In 600e geboortejaar
Delftse psychiater schrijft
kritisch boek over Liduina
i
w.
a.s. bruidje!
m
m
Mnmg
's Kom en overtuig u!
Wij lijsten alles
voor u in.
Magazijn
DE KOEMARKT
IKV over
kernwapens
Ï3'
r-S'
OUDE HANDSCHRIFTEN
BRONNEN
DETECTIVE ROMAN
1
NIET IN SCHIEDAM
Vakkundig, vlug
en voordelig.
Rotterdamsedijk 445, Schiedam
telefoon 269548
HET NIEUWE STADSBLAD PAGINA 13 VRIJDAG 14 MAART 1980
>V
SCHIEDAM Kort voor de herdenking van haar zeshonderdste geboor
tedag op 18 maart verschijnt er een boek over de heilige van Schie
dam: St. Liduina.
Het feit dat het boek juist op dat historische ogenblik wordt gepubli
ceerd is volgens de auteur, P. J. Stolk, louter toeval.
P. J. Stolk is de voormalige directeur van het St. Joris Gasthuis in Delft,
waar hij thans als psychiater werkzaam is. Stolk is alleen door interesse
met zijn onderwerp verbonden, want met Schiedam heeft hij nauwelijks
een band. Wel werkte hij ooit een tijdje voor halve dagen op de psychia
trische afdeling van het Gemeenteziekenhuis.
Stolk: „Als kind op school hoorde
ik al van Liduina. Als jongen hield
het me al bezig hoe zij daar lag, wat
voor visioenen ze had, aan welke
ziekte ze leed.... Die achtergronden,
daar ben ik nu dieper op ingegaan".
Of het inderdaad toeval is of niet,
„De maagd van Schiedam een
kritische hagiografie" (levensbesch
rijving van een heilige) werd op het
juiste ogenblik gepubliceerd. Aan
leiding tot het boek vormde volgens
de auteur echter het feit dat zijn
vrouw een cursus oude handschrif
ten volgde aan het Delftse gemeen
tearchief.
Stolk: „Dat bracht me op het idee.
Daardoor konden we namelijk Jan
Gerlach's handschrift lezen". Voor
de duidelijkheid: Jan Gerlach was
de eerste die over Liduina schreef.
De eerste uitgave van diens boek
„Tleven van Liedwy die maghet
van Sciedam", verscheen in 1487.
Het was een van de eerste boeken
in Nederland en het werd gedrukt
in Delft
Volgens Stolktzijn alle latere publi
caties over de Heilige van Schie
dam terug te voeren op Gerlach,
een man van wie verondersteld
wordt dat hij een huisgenoot van
Lidewij was.
Gerlach beschreef heel nauwkeurig
Liduina's levensloop, haar ziekten
en haar visioenen. Voor zijn boek
maakte Stolk ook gebruik van la
tere publicaties, zoals die van Jan
Brugman (de man van het gezegde
„Praten als Brugman"), van Tho
mas Kempis en-He in 1421 door
het gemeentebestuur van Schiedam
opgestelde oorkonde over Liduina.
„Een rijke informatiebron is het ei
genlijk niet", zegt Stolk. „Veel van
die schrijvers herhalen wat ande
ren geschreven hebben. De harde
historische gegevens gaan allemaal
op Gerlach terug". Wie Liduina was
mag, zeker in Schiedam, als bekend
worden verondersteld. Zij leefde
van 1380 tot 1433. Als meisje van 15
kwam zij op het ijs ten val. Ze brak
daarbij een rib, er ontwikkelde zich
een abces en de ene ontsteking
volgde op de andere.
Liduina werd bedlegerig en werd
niet meer beter. Tot haar dood op
haar drieenvijftigste jaar lag ze in
een donker kamertje, ten prooi aan
vreselijke ziekten.
Liduina maakte geestelijke reizen
naar hemel en hel, ze sprak met
Maria en met beroemde heiligen en
rond haar ziekbed gebeurden won
deren.
Stolks boek is in zeker opzicht geen
herhaling van vorige publicaties
over Liduina. Uiteraard vertelt hij
uitgebreid Liduina's levensgeschie
denis. In zijn beschrijving volgt hij
Gprlach op de voet. Daarna echter
komt de psychiater Stolk aan het
woord. Als medicus en zielkundige
probeert hij antwoord te geven op
vragen als: aan welke ziekte kan Li
duina geleden hebben, wat zag ze
werkelijk in haar visioenen, en hoe
veel van het verhaal is geloofwaar
dig?
