Meer belangstelling voor beroep psychiatrisch verpleegkundige
R. H. van Harselaar (Deltaziekenhuis):
'imW-Mmsm
m
Jeugd zoekt avontuur,
lol, sex en alcohol
,,Ik ben bang dat,
wanneer we het
Amerikaanse sy-
teem zouden toe
passen, intoleran
tie van de maat
schappij oorzaak
zal zijn van een
wurgende een
zaamheid: het aan
tal zelfdodingge-
vallen zal zeker
stijgen.
Dat zou de goed
koopste oplossing
zijn die de maat
schappij kan be
denken voor de
psychiatrische
problematiek,
maar tevens ook de
meest menson
waardige
Tuchtcollege voor
verpleegkundigen;
rechten voor
psychiatrische
patiënten
(Door: Raymond Barneveld
- Foto: Victor Barneveld)
ROTTERDAM - „Een
nieuwe patiëntengroep voor
de psychiatrische ziekenhui
zen zal in de toekomst on
getwijfeld die zijn van de
zeer jeugdige alcoholici. Dat
zijn dan jongens en meisjes
van dertien, veertien en vijf
tien jaar.
Deze ontwikkeling valt al
te constateren in Amerika
waar de psychiatrische zie
kenhuizen een golf van op
namen krijgen van zeer
jeugdige alcoholisten".
,,Was de groep drugspatiën
ten de nieuwe groep psychiatri
sche patiënten van de jaren zes
tig, dit zal voor de jaren tachtig
de groep zeer jeugdige alcoho
lici zijn", aldus de heer R.H.
van Harselaar, die verbonden is
aan het Opleidingscentrum
voor Verpleegkundigen van
het Deltaziekenhuis in Poortu-
gaal, en de voorlichting over
het beroep psychiatrisch ver
pleegkundige bij het middel
baar onderwijs in de regio voor
zijn rekening neemt.
Verschuiving
Belangstelling
Site-
Tuchtrecht
Kritiek
Units
Mensonwaardig
„Ik ben bang dat, wanneer we
het Amerikaanse systeem zou
den toepassen, intolerantie van
de maatschappij oorzaak zal
zijn van een wurgende een
zaamheid: het aantal zelfdo-
dingsgevallen zal zeker stijgen.
Dat zou de goedkoopste oplos
sing zijn die de maatschappij
kan bedenken voor de psychia
trische problematiek, maar te
vens ook de meest menson
waardige..."
j
lllllllilllllllllllllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllll.
iiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
Het Deltaziekenhuis vervult een re-
giofunktie wat betreft de opvang, be
handeling en begeleiding van psychia
trische patiënten.
Ook nu al wordt bij de psychiatrische
ziekenhuizen een toename van opna
men geconstateerd wat betreft de al
coholisten. De groep jonge alcoholici,
tussen de twintig en vijfentwintig jaar,
neemt daarin een vrij grote plaats in.
„ln de agelopen twintig jaar zie je dui
delijk een verschuiving van, zeg maar,
groepen patiënten. Enerzijds komen
er dus nieuwe groepen bij, zoals de
drugaddicts en jonge alcoholici, an
derzijds vallen er ook groepen af.
Door verbetering van levensomstan
digheden en aanpak van gezondheids
zorg komen bepaalde categorieën pa
tiënten minder voor
„En verder is natuurlijk de geweldige
invloed te noemen van verfijnde me
dicamenteuze therapiën. Hierdoor is
het veel meer mogelijk geworden,
vergeleken met vroeger, om bepaalde
groepen patiënten ambulant te be
handelen," vertelt Van Harselaar.
De belangstelling voor het beroep
psychiatrisch verpleegkundige is be
duidend toegenomen. Ook stijgt het
aantal mannelijke verpleegkundigen.
Volgens Van Harselaar komt dit door
.Straks alcoholverslaafden
van dertien, veertien jaar"
de bekendheid die de media aan de
psychiatrie hebben gegeven en nog
geven.
Vroeger was de psychiatrie iets dat
zich achter gesloten póórten afspeel
de, ver van de bewoonde wereld. Als
iemand eenmaal „verbannen" werd
naar een psychiatrische inrichting, was
hij voor z'n hele leven getekend.
Daar komt toch wel meer verandering
in. De media hebben de waas van ge
heimzinnigheid doorbroken en deze
materie is ook voor niet-ingewijden
beter toegankelijk en controleerbaar
geworden. De positie van de psychia
trische patiënt in de huidige maat
schappij is aan verandering onderhe
vig.
In dit kader wijst Van Harselaar op de
onlangs gedane voorstellen naar aan
leiding van het rapport van de .Com
missie Van Dijk om de psychiatrische
patiënt meer rechten te geven.
Daar staat echter weer tegenover dat
pas het idee naar voren geschoven is
door drie burgemeesters van grote
steden om harddrugs-verslaafden ver
plicht op te nemen en te behandelen
op basis van de huidige Krankzinni
genwet. Een idee waartegen onder
meer burgemeester Van Zuuren van
Dordrecht zich al verzet heeft.
nu eens vastgelegd wie wat mag of
moet doen en wordt dit wettelijk be
krachtigd. Het komt het beroep ten
goede dat een verpleegkundige ter
verantwoording kan worden geroepen
door een tuchtrecht met intercolle
giale rechtspraak".
Verder is het sinds kort mogelijk een
studie verpleegkunde op universitair
niveau te volgen. Dat houdt dus in dat
men in het beroep meer mogelijkhe
den heeft tot doorstroming tot een ho
ger studieniveau. Sinds enkele jaren
was het al mogelijk om op HBO-
niveau verpleegkunde te studeren.
