F*IKANd>
50^^ jSm*
r
jRRMmv-iï
50
li üïïmmi^
Si'f,mmeric"n 3,98
g lg^||I
Bijzonder geslaagde
'authentiekeMessiah
m*™Zi!appe>
Rosbief
Van he?
rookworst
HERFSTAANBIEDINGENmoor een ZONNIGEpr\js\
timwW I
rrr=r=^zM
fw^*mw»rst 2'49
m
*ofe
V
ZUURKOOL
30-50% korting!
houten rackets
1/2 prijs!
SnuZZY "e b°terham
^d°»rosöle,
Saks
^ë^^rlkan.o 1'29
2,98
Rale gekookt/»-
Bam! of nasi
heel kilo3.98
Krabbetjes
yerse worst
heel kilo5» 95
Klppepoten
,arhet
J "i it—
Hear//j/ce
Rol/ede O* 98
nearlijice
u -vorstje
paardev/ees I
IRunderhart 3.98
inlevering |Jg
Hele
en een zak
Vlaardingen Telefoon 010
LOOPSCHOENEN
ADIDAS ADISTAR RUNNER van 139.00 voor99.00
ADIDAS LOS ANGELES TRAINER van 159.95 voor 120.00
ADIDAS TAMPICO van 94.50 voor75.00
ADIDAS ZELDA van 199.00 voor135.00
ADIDAS ZODIAC van 94.50 voor75.00
NIKE INTERNATIONALIST van 209.00 voor189.00
NIKE TAILWIND van 219.00 voor198.00
NIKE TERRA van 209.00 voor189.00
LEC0Q SPORTIF VARIOSPEED van 145.00 voor.. 125.00
NIKE FLAVORS van 56.50 voor49.95
ADIDAS JABBAR van 105.00 voor05.00
ADIDAS CONCORDE van 199.50 voor1 50.00
ADIDAS ADICOLOR van 139.00 voor119.00
ALL STAR LEER HOOG van 145.00 voor99.00
AEROBIC
BASKET-
BALSCHOENEN
TENNISSCHOENEN
ADIDAS NASTASE
van 89.95 voorf 9.UU
LECOQ SPORTIF MONACO A AA
van 139.00 voor1 25.00
NIKE FOREST HILLS -
van 159.75 voor1 45.00
LOTTO TENNIS
van 124.95 voor75.00
PUMA met uitritsbare mouwen m
van 169.00 voor1 50.00
ADIDAS JACK het nieuwste n/\ aa
van 199.00 voor1 OO.OO
TRAININGSSCHOENEN
NIKE BURTBRUIN 7K aa
LECOQ DIAMOND QQAA
ADIDAS SUPERGRIP qr aa
ADIDAS GYM/KICK *r aa
alle maten43.UU
TENNISRACKETS
Aanbiedingen zolang de voorraad strekt.
J
200 gram.
250 gram..
400 gram
Heel kilo y Qi
*'/n
veel vlees, 2 kilo 3.98
Kipfilet m a M
heel kilo%f.98
2 kiln
onder redaktie van
Wim Bouwens en Jacques van Rijk
telefoon 070 - 19 02 37
Op het Philips-label is recent een
drieplaats-uitgave verschenen
van 'The Messiah', Handel's
meest populaire oratorium, dat
hier zo authentiek mogelijk ver
klankt wordt door de 'English
Baroque Soloists' op oude instru
menten (of copieën ervan) en het
Monteverdi Koor, in samenwer
king met solisten van naam. Het
geheel staat onder leiding van
John Eliot Gardiner. Het is een
(digitale) studio-opname, ver
krijgbaar onder nummer 6769 107
(ook op cassette 7654 107 of Com
pact Disc 411 041-2).
Hoewel de Deense musicoloog Jens-
Peter Larsen destijds (in 1972) een
heel boek aan de Messiah' wijdde,
waaraan een gedegen onderzoek
vooraf ging, blijven er nog altijd de
nodige vraagtekens bestaan, zowel
met betrekking tot het ontstaan
van de 'Messiah' deed Handel
bijvoorbeeld zijn librettist Charles
Jennens het idee aan de hand of
was het omgekeerd, zoals de nogal
snoeverige schrijver ooit beweerde?
als wat betreft de uitvoerings
praktijk.
