Veel tumult in Leidse Groenoordhal
Deelnemers aan NCRV Stedenspel:
Joop Feytes
Randstad-Edities
Foto's: Ronald Stam
„Op het moment dat
het startschot valt
vergeet je de camera's"
Eén ding staat vast; van het NCRV-Stedenspel, dat dit seizoen zto tweede reeks
uitzendingen heeft, geniet je het meest als je in een van de gemeenten woont die
elkaar, twee per keer, bekampen. Nog een ding staat vast: als kijkspel is het pro
gramma een wervelend gebeuren waar iedereen wel genoegen uit kan peuren. Een
redelijke portie van het Nederlandse kijkerspubliek vindt dat ook. Dik vier mil
joen mensen stemmen hun TV per uitzending op het spel af.
Tw*é mensen van „Randstad Edities" stemden hun werk twee dagen lang op de
voorbereidingen van het stedenspel tussen Amersfoort en Schoonhoven tf.Ze ke
ken onbelemmerd mee over de schouders van de mensen van de TV en die van de
spelers. Hun conclusie:in 90 minuten televisie wordt een allemachtige hoop moei
te en geld gestoken.
Om exact 16.09 uur op donderdag 2 fe
bruari 1981, tovert Stedenspel-eindre-
gisseur Reinder Richters de spelletjes
voor aflevering nummer zes uit z'n
schitterende leren koffertje. Op dat
moment zijn de voorbereidingen en re
petities voor Stedenspel nummer vijf
nog in volle gang en moet dat spel nog
worden uitgezonden. Deze week zit
Richters alweer tot over z'n oren in het
werk voor de uitzending van 10 april
als Stedenspel nummer zes de lucht in
gaat.
Voor de jongste (34) en langste (1.98
m.) regisseur van de NCRV is het ste
denspel een full-time job. Voor zo'n
170 anderen een gebeuren waaraan
voor hen ook nog een fikse portie werk
vastzit.
Als de bussen met deelnemers zo'n 26
uur voor de live-uitzending vanuit de
Leidse Groenoordhallen bij die impo
sante bouwsels arriveren, ligt het resul
taat van een kleine vier weken voorbe
reiding al op hen te wachten. Voorbe
reidingen die nu zo langzamerhand wel
een routine-matig karakter krijgen
(tenslotte draait Stedenspel nu voor het
tweede seizoen) maar die desalniette
min een fikse aandacht van de betrok
ken televisiemensen blijven vragen.
Alleen het feit al dat steeds andere ge
meenten bij de uitzending zijn betrok
ken en dat steeds opnieuw deelnemers
moeten worden geïnformeerd, zorgt
telkens weer voor een portie „va
riabelen", die dan ook telkens weer tot
.zekerheden" moeten worden omge
vormd.
SFEER
Van al die voorbereidingen zien de kij
kers thuis helemaal niets. Deze hebben
zo onderhand wel een vermoeden van
de voorbereidende inspanningen van
de deelnemers, maar de werkelijke om
vang daarvan kan toch alleen worden
beoordeeld door hen die aan zo'n ste
denspel hebben meegedaan of eraan
mee gaan doen.
Decorbouwers van de NOS hebben al
een dag hard werken achter de rug als
de deelnemers uit de twee gemeenten
arriveren. Het gigantische decor hangt
ei staat al;de tribunes staan opgesteld,
een kudde televisie-toestellen is gelijk
matig over de immense hal verdeeld,
batterijen lichten zijn gemonteerd en
de opbouw van de diverse spelletjes is
nagenoeg voltooid.
De gigantische, kille en in acoustisch
opzicht rampzalige hal waarin de lucht
van de veemarkt nog nadrukkelijk
aanwezig is, heeft zowaar sfeer gekre
gen en ademt door het werk van de de
corbouwers zowaar een portie gezel
ligheid uit.
Ook de bars en restaurants van de
Groenoordhallen hebben een meta
morfose ondergaan. Waar normaliter
formica en kunststof, plastic bordjes er^
non-woven onderleggers een schijnbaar
tegemoet, maar verwacht aan de ande
re kant ook het nodige van ze.
Hoofd Gevarieerde Programma's van
de NCRV, de heer Dick van Bommel,
bevestigt beide elementen in zijn wel-
komsttoesjyaak:
,Die show morgen, gaan we samen
maken",
zo houdt hij de verzamelde deelnemers
voor.
