Total Look
VANDAAG
in
deze
krant
Uniek jubileum wordt in stilte gevierd
w
Maandag is het
weer Dierendag
Bevolkingsonderzoek
baarmoederhalskanker
ter ztjde
Stadsblad
Kontaktavond
„Goed dat er politie is"
Dia-lezing
Natuurgenot
in Huis
Herfst
Brief voor
Filippijnse
president
Marcos
van ,i
Schiedams
burgemeester]
Te Loo
Schiedammer
Louis Witkamp in
filmwedstrijd PTT
fnaandag
„de Stoof'
V*rth&
Randstad-Edities, een combinatie van 35 lokale (t)huis-aan-huisbladen in Zuid-Holland met een wekelijkse totaal oplage van circa 1 miljoen exemplaren
N
Randstad-Edities eigen
exclusieve modeproduktie
met alles over mode
voor iedereen
Pt
Conditietraining voor
i. ex-hartpatiënten is
noodzaak
T.V. DEFEKT?
RADIO ABA
SCHIEDAM Van
daag (1 oktober) viert
Schiedam een toch wel
uniek jubileum in alle
stilte. Vandaag is het
namelijk precies 125
jaar geleden dat (op 1
oktober 1857) 350 ga
slantaarns werden onts
token. Schiedam had
gasverlichting. De gas
fabriek leverde voor
het eerst gas.
125 jaar gasbedrijf dus,
maar dit gasbedrijf is in
1982 een onderdeel van
een ultra modern open
baar nutsbedrijf, die
zich met vele zaken be
zig houdt.
Weiland
Gasmeters
Lichtbronnen
Prijzen
Produktiebedrijf
Distributiebedrijf
DE VOLVO EN
DAF SPECIALIST
Op woensdag en vrijdag huis-aan-huis in:
Schiedam, Kethel
en Rotterdam
(wijk Oud Mathenesse)
Kantoor: Broersvest 125
Postbus 257
3100 AG Schiedam
Telefoon 010-732877
Het Nieuwe Stadsblad, Groot Vlaardingen,
De Maaskoerier, Westland Post, Delftse Post
en Groot Rijswijk
vormen groep Delfland.
Oplage 180.965.
Nieuwe
VRIJDAG 1 OKTOBER 1982 - NR. 78
OPLAGE 37.500, 34e JAARGANG
De herfst heeft ook zijn leuke
dingen: losse bladeren op de
stoep bijvoorbeeld, waar je -
als niemand kijkt - ook als
volwassene doorheen kunt wa
den: slif-slif door het roodbrui
ne afval van de zomer, dat op
en over de schoenen dwarrelt.
Leuk, als niemand kijkt. En op
dat moment stoot je dan met
de speelse voet tegen een om
hoog stekende stoeptegel, die
daar als een gecamoufleerde
hindernis heeft liggen wach
ten op de gek, die zo nodig
slif-slif moest doen. Dan is het
struikelen en vallen geblazen,
de knieën kapot of zo en dan
moet je heel gauw maken, dat
je weer overeind komt, snel
kijkend of iemand het gezien
heeft. Want als iemand je ge
zien heeft, krijg je meteen een
oploop, waaruit dan intelligen
te vragen komen als: „Heppu
zich soms bezeerd?" of „Gut,
bennu gevallen?" of ze dat zélf
niet kunnen zien.
Op de achterste rij van zo'n
oploop, waar ze natuurlijk
niets meer waar kunnen ne
men van wat er heeft plaats
gevonden, roept dan iemand:
„Wat isser gebeurd?" En dan
roept er een van de voorste rij:
„Er is een meneer gevallen".
Hoe kwam dat nou, meneer?"
Nou ja, hoe kwam dat, niet
waar? je deèd gewoon slif-slif
door het najaarslover en toen
lag er die stoeptegel en toen
lag meneer er op slag naast.
Slif-slif door het najaarslover
he?" zegt iemand op die ach
terste rij, meneer had zeker
gedronken
En als de oploop groter wordt
- die dingen groeien snel -
wordt tegen nieuwkomers ge
zegd, dat er eigenlijk niks bij
zonders is: een zuiplap geval
len, nou ja, had-ie maar uit
moeten kijken. Slif-slif door
herfstbladeren: je kunt het al
leen maar riskeren als nie
mand kijkt. En, onder ons ge
zegd en gezwegen: wij zijn ge
vallen, niemand heeft het ge
zien maar we hebben languit
in de herfstbladeren gelegen.
