Informatie op verzoek
Op eigen initiatief
Ter
nadere
informatie
a I ".111il
Een nieuw recht
De 2 hoofdpunten van de W.O.B.
Op welke informatie heeft men
recht?
In welke vorm wordt de informatie
verstrekt?
Hoe snel wordt de informatie
gegeven?
Afwijzing van het verzoek om
informatie.
Indienen van een bezwaarschrift.
HET NIEUWE STADSBliAD PAGINA 50 WOENSDAG 19 NOVEMBER 1980
i
gemeente informatie
Publicatie van de
gemeente Schiedam
Wekelijks verschijnend
in Het Nieuwe Stadsblad
Verzorging: Bureau Voorlichting
Stadskantoor Emmastraat 1
Tel. 260500
Wet Openbaarheid van Bestuur
Het bestuur van de gemeente Schiedam
-dat zijn de gemeenteraad, het college van
burgemeester en wethouders en de burge
meester- neemt talloze beslissingen. Deze
beslissingen gaan de Schiedammers rechts
treeks aan. Zij hebben bijvoorbeeld vaak te
maken met de omgeving waarin we wonen.
Nog niet zo heel lang geleden werden deze
beslissingen welhaast buiten de burgers om
genomen.
Naarmate de gemeente meer taken ter hand
nam en de burgers mondiger werden, ont
stond er -vooral inr de woelige zestiger ja
ren- steeds meer onbehagen bij de burgers
over de wijze waarop voor hen de beslissin
gen werden genomen. Als ze dan wilden pra
ten en wilden weten hoe precies de vork in
de steel zat en wat er stond te gebeuren, dan
lukte dat niet. Het bestuursapparaat was
immers niet of nauwelijks voor de burgers
toegankelijk. Destijds heerste daar veelal de
regel: „alles is geheim, behalve...". Gelukkig
is daarin de laatste tijd veel veranderd. In
Schiedam geldt al vele jaren de regel: „O-
penbaarheid is regel, geheimhouding is uit
zondering".
Zo zijn de commissievergaderingen als regel
openbaar en wordt allerlei informatie ver
strekt in de Gemeente Informatie-pagina's
in Het Nieuwe Stadsblad en door de terin
zage-ligging van stukken. Ook verschaft de
gemeente inlichtingen waarom de burgers
vragen.
Er was echter niet een wet, die zei wanneer
een verzoek om informatie moest worden in
gewilligd en in welke gevallen de gemeente
zo'n verzoek mocht weigeren. Bovendien
moest de burger met een afwijzing van zijn
verzoek genoegen nemen; hij kon nergens in
beroep gaan.
Sinds 1 mei j.l. heeft de burger een nieuw
recht, vastgelegd in de Wet Openbaarheid
van Bestuur. Iedereen kan bij de gemeente
om informatie vragen, die in documenten is
opgenomen. De gemeente mag niet zomaar
weigeren informatie te verstrekken, omdat
zij dit niet wenselijk of nodig vindt. In de Wet
is geregeld, in welke gevallen geen informatie
wordt verstrekt. Daar moet de gemeente zich
aan houden. Als de gemeente een verzoek af
wijst, kan de burger in beroep gaan op grond
van de Wet Administratieve Rechtspraak
Overheidsbeschikkingen (de Wet AROB).
De Wet Openbaarheid van Bestuur, in de
wandeling W.O.B. genoemd, verlangt van de
gemeente niet alleen, dat zij informatie ver
schaft als de burger daarom vraagt, maar
ook dat de gemeente dat op eigen initiatief
doet, dus zonder dat iemand daarom heeft
gevraagd. De gemeente moet uit eigen bewe-
Het nieuwe recht dat de burger is toegekend
in de Wet Openbaarheid van Bestuur, be
treft de z.g. „passieve informatie"; de ge
meente verstrekt informatie aan de burger
die er om vraagt. In de W.O.B. nu is bepaald
dat de gemeente in beginsel verplicht is om
een verzoek om informatie in te willigen.
Men kan bij het gehele gemeentelijke appa
raat terecht met vragen om informatie. Laat
er geen misverstand over bestaan: er komt
géén verandering in de gegroeide praktijk
van het verstrekken van inlichtingen en het
geven van informatie door de gemeentelijke
diensten en bedrijven, de gemeentesecreta
rie en het bureau Voorlichting.
