Een goede auto-uitlaat
is enorm belangrijk
Uitlaatwinkels
in opmars
I
Randstad-Edities
VOOR 33 huis-aan-huis bladen
fUMDÊTAB totaal oplage
t&fTfiS SSO-OOO exemplaren
Door: Leo de Ruiter
D« plaatdikte
RoMtvrij staal
Gemengde materialen
Het binnenwerk
Sportuitlaten
Uitlaat-montage
AUTO-TIPS
Natuurlijk, een auto wil ook
wel eens wat kwijt. Daar is
het uitlaatsysteem voor, com
pleet met een of twee knal
dempers. Soms moet de uit
laat vernieuwd worden en
dat kost geld. De meeste au
torijders vinden het een on
prettige uitgave, omdat ze
menen dat je er niets voor te
rugkrijgt. Je ziet het aan de
auto niet af dat er een nieuwe
uitlaat onder zit, in tegenstel
ling tot het monteren van een
stel bermlampen, een sport
stuur of een kuipzitting.
Maar je hóórt het er wel aan af.
Een defecte uitlaat maakt zich
met veel rumoer kenbaar, want
de gassen uit de motor hebben
nog een aanzienlijke druk. Zou
den ze zonder meer tegen de
lucht botsen, dan levert dit een
serie knallen op die voor de om
geving niet toelaatbaar zijn. De
gassen moeten dus expanderen,
waarbij de drukgolven gladge
streken moeten worden, zodat
een gelijkmatige gasstroom on
der een zacht gezoem het uit
laatpijpeinde kan verlaten.
Een oplosbaar probleem dus, maar
er zijn complicaties. Want als in
een auto één liter brandstof wordt
verbrand, wordt er een liter water
gevormd. Is het uitlaatsysteem
goed op temperatuur, dan ver
dampt het water en wordt naar
buiten geblazen. Maar na een kou
de start is dit niet het geval en
blijft het water achter. Het ergste
is nog dat dit water agressieve zu
ren bevat omdat de motor nog niet
op temperatuur is. Het uitlaatsys
teem wordt dan van binnenuit be
dreigd, maar ook vanaf de buiten
kant door vocht, pekel en steentjes
die er tegenaan spatten. Daarom is
de levensduur beperkt, maar hoe
lang de uitlaat het uithoudt, hangt
voor een groot deel van de rij-om-
standigheden af. Veel koude starts
en overwegend korte ritten waar
bij de uitlaat nauwelijks op tempe
ratuur kan komen, leiden eerder
tot een defect dan bij gunstiger rij-
omstandigheden.
Soms hoort men de mening ver
kondigen dat fabrikanten de uitla
ten met opzet een korte levens
duur geven door het staalplaat zo
dun mogelijk te kiezen. Wat dik
ker materiaal en de knaldemper
zou veel langer meegaan, meent
men Maar zo eenvoudig is het
niet. Om een aantal redenen kan
men geen dik plaat voor de uitlaat
gebruiken. Ten eerste niet omdat
dikker materiaal tot resonanties
leidt, wat de geluidsdemping on
gunstig zou beïnvloeden. Ten
tweede omdat een uitlaat snel zijn
warmte moet afvoeren. Warmte is
energie en het is er om begonnen
de energie in de uitlaatgassen weg
te werken. Dikker plaat zou de
warmte langer vasthouden. Ten
derde, het gehele uitlaatsysteem
moet flexibel opgehangen worden,
want ook de motor heeft enige be
wegingsvrijheid. Zo'n flexibel sy
steem onder de auto mag niet te
zwaar worden.
Er zijn wel andere mogelijkheden
om de levensduur van een uitlaat
te verlengen of zelfs de levensduur
van de auto te evenaren. Dan moet
de uitlaat uit roestvrij staal wor
den vervaardigd. Dit materiaal is
moeilijk te verwerken, maar sinds
men een methode heeft gevonden
om roestvrij staalplaat gemakke
lijk te buigen is een roestvrij stalen
uitlaat geen probleem meer. Het
produkt wordt dan wel twee maal
zo duur als een uitlaat van zacht
staal Of men over dit prijsverschil
kan heenstappen wordt dan mede-
bepaald door de vraag hoe lang
men de auto in bedrijf zal houden.
Er zijn ook fabrikanten met een
andere benadering van het uitlaat-
probleem. Zij houden rekening
met het feit dat de diverse delen
van de uitlaat niet dezelfde tempe
ratuur hebben en dat corrosieve
aantasting niet op alle delen de
zelfde uitwerking heeft. Zij zijn
derhalve voorstanders van een
constructie van gemengde mate
rialen, wat voor sommige delen
het gebruik kan betekenen van
roestvrij staal, voor andere van
plaatstaal dat met een laagje alu
minium wordt bedekt, dus gealu-
miniseerd. terwijl men voor de
achterste uitlaatpijp het emailleren
weer de beste oplossing acht. Op
die manier kan een uitlaatsysteem
worden verkregen dat weliswaar
duurder is dan een uitlaat van uit
sluitend staalplaat, maar langer
meegaat en goedkoper is dan een
uitlaat van roestvrij staal Hierbij
dient nog te worden opgemerkt
dat ook de uitlaat van gewoon
plaatstaal tegenwoordig een lange
re levensduur heeft dan die van
b.v 10 jaar geleden. Wetenschap
pelijk onderzoek heeft geleid tot
het ontwerpen en vervaardigen
van betere uitlaatsystemen, zodat
zowel van uitlaten voor eerste
montage als van vervangingsuitla-
ten thans een langere levensduur
wordt verkregen.