De liefste merkte het en
vroeg: Heb je wat?" „Geval
len", zeiden we stoer. „Zo
maar zeker", zei ze, „je gaat
toch niet op oom Jan lijken?"
Oom Jan - de hemel heeft zijn
ziel reeds jaren - viel herhaal
delijk. Er kon geen kermis we
zen of hij ging een keer door
de broekspijpen, want oom
Jan kon niet zo best tegen
feest. Na twee glaasjes hief hij
al liederen uit zijn kindertijd
aan; na het derde glas stond hij
niet vast meer. Oom Jan; nou
ja, in elke familie is wel wat.
Maar hij kon zo wankel niet
wezen, of hij hield er zijn ge
dachten bij en hij weigerde
ook maar een glas meer te
drinken, omdat hij het voor
„weggegooid geld" hield. Na
drie vond hij het mooi genoeg
en verliet hij de tapperij om
naar huis te wandelen.
Nu gebeurde het eens, dat hij
zich, dromend van zijn jeugd,
herinnerde, hoe hij ooit voor
niks in de draaimolen was ge
weest. Dat was eenvoudig: je
ging gewoon in zo'n schuitje
zitten en bleef, al draaiend,
wachten op de man, die de
centen op kwam halen. Als die
in zicht kwam sprong men er
uit. Oom Jan heeft dat op hoge
leeftijd nog eens geprobeerd,
in zijn herfst dus en na drie
bittertjes. En toen is oom Jan
gevallen: de knieën door de
broek, languit in het lover en
iedereen riep: „Hoe kwam dat
nou meneer?" en Bennu ge-
vallen?"Oom Jan heeft zich
vermand en is naar huis ge
gaan, een beetje trekkend met
het been. En tante Elizabeth
heeft gezegd: „Ach dan toch,
wat zie je er uit". Waarop oom
Jan gezegd heeft: Hindert
niet, mijn engel, ik heb drie
centen verdiend op de draai
molen". Het gaf hem een ge
voel van tomeloze trots. Oom
Jan, slif-slif door de bladeren.
De herfst heeft ook zijn leuke
dingen. Als er tenminste nie
mand kijkt. j
Vandaag 125 jaar geleden kreeg
Schiedam 350 gaslantaarns
Wij helpen direktü!
Videospecialisten
Telefoon 260778-733961 of
01899-15874
Groenelaan 95
Verkoop - Inruil - Reparatie
Ook voor uw verlichting
SCHIEDAM De eerstvol
gende kontaktavond van de
Prot. Chr. Ouderenbond afd.
Schiedam wordt gehouden op
woensdagochtend 6 oktober om
10 uur in het Dienstencentrum
4 Molens.
Smits Int. Sleepdienst zal een
lezing met film verzorgen geti
teld „Trekpaarden der Zee".
Belangstellenden, mits ouder
dan 50 jaar, zijn hartelijk wel
kom.
Het is in die 125 jaar gegaan
van stadsgas naar aardgas en
van produktiebedrijf naar
distributiebedrijf.
Op 1 oktober 1857 werd dus
de eerste stap gezet van een
technische ontwikkeling die
het leven ingrijpend zou
veranderen.
De opzet van de oprichting van
de gasfabriek in Schiedam is
geweest on betere straatverlich
ting te verkrijgen ter verhoging
van de veiligheid.
In de eerste jaren van haar be
staan werd zij daarom in de ge
meenteverslagen vermeld on
der het hoofdstuk Politie. In
een verder stadium is dit gewij
zigd in een dienst. De mens ont
dekte het gas meer en meer en
ging het daardoor beter benut
ten, eerst voor verlichting, ko
ken en verwarming, later als
kracht en warmtebron.
Als plaats kreeg de gasfabriek
een aan de gemeente toebeho
rend weiland in het West-Fran
kenland toegewezen, tegenover
de „Ploegmolen" en aan de
Nieuwe Haven.
Na maart werd begonnen met
de aanleg van het distributie
net. Op de hoek van de Plan
tage begonnen de werkzaamhe
den. Al gauw waren er 148 ver
bruikers op het net aangesloten.
Het gasbedrijf zorgde voor de
gehele installatie. In 1872 wa
ren er 1312 huizen aangesloten
met 4000 lichten.
