen of
momenten kunnen veel narigheid
veroorzaken. Dat geldt ook voor
vuurwerk.
De kans op een ongeluk hoeft ech
ter helemaal niet zo groot te zijn.
Als men zich bij het afsteken maar
strikt aan de gebruiksaanwijzing
houdt en de nodige voorzorgs
maatregelen neemt. Vuurwerk is
alleen gevaarlijk als je niet weet
hoe je ermee om moet gaan. Toch
worden er ieder jaar omstreeks de
jaarwisseling ongeveer twintig
mensen tengevolge van ongevallen
met vuurwerk in het ziekenhuis
opgenomen. Daaruit blijkt dat nog
lang niet iedereen de gevaren van
vuurwerk kent en weet hoe het
gehanteerd moet worden.
De helft van de opgenomen slacht
offers wordt behandeld voor oog
verwondingen. Brand- en scheur-
wonden, vooral aan de ledematen,
komen op de tweede plaats.
Voornamelijk jonge mensen wor
den getroffen door een ongeval
met vuurwerk. Meer dan zestig
procent van de eerder genoemde
ziekenhuisopnamen betreffen kin
deren en jongeren tussen vijf en
negentien jaar. Het merendeel
daarvan behoort tot de leeftijds
groep tien- tot vijftienjarigen.
Oog- en handverwondingen zijn
meestal het gevolg van het op de
verkeerde manier afsteken van
vuurwerk. Het in de hand aanste
ken en daarna weggooien is een
van de gevaarlijkste vormen van
vuurwerkpret. Je weet immers
nooit hoelang het duurt voor het
vuurwerk ontploft.
Ook het opnieuw aansteken van
weigeraars (lont opgebrand, niet
afgegaan) is enorm riskant.
De lont is bij de eerste ontsteking
vaak al zover opgebrand dat bij
het opnieuw ontsteken de zaak
meteen explodeert. Gelgenheid om
een veilige afstand te nemen is er
dus niet bij. Vuurwerk dat zichzelf
wegschiet, zoals vuurpijlen, levert
extra gevaar op bij ondeskundig
gebruik. Door een afwijking van
de geplande koers kunnen toe
schouwers die te dichtbij staan ge
troffen worden. Neerkomend
vuurwerk levert brandgevaar op.
Vooral rieten daken en open op
slagplaatsen van brandbaar mate
riaal zijn kwetsbaar. Knallend
vuurwerk kan gehoorbeschadiging
veroorzaken. Uit diverse onder
zoeken is gebleken dat er nogal
wat vuurwerk op de markt is dat
de gevaargrens voor gehoorbe
schadiging (160 decibel) over
schrijdt.
Het is aan te bevelen om niet veel
knallers achter elkaar af te steken.
Huisdieren kunnen beslist niet te
gen knallen en moeten op oude-
jaarsdavond dan ook binnen ge
houden worden. Experimenten
met vuurwerk is zonder meer le
vensgevaarlijk. Vooral het zelf fa
briceren van vuurwerk is een ui
terst riskante zaak. Meestal eindigt
zoiets met een ontijdige explosie.
Vuurwerk maken moet aan ex
perts worden overgelaten.
Veilig afsteken van vuurwerk
houdt in dat de juiste voorzorgs
maatregelen getroffen worden.
Ook het kiezen van de juiste plaats
voor het afsteken is zeer belang
rijk. Goede kwaliteit van het te
ontsteken vuurwerk is eveneens
essentieel. De aankoop kan daar
om het beste geschieden bij de of
ficieel aangewezen winkels.
Men doet er goed aan de verplicht
bijgesloten Nederlandse gebruik
saanwijzing ruimschoots van tevo
ren rustig door te lezen, 's Avonds
in het donker lukt dat uiteraard
niet zo best
Vuurwerk moet „kruitdroog" zijn.
Vochtigheid geeft namelijk een
grote kans op weigeraars. Een uit
stekende bewaarplaats voor vuur
werk is een metalen trommel of
bus op een veilige droge plek, zo
mogelijk niet in huis. Bewaren
dicht bij een warmtebron brengt
brandgevaar met zich mee. Het is
zaak om de plek waar het vuur
werk wordt afgestoken met zorg
uit te zoeken. Dit in verband met
het reeds genoemde brandgevaar
bij neerkomend vuurwerk.
