Historische veldslagen
nagebootst
Dioramabouwers en Wargame spelers
Het verzamelen van
historische soldaten
rage die ook Nederland verovert
Conflict Simulatie
Zware gevechten zonder bloedvergieten
Al gevonden in Egyptisch graf
Door Pieter G. den Broeder
HET NIEUWE STADSBLAD - PAGINA 30 VRIJDAG 5 JUNI 1981
Atr A' - i 'êOi o r A-i
Zolang er legers zijn geweest en zullen
zijn, werden en worden deze In minia
tuur verzameld. Men moet daarvoor
zelfs teruggaan naar het oude Egypte.
In een koningsgraf werden uit hout
gesneden krijgers gevonden, om de ko
ning op zijn tocht door het hierna
maals te begeleiden.
Later werd om de miniaturen te ma
ken, naast hout, papier en zelfs kurk,
steeds meer tin en tinlegeringen ge
bruikt. De keuze is lang beperkt ge
weest tot massieve en later holle fi
guurtjes bedoeld als speelgoed.
Ook waren er de éénmalige kostbare
met de hand gemaakte figuren, hoofd
zakelijk voor de dikkere beurzen. De
laatste tijd is er een enorme ontwikke-
Ihig op dit gebied en is het voormalige,
wat houterige speelgoed-figuurtje vol
wassen geworden.
In vele kleine, vooral Engelse bedrijfjes
worden figuren van topkwaliteit ver
vaardigd voor ieder be r en belangstell
ing. Alle s details zijn er op aangege
ven, van de eerste knoop tot de laatste
gesp. Men kan het niet zo gek beden
ken cf uit een bepaald land of periode
bestaat een figuurtje.
Als materiaal wordt nog veel tin ge
bruikt, omdat de produktiekosten be
trekkelijk laag zijn.
De figuurtjes zijn vaak een lust voor
het oog en herinneren ons aan tijden
waarin de legers met vliegende vaan
dels en slaande trom voorbijtrokken.
Met getrokken sabels, gevelde lansen
en bajonetten, te voet of gezeten op vu
rige strijdrossen en in kleurige unifor
men en blinkende kurassen. Dit alles is
voorbij, maar in miniatuur kan alles.
De mogelijkheden die deze hobby
biedt, zijn er vele en om maar een
greep te doen: het specialiseren in een
bepaalde periode uit de historie, de re
geringstijd van één bepaalde vorst. Het
maken van diorama's en maquetten
van hele slagen, compleet met voertui
gen en kanonnen.
Ook kan men zich alleen gaan bezig
houden met het verzamelen van één
bepaald krijgsonderdeel, dienstvak of
reglement, zoals b.v. cavalerie, artillerie
of alleen mariniers. Naast militaire fi
guren zijn er ook burgers verkrijgbaar,
zodat ook „vreedzamere" toneeltjes ge
maakt kunnen worden.
He» zijn zachtaardige, vriendelijke slag van Waterloo of genietend van een
mensen die formidabele veldslagen ie- bakkie „leut" bovenaardse bewoners in
veren. Massale zeeslagen in scène zet- ruimtevaartuigen met elkaar laten
ten. Duidelijk met smaak happend van kampen,
een boterham, volledig opgaand in de
Dat is andere koek dan Mens Erger je
Niet of Monopolie. Het zal niet lang
meer duren of deze uit Amerika en En
geland overgewaaide spelvormen zul
len ook ons land veroveren. Hoewel het
voor een buitenstaander moeilijk
beoordelen is, liggen deze spelen in het
verlengde van b.v. schaken. Het niveau
van de beoefenaren heeft in ieder geval
al als natuurlijke grens dat men de En
gelse taal dient te beheersen.
Wargame is een denksport, die door
Prins Maurits werd beoefend met dien
verstande dat het toen om het „echie"
ging en in Engeland aan de hogere
krijgsschool wordt onderwezen. Ook
imm
onze Duitse broeders beoefenden het
Krieg spiel.
Gemakshalve delen we de nieuwe sport
in Nederland zo'n honderdvijftig
beoefenaren onder in twee catego
rieën. Dat zijn de diorama-bouwers, de
lieden die een historische situatie in
miniatuur nabouwen en -bootsen. Dui
delijk kunstzinnige en historisch geïn
teresseerde figuren.
Daarnaast is er het spectaculaire War
game. De zogeheren Conflict-simulatie.
Elders komen we hierop terug.
Men geeft ondermeer een maandblad
uit dat de Conflict Gazet heet en het
verenigingsblad is van de Dutch Con
flict Simulation Association. De lande
lijk overkoepelende organisatie. Afge
kort Ducosim.
