op de man wel erg duidelijk
IS m
I' a':.';.
h s mm a Ms
SCHIEDAM Zonder op de man te spelen is het deze
week verschenen boek „In de ban van de tijd" voor echte
Schiedammers toch wel erg duidelijk.
„In de ban van de tijd" is een levensverhaal tegen de
achtergronden van historische gebeurtenissen en toestan
den, terwijl voorts is weergegeven hoe de schrijver denkt
over henedaagse gebeurtenissen.
De schrijver is niemand minder dan oud burgemeester
Harm Roelfsema, die vanaf 19651974 eerste burger van
Schiedam is geweest en daar vooral de laatste jaren met
een progressief meerderheidscollege van burgemeester en
wethouders dat zich in de gemeenteraad met een minimale
meerderheid stand hield, een roerige tijd heeft meege
maakt.
'V>'
«P
lis
ENIGE BEPERKING
Over de jaren 1965—1974 zegt hij
dat deze jaren nog zo dicht bij lig
gen dat hij zich wel enige beperkin
gen heeft moeten opleggen.
,,Ik heb in mijn boek tot dusver
weinig personen ten tonele gevoerd
en voor de Schiedamse periode zal
ik die lijn zeker volhouden, ook zal
ik geen onthullingen doen", aldus
de heer Roelfsema.
Onthullingen of niet, het is toch wel
aardig om na al die jaren nog eens
terug te kijken.
De eerste maanden was er niet eens
een woning voor de familie Roelf
sema; hij logeerde in een Rotter
dams hotel en ging de weekeinden
meestal naar de Groningse Verzet-
slaan waar hij toen woonde. Een
enorme geestelijke belasting noemt
hij dat nu terecht.
De eerste jaren van Schiedams bur
gemeester Roelfsema waren poli
tiek gezien wat rustig. Hij hield zich
binnen het gemeentebestuur o.a.
bezig met de woonruimteverdeling
en dat was overigens ook in die ja
ren al een zeer moeilijke taak.
Kerkelijk is de familie Roelfsema
aangesloten bij de Nederlandse
Protestanten Bond, die een eigen
kerkgebouw bezit op de Westvest
ter hoogte van de Walvischstraat.
De NPB is een samenwerkingsver
band tussen de vrijzinnig hervorm
den, remonstranten, doopsgezinden
en niet kerkelijk geboden vrijzinnig
religieuzen.
Over deze NPB heeft de heer
Roelfsema een behartenswaardige
opmerking. „Wij hebben ons een
aantal jaren wel in thuis gevoeld.
Later werd de band wat minder
sterk. Ik geloof dat de grondoor
zaak daarvan is een geestelijke
stilstand binnen de groep", aldus
de heer Roelfsema. Hij schrijft ver
der de overtuiging te hebben dat
de NPB in Schiedam een aflopende
zaak is.
BINNENSTAD
Na de aankondiging van het ver
schijnen van „In de ban van de
tijd" hadden wij een uitvoerig ge
sprek met de heer Roelfsema over
zijn levensverhaal.
Veel wat er in dit boek staat hebben
wij toen al vermeld. Ook gedeelte
lijk zijn zienswijze op het zorgen
kindje van Schiedam: de renovatie
van de binnenstad.
Ook de rol van Empeo de ontwikke
lingsmaatschappij, die aanvanke
lijk de renovatie van de binnenstad
onder handen zou nemen, maar in
middels na overleg met de huidige
wethouder voor stadsontwikkeling
Chris Zijdeveld daarvan heeft afge
zien, komt uitvoerig ter sprake en
het schrikbeeld Hoog Catharijne in
Utrecht dat door deze zelfde Empeo
is ontwikkeld.
Oud burgemeester Roelfsema con
cludeert dat dit Hoog Catharijne
tenslotte door de Utrechtse ge
meenteraad met open ogen is aan
vaard.
En dan het stadskantoor van elf
hoog op het Emmaplein dat onder
het tijdvak van de heer Roelfsema
is ontwikkeld en gebouwd.
SCHEEF OOG
Van het huidige gemeentebestuur is
bekend dat men met dit hoge stads
kantoor allesbehalve gelukkig is.
Ook de burgers van Schiedam kij
ken wel eens met een scheef oog
„In de ban van de tijd" vertelt over
igens niet alleen de Schiedamse pe
riode. Het is een lijvig boekwerk ge
worden van 390 pagina's en begint
uiteraard in het Groningse plaatsje
Ten Boer waar de heer Roelfsema
is geboren.