Ook de specialisaties in het beroeps
veld zijn toegenomen. Bij de psychia
trische verpleegkunde zijn dat bij
voorbeeld sociotherapeut, sociaal-
psychiatrisch verpleegkundige
(SPV'er) en co-therapeut bij neurose
behandeling".
Zwaar
Ondanks het feit dat een toenemend
'hnl IfMtintlWltl,.
^at,es
-SKT*" W1?! u Dit u W«
Maar niet alleen doordat de psychia
trie meer bekendheid heeft gekregen
is van invloed dat meer schoolverlaters
zich melden bij het Opleidingscen
trum, aldus Van Harselaar, ook het
feit dat het beroep verpleegkundige
meer „status" heeft gekregen draagt
hiertoe bij.
Werd in 1977 de titel „verpleegkundi
ge" officieel ingevoerd (daarvoor was
men verpleegster of verpleger), enkele
weken geleden is het voorstel voor een
verpleegkundig tuchtrecht en beroep
safbakening op tafel gekomen.
„Een zeer belangrijke ontwikkeling",
vindt Van Harselaar. „Eindelijk wordt
aantal schoolverlaters zich aanmeldt
voor de opleiding tot verpleegkundi
ge. haalt zo'n dertig procent de eind
streep van de drieëneenhalf-jarige op
leiding niet.
Van Harselaar: „Het is een zwaar be
roep. Niet alleen geestelijk wordt er
veel gevergd, maar met zwaar bedoel
ik ook de lichamelijke arbeid die men
moet verrichten. Er valt een goede bo
terham in de verpleegkunde te verdie
nen maar daar moet behoorlijk hard
voor gewerkt worden. En dat valt een
hoop jongelui tegen".
„Verder moet je stevig in je schoenen
staan om niet kapot te gaan aan alle
ellende die je in zo'n ziekenhuis
tegenkomt en waar je vaak machte
loos tegenaan moet kijken zonder dat
je er daadwerkelijk wat aan kunt
doen. Daarbij komt dat de meeste cur
sisten zo van de Mavo of Havo komen
en dus zelf nog niet volwassen genoeg
zijn om de zaken te kunnen relative
ren".
Er is veel kritiek op de huidige psy
chiatrische voorzieningen. Plannen
om hierin wijzigingen aan te brengen
zijn er genoeg. De uitvoering laat ech
ter wat langer op zich wachten.
„De kritiek op de psychiatrie is echt
niet altijd ongefundeerd", geeft Van
Harselaar toe, „hoewel ik daarbij wel
van mening ben dat de media de zaken
soms te eenzijdig of uit hun verband
gerukt weergeven.
Veel hangt gewoon samen met de fi
nanciën. Zeker in deze tijd van eco
nomische recessie wordt dat probleem
extra benadrukt.
Belangrijk in de psychiatrie is de de
centralisatie van psychiatrische hulp
verlening en de patiëntendifferentia-
tie.
Maar om dit uit te kunnen voeren,
daar zijn gigantische bedragen mee
gemoeid, waarbij tevens rekening
moet worden gehouden met het feit
dat wellicht tijdens de uitvoering al
weer structurele veranderingen nood
zakelijk zijn.
De psychiatrie zit in een enorme
stroomversnelling en het is moeilijk
om voor enkele decennia het beleid
vast te leggen. In dit verband denk ik
even aan de reeds genoemde verschui
vingen van patiëntengroepen binnen
het psychiatrisch ziekenhuis".
De decentralisatie van psychiatrische
ziekenhuizen houdt in dat er in de re
gio meer kleinschalige psychiatrische
behandel- en verzorgingscentra ko
men. waarbij de diverse groepen pa
tiënten meer afzonderlijk verpleegd
en behandeld zullen worden.
Zo zijn er plannen om bijvoorbeeld in
Dordrecht een geriatrisch ziekenhuis
te bouwen (bestemd voor de psychisch
gestoorde ondere mens).
„Het huidige paviljoensysteem zal in
de toekomst vervangen worden door
kleinere Ieefunits", vertelt de heer
Van Harselaar. „maar als dat doorge
voerd wordt heeft dat weer verstrek
kende gevolgen voor de personeels
voorziening. Decentralisatie en units
betekenen meer gespecialiseerd en
hoger gekwalificeerd personeel".
De nieuwe aanpak van een aantal
Amerikaanse psychiatrische zieken
huizen om hun psychiatrische patiën
ten, wanneer het maar enigszins moge
lijk is, te laten wonen en leven tussen
de bevolking, waarbij ze alleen dan
nog terug kunnen vallen op poliklini
sche behandelcentra, is iets waarvan
Van Harselaar hoopt dat dit nooit op
gang binnen de Nederlandse psychia
trie zal vinden.
„Wel zal door de ontwikkeling van
nieuwe en verfijnde medicamenteuze
therapie een grotere groep patiënten
ambulant behandeld kunnen worden
of Zullen de opnameperioden korter
worden," meent Van Harselaar.
„maar de tolenrantie ten aanzien van
de psychiatrische patiënt door de
maatschappij moet nu ook weer niet
overschat worden. Door voorlichting
is er meer begrip ontstaan voor de psy
chiatrie maar daar is dan ook alles mee
gezegd".
„Een zeer groot gevaar voor de psy
chiatrische patiënt die „losgelaten"
wordt in de maatschappij, ondanks po
liklinische behandeling en begelei
ding. is de eenzaamheid. Die een
zaamheid ondervindt een patiënt in
het ziekenhuis uiteraard ook, maar die
is voor velen draagbaar door een ze
kere mate van begrip van mede
patiënten en personeel".