In Boskoop in de Beurshal van het
Florida-complex maakten we kennis
met deze denksport. Het is niet zomaar
dat er een bijeenkomst, c.q. demon
stratie was in dit gebouw. Directielid
Ruud Neutegem is een fervent aan
hanger van deze denksport. Hij heeft
ojn. een compleet Romeins leger ge
realiseerd waaraan hij mede door zijn
drukke werkkring jarenlang zijn
spaarzame vrije u urtjes heeft besteed.
Simulaties bestaan in allerlei vormen.
Een gebeurtenis die voor een speelfilm
in scène wordt gezet is een „visuele" si
mulatie van de werkelijkheid; hetzelfde
gebeuren beschreven in een boek is een
geschreven" simulatie.
Op dezelfde wijze vormen kaart, speei-
stukjes, regels etc. van een conflict-si
mulatie een „spel" simulatie van de
werkelijkheid.
Deze spelen zyn een soort papieren
tijdmachines: men verplaatst zich naar
andere momenten in geschiedenis en
toekomst en kan de loop van de histo
rie veranderen. Door middel van zulke
spelen kan men beroemde veldtochten
uit de geschiedenis opnieuw beleven,
maar ook een gevaarlijke tocht onder
nemen naar een magisch koninkrijk of
op weg gaan naar verre sterrestelsels.
Absoluut realisme is natuurlijk nooit
mogelijk maar binnen het kader van
het spel kunnen de belangrijkste gege
vens en problemen die de partijen in
een historisch conflict confronteerden
worden weergegeven.
Door het spelen van zo'n spel storten
de spelers zich niet alleen in een
krachtmeting, maar krijgen ook in
zicht in wat er werkelijk gebeurde en
wat de betrokken bevelhebbers tot hun
beslissingen bracht.
In tegenstelling tot het zien van een
film of het lezen van een boek blijft de
speler van een simulatiespel niet pas
sief maar wordt een aktieve deelnemer.
De opzet van een conflict-simulatie (of
„waigame") is zo dat de belangrijkste
elementen van het werkelijke conflict
in het spel worden teruggevonden,
maar wie er uiteindelijk wint hangt van
de spelers af; de deelnemers nemen de
rol van de strijdende bevelhebbers op
zich; zij voeren het bevel; en het zijn
hun beslissingen en hun akties die be
palen wie wint.
STRIJDTONEEL
„Het Wargame kan men onderverde
len in drie perioden", vertelt hij. „De
oudheid, Renaissance en de Napoleon
tische periode. Voor al deze perioden,
zijn bepaalde regelsets. Zeg maar
spelregels".
Wie doet er nu aan Wargame?
Ruud: „over het algemeen toch wel
mensen, die geinteresseerd zijn in de
geschiedenis. Die er veel over lezen of
er w at meer over willen weten. De inte
resse hiervoor is bij ieder mens overi
gens aanwezig".
Wat kost nu zo'n leger waarmee men
in de slag kan?
Ruud: „voor pakweg 250,kan men
al aardig uit de voeten.
BOETIEK
W. C. J. Schoppen uit Den Haag
drogist van professie heeft een boe
tiek annex demonstratieruimte inge
richt aan de Willem de Zwijgerlaan
120, Den Haag, tel. 070-541039.
Willem Schoppen: „we draaien in Ne
derland nu drie jaar en vooral de laat
ste tijd groeit de belangstelling enorm.
Het is een fascinerende hobby. We
werken met twee soorten maten wat fi
guren betreft. De verzamelmaat is pa
kweg 7,5 centimeter. De figuurtjes voor
het Wargame zijn 2,5 cm hoog".
Speten is duidelijk in. In Florida in
Boskoop werd een enorme berg spelen
veelal uit Amerika afkomstig tentoon
gesteld. Een dorado voor de liefheb
bers. Ze hebben alle gemeen dat men
er bepaald het koppetje by gebruiken
moet. Er is een groot pluspunt er vloeit
géén bloed meer.
De simulatie wordt gespeeld op een
kaart die het terrein van het strijdto
neel weergeeft. Op die kaart zyn ho-
ningraatvormige vakjes gedrukt om
het plaatsen en verplaatsen van de
3>eelstukjes te reguleren, net zoals de
velden op een schaakbord.
De fiches in het spel stellen de militaire
eenheden voor die aan de strijd deelne
men. De cijfers op de speelstukjes ge
ven onder andere de relatieve sterkte
en verplaatsingsmogelijkheden van die
eenheden aan.
Iedere speler manoeuvreert zijn troe
pen over de kaart om slag te leveren.
Wanneer eenheden naast elkaar ko
men te staan vindt een gevecht plaats.