Als u een vraag heeft over de aansluiting van
uw televisie op de C.A.I., over de huursubsi
die of over een bestemmingsplan, dan moet u
zich wenden tot die gemeentelijke dienst, tot
wiens werkterrein de gevraagde informatie
behoort; in de gemeentelijke voorlichtingspa
gina's wordt regelmatig aangegeven bij wie u
voor bepaalde zaken moet zijn. Als u niet
weet bij wie u moet zijn dan kunt u dat het
beste eerst vragen bij bureau Voorlichting.
Men moet het onderwerp noemen, waarover
men informatie wil hebben. Hoe preciezer u
uw wens kenbaar maakt, des te vlotter en be
ter kan uw verzoek worden behandeld. De
behandelende ambtenaar kan u bij het preci
seren van het onderwerp behulpzaam zijn. U
kunt ook schriftelijk bij Burgemeester en
Wethouders een verzoek om informatie indie
nen. U krijgt uw informatie echter vlotter,
wanneer u mondeling contact opneemt met
de behandelende ambtenaar, eventueel via
burau Voorlichting.
In beginsel heeft u recht op alle informatie,
waarover de geméente beschikt. Dit houdt in,
dat u kennis kunt nemen van de gegevens,
die in documenten zijn neergelegd. Docu
menten zijn niet alleen schriftelijke stukken,
maar ook foto's, films, bandopnamen, enzo
voorts. Er bestaan echter wel beperkingen en
uitzonderingen.
Uit interne documenten (dat zijn onder an
dere schriftelijke adviezen van een ambte
naar aan zijn chef of de wethouder, notulen
van interne besprekingen) mag de gemeente
bijvoorbeeld wél op verzoek feitelijke gege
vens verstrekken, maar niet de daarin opge
nomen persoonlijke opvattingen van be
stuurders of ambtenaren.
Daarnaast noemt de W.O.B. een aantal alge
mene uitzonderingsgronden. Zo ligt het voor
de hand, dat het verstrekken van de informa
tie niet de persoonlijke levenssfeer, de priva
cy, van iemand mag aantasten. Van de bouw
vergunning voor een bankgebouw mag niet
de constructie en ligging van de kluis worden
gepubliceerd. Alle gronden, waarop informa
tie geweigerd wordt, staan in artikel 10 van
de Schiedamse verordening op de openbaar
heid. Er is een aantal wetten, die het ver
schaffen van informatie nog in de weg kan
staan. Zo kan de Auteurswet bijvoorbeeld
een beletsel vormen om bouwtekeningen
openbaar te maken.
Het is derhalve niet zo, dat u recht heeft op
Alle informatie die bij de gemeente berust.
Als leidraad voor de vraag op welke informa
tie u recht heeft kan dienen; wat tot de pu
blieke zaak behoort, daarover moet informa
tie verstrekt worden, behalve wanneer door
die informatie de gemeente of anderen one
venredig benadeeld worden.
De gevraagde informatie kan op verschil
lende manieren worden verstrekt. Er kan een
kopie worden gegeven. De gemeente kan de
verzoeker ook toestaan van de inhoud zelf
kennis te nemen, bijvoorbeeld door het ter
inzage te geven. Een andere mogelijkheid is
een uittreksel of een samenvatting van de in
houd te geven. Soms kan met het verschaffen
van schriftelijke of mondelinge inlichtingen
worden volstaan.
Bij het kiezen van de verschillende vormen
van informatieverstrekking moet de ge
meente met de voorkeur van de verzoeker re
kening houden. Als deze een bepaalde voor
keur uitspreekt, moet de gemeente zich daar
naar richten. Zou daardoor echter de vlotte
voortgang van de werkzaamheden bij de ge
meente worden belemmerd, dan kan voor
een andere vorm worden gekozen. De ge
meente mag kosten die voor het verstrekken
van informatie moeten worden gemaakt in
rekening brengen, bijvoorbeeld voor het ma
ken van fotokopieën of in verband met de le
ges.
De gemeente moet de informatie binnen een
redelijke termijn verstrekken. Wat een rede
lijke termijn is, hangt van de omstandighe
den van het geval af. Over heel wat zaken zal
direkt of binnen zeer korte tijd mondelinge
of schriftelijke informatie kunnen worden
gegeven. Als de behandeling van een verzoek
meer tijd vergt, kan voor de ée'n een wacht
tijd van bijvoorbeeld twaalf uur al lang zijn,
terwijl een ander er misschien geen bezwaar
tegen heeft de gevraagde informatie na drie
weken te ontvangen.
