Bedrijvenregister 1981
Zuinigheidsmarathon
De Nymf entrein is er
Nieuwste boek van Herman
deze keer
met ander
karakter
I
In Drachten wordt dezer dagen de laatste
hand gelegd aan een comfortabele en sterk
geïsoleerde woning, die inclusief BTW nog
geen zestigduizend gulden kost. Bouwer is
Bouwbedrijf Wels BV uit Drachten, die de
woning zelf heeft laten ontwikkelen. Het huis
is opgetrokken uit duurzaam hout en andere
moderne bouwmaterialen.
Het telt naast de woonkamer, de eet- of
hobbyhoek en de keuken nog drie slaapka
mers en uiteraard douche en w.c.
Met het plaatsen van een
eerste proefwoning in
Drachten is een revolutio
nair plan gerealseerd, dat
enige maanden geleden
veel stof deed opwaaien.
Volgens directeur F. Wels
van het gelijknamige
bouwbedrijf betekent de
nieuw ontwikkelde wo
ning een doorbraak in de
Nederlandse woning
bouw.
Enthousiast
Flexibel
Isolatie
De woning staat compleet afgewerkt in de fabriek.
De woning wordt geplaatst en zal morgen betrokken kunnen woraen
Deze maand verscheen bij
Elsevier Manteau het
nieuwste boek van Her
man Pieter de Boer onder
de titel De Nymfentrein
en andere verhalen. Het
zijn tientallen nieuwe ver
halen uit het land waar d
e Mora stroomt, waar de
oorlog stuiptrekt en waar
de soldaten met het gele
haar eindelijk wijken.
Temperamentvol
Kameraad
RANDSTAD-EDITIES A9
Nieuwe woning
voor nog geen
zestigduizend gulden
„Wij werden geconfronteerd
met het probleem van woning
nood in een tijd waarin de
middelen voor de woning
bouw krapper werden", aldus
de heer Wels. „Bovendien
blijkt de traditionele woning
bouw geen antwoord te kun
nen geven op problemen als
verwarmingskosten, woonbe
hoeften van kleinere gezinnen
e.d. Daarom hebben we een to
taal nieuwe weg behandeld.
We zijn niet uitgegaan van
tradities in de bouw maar van
vragen die op de bouwmarkt
afkomen".
Door die vragen te combineren
werd een geheel idee ontwik
keld. Uitgaande van verschillen
de eenheden die met elkaar ge
koppeld konden worden, kwam
men tot een woning die in de fa
briek kan worden geconstru
eerd.
„Wij hebben die fabriek", aldus
de heer Wels. „De voordelen
daarvan hoef ik nauwelijks op te
sommen". Er gaan geen dagen
verloren door vorst- of regen
verlet. Bouwvakker kunnen in
plezierige werkomstandigheden
grotere prestaties leveren. Alle
materialen zijn steeds bij de
hand. En regelmatig terugke
rende werkzaamheden kunnen
gemakkelijk gemechaniseerd
worden".
Nadat het idee was ontwikkeld,
werd door Wels contact gezocht
met verschillende instanties.
Onder mer in Drachten reageer
de meff enthousiast op de bijdra
ge die het plaatselijk bouwbe
drijf met 140 medewerkers le
vert aan de oplossing van de wo
ningnood. Er werd vergunning
gegeven om de proefwoning te
plaatsen in de nieuwbouwwijk
De Folgeren.
De heer Wels: „De eerste van
een serie van 15 stuks is afgelo
pen maandag op het bouwter
rein geplaatst. In één dag, met
behulp van een hijskraan. De
woning was op het inrichten na
gereed".
Overigens verwacht de heer
Wels, dat het bereiken van de
markt van woningzoekenden
enkele weken kan vragen. „De
prijs is zo laag, dat mensen het
eerst zelf willen zien. Anders ge
loven ze het niet, dat een zo goe
de woning voor minder dan een
ton kan worden geleverd. Daar
om houden we zaterdag 3 okto
ber ook „open huis" in de laatste
woning".