De relatieve sterkten van de betrokken
eenheden worden dan vergeleken en
het resultaat van het gevecht bepaald
aan de hand van de gevechtsuitslagen-
tabel („Combat Results Table") en het
wapen van een dobbelsteen.
Dan beweegt de andere speler zijn
troepen en voert zijn aanvallen uit. Het
spel gaat zo een vastgesteld aantal
beurten door waarbij de spelers probe
ren hun historische doelen te bereiken.
De uitslag van het simulatiespel kan
aanzienlijk afwijken van het werkelijke
historische resultaat.
De spelers hebben in het spel de moge
lijkheid de geschiedenis te veranderen
en andere mogelijkheden zoals die in
werkelijkheid bestonden te onderzoe
ken.
Kennis van geschiedenis of strategie is
voor het spelen van conflict-simulaties
niet vereist, alleen logisch denken en
wat gezond verstand.
Simulatiespelen bieden een grote hoe
veelheid serieuze historische informa
tie en zijn daarnaast zeer onderhou
dend om te doen en vaak erg span
nend.
GROEPEN
Conflict-simulaties kunnen in verschil
lende groepen worden onderverdeeld:
Miniature-wargaming.
Dit is het naspelen van historische
veldslagen met miniatuurfigutirtjes,
waarbij ieder figuurtje ongeveer dertig
man voorstelt. Voor de toeschouwer de
meest indrukwekkende versie van
conflict-simulatie, maar voor de beoe
fenaar ook zeer veeleisend: hij dient
zijl leger(s) zelf op te bouwen en in de
juiste kleuren te schilderen.
Voor iedere periode uit de geschiedenis
zijn a legio spelregels en handleidin
gen op de markt. Deze richting is voor
al in Engeland, maar ook in Nederland
in zwang.
Board-wargaming.
Het simuleren van veldslagen, maar
ook complete veldtochten op grote
schaal met kartonnen fiches op een
kaart. Ontstaan uit het Duitse
„Kriegspiel" uit de vorige eeuw. Er is
een veelheid van dit soort spelen op de
markt, van simpele introductiespelen
die in twee uur af te ronden zijn tot
tijdverslindende simulaties die geen
aspekt van het gebeuren onaangeroerd
laten.
Fantasy/Science-fiction gaming
De voer het wargame ontwikkelde
technieken en spelwijzen toegepast op
situaties in de verre toekomst of in een
mythisch verleden, waarbij de ontwer
pers zich vaak laten inspireren door de
bekende boeken in dit genre, van Ed
gar Rice Burroughs tot J.R.R. Tolkien.
Een snel populair wordende richting
van de hobby.
Role-p laying games
Het rollenspel, simulatiespelen waarbij
de deelnemers ieder een fictief karak-
ta uitbeelden, die samen met of tegen
anderen een opdracht moeten uitvoe
ren.
Vooral fantasy-spelen gebruiken deze
benadering, waarbij een ongekend ho
ge mate van betrokkenheid kan wor
den bereikt. In de Verenigde Staten
momenteel de meest beoefende tak van
conflict-simulatie.
Diplomacy
Het spel Diplomacy is (met een paar
verwanten) eigenlijk een tak op zich
zelf, waarbij het niet zozeer gaat om
taktische finesse op het speelbord,
maar veeleer om het onderhandeling
sproces dat aan iedere beurt vooraf
gaat.
Dit is de richting met de meeste aan
sluiting op „normale" gezelschapsspe
len.
Computer-gaming.
De jongste tak aan de simulatie-boom,
de grote broers van de video-spelletjes.
Deze richting begint zich langzaam te
ontwikkelen, maar met het toenemen
van het aantal huiscomputers zal deze
ontwikkeling zich gaan versnellen.
De spelen bestrijken historische en
fantasy/science-fiction onderwerpen.
BEÏNVLOEDING
Tussen al deze richtingen vindt
voortdurend beïnvloediné plaats: zo
zijn er wargames waarin diplomatie
een rol speelt en fantasy spelen die
stake trekken van het rollenspel verto
nen.
De komende jaren zullen voor deze
hobby zeker zo boeiend zijn als de ja
ren achter ons, zeker nu ook in Ne
derland de zaak van de grond begint te
komen.
Nog zijn er geen Nederlandstalige re
gels op de markt, zodat geïnteresseer
den de barrière van een vreemde taal
moeten nemen om deze hobby te beoe
fenen.
Door lid te worden van de in 1976 op
gerichte Dutch Conflict Simulation
Association kunnen beoefenaars in
contact komen met het groeiend aantal
spelas die deze hobby beoefenen, en
kunnen beginners informatie an advies
verkrijgen over wat er op de markt is.
