Dsm vs!ind*m
wmmum i er# c# tfnrus t
moet i
veer in de vaart
De inrichting
en toerusting
Wat te doen met de
zeilende schuit na
de grote restauratie
2f*§MM MMlt //fü ff MfM MC
R WMMJ%J^rMMm
Randstad-Edities,
wekelijks in bijna één
miljoen brievenbussen
De toerusting als zeil- en
paviljoenschuit
Op deze tekening,
ven de bestaande
de „Zeldenrust",
der de fase 1 en 2
de eindfase van
schuit zoals die
moet zijn.
met links bo-
toestand van
met daaron-
en rechts dan
de paviljoen-
varensgereed
Al eeuwenlang vormt de schip
perswereld in de IJsselstreek, met
name in de Krimpenerwaard, een
gemeenschap die met een rusteloze
ijver het schippersvak uitoefenen.
IJver die er toe bij heeft gedragen
dat er een vloot motor-schepen is
ontstaan die door geen andere
streek kan worden geëvenaard. De
tot standkoming van deze vloot is
mede geschied door schepen zoals
de „Zeldenrust", een IJsselpavil-
joenschüit die in zijn tijd als zeil
schip tot de snelste op de rivier ge
rekend mocht worden.
De „Zeldenrust", opponent uit een
rijk paviljoenschuiten-verleden,
heeft dat zelfde verleden overleefd.
Haar uiterlijk is veranderd maar de
karakteristieke lijnen van de romp
zijn niet aangetast. Verre van dat.
Het 23 meter lange schip, in 1914
gebouwd bij de werf Wed. Johan
nes van Duyvendijk te Krimpen
a.d. IJssel, verkeerd nog in perfekte
staat. Dat heeft ze te danken aan
Teunis en Hendrik Pols.
Teunis heeft „De Zeldenrust" laten
bouwen, zijn zoon Hendrik ver
kocht het schip in 1975 aan de „Van
Waning Stichting". Met deze ver
koop begint de strijd om haar be
houd. De koop wordt mogelijk ge
maakt door een zestal belangstel
lenden. Ondanks ambitieuze plan
nen is de „Van Waning Stichting"
er de afgelopen jaren niet in ge
slaagd om voldoende geld bijeen te
krijgen om dit waarlijk unieke
schip het enig overgebleven
exemplaar van het type IJsselpavil-
j oenschuit te restaureren en in
de oorspronkelijke staat terug te
brengen.
Bij de gemeenten uit de Krimpe
nerwaard en omgeving is niet tever
geefs aangeklopt. De belangstelling
is groot, er is zelfs een comité van
aanbeveling opgericht die bestaat
uit alle burgemeesters van deze ge
meenten. Ze willen meedoen als
ook de particulier voldoende inte
resse toont
Om het schip en de benodigde fi
nanciële middelen, circa
170.000,— bij elkaar te krijgen
heeft de „Van Waning Stichting"
daarom een grootscheepse cam
pagne opgezet. Onde de bevolking
in de Krimpenerwaard zullen ko
mende week 50.000 enveloppen
verspreid worden.
In de enveloppe vinden zij een
oproep om een bijdrage te leveren
voor het realiseren van het belang
rijkste doel dat de Stichting zich
heeft gesteld: Het ten behoeve van
de schooljeugd in de Krimpenerw
aard opnieuw in de vaart brengen
van „De Zeldenrust". Orgineel ge
tuigd, zeilen en vleugel in top, hoopt
de Stichting schoolkinderen op de
„Zeldenrust" een onvergetelijke
dag te kunnen bezorgen.
Een dergelijk schip is een voor
beeld van schoonheid en bouw
wijze die absoluut voor het nage
slacht bewaard moet blijven. Bij
dragen ten bate van het behoud
van dit Nederlandse brokje Neder
landse scheepvaarthistorie zijn
zeer welkom en kunnen worden ge
stort op giro 4403382 t.n.v. de „Van
Waning Stichting".
r..
Tz*~ms«NP
Zo zal „De Zeldenrust" er na de restauratie uit gaan zien. Het schip heeft
een lengte van bijna 23 meter en een laadvermogen van ruim 100 ton. In
gerestaureerde staat kan „De Zeldenrust" een zeiloppervlakte voeren
van 100m2.
„De Zeldenrust", hier gefoto
grafeerd in de Vliet bij Den
Haag omstreeks 1929, is altijd
in gebruik geweest als zand en
grindschip.