In 1898 waren het er nog maar
1013 met 3500 lichten. Maar
dankzij de industrie bleef de ga-
safname stijgen. Deze gebruikte
het gas voor verlichting en later
als krachtbron, bijvoorbeeld
voor een gasmotor. Na de
oprichting van het Elektrici
teitsbedrijf (1913) nam de elek
triciteit de taak van brengen
van het gas over. Ook verdrong
de elektriciteit het gas als leve
rancier van kracht. Gas als le
verancier van warmte, zowel
voor het huishouden als voor de
industrie, kwam daarvoor in de
plaats.
In 1899 bepleitte de toenmalige
direkteur wijlen de heer J. de
Bats de invoering van de munt
gasmeter in Schiedam. Eind
1899 waren er al 400 muntgas
meters geplaatst en de daarop
volgende jaren steeg dit aantal
gestaag. In 1920 werden de
muntgasmeters omgebouwd tot
penninggasmeters.
Het muntstuk verviel, de pen-
ningprijs was makkelijker vast
te stellen aan de hand van de
gasprijs. In 1957 zijn de pen
ningmeters veranderd in ge
wone gasmeters.
Vier soorten lichtbronnen zijn
tijdens het bestaan van het Gas
bedrijf gebruikt:
van 1857-1895 de vleermuis
brander;
van 1895-1910 de staande Auer-
brander;
van 1910-1925 het hangende
gloeilicht;
vanaf 1925 de elektrische gloei
lamp.
Het begon met de vleermuis
brander. De vorm van de gas
vlam vertoonde veel gelijkenis
met de vliegende muggenvan-
ger van toen, die tegen het val
len van de avond tevoorschijn
kwam.
In 1894 werden in Schiedam
proeven met het nieuwe „gloei
licht" genonen. De twee lan
taarns voor het Stadhuis, nu
Raadhuis, hadden de primeur.
In 1899 besloot de toenmalige
Gemeenteraad de vleermuis
branders voor de straatverlich
ting te vervangen door „gloei
licht". In 1910 volgde het han
gende gloeilicht en in 1925 de
elektrische gloeilamp, waarvan
wij heden ten dage nog steeds
licht ontvangen.
Het gas kreeg een concurrent:
„Petroleum". Mede hierdoor
daalde de prijs tot 8 cent per m3.
Om het gebruik van gas voor
koökdoeleinden te bevorderen
stelde men een speciale prijs
hiervoor vast. In 1908 kostte het
daggas nog 4,5 cent per m3. De
prijs van het zg. „burgergas"
van toen staat in geen verhou
ding meer met het aardgas van
heden: 55,3 cent.
In 125,jaar tijd is er veel veran
derd, ook de prijs van het gas.
Een ontwikkeling, een energie
crisis, het rapport van de club
van Rome en de ontwikkeling
van de energieprijzen op de
wereldnarkt waren daar onder
meer debet aan.
Tot 1966 was het gasbedrijf een
produktie-/distributiebedrijf.
Nog maar één gebouw uit de
Stadsgas-periode is terug te vin
den op het terrein aan de
Dwarsstraat: de natte Gashou
der, die in 1916 is gebouwd. Een
historisch monument die in de
laatste v.m. G.T.B.-periode aan
de Dwarsstraat werd gebruikt
als magazijn, een „onthoofde"
gashouder als magazijn, wel te
verstaan.
Door de groei van de techniek
veranderde in de loop der jaren
veel in de methode van gasfa-
brikage. Dit is onder andere af
te lezen aan de opbrengst aan
gas uit 1 ton steenkolen:
1857/270 eenheden, in 1970/380
eenheden, in 1957/480 eenhe
den.
Het topjaar van de koolgasfa-
VLAARDINGEN/
SCHIEDAM Volgende
week maandag, 4 oktober, is
het Dierendag, een nood
zakelijk goed. Omdat er zo
veel onnoodzakelijk kwaad
is. Nog altijd worden dieren
op afzichtelijke wijze gek
weld en verminktten
dienste van de mensheid,
zegt men.
Het hondje op deze foto is een
boffer, het is in goede handen
en wordt als een baby ver
troeteld. Dierenbeschermers
zullen zeggen dat dit niet het
beeld is dat bij Dierendag
hoort.
Er zijn afschuwelijke foto's,
die ons lange tijd van onze
eetlust en nachtrust zouden
beroven als we ze zagen.
Maar of zulke beelden ons
wakkerschudden? We zou
den, diep geschokt, de kop in
het zand steken.
Juist vanwege die vlucht uit
de werkelijkheid is het ieder
jaar weer Dierendag.
werd op kwaliteit gecontro
leerd. Het toeval wilde, of is het
geen toeval, dat eveneens in
1964 de elektrifikatie van ga
slantaarns werd voltooid.
