Vliegende
Dokters
Giro 487600
Toen in 1956drie artsen in Kenia, op de hellingen van de
Kilimandjaro, de problemen van de gezondheidszorg
op het platteland - dus buiten de grote steden - in Oost
Afrika bespraken en daaraan daden verbonden,
namelijk om te komen tot de oprich ting van de African
Medical Research and Education Foundation (kortweg
AMREF), konden zijniet vermoeden, wat datm 1982,
dus 25 jaar later, zou betekenen voor vele duizenden
mannen, vrouwen en kinderen in Kenia, Tanzania,
Uganda, Malawi en Zuid-Soedan.
De AMREF, waaronder de beroemde Vliegende
Dokters ressorteren, is nu verantwoordelijk voor maar
liefst 44 grote projekten in vijf landen in Oost Afrika.
hebben
Aan het woord één van de oprichters en de
huidige secretaris-generaal van de AMREF,
de Engelse chirurg, dokter Michael Wood: „Er
was in die tijd - 1956 - een schrikbarend ge
brek aan hygiëne en van een enigszins gere
gelde gezondheidszorg voor de vele duizenden
Kenianen, Tanzanianen, Ugandezen en ande
re Oost-Afrikanen die buiten de grote steden
woonden, was totaal geen sprake.
Wat ons bij onderzoekin
gen onder de plattelands
bevolking de schrik om
het hart deed slaan, was
dat vrijwel iedereen leed
aan de één of andere
vorm van tuberculose:
80% was besmet met deze
gevaarlijke volksziekte!
Het was duidelijk: hier
moest iets gebeuren en
vrij snel, anders hoefde
het niet meer.
Noodzaak
25 jaar
Laten we ze samen
in de lucht houden!
t.n.v. AMREF/
Vliegende Dokters
Leidschendam
Doel
Kommunikatie
Inentingscampagne op Lamu: de AMREF-mensen neooen hun handen vol aan de lange rij wachtende moeders met hun kinderen,
heeft in totaal de verantwoording voor 44 gezondheidsprojekten in 5 Oostafrikaanse landen.
Het begin...
Preventief
Mobiele eenheden
smm
-*>
Twee weken is het mobiele AMREF-team in het veld ('bush') werkzaam. De nachten worden in tenten doorgebracht
Daarna gaat het terug naar de basis om nieuwe medicijnen op te halen en rapport uit te brengen. Voor spoed
gevallen wordt gebruik gemaakt van het AMREF-radio-netwerk met 103 radiostations.
Vliegende Dokters
anno 1982
Radiostations
voor spoedgevallen
Konklusie
AMREF staat regeringen, missie, zending en andere humanitaire instellingen met
raad en daad terzijde voor wat betreft gezondheidszorg. (AMREF is de enige particu
liere gezondheidsorganisatie die door de Wereld Gezondheids Organisatie is erkend.)
Ook worden zowel de overheids-, missie- als zendingsziekenhuisjes in de bush be
zocht door de (vliegende) dokters.
Doet u mee?
Toen begonnen de problemen
voor ons als oprichters
pas goed! Zo'n particuliere ge
zondheidsorganisatie kost na
tuurlijk net zo goed geld, maar
hoe moesten we daar in vol
doende mate aankomen, ten
einde onze doelstellingen op
redelijke wijze gestalte te kun
nen geven?
Het grote probleem was en is
om sponsors en donatéurs te
overtuigen van de noodzaak
om medische hulp te bieden
waar hij het hardst nodig is.
Vooral in de beginfase ont
moetten wij nogal eens de
houding van: prachtig, maar
laat eerst maar zien of jullie
gezondheidszorgplannen wer
kelijk levensvatbaar zijn en
kom dan nog maar eens terug
voor een donatie of subsidie!
Daar konden we het mee
doen.
Er zat weinig anders op om zo
goed en zo kwaad als het ging,
uiterst primitief, aan de slag te
gaan en langzaam maar zeker
vele goede geesten in Europa
en de Verenigde Staten in te
zetten voor het broodnodige
fondsenwervingswerk - toen
en ook nu nog, want iedere
maand is er geld nodig voor de
44 gezondheidszorgspfojekten
in maar liefst vijf Oostafri-
kaanse landen, Kenia (waar in
Nairobi ons hoofdkwartier is
gevestigd), Tanzania, Uganda,
Malawi en Zuid-Soeden", al
dus dokter Michael Wood, ook
wel eens de hedendaagse Al-
bert Schweitzer genoemd.