De eerste berichten over de
nieuwe woning hebben al geleid
tot tientallen reacties, zowel van
particuliere woningzoekenden
als van verenigingen die zich
bezighouden met de bouw van
huurwoningen.
Een opmerkelijk aspect van de
woningen is de mogelijkheid om
ze uit te breiden naarmate de
behoefte aan ruimte groeit. Er
kan om te beginnen een basis
woning worden aangeschaft.
Breidt een tweepersoonhuishou
ding zich uit tot een gezin, dan
kunnen nieuwe ruimtes op of
naast de bestaande woning wor
den geplaatst.
„Die flexibiliteit kent men bij
andere woningtypen nauwe
lijks", aldus de heer Wels. „De
schakeling van een bestaande
woning aan nieuw aan te
brengen ruimtes is bij ons
heel eenvoudig te doen".
Hoe nieuw dit systeem voor de
woningmarkt ook mag zijn,
Wels heeft er toch al de nodige
ervaring mee opgedaan. In de
bouw van de zogenaamde semi-
permanente school- en bedrijfs
ruimten wordt namelijk van de
zelfde principes uitgegaan.
„Dat is ons grote voordeel", al
dus de heer Wels, „die ervaring.
Wat overigens niet wil zeggen,
dat de woningbouw geen andere
eisen stelt. We hebben een aan
tal dingen gewoon opnieuw
moeten ontwikkelen".
Eén van die neiuwe vindingen
betreft de isolatie. „Wij gaan
er van uit, dat brandstoffen in
de komende jaren nog veel
duurder zullen worden. Daar
om hebben we elke vorm van
warmteverlies uitgesloten".
Dat betekende toepassing van
de beste isolatiematerialen en
een uitgekiende constructie
van wanden en vloeren.
Al met al heeft Bouwbedrijf
Wels een isolatie bereikt die het
mogelijk maakt de hele woning
elecktrisch te verwarmen. Er
wordt dan ook uitgegaan van
een besparing op energiekosten
met zo'n 75%.
De energie-installatie wordt
aangebracht door Elden NV uit
Drachten. Het grote voordeel
van elecktrisch verwarmen is,
dat radiatoren en convectoren
op elke gewenste plaats geïnstal
leerd kunnen worden.
Over de woning zelf is verder
nog te vertellen, dat de onder
houdskosten door de toepassing
van moderne materialen tot een
minimum zijn teruggebracht.
Bovendien zijn ze verplaatsbaar:
de bewoner kan desgewesnt zijn
huis meenemen, als hij zich in
een andere plaats vestigt.
„Wij vertrouwen erop, dat we
de eerste serie van vijftien
woningen snel kwijt zijn",
zegt de heer Wies. „Want uit
gaande van de bestaande sub
sidies kunnen we een comple
te woning leveren voor een
netto maandlast die in veel
gevallen beneden de vierhon
derd gulden blijft. Kom daar
maar eens om in deze tijd van
hoge rentestanden.
Vanaf 1972 publiceert het Gewest 's-Gravenhage
ieder jaar een overzicht van de werkgelegenheid
in het Gewest, op basis van de voor het geweste
lijk Bedrijvenregister verzamelde gegevens.
Het beeld dat uit het overzicht voor 1980-1981
naar voren komt, verschilt niet wezenlijk van dat
van voorgaande jaren. Vanaf 1976 neemt het aan
tal gewestelijke vestigingen, met name van kleine
bedrijven, af. Het aantal gewestelijke arbeidsplaat
sen vertoont een lichte stijging. Achter dit totaal
beeld gaat echter een verdere verslechtering van
de economische structuur schuil, aangezien indu
strie en ambacht verder afkalven en de groei met
name in de sector „overige dienstverlening" te
vinden is.
Het afgelopen jaar verdwenen er ongeveer 200 be
drijfsvestigingen en kwamen er ongeveer 3.400 ar
beidsplaatsen bij. In alle gewestgemeenten nam
het afgelopen jaar het aantal arbeidsplaatsen toe.