Via zijn schoolopleiding, zijn be
trokkenheid bij de SDAP en later
de PvdA komt dan de tweede
wereldoorlog eraan, een periode die
ook een groot stempel op Harm
Roelfsema heeft gedrukt, al was het
alleen maar door zijn secretaris
schap van de nu nog fel omstreden
Nederlandse Unie.
Na de tweede wereldoorlog werd
hij aanvankelijk direkteur van de
toen nog bestaande Groningse edi
tie van Het Vrije Volk, werd wet
houder van onderwijs van de ge
meente Groningen, burgemeester
van Hoogezand/Sappemeer en ge
deputeerde van de provincie Gro
ningen.
In 1965 ging het dan richting Schie
dam waar hij burgemeester werd.
Hoewel het erin die jaren al maan
den naar uitzag dat de heer Roelf
sema burgemeester van Schiedam
zou gaan worden bleef die benoe
ming naanden uit.
De heer Roelfsema zegt hierover in
zijn levensverhaal, dat de reden
hiertoe was de val van het kabinet
Marijnen. De benoeming zou aan
vankelijk ingaan op 16 januari
1965, maar het werd door de val
van het kabinet pas 16 mei 1965.
Ook vertelt de heer Roelfsema uit
voerig over de reden waarom hij
gesolliciteerd heeft naar de funktie
van eerste burger in een stad die
toch zo ver van zijn geboortegrond
is verwijderd.
De heer Roelfsema: „in de herfst
van 1964 vroeg de toenmalige com
missaris van de koningin in Zuid
Holland, nr. J. Klaasesz, mij om op
een zondagmiddag naar Leeuwar
den te komen".
„De heer Klaasesz was daar bij zijn
moeder op bezoek. Hij wilde spre
ken over enkele burgemeestersva
catures in Zuid Holland (Rotterdan,
Leiden, Delft, Gouda, Dordrecht en
Schiedam).
Het werd op aandringen van de
heer Klaasesz uiteindelijk Schie
dam, omdat men daar iemand no
dig had met grote bestuurlijke er
varing.
De heer Roelfsema had niet veel be
denktijd nodig om te solliciteren en
de sollicitatie werd met succes be
kroond, maar dan wel met enige
vertraging.
I
.V
mSsSSSmsSSSmsstSs^MSSSS^
*-v "v
vjy'
Oud-burgemeester Harm Roelfsema
blikt terug op zijn loopbaan als be
stuurder.
naar dit hoge stadskantoor, omdat
het de monumentale Singelkerk he
lemaal wegdrukt in het stadsge
zicht.
De heer Roelfsema:
„Een projekt, dat bij de binnen
stadsplannen aansloot en dat reeds
voor nijn komst naar Schiedam
was ontworpen, was de bouw van
een stadhuis, (later door achter
wege laten van de bouw van het re
presentatieve gedeelte stadskan
toor geheten).
De gemeentelijke secretarie en de
diensten waren verspreid over de
binnenstad en zetelden in enkele
oude panden, die als werkruimte de
toets der kritiek niet meer konden
doorstaan of te weinig ruimte bo
den.
Het plan voorzag in de bouw aan de
Emmastraat. Het kantoorgedeelte
zou in hoogbouw (hoe zou het an
ders hebben kunnen uitvallen in die
tijd), het representatieve deel met
raadzaal en trouwzaal zou in laag
bouw (twee verdiepingen) worden
uitgevoerd.
Het plan was aangepast aan een
concept-bestemmingsplan voor de
omgeving. Zo zou de vlak bij de
bouwplaats gelegen Rooms-Katho-
lieke kerk met vrij hoge toren wor
den afgebroken en een ruim plein
van groot-stadse allure worden
aangelegd.
Dat de kerk zou verdwijnen stond
toen vast. De Rooms-Katholieke pa
rochie wenste de kerk te vervangen
door een voor meervoudig gebruik
geschikt gebouw met kerkzaal in de
binnenstad.
Het stadskantoor verrees dus op
basis van „oude" bouwgedachten
en van oude plannen met betrek
king tot de binnenstad en op basis
van vroegere ideeën omtrent de toe
komst van een uitgegroeid Schie
dam.
Afgezien van waardering voor de
architectuur, die men wèl of min
der geslaagd kan vinden, schopt nu
iedereen bijkans tegen de hoogte
van het stadskantoor aan en vindt
men het daarom al een lelijk geval.