De uitgever prijst het boek aan als
„beurtelings een cultuur-historisch
avontuur, een aangrijpende biogra
fie en een medische analyse die veel
weg heeft van een detective-ro
man".
Enigszins overdreven klinkt met
name dat laatste wel, maar dat
neemt niet weg dat Stolks boek een
andere benadering geeft van St. Li
duina dan een zuiver historische al
leen.
Een citaat: „Wat er gebeurd is kun
nen we ons nu wel enigszins voor
stellen. Liedewij moet een gevoelig,
kwetsbaar meisje zijn geweest. Ze
wist geen raad met wat het leven
haar opdrong, ze stelde zich teweer
en sloot zich af.
Best mogelijk dat de een of andere
ziekte haar daarbij te pas kwam,
we missen de gegevens om dat ze
ker te weten. Wat wel zeker is, ze
kreeg de geest die ze had opgeroe
pen niet meer terug in de fles". Kri
tisch is het boek dus in zoverre dat
Stolk deze heiligen-geschiedenis
niet zo maar voetstoots aanneemt,
maar een verklaring probeert te
vinden voor Liduina's gedrag, en
dat doet met de kennis en de mid
delen van een medicus uit de 20e
Stolk: „Ik kom tot de bevinding dat
Liduina niet zo bijzonder was als
men doorgaans aanneemt. Door
haar langdurige ziekte en haar
krachtige persoonlijkheid kwam zij
tot een bepaalde ontwikkeling".
SNOTAAP
Hoe die ontwikkeling precies in z'n
werk ging kan men lezen in „De
Maagd van Schiedam". Vanmiddag
werd het boek ten doop gehouden
in de historische gewelven van het
Amsterdams Historisch Museum in
de Kalverstraat.
Bij de presentatie van het boek wa
ren uitgever Martin Ros en schrij
ver Wim Zaal aanwezig, die een in-
leiding hielden. 'Voor de gebeurte
nis waren ook vertegenwoordigers
van de Schiedamse St. Liduina ver
eniging uitgenodigd.
Met deze vereniging heeft Stolk
aanvankelijk geen contacten onder
houden. „Als ik over de St. Liduina
Vereniging spreek moet ik me voor
zichtig uitdrukken", zegt de auteur.
„Ik ging er in het begin van uit dat
zij Liduina-vereerders waren. Om
dat ik een wetenschappelijk boek
wilde schrijven vond ik dat.ook ob
jectief moest blijven en niet moest
werken vanuit een katholiek stand
punt".
„Ik was bovendien bang dat ze een
beetje boos op me zouden zijn. Ten
slotte vereren zij Liduina, en dan
komt er opeens een of andere sno
taap die zegt dat zij volslagen gek
Portretreconstructie van Liduina, vervaardigd door Anjo Mutsaars naar
aanwijzigingen van Prof. Dr. A. G. de Wilde.
Had het Stolk geen goed idee gele
ken het boek in Schiedam te pre
senteren, gezien de op handen
zijnde viering van haar 600e ge
boortedag?
„Daar waren inderdaad wel ge
dachten over", zegt Stolk. „Maar
bepaalde argumenten pleitten er
juist tegen. In de eerste plaats lie
pen we het gevaar dat het boek
daardoor gelanceerd zou worden in
het kader van een rooms-katho-
lieke manifestatie".
„In de tweede plaats is er een erg
praktische reden: in Amsterdam
trekken we met de presentatie
meer belangstelling, je hebt daar
misschien eerder de landelijke
pers mee".
Stolks boek ligt vanaf maandag 18
maart in de boekwinkels. Het is
een uitgave van de Wetenschappe
lijke Uitgeverij B.V. aan de Singel
in Amsterdam en kost 24,50.
(In 1972 verscheen van dezelfde au
teur het boek „Een soort vuur", een
beschrijving van de psychiatrie in
het algemeen, opgetekend aan de
hand van op de band opgenomen
gesprekken met psychiatrische pa
tiënten).
P. J. Stolk, auteur van
van Liduina gehoord.
,De Maagd van Schiedam": als kind op school al
I t- A' De mooiste bruidjaponnen van Europa
vindt u bij Alja. Werkelijk schitterende
kreaties uit Italië, Frankrijk, Duitsland
en Nederland. Wij tonen ze u gaame.
J Mo
SCHIEDAM
BROERSVEST 109
TEL. 267116.