Den Haag zag het aantal arbeidsplaatsen voor het
tweede achtereenvolgende jaar toenemen en wel
met 1.500. In Zoetermeer kwamen er 1.100 ar
beidsplaatsen bij, in Rijswijk 600.
Totaal werken er nu zo'n 270.000 mensen in het
Gewest, waarvan 75% ofwel 200.000 in Den Haag.
In een aantal bedrijfstakken waren de ontwikke
lingen ook dit jaar opnieuw negatief. In de sector
handel, horeca en reparatiebedrijven verdwenen
500 arbeidsplaatsen. Bij de reparatiebedrijven ga
rages e.d.) werken 350 personen minder, terwil er
in totaal 85 winkels met 200 man personeel ver
dwenen.
In de industrie nam het aantal arbeidsplaatsen op
nieuw af, en wel met 250.
De grootste groei vond ook dit jaar weer plaat in
de sector overige dienstverlening (overheid en
semi-overheid) waar het aantal arbeidsplaalsen
met 3.600 toenam. Het overheidspersoneel nam toe
met ruim 2.000.
In de bedrijfstak transport en communicatie ram
de werkgelegenheid toe met 600. Na een forse da
ling in 1980 vertoonde de sector bouwnijverheic in
1981 een lichte stijging van 150 arbeidsplaatset.
In de overige bedrijfstakken waren de verarde-
ringen over het afgelopen jaar gering.
De structurele onevenwichtigheid van de was
gelegenheid neemt verder toe en blijft één van de
meest zorgwekkende aspecten van de regiorale
economie. Tussen 1972 en 1981 is het aandeel ran
de sectoren zakelijke- en overige dienstverlenng
gestegen van 48,3% in 1972 tot 57,3% in 1981, ter
wijl dit voor de bedrijfstakken industrie en bouw
nijverheid daalde van 21,8% tot 16,4%.
De vijfde Shell zuinigheids
marathon, die op 5 juni 1982
op het Circuit van Zandvoort
wordt verreden, zal in samen
werking met het ANWB-blad
Autokampioen worden geor
ganiseerd.
Dgze marathon zal een duidelijk
ander karakter hebben dan die
welke Shell sinds 1978 jaarlijks
heeft gehouden.
In de eerste plaats zal de mara
thon worden verreden met nor
male auto's uit de serieproduk-
tie, met benzine- of dieselmoto-
De Boer-kenners weten na
tuurlijk meteen waar we het
over hebben. De verschijning
van De Nymfentrein was aan
leiding om eens verder in het
fenomeen van Herman Pie-
ters succes te duiken.
We brengen een bezoek aan zijn
Noordlimburgse boerderij. Een
slanke man begroet ons. De eer
tijds gezetten en puffende schrij
ver Herman Pieter de Boer is
duidelijk afgeslankt.
„Wat ben je veranderd, Her
man Pieter!"
„Dank zij de onstuitbare mense
lijke wil", zegt hij, „dertig pond
afgevallen". Hij gaat me voor
naar de rustiek bebalkte keuken
en schenkt Turkse koffie. „Ik
heb ontdekt dat de mens tot bij
na alles in staat is.
In 1966 was ik nog beroeps-alco
holist, nu drink ik NOOIT meer
van mijn leven. In 1976 rookte
ik nog 100 sigaretten per dag;
van de ene op de andere dag ben
ik ermee gekapt, nu rook ik
NOOIT meer van mijn leven.
En zo wil ik ook NOOIT meer
dik worden. Vette pens is slecht
voor de geest, maakt lui en min
der creatief".
„Wat wil je nog méér afle
ren?"
„Soms zeggen mensen tegen me:
wat ben je nerveus, of: doe 's
rustig. Dan word ik nijdig. Ik
wil levendig genoemd worden,
temperamentvol, maar niet ze
nuwachtig.
„Hoe ben je schrijver gewor
den?"