„Wij zien u als onze collega's die een
hoofdrol gaan spelen in een program
ma waaraan de mensen thuis een mas-
monopolie bezitten, verschijnen ineens
linnen tafellakens, glas en aardewerk
en al die zaken die van een consump
tiegelegenheid een bar of restaurant
maken.
De televisiemensen worden voorko
mend en attent bediend en de deelne
mers uit de gemeenten staat een wer
kelijk riante ontvangst te wachten: ge
reserveerde kamers in het „Holiday
Inn", verzilverde schalen met luxe ge
decoreerde toastjes, bitterballen en ge
vulde champignons, vloeibare versna
peringen en nog geen uur na aan
komst een riante maaltijd zoals wij
elkander eigenlijk alleen met Kerst en
andere hoogtijdagen voorzetten.
hn aan de verzorging van de inwendige
mens gedurende de dag van de uitzen
ding zelf (die vrijdag 13 februari om
19.00 uur werd uitgezonden) mankeer
de al evenmin iets. De NCRV be
schouwt de deelnemers kennelijk als
sterren, treedt hen dan ook als zodanig
Paarden met hoge nood
sa plezier gaan beleven. U bent morgen
de vedetten, maar voerdat het zover is,
gaat u een uiterst vervelende avond te
gemoet. Vaak zal u worden gevraagd
een activiteit te herhalen; vaak zult u
moeten wachten en het is niet onmoge
lijk dat u wordt geconfronteerd met
wellicht wat bruuske opmerkingen van
onze mensen die in luttele seconden,
temidden van een berg gegevens en
regie-aanwijzingen, de juiste beslissing
moeten nemen en aan u overbrengen".
Van Bommel doelde in zijn welkomst
woord op de repetitie van de donder
dagavond waarin techniek en spelers
voor het eerst met elkaar gingen sa
menwerken. Op zo'n avond komen de
voorbereidende lijnen voor het eerst
samen en het is eigenlijk wel logisch
dat er hier en daar wel eens een knoop
je te ontwarren valt.
Voor de spelers, vooral van het fysieke
gedeelte, was die repetitieavond tevens
de eerste keer dat ze met de echte spel
letjes werden geconfronteerd en de eer
ste keer dat ze een indruk kregen van
de entourage waarin ze hun prestaties
moesten leveren. Dat viel hier en daar
opvallend tegen. Tactieken en ideeën
diaiden duidelijk te worden aangepast
en taken te worden herverdeeld. De
aanvankelijk uitbundige geestdrift bij
de deelnemers werd gedurende de
repetitie-avond nogal getemperd. Door
de indrukwekkende entourage ener
zijds en door de TV-technische aanwij
zingen en de confrontatie in het „echt"
met de opdrachten anderzijds.
De goede voorbereidingen en de onver
zettelijke wil om hun gemeente goed
voor de dag te laten komen, vormde
echter een betrouwbare basis, zodat
problemen en schoonheidsfoutjes in
toch wel eendrachtige samenwerking
tussen spelers en TV-mensen, werden
opgelost.
DISCIPLINE
De discipline wordt strak aangehou
den. Als er gewerkt moet worden, dan
wordt er gewerkt. Dat was alle deelne
mers al gauw duidelijk. De NCRV wil
de deelnemers best met alle egards be
handelen, maar er dient wel wat tegen
over te staan. In het belang van de kij
ker wordt er van de directie voorberei
dingen voor de uitzending bepaald
geen „zootje" gemaakt en wordt iedere
uitwas in de richting van: „we-zjjn-er-
met-z'n-allen-een-lekker-dagje-ult-dus-
hola, hopsasa, tralala" direct de kop
ingedrukt.
Een voorbeeld daarvan toonde Dick
van Bommel die in zijn welkomstwoord
nogal irritant werd gestoord door dóór-
babbelende deelnemers: „Praat u maar
rustig verder, leest u die krant maar
rustig even uit. 't Is een goede krant. Ik
heb 'm net ook gelezen. Voordat u bin
nenkwam. Omdat ik het wel zo beleefd
vind om me nu met u bezig te houden",
zo sprak Van Bommel op luchtige toon
met een vinnige ondergrond. Daarna
werd er geluisterd.
SCHIETSCHIJF
Geluisterd werd er diezelfde donder
dagmiddag ook naar regisseur Reinder
Richters die met cameramensen het
hele programma nog eens doornam.
Ook al op luchtige wijze, maar wel de
gelijk zeer gedisciplineerd en nuttig.