In 1965 ging men door met het
voorbereiden van de overscha
keling op aardgas. Het gaslei-
dingnet werd door plaatsing
van afsluiters in 51 sectoren
verdeeld. Intussen, op 25 no
vember 1965, gaf de gemeente
raad toestemming om een ga-
sontvangstation te bouwen. Op
9 mei 1966 was het zover. De
aardgasbel „Slochteren" kon
voor het eerst gas kwijt aan het
Schiedamse verzorgingsgebied,
de eerste sector, per week werd
1 sector in het verzorgingsge
bied opgenomen.
Eind 1966 waren er 31 aardgas-
en 20 stadsgassectoren; 1968 was
het eerste jaar in de geschiede
nis waarin de gasvoorziening
volledig was gebaseerd op het
aardgas uit Slochteren, waar
door het bedrijf van produk-
tie/distributie veranderde in
uitsluitend distributiebedrijf.
De cijfers bewijzen de enorme
vlucht, die de aardgasverwar
ming in de jaren na 1966 heeft
Small* Havenstraat 1»-21, Vlaardingan
centrum bij Grote Kerk
telefoon 010-342115 of 350221
DEENSE HOUTKACHELS
(ALLESBRANDER)
met HOOG RENDEMENT
Dealers o a
Dana. Europa. Munke. DSA. ABC.
Tasso. der Buddenbrook, Nero
Scan. TUV gekeurd, diverse ac
cessoires. 5 jaar garantie, gratis
geplaatst, ook voor schoorsteen,
advies en bouw
SHOWROOM GEOPEND
vrijdagavond van 19 00 tot 21 00
uur, zaterdag van 10 00 tot 17 00
uur Overige dagen na telefoni
sche afspraak, desgewenst ook
s avonds
brikage viel in 1949: 30.000 ton
kolen werden verwerkt. Het
gasbedrijf als produktiebedrijf
is die jaren niet alleen gegroeid
het is ook geheel veranderd.
Twee verschillende drukken in
het net, vijf soorten gas op het
bedrijf. Hieruit „brouwde" het
Gasbedrijf twee afleveringspro-
dukten; gas voor de burger en
gas voor de industrie.
Van 1857 tot 1957 leverde het
Gasbedrijf een totaal van 470
miljoen ton eenheden af,
waarvoor 42 miljoen gulden
werd ontvangen. Hiervan
kwam 6 miljoen gulden terug
in de Gemeentekas.
Op 28 juli 1964 werd een begin
gemaakt met de overschakeling
van Stadsgas op Aardgas. Ver
anderingen hadden niet alleen
betekenis voor het Gasbedrijf,
maar ook voor het personeel en
de verbruikers. Binnenleidin
gen moesten voor de toepassing
van het aardgas gecontroleerd
worden, kooktoestellen e.d. om
gebouwd worden en gasmeters
verwisseld.
Het lage- en middeldruknet
lllllllllllllllllllllllllIllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllIllllllllllllllllllllllllllllllIlllllllllllllIllllllllll
SCHIEDAM Vanaf 7 oktober tot en met 14 oktober 1982 êeen aandoeningen van de
zal in het Kruisgebouw Bachplein en van 25 oktober tot en baarmoeder kan krijgen.
n 1 non i Indien men in die periode
met 9 november 1982 in een verplaatsbare onderzoekruimte klachten krijgt, dan dient men
nabij het Stadskantoor in Schiedam wederom een onder- zich tot de huisarts te wenden.
zoek naar kanker van de baarmoederhals plaatsvinden. iiillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllilllllll
genomen. 1966 - 14,7 miljoen
m3; 1979 - 100 miljoen m3.
De expansie op het gebied
van ruimteverwarming heeft
onder meer tot deze „gasex-
plosie" bijgedragen. Een ex
plosie op het prijsgebied
bleef niet achter: van 0,10 cent
in 1966 tot 56,3 cent in 1982.
Inmiddels kwamen de ga-
sontvangstations aan de
Dwarsstraat en de Laan van
Bol'Es tot stand. In januari
1977 werden deze gekoppeld
door middel van een hoge-
druk-koppelleiding.
Het verwarmen van wonin
gen met gas heeft thans een
percentage bereikt van 90%.
Ten opzichte van 1966 is er
een verandering gekomen in
de „verkoopstrategie". Het
bevorderen van de verkoop
van gas in 1966 is omgeslagen
in het besparend verkopen
van aardgas. Hoe zal de toe
komst er uit zien?