„Kom mee", zegt hij, pakt me bij
de arm en voert me naar wat hij
zijn studio noemt, een apart deel
van de boerderij, drie kamers
opeenvolgend, één om rommel
te maken, één om na te denken,
één om te schrijven. Dat alles is
pas zichtbaar als hij de lampen
ontstoken heeft, want zijn wer
kruimten zijn verduisterd alsof
het oorlog is, met donkerbruine
rolgordijnen.
„Doe je ze niet open?"
„Nee, de natuur stoort me als ik
werk. Ik wil niks zien, het moet
altijd nacht zijn. Stilte, nacht en
kunstlicht dan kan ik me het
best concentreren. Kijk, daar
hangt de Doe Mee." Stevig inge
lijst zie ik de voorkant van een
jeugdblad uit 1937. „Daarin heb
ik mijn debuut gemaakt, het
verhaaltje „Najok en de ijsvo
gel", toen was ikT) jaar, een ven
tje van niks in Hillegersberg.
Later heb ik volgens klassiek
patroon natuurlijk in de school
krant geschreven: de HBS-Flit-
sen van de Gooische HBS in
Bussem."
„Maar je woonde toch in Rot
terdam?"
„Tot 1941. In Rotterdam heb ik
het bombardement meegemaakt,
en het begin van
de bezetting
door de Duitsers. Dat heeft een
geweldige indruk nagelaten; er
varingen en gevoelens uit de
oorlog vind je allemaal terug in
mijn verhalenbundel „Het he
renhotel."
„Je schrijft haast alleen maar
korte verhalen, hè?"
„Ja, ik ben niet iemand van pil
len van romans en urenlange to
neelstukken. Ik heb dan wel in
1955 een toekomstroman ge
schreven, De Witte Partij, en in
1980 Waanzin en moederliefde,
een spotnovelle over de wereld
van de lichte muziek, maar ik
maak over het algemeen korte
dingen. Eind jaren '60 heb ik
veel televisie
sketches gemaakt, voor Johnny
Rijk, Hadimassa, mijn eigen
programma Nationaal Allerlei-
...toen ben ik ook begonnen met
liedjes, op aanraden van Eddy
Christiani en geholpen door
Tonny Eyk mijn eerste liedje,
ken je dat, ja toch?" Hij zingt:
„Oh Waterlooplein.."
„En nu ben je een gevestigd
liedjestekstdichter."
„Ja, dat is naast schrijver mijn
andere beroep. Ik schrijf meer
dan de helft van het repertoire
van Lenny Kuhr..."
„O ja, Visite en Maar ja."
„Om 'r maar eens een paar te
noemen en tien stukken van
haar laatste elpee Avonturen.
Voor Shaffy heb ik Laat me ge
maakt. Kinderen voor Kinderen
van de Vara, de hebben Ik heb
zo waanzinnig gedroomd van
me gehad, met muziek van
Tonny Eyk. En ik werk al tien
jaar voor Conny Vandenbos. In
de herfst ga ik samen met haar
op toernee, te beginnen in Bel
gië. De Vandenbos De Boer
Show; Liedjes, Lachwerk, Lite
ratuur. Pico orkest erbij, Trio
Cor Willems, Conny en ik in
ren. Het is de bedoeling dat de
wagens zodanig te verbeteren
dat er een zo groot mogelijk aan
tal kilometers per liter benzine
of dieselolie mee kan worden
gereden. In de vorige marathons
werd gereden met zeer kleine,
witte glamourkleding, ik hou
wel van die toneelweelde.
Schmink en inkt, dat is mijn
wereld."
„Wat de inkt betreft..."
„Ja, schrijven, schrijven, dat is
mijn lot, en ik heb er niets te
gen. Ik zou niets anders willen.
Hoewel...als ik zo kon tekenen
als Pat Andra..."
„Dat is je beste vriend, niet
waar?"
„Pat is mijn kameraad, ik voel
een diepe lotsverbondenheid
met hem, en artistieke verwant
schap. Hij maakt de tekeningen
bij al mijn werk, en de voorkan
ten van mijn boeken."