Minder brandstofverbruik met
nieuwe uitlaten van Emba
De afdeling Automateriaal van
Emba Techniek B.V. te Rotterdam
importeert diverse merken uit
laatsystemen die een aantal verbe
teringen t.o.v. de tot dusver ge
volgde systemen vertonen. Zo
heeft men het absorptiesysteem
met geluiddempende vulstoffen
verlaten, omdat de vulling in ge
bruik verhardt en zwaarder wordt.
Niet alleen doet dit het wagenge
wicht toenemen, maar ook de te
gendruk in het uitlaatsysteem
wordt groter, zodat de motor ge-
Tingere prestaties levert en het
brandstofverbuik groter wordt.
Thans wordt het reflectiesysteem
toegepast waarbij de weerstand
van de uitlaat gedurende zijn le
vensduur constant blijft en het ge
wicht vrijwel niet toeneemt. Bij de
nieuwe uitlaten streeft men ook
naar een vermindering van het ge
luidsniveau, mede in verband met
de eisen in de Bondsrepubliek
waar men het toegestane niveau
van 85 dB wil terugbrengen tot 83
dB.
Inl. Emba Techniek B.V., afd. Au
tomateriaal, Nassaulaan 110, 3071
JK Rotterdam. Tel. 010-851944.
Tot dusver hebben we alleen aan
dacht geschonken aan het mate
riaal dat we aan de buitenkant
zien. Maar het binnenwerk van
een knaldemper is niet minder be
langrijk. Om de gassen van hun
energie te ontdoen, kunnen ver
schillende systemen worden toege
past. Een ervan is de snelheid van
de gassen te verminderen door ze
door geperforeerde platen te voe
ren. Een ander systeem is de gas
sen in steeds groter wordende ex
pansiekamers te laten stromen. In
iedere volgende kamer raken de
gassen dan een deel van hun span
ning kwijt. Ook kan gebruik wor
den gemaakt van geluidabsorbe-
rende materialen, zoals staalwol,
glaswol of asbest. Ook kan de con
structie van een uitlaat er op ge
richt zijn de gassen zo veel moge
lijk te laten koelen, wat eveneens
tot vermindering van hun energie
leidt. Gewoonlijk wordt er voor
een uitlaatdemper een combinatie
van deze systemen toegepast. De
ontwerper moet er op bedacht zijn
om enerzijds er voor te zorgen dat
de gassen hun spanning kwijtra
ken en dat het uitlaatgeluid in
overeenstemming is met de wette
lijke voorschriften op dit gebied.
Anderzijds mag het dempsysteem
niet leiden tot te veel tegendruk
voor de motor, want dit zou het
motorrendement nadelig beïnvloe
den. Er zijn dus vele eisen waar
aan een goede uitlaat moet vol
doen, waarbij ook een goede pas
vorm en bestendigheid tegen tril
lingen en herhaaldelijke verhitting
en afkoeling in aanmerking moet
worden genomen.
Van diverse merken bestaan ook
z.g. sportuitlaten die zich van de
standaard-uitvoering onderschei
den door een meer sonoor geluid
(wat geen grotere geluidssterkte
hoeft te betekenen), grotere mo
torprestaties door geringere tegen
druk en een sportieve styling van
de achterste uitlaatpijp. Soms wor
den betere materialen toegepast
dan bij de standaarduitvoering, zo-
cjat een langere levensduur te ver
wachten is. Vanzelfsprekend mo
gen deze uitlaten alleen maar wor
den toegepast als ze niet leiden tot
een hogere geluidsproduktie dan
bij de typekeuring van de auto is
vastgesteld. De geringere tegen
druk die sommige sportuitlaten
bieden, wordt gewoonlijk verkre
gen door het systeem zo te ontwer
pen dat achter het pijpeinde een
onderdrukzone ontstaat, zodat de
uitlaatgassen min of meer uit de
motor worden gezogen. Bij sommi
ge motoren komt dit idee goed tot
zijn recht en is er sprake van enige
vermogenswinst en zelfs enige
brandstofbesparing. Bij andere
motoren merkt men hiervan min
der of niets. Dit hangt samen met
de constructie van de motor en het
uitlaatspruitstuk, terwijl zelfs het
inlaatspruitstuk nog een rol speelt.
Ook komt het voor dat de presta
tiewinst van de motor beperkt
blijft tot een bepaald toerengebied.