Hoewel het in de bedoeling ligt de
paviljoenschuit, ook wat betreft
haar laadruimten en bemannings-
verblijven (paviljoen en vooronder)
zoveel mogelijk in hun oorspronke
lijke staat terug te brengen, zullen
bepaalde voorzieningen te treffen
teneinde de inwendige inrichting
beter bruikbaar te maken voor hun
nieuwe bestemmingen. Reeds des
wege is een tijdige bezinning op
deze gebruiksmogelijkheden nood
zakelijk.
Het paviljoen in het achterschip is
gelukkig vrijwel in zijn oorspronke
lijke staat bewaard gebleven. Wan
neer de in al haar eenvoud fraaie
betimmering in eikehout (wagen
schot) is schoongekrabt en opnieuw
gevernist, biedt deze woonruimte
voor het schippersgezin tevens gele
genheid voor de ontvangsten van
kleinere gezelschappen. Het achter-
stè'i&eel van het ruim dat als dag
verblijf voor het schippersgezin
werd gebruikt, werd ingericht tot
motorkamer en zal deze bestem
ming wel moeten behouden.
Het laadruim achter de mast is la
ter voorzien van stalen zandschot-
ten. Na restauratie in de oors
pronkelijke toestand, biedt dit laad
ruim voldoende gelegenheid tot los
vaste voorzieningen (slaap-kooien,
tafels en kasten) ten behoeve van
jeugdige passagiers. Het ruim voor
de mast is thans ingericht als hulp-
motorkamer. Deze hulpmotoren
I kunnen worden verwijderd,
waarna deze ruimte beschikbaar
komt voor woon en/of bergruimte.
De betimmering van het vooronder
is gesloopt en zal opnieuw moeten
worden gemaakt.
De „Zeldenrust" is reeds lang voor
zien van een stalen laadmast in
plaats van de oorspronkelijke hou
ten zeilmast. Alles wat tot de zeilui-
trusting en toerusting behoorde is
niet meer aanwezig.
Rondhouten zwaarden, mast en
zwaardlieren, zeilblokken, bokke-
poten, zeilen en vallen zullen nieuw
moeten worden gemaakt. Het oors
pronkelijke roer is nog wel in de
kern aanwezig, doch zal waar
schijnlijk moeten worden ver
nieuwd. Uiteraard voorzien van een
lange helmstok met roerknop. De
huidige stuurhut met verticaal
stuurwiel zal moeten verdwijnen.
Ter geruststelling dient, dat in de
laatste jaren honderden oors
pronkelijke bedrijfs-zeilvaartuigen
tot zeilende recreatie-schepen wer
den verbouwd. Of wel, zover beurs
en deskundigheid dit veroorloof
den, in hun originele gerestaureerd.
Slechts een enkele IJssel-paviljoen-
schuit werd tot zeiljacht verbouwd
en ingericht. Geen enkele paviljoen
schuit werd bij ons weten in
haar oorspronkelijke staat be
waard, ofwel tot dusver in originele
toestand gerestaureerd. Ons geza
menlijk streven zij dan gericht op
het behoud van één der laatste pa
viljoenschuiten en op haar weder
geboorte als levend „varend monu
ment 2" van de IJsselstreek. Het
Stichtingsbestuur is zich bewust
van, zijn afhankelijkheid van veler
medewerking.
Voorop zij gesteld dat het niet de be
doeling is de gerestaureerde paviljoen
schuit op een vaste of wisselende lig
plaats stil te leggen als een „drijvend
museumschip". Wil de paviljoenschuit
aan haar in art. 3A van de Statuten ge
stelde „voorlichtende, educatieve, re
presentatieve en recreatieve taken"
voldoen, dan zal deze schuit in de hier
toe geschikte jaargetijden moeten va
ren. Hiertoe kan worden gedacht aan:
a. dagtochten met plaatselijke en re
gionale verenigingen en andere organi
saties;
b. dagtochten met schooljeugd;
c. meerdaagse instructie-tochten met
zeekadetten, zeeverkenners, jeugdle
den van watersportverenigingen e.d.;
d. het deelnemen aan feestelijke ge
beurtenissen in de IJsselstreek en als
vertegenwoordigster van de IJssel
streek bij passende gelegenheden el
ders in den lande;
e. het ter beschikking stellen vkn
gemeente-besturen en andere regionale
en plaatselijke instellingen, voor repre
sentatieve doeleinden;
f. het deelnemen, als vertegenwoordig
ster van de IJsselstreek van reuniën
georganiseerd door de „landelijke
verenigingen tot behoud van het zei
lend bedrijfsvaartuig" („Het zeilend
museumschip");
g. het deelnemen aan (internationale of
nationale) manifestaties als b.v. „Sail
Amsterdam 700" (augustus);
h. het ter beschikking stellen, ook bui
ten het vaarseizoen, aan organisaties
voor het organiseren van mobiele ten
toonstellingen e.d.