Herman Pieter neemt bundels
uit de kast: „De vrouw in het
maanlicht, dat is de paperback-
uitgave, in 1973 was er een ge
bonden luxe-uitvoering. Toen
kenden de mensen me nog niet
als literator volgens mij heb
ben de meesten het oek toen ge
kocht om de schitterende illu
straties van Pat. Hier, het twee
de boek met Pat samen, 1976,
Het damesorkest, hier het derde,
1977, De kellnering, dan dus in
1979 Het herenhotel, en nu het
vervolg De nymfentrein."
„Plannen voor de toekomst?"
„Ik heb met Pat Andrea toch de
geluidloze taal der Nederlanders
vastgelegd in het Nederlands ge
barenboekje? Wé werken nu aan
deel 2, dat komt uit tegen Sin
terklaas in 1982. En met de Boe
kenweek in 1982, voorjaar dus,
komt uit waar we nu aan wer
ken, de verhalenbundel De di
vanpop."
Thans ligt zijn nieuwste boek De
Nymfentrein dus (voor 14,90)
in de boekhandel. Het eerste
exemplaar werd hem onlangs
overhandigd door Conny Van
denbos. Inmiddels hebben al
zo'n 25.000 exemplaren hun weg
naar het publiek gevonden. Het
succes voor Herman Pieter blijft
dus aanhouden.
lichte voertuigjes, die door de
deelnemers zelf moesten worlen
gebouwd en veelal waren uitge
rust met bromfietsmotoren.
Een ander verschil met de
voorgaande marathons is lat
deelname nu voor iederten
openstaat, terwijl voorheen
slechts op uitnodiging kon
worden meegedaan door Jrt-
derwijsinstellingen zouls
TH's en HTS-en.
Het aantal deelnemers is vanve-
ge de capaciteit van het circuit
beperkt tot maximaal 120 va-
gens. Zij moeten 10 ronden van
ruim 4200 meter afleggen net
een minimum gemiddelde snel
heid van 60 kilometer per upr.
Een snelheid van 50 kilomete.r
per uur moet 150 meter na -
start zijn bereikt om te voor
men dat extreem langzaam
wordt opgetrokken. Het is ten
slotte de bedoeling om zo zuipig
mogelijk te rijden onder omstan
digheden die zoveel mogéijk
overeenkomen met die in het
normale verkeer.
De wagens, die niet ouder mo
gen zijn dan 5 jaar, zullen bui en
de normaal geldende veilig
heidseisen moeten voldoen aan
een reglement waarin staat ver
meld wat niet aan de auto rrag
worden veranderd. Zo dient ïij-
voorbeeld het standaard motir-
blok te worden gebruikt, waar
van echter wel één of meer cy
linders mogen worden uitge
schakeld. Ook mag een bepaa de
gewichtsvermindering worqen
gerealiseerd en mag de lengte
van de auto t een bepaald
perc ge wot >n vergroot am
de st t beteren.
De wagea 'tin ingedeeld 'n v'er
klassen die g baseerd zijn op het
gewicht van ut auto.
Klasse 1 is voor a tc's met ten
gewicht van 550 tot 800 kg.,
klasse 2 gaat van 801 tot 1)00
kg., klasse 3 van 1001 tot B00
kg. en klasse 4 geldt voor auto's
met een gewicht boven 1300 kg.
Per klasse wordt een aantal p"ij-
zen beschikbaar gesteld.
Voor de start zullen de auo's
worden gekeurd om vast te stel
len dat ze aan alle eisen voldcen.
De rijders moeten in het bezit
zijn van een geldig rijbewijs.
Het reglement voor de mira-
thon kan uitsluitend schriftdijk
worden aangevraagd bij de re
dactie van de Autokampiien,
Wassenaarseweg 220, 2596 EC
Den Haag. De inschrijving zal
worden geaccepteerd in voljor-
de van binnenkomst. Van dein-
schrijvers zal een waarborgom
worden gevraagd teneinde erige
zekerheid te verkrijgen dat de
inschrijving ook gestand wcrdt
gedaan. Iedere deelnemer <nt-
vangt deze waarborgsom terig.