Wat wil en doet die AMREF
nu eigenlijk precies, waar zijn
zij mee bezig?
Het doel van AMREF is, zoals
reeds gemeld, het verbeteren
van de gezondheid van de
mensen in Oost-Afrika. Om
dit te bereiken, gaan de AM
REF en de Vliegende Dokters
als volgt te werk: allereerst
wordt grondig onderzocht, als
het ware in kaart gebracht,
welke gezondheidsproblemen
in welke gebieden zich voor
doen en - wat nog belangrijker
is - waar de oorzaken moeten
worden gezocht.
De tweede fase is het vaststel
len van de moeilijkheden bij
het verstrekken van preven
tieve en herstellende (curatie
ve) gezondheidszorg.
Maar daar ben je er natuurlijk
nog niet mee. Je zult methodes
moeten zien te vinden om die
moeilijkheden zo goed moge
lijk het hoofd te kunnen bie
den.
Daarnaast is het opvoedende
element niet te verwaarlozen:
leer de mensen hygiënisch te
zijn, leer ze hoe ze zuigelingen
optimaal moeten grootbren
gen, dat ze voorzichtig moeten
zijn met het drinken van,
veelal vervuild, water.
Dus: mensen gaan met grote
tekeningen, gemaakt op het
hoofdkwartier van AMREF,
de dorpjes langs om de bevol
king bewust te maken van
hun eigen gezondheid en de
bedreigingen die daarop wor
den uitgeoefend door hun
vaak zeer primitieve leefom
standigheden.
En uiteraard, als het leed zich
al heeft voorgedaan: medische
hulp bieden en medicijnen
verstrekken waar het hardst
nodig is!
men al deze gezondheidspro-
jekten niet alleen met mobiele
eenheden (veelal Landrovers
met aan boord een soort rij
dende apotheek) kan verzor
gen. Duys moest omgezien
worden naar vervoermidde
len, die een groter werkterrein
hadden: vliegtuigjes, die op
kleine baantjes zouden kun
nen landen, zodat ook veraf
gelegen gebieden en dorpjes
zouden kunnen profiteren van
de medische kennis en de no
dige medicijnen. Dankzij de fi
nanciële steun uit negen lan
den (Nederland, West Duits
land, Engeland, Frankrijk,
Zweden, Verenigde Staten en
Canada heben alle een eigen
AMREF Stichting; Nederland
sinds 1969), kon in 1960 het
eerste vliegtuigje opstijgen met
aan boord de eerste Vliegende
Dokter! Er werden landings
strips in het oerwoud aange
legd waarbij praktisch de hele
bevolking vrijwillig was be
trokken.
Vanuit het hoofdkwartier in
Nairobi worden momenteel
via 103 radiostations recht
streeks verbindingen onder
houden, zodat via de radio om
spoedeisende medische hulp
kan worden aangevraagd door
een veraf gelegen dorp of ne
derzetting, waarna een vlieg
tuigje opstijgt en binnen enke
le uren het gevraagde medicijn
(en de dokter uiteraard) ter
plaatse is. Ook kan een pa
tiënt, die in een ziekenhuis
moet worden opgenomen, op
deze wijze naar een grote
plaats worden vervoerd en zo
snel mogelijk opgenomen wor
den.
Het is duidelijk, dat over een
gebied zo groot als Europa,
Hier wordt in de praktijk van
alle dag weer eens overduide
lijk gedemonstreerd, dat voor
komen beter is dan genezen.
Het was Michael Wood en de
zijnen al gauw duidelijk, dat
met idealisme en grote inzet,
weinig middelen en soms te
gen beter weten in, men niet
alleen zieken moest zien te ge
nezen in de meest afgelegen
oorden, verscholen tussen
moeras en oerwoud, maar
daarnaast de oorzaken van het
kwaad moest aanpakken.
Verzorging in ziekenhuizen en
poliklinieken aan de ene kant
kon alleen dan optimaal func
tioneren, indien aan de andere
kant de bevolking bewust ge
maakt kon worden van de ele
mentaire begrippen van hygië
ne: het drinken van gekookt
water, maar ook het geven
van voorlichting op het gebied_
van een verantwoord voedsel
pakket, geboortebeperking,
kortom preventieve genees
kunde als één van de belang
rijkste taakstellingen van de
algemene gezondheidszorg.
Massale inentingscampagnes
zijn dan ook zeer regelmatig
waar te nemen op het rooster
van de Vliegende Dokters en
hun collega's van de mobiele
eenheden.