Ramen en deuren moeten gesloten
zijn als het vuurwerk begint, zodat
er niets naar binnen kan vliegen.
Het van tevoren bepalen van een
plek waar de toeschouwers veilig
kunnen staan is zeer aanbevelens
waardig.
De afstand tussen de toekijkers en
de plaats waar het vuurwerk ont
stoken wordt dient minimaal zes
meter te zijn.
Aan te raden is om bij het afsteken
van en het kijken naar vuurwerk
een hoofddeksel te dragen. Dat
geeft bescherming tegen naar be
neden komende stukken. Wanneer
men vuurwerk dat onverwacht
van richting verandert op zich af
ziet komen, kan men het beste de
ogen met de handen bedekken.
Vuurpijlen kunnen veilig afgesto
ken worden door ze te plaatsen in
een fles die zo is ingegraven dat de
hals boven de grond uitsteekt. Is
de grond bevroren dan kan de fles
met zand worden gevuld. Het gaat
erom dat de fles rechtop staat en
niet kan omvallen.
Het aansteken van vuurwerk mag
alleen gebeuren met iets dat gloeit
en niet vlamt, zoals een brandende
sigaar of sigaret. Een vlam doet de
lont te snel opbranden waardoor
de tijd om een veilige afstand te
nemen te kort kan zijn. Blijft men
vlak bij het vuurwerk staan dan is
de kans groter om geraakt te wor
den door rondvliegende stukken.
Ter vergroting van het effect
wordt vuurwerk nogal eens ge
bundeld afgestoken. Dat is zeer ge
vaarlijk. Elk stuk apart ontsteken
is de beste methode.
De stukken die men niet meteen
af wil steken moeten in de geslo
ten trommel of bus blijven. Dus
niet alvast een paar stukken in de
jas- of broekzak stoppen. Dat is le
vensgevaarlijk want door de li
chaamswarmte kunnen ze tot ex
plosie komen. Om te voorkomen
dat afgestoken vuurwerk in de
voorraadtrommel of -bus komt
moet de deksel steeds dicht gedaan
worden.
De wet schrijft niet zonder reden
voor dat vuurwerk alleen ver
kocht mag worden aan kinderen
boven een bepaalde leeftijd.
Veel ouders vragen zich af of ze
het afsteken van vuurwerk aan
hun kinderen kunnen toevertrou
wen. Het is onmogelijk daarin een
algemeen advies te geven.
Ouders kunnen zelf het beste be
palen of hun kinderen voorzichtig
en handig genoeg zijn om met
vuurwerk om te gaan. Ze moeten
daarbij wel kritisch te werk gaan;
het is tenslotte een hele verant
woording.
Wanneer besloten is de kinderen
mee te laten doen, mag vooral niet
vergeten worden ze goed te instru
eren. Bovendien blijft voortdurend
toezicht door de ouders noodzake
lijk. Uiteraard dienen die ouders
zelf te weten hoe ze veilig met
vuurwerk moeten omgaan!
er alleen vuurwerk dat door speci
ale vaklieden moest worden afge
stoken. Pas in de 19e eeuw kwam
het zogenaamde klein vuurwerk
op de markt. De prijs daarvan was
echter nog zo hoog dat alleen de
„gegoede" burgers zich ermee kon
den vermaken.
Na de Eerste Wereldoorlog raakte
het klein vuurwerk meer ingebur
gerd. Het op grote schaal afsteken
van vuurwerk rond de jaarwisse
ling werd eerst na de tweede we
reldoorlog algemeen.
Vuurwerk valt evenals andere ex
plosieve stoffen onder de Wet Ge
vaarlijke stoffen 1963.
Deze wet geeft doormiddel van
Uitvoeringsbesluiten een aantal
voorschriften betreffende uitvoe
ring, distributie en gebruik van
vuurwerk. Zo worden er regels ge
steld met betrekking tot de samen
stelling van de lading en de huls.
De verpakking van vuurwerk en
verplichte opschriften op zowel
het vuurwerk als de verpakking,
zijn eveneens aan stringente bepa
lingen onderworpen.
Verder moet vuurwerk altijd voor
zien zijn van een in de Nederland
se taal gestelde gebruiksaanwij
zing.