De vraag kan bijvoorbeeld gesteld
worden of de solistenbezetting met
een sopraan, mezzosopraan, tenor
counter-tenor en bas wel 'oorspron
kelijk' is. Bij de eerste uitvoering in
Dublin, in Neal's Music Hall, ge
bruikte Handel een koor van circa
dertig mannen en jongens, afkom
stig uit de St. Patrick Church en de
Christ Church, en ongeveer even
veel instrumentalisten Daarnaast
stonden evenwel drie sopranen op
de rol, met een tenor en een bas...
Dat dit alleen was 'omdat Handel
wel'ereens een ander timbre wilde
proberen' in zijn streven naai
maximale expressie, is niet hele
maal waar.
Twee sopranen en een alt had Han
del oorspronkelijk voorzien, maar
de altpartij (die zonder veel moeite
ook door een mezzo gezongen kan
worden, zoals op deze platen) zou
op gegeven moment vertolkt wor
den door een castraat. Die beviel
echter toen puntje bij paaltje kwam
niet en vervolgens werd de betref
fende partij er weer ingebracht,
maar nu voor sopraan!
Waaruit al blijkt dat Handel 'niet
moeilijk' was op het stuk van aan-
John Eliot Gardiner:
een Messiah naar de letter èn de geest
passingen. Zo hing de bezetting bij
hem ook immer af van de ruimte
waarin het werk zou worden uitge
voerd, waarbij Handel als uitgangs
punt nam dat koor en orkest samen
ongeveer 10 procent uitmaakten
van de toeschouwerscapaciteit.
Dat alleen al wijst op Handel's ge
voel voor evenwichtige verklan
kingen, maar ook in het orkest, dat
ongeveer even groot moest zijn als
het koor, zorgde hij voor een zo
mogelijk optimale balans. Han
del hanteerde daarbij globaal een
verhouding tussen blazers en strij
kers van 2:3. Die (vooral voor onze
moderne oren hoorbare) nadruk op
de blaasinstrumenten kwam niet
alleen voort uit het feit dat de bla
zers aan het einde van de barok in
een orkest belangrijker waren dan
nu, maar ook uit het feit dat de so
noriteit van die instrumenten be
paald minder was dan hun moder
ner broertjes of zusjes.
Handel week in Dublin van die 'ze
gel' af en de bezetting op de platen
is met 8 blazers en 21 strijkers vrij
wel geheel in overeenstemming
met die oeruitvoering
Opvallend is dat Gardiner welis
waar in nr. 26 en 27 van het tweede
deel, 'Thy rebuke...' enz., de tenor
in ere herstelt (Handel héd de vier
zogenaamde 'passienummers' inder
daad oorspronkelijk voor tenor ge
schreven, maar veranderde dat nog
in zijn eerste manuscript ten faveu
re van een sopraan, omdat hij de
dienstdoende tenor in deze passages
niet vond 'klinken') maar de nrs. 28
en 29 toch aan de sopraan heeft ge
laten.
De toepassing van een jongenssop
raan is bij Handel nimmer dwin
gend geweest, alhoewel het wel
voor de hand lag dat 'de beste jon
gen' van het koor enkele gedeelten
solo mocht zingen. Eerlijk gezegd
had Gardiner daarvan beter kun
nen afzien. Misschien dat het bij
voorbeeld bij uitvoering in een
kerk (in Handel's tijd vrijwel on
denkbaar) zou werken, maar in de
huiskamer heeft niemand behoefte
aan de kraaiende uithalen van die
overigens best aardige stem.
Waarmee we als vanzelf bij de uit
voering op deze plaatprodukten zijn
aangeland. In de eerste zij vastge
steld dat ook Gardiner zeker niet
de eerste is, die een 'authentieke'
versie van de 'Messiah' heeft nage
streefd.
In het recente verleden gingen Ni-
kolaus Harnoncourt en Christopher
Hogwood hem al voor, maar ook zij
moesten er hier en daar natuurlijk
een slag naar slaan. Het aantal ver
schillende versies dat Handel van
zijn 'Messiah' tot uitvoering bracht
is onbekend, maar moet aanzienlijk
zijn geweest, zodat men met recht
de vraag kan stellen wat nu eigen
lijk origineel heet.