Aan de hand van een imposant draai
boek werden alle spelen en gebeur-,
tenissen tijdens de uitzending doorge
nomen en waar nodig toegelicht.
Zo werd bijvoorbeeld meegedeeld dat
de schietschijf v or het boogschieten
was verplaatst. De schijf stond aanvan
kelijk recht voor de tribune. Waardoor
overduidelijk teveel risico voor de toe
schouwers zou ontstaan. De schijf werd
daarom voor een minder delicate
achtergrond gezet en twee stevige hou
ten schotten verleenden cameraman en
jury de nodige dekking. De schutters
van Amersfoort en Schoonhoven ble
ken echter zeer trefzekere lieden. Tij
dens de repetities raakten niet alleen
alle pijlen de schijf, maar troffen die
ook nog vaak de roos, of aanpalende
percelen.
BOEIEND
Ondanks de inspanningen bij de repe
tities en de generale repetities op vrij
dagmiddag blijft er voor de deelnemers
aan het Stedenspel toch ook meer dan
genoeg boeiends te zien. Naast de vor
stelijke ontvangst en het genoegen dat
je altijd beleeft als je met een hoop
kennissen weggaat, blijft een live-TV-
uitzending een boeiend gebeuren. Een
kijkje in de regiewagen is niet iedereen
vergund en velen vinden het nog altijd
erg aardig om schouder aan schouder
met de eigen burgemeester, met Dick
Passchier, Tanja Koen of Judth Bos
een drankje te nuttigen. De mensen
achter de schakeltafels, de belichters
Zo ziet de cameraman het.
en de cameramensen verheugen zich
tdkens weer in een immense belang
stelling van de deelnemers en toe
schouwers en het feit dat fer een televi
siezending om „jou" wordt gemaakt,
geeft de deelnemers uit de gemeenten
duidelijk een „kick".
Als de eerste confrontatie op donder
dag eenmaal achter de rug is, voelen de
meesten zich dan ook duidelijk in hun
element en lopen door de Groenoord
hallen heen alsof ze nooit anders heb
ben gedaan. Eigenlijk is iedereen wel
opgepept door de vedettenrol die ze tij
delijk zullen gaan vervullen; een voor
waarde om een TV-programma goed te
laten verlopen en een voorwaarde om
een goede prestatie tg leveren. „Als het
startschot valt, vergeet je de camera's",
zo vinden de meeste deelnemers.
Degene die wellicht het meest de smoor
in heeft is ene ,Jaap" uit Schoonhoven.
De pechvogel blesseerde bij de voorbe
reidingen voor de spelletjes zijn voet en
moet de prestaties van zijn team vanaf
de tribune gadeslaan, waar hij zijn met
gips ingepakte voet triest op de volgen
de zitplank laat rusten.
Veel aandacht wordt ook besteed aan
de pnkele momenten" stilte die de
programmaleiding aan het begin van
het programma wil inlassen om de re
centelijk overleden commentator Ba
rend Barendse te herdenken. Al
meteen bij de aankomst van de deelne
mers worden deze op dat idee gewezen
en wordt een beroep gedaan op hun
discipline om die van hun supporters te
activeren. Vlak voor de uitzending
wordt nog eens direct een beroep geda
an op de supporters uit beide gemeen
ten die de Groenoordhallen „en masse"
bevolken om hun enthousiasme enkele
ogenblikken in de doofpot te stoppen.
De oproep heeft effect, aan het begin
van de uitzending slaagt Passchier erin
enkele momenten stilte te krijgen. Ter
wijl de tribune zowaar zijn voorbeeld
volgen en gaan staan. Passchier maakt
echter nog maar aanstalten om te gaan
zitten, of de hel breekt los. Gejoel, ge
juich, gestamp en geschreeuw, zorgen
voor 't onderhand traditionele acousti-
sche decor dat in elk „Stedenspel" aan
wezig is.
Negentig min. lang leven deelnemers
en hun supporters op de tribunes zich
uit A raison van 125JOOO,en vier
weken koortsachtige voorbereidingen
schotelt de NCRV haar ktykers een flit
send en wervelend stuk ktykspel voor.
Tot genoegen van dik vier miljoen TV-
kijkers, die ondanks alle moeite en in
vesteringen tenslotte de beslissende
stem hebben en het voortbestaan van
het programma in de hand hebben.
Gezien de aanpak en de waardering
heeft Stedenspel z'n waarde nog lang
niet verloren.
firn
In devotie voor een groot glas bier. Of- wel de inspecient aan het werk.