Aan de beurt is nu de eerste
groep in de derde onderzoe-
kronde.
Het gaat, om een bevolkingson
derzoek in drie proefregio's,
waar ook Schiedam bijhoort.
Het streven is om in een regio
alle vrouwen geboren tussen
1930 en 1950, verdeeld naar de
jaarklsse, in drie groepen te on
derzoeken in een periode van
driejaar.
Bij de nu te onderzoeken groep
zijn aan de beurt de vrouwen
die geboren zijn in de jaren
1930, 1933, 1936, 1939, 1942, 1945
en 1948. Deze vrouwen zullen
allen een persoonlijk gerichte
oproepkaart ontvangen, waarop
datum, tijd en plaats van het
onderzoek zijn vermeld. Zonder
deze kaart kan men niet gehol
pen worden.
Gelet op de hoge kosten van
het onderzoek wordt een ge
ringe vrijwillige bijdrage
van 3,50 ten zeerste op prijs
gesteld.
De organisatoren doen een
dringend beroep op de betrok
ken vrouwen om massaal deel
te nemen aan het onderzoek. In
de eerste plaats uiteraard ter-
wille van de eigen gezondheid,
maar ook om de wetenschappe
lijke waarde van het onderzoek
zo groot mogelijk te doen zijn.
Bij dit onderzoek, het uitstrijkje
wordt door speciaal daarvoor
opgeleide dames wat slijmvlies
van de baarmoedermond ge
streken en op het laboratorium
onderzocht.
Het gehele onderzoek, ook het
administratieve gedeelte, vindt
door dames plaats. Iedereen
krijgt ook de uitslag van het on
derzoek. De huisarts krijgt be
richt als er afwijkingen gevon
den worden.
In enige gevallen zal een be
staande afscheiding moeten
worden behandeld, waarna
door de huisarts een nieuw uits
trijkje gemaakt moet worden.
In andere gevallen is een con
trole-strijkje na enige maanden
nodig, of is een verwijzing naar
de vrouwenarts de aangewezen
weg.
Een zogenaamd „positieve"
uitslag zal in zeer veel gevallen
ook eén zeer onschuldige aan
doening kunnen betekenen.
Het onderzoek geeft echter uits
luitend de situatie van dit mo
ment weer. Dit houdt in dat het
onderzoek geen garantie biedt
dat men in de komende jaren
SCHIEDAM Het gebeurt
niet vaak dat de Schiedamse
politie, als dienaar der burge
rij, door één van zijn burgers
hogelijk wordt geprezen voor
hun doortastend optreden.
Het echtpaar Govers van de
's Gravelandseweg 838 in
Schiedam wil dat nu eens
wel doen.
Het gaal speciaal, met het
vooruitzicht op Dierendag
(as. maandag), om de aange
reden hond van de familie
Govers.
Zij melden dit aan de politie,
die direkt twee hoofdagenten
naar de dierenplaats des on-
heils zonden die de gewonde
hond naar de dierenarts
brachten en vervolgens weer
in zijn mand bij de familie
Govers te rusten lagen.
De familie Govers laat nu
weten dal de doortastende
houding en hartelijkheid van
de twee hoofdagenten hen
dusdanig imponeerde dat zij
dat ergens kwijt wilden. „Het
is uit zuiver respect dat wij u
dit laten weten", schrijft de
heer Govers, en aangezien er
altijd maar verhalen van de
Schiedamse politie die dan
weer eens te doortastend en
dan weer helemaal niet te
doortastend optreden geven
wij graag gevolg aan het ver
zoek. Goed dat er politie is.
SCHIEDAM De op maandag
4 oktober te houden kontakt
avond voor leden van de aqua
rium en terrariumvereniging
„Natuurgenot in Huis" wordt
verzorgd door de specialist op
dit gebied W. A. Tomey. Hij
presenteert een dialezing over
ervaringen opgedaan in Peru,
waarvan veel tropische aqua-,
riumvissen afkomstig zijn. Het
gaat niet alleen over deze
vissen, want er zijn veel mooie
dia's te zien over het natuur
schoon in hun leefgebied. De
avond wordt gehouden in ge
bouw Chr. Sociale Belangen,
Lange Haven 73. Aanvang 20.00
uur. Ook belangstellende bui
tenstaanders hebben vrij toe
gang!
iiimiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiimmiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
Arto't-G<*ogc-R*,(rc<,ttc
Nieuw Mathenessestraat 11 -13
Schiedam, tel. 010-260012
Ook levering en reparatie
alle merken
Het
Nieuwe