Meestal zal het afhangen van de vraag voor
welk doel men de informatie wil gebruiken.
Als de verzoeker dit meedeelt, kan de ge
meente daarmee rekening houden.
Dit betekent overigens niet dat de verzoeker
verplicht zou zijn te vertellen voor welk doel
hij de informatie wil gebruiken. De vorm
waarin de informatie wordt verstrekt speelt
ook een rol. Met het maken van samenvattin
gen zal meer tijd gemoeid zijn dan met het
geven van mondelinge inlichtingen.
Als de ambtenaar die een verzoek om infor
matie behandelt, meent dat het geheel of ge
deeltelijk moet worden afgewezen, deelt hij
dit aan de verzoeker mee. Hij vertelt dan ook
waarom de gevraagde informatie naar zijn
mening moet worden geweigerd. Ziet de ver
zoeker de redelijkheid van het „nee" in, dan
zal de zaak daarmee zijn afgedaan. Als de
verzoeker te kennen geeft, het niet met de
weigering eens te zijn en zijn verzoek hand
haaft, dan moet dit uiteindelijk schriftelijk
en met opgaaf van redenen aan de verzoeker
worden meegedeeld.
De gemeente moet uit eigen beweging infor
matie over het beleid verschaffen, zodra dit
in het belang van een goede en democrati
sche bestuursvoering is. Dit is een aanspo
ring van de W.O.B. om de bestaande prak
tijk van de voorlichting in de gemeente
Schiedam voort te zetten en waar nodig te
verbeteren. De informatie, de voorlichting,
moet begrijpelijk zijn; ze moet gericht zijn
op de belanghebbende en belangstellende
burgers. De informatie moet tijdig zijn, dat
wil zeggen, op een zodanig tijdstip worden
verstrekt, dat het voor betrokkenen nog zin
heeft om, na eventueel nog anderen geraad
pleegd te hebben, hun inzichten ter kennis
van de gemeente te brengen.
De informatie op eigen initiatief moet het ge
meentelijk beleid doorzichtig maken het be
leid vertalen op een voor de burgers aanspre
kende wijze. De burger moet hierdoor inzicht
kunnen krijgen in de achtergronden van het
beleid en de gelegenheid krijgen tot een kriti
sche beoordeling daarvan. In het streven om
de burgerij daar waar mogelijk nauw te in
formeren over en te betrekken bij het be
stuur, is een grote plaats toebedeeld aan de
pers. De pers draagt er toe bij, dat de burger
wordt geïnformeerd over die onderwerpen,
waarmee het stadsbestuur zich bezig houdt
of bezig gaat houden of zich bezig zou moe
ten houden en functioneert tegelijkertijd als
signaalgever naar het stadsbestuur van die
zaken die de burger bezighouden.
Het behoeft niet zo te zijn dat alle voorlich
ting geschiedt door en vanuit bureau Voor
lichting. Het kan zeer nuttig en effectief zijn
dat een gerichte voorlichting vanuit een be
paalde dienst of bedrijf plaats vindt. Zo zal
bijvoorbeeld voorlichting over eventuele
energiebeperkende maatregelen zeer wel
door en vanuit nutsbedrijven kunnen plaats
vinden. Wanneer buurtvoorzieningen dienen
te worden aangebracht, bestratingswerk
zaamheden moeten worden uitgevoerd, reno
vaties voorbereid, dan kan de daarbij beho
rende voorlichting zeer wel geschieden door
de uitvoerende dienst, in dit geval de dienst
Gemeentewerken.
In de Verordening Openbaarheid van Be
stuur is dan ook de bestaande praktijk vast
gelegd in de regel, dat uit eigen beweging in
formatie wordt verschaft over beleidsadvie
zen van de gemeentesecretaris en de hoofden
van dienst. Wel kan het nuttig zijn dat het bu
reau Voorlichting daarbij dan een begelei
dende en ondersteunende taak heeft.
Ook bij de inspraak heeft de voorlichting een
bijzondere belangrijke ondersteunende funk-
tie. De burger zal immers pas goed op zaken
kunnen inspreken indien hij op de hoogte is
van achtergronden, procedures, bevoegdhe
den en dergelijke zaken meer.