Maar dat is minder belangrijk. Wat
meer telt is de treffende uitspraak
van Gardiner in een interview met
Bob Bouma dat 'authentiek niet sy
noniem hoeft te zijn met verve
lend'. Want vervelend is deze 'Mes
siah' in genen dele! Zelden hebben
we een 'Messiah' gehoord die zó be
antwoordde aan het beeld dat we
van Handel's bedoelingen hebben.
Zonder gebruik te maken van een
immens koor of orkest, weet Gardi
ner ons al luisterend de grote muzi
kale fresco's voor ogen te toveren.
Slechts bij een enkele daarvan blijft
hij te lang verwijlen (zou het tempo
wat hoger hebben gekund), terwijl
zang en instrumenten met elkaar in
een welhaast perfecte belans blij
ven, waardoor optimale doorzich
tigheid wordt verkregen.
Gardiner zegt over zijn uitvoering
dat het niet de bedoeling was een
imitatie van wat Handel deed te be
werkstelligen, maar dat hij heeft
getracht zijn stijl en daarmee de
zeggingskracht van 'toen' zo dicht
mogelijk te benaderen. 'De authen
ticiteit die wij nastreven is er een
naar de letter èn de geest, en ik
denk dat we die twee hier combine
ren. Deze 'Messiah' is de enige ver
sie die dat juist zo doet', aldus nog
maals Gardiner, die hoorbaar over
een getraind koor en dito orkest be
schikt.
Het Monteverdi Koor is (in 1964)
door hemzelf opgericht en vier jaar
later stichtte hij ook het Montever
di Orkest, waaruit in 1978 de En
gelse Barok Solisten ontstonden.
Met de zangsolisten deed Gardiner
een goede keus. Het zijn de Schotse
sopraan Margeret Marshall, de Ca
nadese mezzo Catherine Robbin, de
bekende countertenor Charles
Brett, de tenor Anthony Rolfe
Johnson en de Amerikaanse bas-
bariton Robert Hale, die verbonden
is aan de Opera van New York. De
jeugdige jongenssopraan Saul Quir-
ke is afkomstig van de Westminster
Cathedral Choir School. Opvallend
is dat de dames en heren doorgaans
behoorlijk zuiver zingen, al zijn ze
niet allen de barok-praktijk ge
wend, waarin alles circa een halve
toon lager is gestemd. Of de door
hen gezongen versieringen allemaal
of gedeeltelijk zijn uitgeschreven,
hetzij dat de vocalisten 'figureer
den' wordt niet duidelijk, maar is
ook niet zo belangrijk, gehoord het
welluidende resultaat.
Bewondering kunnen we ook heb
ben voor de prestaties van de solo
violiste Elizabeth Wilcock en
vooral voor de verrichtingen
van de solotrompettist Crispian
Steele-Perkins, die ons doet verge
ten dat zijn instrument geen ventie
len heeft.
Summa summarum: een heel fijne
uitgave die getuigt van een grote
zorgvuldigheid tot in alle onderde
len. Voor de talrijke koorliefheb
bers in ons kleine landje dé kans
om de 'Messiah' eens 'anders' te ho
ren.
Dat de 'Messiah' in drie delen de
geboorte, het leven en lijden en
de wederopstanding van Jezus
beschrijft, behoeven we onze le
zers vast niet meer te vertellen.
En evenmin dat de strekking er
van ver uitgaat boven het gewo
ne bijbelverhaal.
gw» S
/"ooi atukie.
kilo..
1? 9rarn voor... O
voor de hond, kilo I
kHor UW huisdier
Kompleet...
samen
samen
voor
slechts
-iiiiiiiii
Grote Markt 12
Schiedam Telefoon 010-7
- Geopend: KOOPAVOND
Dinsdag t/m vrijdag van 9.00-17.30 t
Zaterdag van 9.00-15.00 uur
i111iiii
i1—11111
Oosthavenka
Geopend: KOOPAVOND
Woensdag t/m vrijdag van 9.00-17.3"
van 9.00-15.00 uur
11III
ANTRUM
iiii—iii i ii—hii i iL_
Middelandplein 17 I
HOtteraam Telefoon 010-7756261
Geopend: r
Dinsdag t/m vrijdag van 9.00-17.30 uur
Zaterdag van 9.00-15.00 uur
-i1111iii
Hoogstraat 169
Schiedam
schuin t.o. het stadhuis
div. merken
i
n
H
van 99.00 voorf 9.UU
van 99.00 voor09.UU
van 94.50 voorOw.vU
Alle