Kuimt- parket'rKfli'K'-nht'id t.o ons modehui-
"Donderdag lot 21.00 uur koopavond
SCHIEDAMSE NOTITIE
Op dinsdag 18 maart organiseert
Wijkvereniging Nieuwland weer
haar maandelijkse bingo-avond. De
bingo-avond wordt traditiegetrouw
weer gehouden in de grote zaal van
dienstencentrum „De 4 Molens".
Er zijn fraaie prijzen te winnen.
Aanvang van de avond 20 uur, zaal
open 19 uur. Kinderen beneden de
leeftijd van 14 jaar zonder geleide
geen toegang. Deze avond is voor
een ieder die graag bingo speelt toe
gankelijk.
SCHIEDAM Men schrijft ons:
De storm rond de besluitvormings
procedure over de produktie en
plaatsing van nieuwe kernwapens
is weer afgenomen. Af en toe duikt
een artikeltje op in de kranten over
de debatten van afgelopen decem
ber.
Maar politiek Nederland heeft op
dit moment andere zorgen: o.a. de
groeiende werkloosheid en de loon-
pauze door de regering.
Toch is de diskussie rond de kern
wapens niet afgelopen. Hoewel
geen alledaagse politieke kost meer
blijven leden van het I.K.V. zich be
zig houden met de problemen van
kernbewapening en vrede.
Wat is nu eigenlijk het I.K.V.? De
letters I.K.V. staan voor het inter
kerkelijk vredesberaad.
Dit is de organisatie die zich bezig
houdt met vraagstukken van oorlog
en vrede, toegespitst op de kernbe
wapening. In het I.K.V. werken sa
men:
De Doopsgezinde Broederschap, de
Evangelisch Lutherse Kerk, de
Evangelische Broedergemeente, het
Genootschap Der Vrienden (Qua
kers), de Gereformeerde Kerken in
Nederland, de Nederlands Her
vormde Kerk, de Oud Katholieke
Kerk, de Remonstrantse Broeder
schap en de Rooms Katholieke
Kerk.
Wat wil het I.K.V.? Het I.K.V. wil
dat we met z'n allen proberen de
kernwapens de wereld uit te hel
pen, om te beginnen uit Nederland.
Dit is het doel waar het I.K.V. naar
streeft en om dit doel te bereiken
startte het in 1977 een campagne
met als motto:
„Help de kernwapens de wereld uit,
om te beginnen uit Nederland".
Op dit moment telt het I.K.V. plm.
300 kernen (afdelingen) in Neder
land, waaronder 1 in Schiedam.
Om het doel van het I.K.V. te berei
ken, moeten mensen eerst weten in
wat voor situatie ze leven. Het
I.K.V. is van mening dat onze leefsi
tuatie onveilig is, omdat ze berust
op bezit van kernwapens, (over
igens geeft het I.K.V. o.a. informa
tie over de werking van deze wa
pens). Het I.K.V. wil nu duidelijk
maken dat onze veiligheid, ook in
Schiedam, aan een „zijden"
draadje hangt.
Waar houden we ons als I.K.V.-
kern-Schiedam dan mee bezig?
- We verstrekken informatie over
wat kernwapens zijn, wat vrede zou
kunnen zijn en wat veiligheid zou
kunnen zijn.
- We organiseren de vredesweek,
die de laatste week van september
wordt gehouden.
- We proberen de diskussie over
kernbewapening, vrede en veilig
heid binnen de plaatselijkke kerken
op gang te brengen en te verdiepen.
- We proberen de plaatselijke afde
lingen van de politieke partijen in
gesprek te komen over vrede, vei
ligheid en kernbewapening. Dit in
verband met de invulling van de
partijprogramma's voor de kamer
verkiezingen van 1981.
- We organiseren vredeskursussen,
die tot doel hebben meer inzicht te
verkrijgen in de verschillende pro
blemen die met het vraagstuk van
de vrede verband houden.
Verder tracht de I.K.V.-kern-
Schiedam ook buiten de wijk Groe-
noord nieuwe leden te werven om
in andere delen van de stad nieuwe
kernen te starten.
Dus: Mocht U interesse hebben
voor het werk van het I.K.V. of U al
willen opgeven als lid van onze
I.K.V.-kern, dan kunt U zich wen
den tot ons sekretariaat: Ad en In
eke Uijtdewilligen,
Faassenplein 83, Schiedam. Tel.
71.30.56. Ook mensen die niet tot
een kerkgenootschap behoren zijn
van harte welkom.
Hans Vermeulen, v. Beethovenplein
67, 3122 VE Schiedam. Tel. 702924.