Om deze voorlichting zo goed mogelijk te la
ten verlopen, streeft het stadsbestuur er
naar, dat bij elke gemeentelijke dienst een
funktionaris wordt aangewezen, die met
name de achtergronden van de zaken waar
mee die dienst bezig is op een voor iedereen
begrijpelijke wijze kan toelichten.
ging informatie over het beleid verschaffen,
zodra dit in het belang is van een goede en
democratische bestuursvoering.
Dit is een aansporing de bestaande praktijk
van het verstrekken van informatie door de
gemeentelijke diensten en bedrijven en door
het bureau voorlichting, voort te zetten en
waar nodig te verbeteren.
De W.O.B. is plaatselijk uitgewerkt in de
„Verordening Openbaarheid van Bestuur ge
meente Schiedam", die de gemeenteraad on
langs heeft vastgesteld. Deze verordening re
gelt de manier waarop de informatie wordt
verstrekt. Zij bestaat uit 2 hoofdpunten:
1. hoe de gemeente informatie verstrekt op
verzoek, de zogenaamde passieve infor
matie;
2. hoe de gemeente informatie verstrekt op
eigen initiatief, de zogenaamde actieve in
formatie.
In artikelen op deze pagina worden deze
twee hoofdpunten afzonderlijk behandeld.
Als de verzoeker met deze schriftelijke afwij
zing geen genoegen wenst te nemen en wil
weten of de gemeente zijn verzoek terecht
heeft geweigerd, kan hij op grond van de Wet
A.R.O.B. een bezwaarschrift daartegen indie
nen.
Dit bezwaarschrift moet binnen 30 dagen, als
regel bij het college van burgemeester en
wethouders, worden ingediend.
Als dit bezwaarschrift wordt afgewezen, kan
de verzoeker nog in beroep gaan bij de Afde
ling rechtspraak van de Raad van State. Dit
moet eveneens binnen 30 dagen geschieden.
De verzoeker kan de Afdeling vragen als
onafhankelijk rechterlijk college na te gaan
of het verzoek al dan niet terecht is afgewe
zen; als de gemeente ten onrechte die infor
matie heeft geweigerd, moet zij op basis van
de uitspraak van het rechterlijk college de in
formatie alsnog verstrekken.
De regels inzake de openbaarheid van be
stuur zijn opgenomen in de W.O.B. en het
Besluit openbaarheid van bestuur (de
B.O.B.) en ze zijn plaatselijk uitgewerkt in
de „Verordening Openbaarheid van Bestuur
gemeente Schiedam". Zolang de voorraad
strekt is deze verordening gratis verkrijg
baar bij bureau Voorlichting op het Stads
kantoor.
De W.O.B. en de gemeentelijke verordening
regelen maar een stukje van de openbaar
heid van bestuur, namelijk alleen de open
baarheid van overheids-documenten. De
openbaarheid van bijvoorbeeld de vergade
ringen wordt elders geregeld. De gemeente
wet regelt de openbaarheid van de vergade
ringen van de gemeenteraad, de Algemene
commissieverordening die van de vergade
ringen van de raadscommissies. De Wet Al
gemene bepalingen milieuhygiëne regelt het
openbaar maken van gegevens met betrek
king tot milieuvergunningen en de openbare
behandeling van de aanvragen om zo'n ver
gunning.
Al met al brengt de W.O.B. feitelijk niet zo
veel verandering in de bestaande praktijk
van de openbaarheid van bestuur in Schie
dam. Nieuw is dat iedereen zij het met be
perkingen recht heeft op de informatie
waarom hij verzoekt. Uit de beleidsnota
„Voorlichting" blijkt, dat de gemeente de be
staande praktijk van de informatie uit eigen
beweging niet alleen wil voortzetten maar
ook hard bezig is deze waar mogelijk te ver
beteren.
De beleidsnota „Voorlichting" is eveneens
verkrijgbaar bij bureau Voorlichting, even
als folders over de Wet Openbaarheid van
Bestuur. Tenslotte: u kunt niet alleen bij de
gemeente, maar ook bij het Openbaar Li
chaam Rijnmond, de provincie en het Rijk
(bij de ministeries) om informatie vragen, die
in documenten is opgenomen. Deze zijn alle
evenals de gemeente verplicht om verzoeken
om informatie waarover deze beschikken in
te willigen.