Zoals al enkele keren in dit
verhaal naar voren kwam, be
schikt AMREF naast de 6
vliegtuigjes - waarvan er één
enkele jaren geleden werd ge
schonken door de Nederlandse
regering! - over mobiele ge
neeskundige eenheden.
Deze worden gevormd door
teams van vier tot zes mensen,
die enkele weken per maand
met een Landrover een medi
sche rondreis maken door ge
bieden in Kenya, Tanzania en
Uganda. In kleine nederzettin
gen, waar anders nooit sprake
zou zijn van medische verzor
ging, verlenen zij de vaak
broodnodige geneeskundige
hulp.
Ze enten duizenden kinderen -
ook ouders natuurlijk - in, be
handelen malariaklachten,
oogproblemen en talloze ande
re ziekten.
(my
Belangrijk hierbij is het opspo
ren en onder controle brengen
van tuberculoze.
Ook een mobiel chirurgisch
team is ter beschikking. Deels
vliegend en deels over de weg
bezoeken zij 25 plattelandszie
kenhuizen in Kenya en 24 in
Tanzania.
In 1981 alleen al werden door
dit team maar liefst 1943 ope
raties verricht!
De East African Flying Doc
tors Service, zoals de officiële
naam luidt van wat wij in Ne
derland gemakshalve „de
Vliegende Dokters" noemen,
bestaat tegenwoordig uit een
dozijn medici, die zich volledig
inzetten voor de gezondheids
zorg in afgelegen streken op
het platteland in Kenya, Tan
zania en Uganda. Om Malawi
en Zuid-Soedan niet te verge
ten.
Met hun zes vliegtuigjes heb
ben zij sedert hun start in 1960
een kleine acht miljoen kilo
meters afgelegd!
Vanuit hun thuisbasis - Wilson
Airport bij Nairobi - maakten
zij samen zo'n kleine 30.000
vlieguren.
Opgeroepen om hulp, brengen
hun vliegtuigjes hen naar de
meer dan 100 primitieve air
strips.
Door de AMREF is in de afge
lopen 25 jaar een radio-net
werk opgebouwd van maar
liefst 103 stations, aowel in Ke
nia als in Tanzania.
Zij zorgen niet alleen voor de
broodnodige kommunikatie in
deze uitgestrekte en vaak
moeilijk toegankelijke gebie
den, maar via dit netwerk
kunnen tevens oproepen voor
medische hulp bij spoedgeval
len worden uitgezonden.
In 1981 werden meer dan
13.000 van zulke oproepen ont
vangen: verzoeken van artsen
om medische advies, aanvra
gen voor ambulance-vervoer
en vele andere soorten verzoe
ken en boodschappen.
Wat hebben wij te maken met
de gezondheidszorg in Oost-
Afrika? Wellicht niets, denkt
u...
Toch wél, want zonder organi
saties als AMREF en de Vlie
gende Dokters, zonder hun
mobiele en vliegende eenhe
den, zonder hun radionetwerk,
zou de kwaliteit van het leven
daarginds - een werelddeel dat
toch al op zoveel gebieden
achtergesteld is - totaal afwe
zig zijn.
Zonder een gezonde derde we
reld zou er straks wel eens he-
lemaal geen wereld kunnen
zijn...
25 jaar hebben AMREF en de
Vliegende Dokters hun be
staansrecht meer dan overdui
delijk aangetoond: het was en
is nog steeds een bittere nood
zaak. En dat zal in de toe
komst helaas wel zo blijven.
Met zijn ruim 150 medewer
kers - waarvan maar liefst 80%
Afrikaans - staat AMREF vol
enthousiasme en deskundig
heid, vol toewijding en inzicht
in de moeilijke gezondheids
zorg-problematiek klaar voor
de volgende 25 jaar.
Maar ook voor de AMREF
gaat de bekende regel op:
Met al je hersens en talen
ten, doe je geen fluit zonder
centen.
Laten wij ze samen in de
lucht houden, die Vliegende
Dokters. Heus ieder bedrag
is welkom en er is nog zo
veel nodig om de projekten
te kunnen uitvoeren die ge
woon uit geldgebrek nog
niet konden worden gereali
seerd.
Adopteer een projekt met
uw vereniging en geef door
lopend. U kunt natuurlijk
ook volstaan met een accept
girokaart uit te schrijven
voor een gift op (post)giro
487600 t.n.v. AMREF/Vlie-
gende Dokters, Leidschen
dam.
Vijfentwintig jaar
vliegende dokters
in Oost-Afrika