Men vergeet dan, dat de ideeën om
trent de omgeving en omtrent de
toekomst van de stad fundamenteel
zijn veranderd en dat de Rooms-
Katholieke kerk er nog staat en ook
blijft staan. Het kerkbestuur heeft
zelfs plannen ontworpen voor gron
dig herstel en heeft plaatsing op de
monumentenlijst aangevraagd, het
geen met succes is bekroond.
Wat kan er in tien jaar tijds veel
veranderen! Het vreende is, dat de
genen die indertijd stonden te jui
chen over de plannen voor het
nieuwe stadhuis, nu heel stil zijn ge
worden en zelfs niet meer openlijk
zeggen, hoe er vroeger gedacht
werd.
Zij laten de tegenwoordige kritiek
het stadskantoor staat „bezopen"
naast de kerk) over zich heen gaan
of sluiten zich er bij aan. Oprechter
zou zijn, bij de kritiek op het stads
kantoor telkens de plannen en de
ideeën van toen te vernelden. Voor
een architekt is het toch wel heel
erg ontmoedigend als hij zijn werk
hoort misprijzen - afgezien dan
weer van de wel of niet gewaar
deerde architektuur of inrichting,
heeft gedaan wa. de gemeenteraad
heeft gewild".
De laatste burgemeestersjaren
stonden in het teken van een ge
meentebestuur dat met minimale
meerderheid regeerde.
Aanvankelijk was dat met de WD
wethouder drs. J. Houtman, die het
overigens na korte tijd al voor ge
zien verklaarde en later met D'66
wethouder Bert Kapteyn, die het
ook wel voor gezien verklaarde,
maar toch rustig zijn wethouder-
stijd uitdiende.
Kortom het was polarisatie wat de
klok sloeg, hetgeen mede werd ver
oorzaakt door de interne machts
trijd binnen de Schiedamse PvdA,
een machtstrijd die overigens tot op
de dag van vandaag voortduurt.
Uitvoerig gaat de heer Roelfsema
op deze jaren in. Neiging om over te
stappen b.v. naar DS'70 heeft de
heer Roelfsema nooit gehad. „Ik
voel niets voor splinterpartijen en
DS'70 was voorbestemd om door
zijn samenstelling in conservatief
vaarwater terecht te komen".
Aangezien vele Schiedammers de
tijd van de heer Roelfsema in
Schiedam hebben meegemaakt
moet het voor hen boeiend zijn al
die mijmeringen van hun oud bur
gemeester terug te lezen.
IN SCHIEDAM (KETHEL)
Tenslotte de reden waarom de fa
milie in Schiedam (Kethel) is blij
ven wonen. De heer Roelfsema „In
de ban van de tijd":
„Er waren in Schiedam vele ban
den voor het leven gelegd. Toch
stak ik niet onder stoelen of ban
ken, dat de politieke ontwikkelin
gen in ons land en in het bijzonder
ook in Schiedam mij menige, slape
loze nacht hadden bezorgd en dat
ik het niet in alle opzichten met die
ontwikkelingen eens kon zijn.
Intussen hadden we in Schiedam
(Kethel) een huis kunnen kopen,
want natuurlijk moesten we de
ambtswoning verlaten. Dat voorlo
pig in Schiedam blijven wonen, was
niet zo vanzelfsprekend.
Als oud-burgemeester moet je dan
weten, dat je je geheel buiten ge
meentezaken moet houden. Anders
loop je je opvolger voor de voeten.
Dat we het niettemin waagden in
Schiedam te blijven, had zijn rede
nen.
Het werk, dat ik na mijn pensione
ring bleef doen, bond ons wel aan
Zuid-Holland en bovendien waren
we zo vaak verkast, dat we er toen
tegen op zagen nog eens opnieuw te
verhuizen naar elders".
„In de ban van de tijd" is uitgege
ven door BV Drukkerij De Een
dracht in Schiedam en is opgedra
gen aan Jan van Pelt, een persoon
lijke vriend van de heer Roelfsema.
De heer Van Pelt was in leven di
rekteur van deze drukkerij De Een
dracht en heeft zich zeer persoon
lijk bij de uitgave van dit boek be
trokken gevoeld.
Het boek is te verkrijgen bij de
boekhandel of door overmaking'
van 49,50 op postrekening nr.
47940 van B.V. Drukkerij De Een
dracht onder vermelding van „In
de ban van de tijd", waarna een
exemplaar wordt toegezonden.
R.M. vanH.