Dit is dus duidelijk het terrein van
de „tuning"-industrie en wie aan
zienlijke vermogenswinst voor zijn
motor zoekt, zal behalve het mon
teren van een sportuitlaat ook an
dere bewerkingen aan de motor
moeten laten verrichten.
de gassen tegen schotten
te laten botsen waarin
gaatjes zijn aangebracht
uitlaatgasstroom
de gasstroom enige
keren af te buigen
solatiemateriaal
geperforeerde buis
geluidabsorberend mate
riaal te gebruiken
resonantiekame. s
rechte
geperforeerde buis
de gassen laten expan
deren in resonantie
kamers van verschillende
grootte
Tenslotte komen we dan aan de
montage van een uitlaat, want niet
alléén de uitlaat zelf, ook de mon
tage is enorm belangrijk. Eigenlijk
is een uitlaat-montage gaan doe-
het-zelf-werk. Ook al zou men be
sluiten de complete uitlaat te ver
nieuwen met dus alle daarbij be
horende accessoires, zoals ophan-
grubbers, klemmen, bouten, moe
ren enz., dan nog kan er door on
wetendheid veel fout gaan.
Wij hebben bij de plaatdikte van
de uitlaat al even de ophanging
besproken, deze moet flexibel en
resonantievrij gebeuren. Maar er
kunnen nog veel meer fouten be
gaan worden, waardoor zelfs de le
vens van de automobilist en passa
giers op het spel kunnen komen te
staan. Bedenk maar eens aan ver
keerde montages waarbij gevaarlij
ke uitlaatdampen in het personen-
compartiment komen. Uitlaatmon-
tage kan men daarom beter door
de vakman laten doen. Voorheen
dacht men dan aan goedgekeurde
garages (Bovag) of dealers, daar is
natuurlijk niets op tegen, maar te
genwoordig zijn ook vele gespecia
liseerde bedrijven ontstaan. Deze
zgn. uitlaatcenters zijn geheel in
gesteld op het repareren, vernieu
wen en monteren van uitlaten.
Door deze specialisatie hebben zij
zich geheel kunnen inrichten op
de uitlaatreparaties, dus speciale
gereedschappen en hulpmiddelen
alsmede vakmensen, die niets an
ders meer doen dan zich met uitla
ten bezighouden. Op die manier
hebben zij de werktijden aangaan
de uitlaatreparaties, vervangingen
enz. enorm kunnen bekortenen
door de specialisatie ook groot
kunnen inkopen. Dit alles geeft
een extra financieel voordeel voor
de klant. Het is daarbij zelfs voor
de doe-het-zelver interessant ge
worden, de montage maar aan de
uitlaatspecialist over te laten.
De zgn. uitlaatwinkels of uit
laatcenters zijn in grote opmars.
Het idee achter deze servicever
lening is simpel, namelijk spe
cialiseer je alléén in de repara
tie van uitlaten, en dat kan dan
een echte reparatie zijn (een
vastzetten, een opnieuwstellen,
een lek dichten), maar natuur
lijk ook vervangen van delen of
gehele uitlaat. Bij uitlaten die
al op hoge leeftijd zijn is het
laatste altijd te adviseren.
Door deze specialisatie kan je aan
zienlijk voordeliger werken. Je
hebt je niet meer bezig te houden
met allerlei andere reparaties op
automobielgebied. Je gereedschap
pen en hulpmiddelen kunnen dus
ook doeltreffender, gespecialiseer
der zijn. Ook voor het personeel
gaat dat gelden, zodat de uiteinde
lijke kosten laag gehouden kunnen
worden, de werktijden kort en
vervolgens door grote inkopen^
(van natuurlijk alléén uitlaten en
onderdelen) de prijzen zeer con
currerend kunnen zijn. Over het
algemeen heeft de klant bij een
uitlaatwinkel directe service, dat
wil zeggen klaar terwijl u wacht,
geen afspraaksysteem, geen lang
gemis van de auto; zelf, omdat hij-
/zij er meestal bijblijft de nodige
inspraak en tenslotte een lage re
kening. Dit alles zou ten koste
kunnen gaan van de kwaliteit,
maar ook dit is achterhaald (hoe
wel natuurlijk altijd kaf onder het
koren zal blijven), de meeste uit-
laatstations gebruiken officiële fa-
brieksuitlaten, gedegen merken en
geven meestal schriftelijke garan
tie, op z'n minst een jaar.
Om enkele uitlaatcenters te noe
men, waarin wij natuurlijk niet
compleet kunnen zijn: De Fista
Uitlaatwinkels (diverse in Rot
terdam, Hoogvliet, Delft, Dord
recht, Vlaardingen), Fastfit Uit
laatcenters (in Rotterdam, Bre
da, Amsterdam, Haarlem, Til
burg enz.) Carex Uitlaatcenters
(diverse in Rotterdam, Vlaar
dingen, Den Haag), Metz (Rot
terdam), Otoband en De Sprint
(in Rotterdam, Dordrecht,
Schiedam en Den Haag), Auto
Fix (Delft), De Klok BV (Rot
terdam), Zoet (Voorschoten,
Valkenburg), Superband (Leid-
schendam), Uitlaatcenter Hoek-
sche Waard (Oud-Beijerland),
Chris Dijkgraaf (Romax-Capel-
le/Krinipen a/d IJssel), Auto
glas (Romax-Bodegraven), Van
den Ban (Romax-Hellevoets-
luis).
