Dr. Marga Klompé
Smakelijk eten
Menu voor één van de
Kerstdagen
Oecumene
DEN HAAG Kunnen wij in deze moeilijke
en gevaarlijke jaren nog wel van een Kerst
feest spreken? Deze vele mensen zonder twij
fel intrigerende vraag heb ik voorgelegd aan
dr. Marga Klompé, die mij daarna had geno
digd in haar woning aan het pittoreske Haag
se Smidswater.
Marga Klompé, die op 16
augustus 1912 te Arnhem
werd geboren, heeft veel
voor land en volk, kerk
en wereld gedaan in een
leven, dat zich kenmerkt
door grote bewogenheid
voor tal van levensgrote
problemen.
Het gezin
Een boodschap
Heldere bouillon
met stokbrood en kruidenboter
Gekookte forel (met wat kruidenboter)
Aardappelkroketjes,
zelfgemaakt of uit de diepvries
Witlof rauw of als ovenschoteltje
Heldere bouillon
Aardappel
kroketjes
Appelbollen met koffie toe
Witlof als
ovenschoteltjes
Appelbollen
Kruidenboter
Forel
Witlof rauw
Prettige
Kerstdagen en
eet smakelijk
HET NIEUWE STADSBLAD - WOENSDAG 21 DECEMBER 1983
PAGINA 19
moeten iets doen,
gerechtigheid en vrede te brengen'
geven voor met name de jon
ge, opgroeiende mensen.
Dat is toch wel zeer essentieel.
Natuurlijk was het gezin in
het verleden misschien iets te
gesloten. Het was voor de op
voeding van de jonge mensen
misschien niet altijd even
goed, dat zij daardoor niet
weerbaar genoeg werden ge
maakt, om in de samenleving
te staan. Zij waren te be
schermd.
Ik geloof dus, dat het van gro
te betekenis is geweest, dat het
gezin meer open is geworden
en meer naar de maatschappij
toe. Ik behoor dan ook niet tot
degenen, die zeggen, dat de
vrouw a tout prix alleen maar
voor honderd procent in het
gezin werkzaam moet zijn.
Wanneer de vrouw in het
maatschappelijk leven daar
naast een funtie vervult, dan
komt zij daardoor ook open te
staan en beleeft allerlei dingen
in de maatschappij, die ze met
haar kinderen kan bespreken.
Ik ben er dus voor, dat het ge
zin meer open komt, maar ik
zie met zorg, dat men, ja in
veel gevallen er een loopje
mee neemt. Wat dat betreft
ben ik gewoon ouderwets.
Ik ben ervoor, dat de vrouw er
ook door haar het gezin, ken
nis neemt van wat er in de sa
menleving gebeurt. Dat het
gezin ook open is in deze zin,
door eens een keer mensen te
ontvangen die in moeilijkhe
den zijn. Ik vind het ook be
langrijk, dat jonge mensen van
veel kennis nemen en daar
over praten. Dat zij in dat ge
sprek worden gecorrigeerd en
zo nodig aangevuld. Een gezin
dient meer naar de samenle
ving te kijken en de proble
men van de samenleving met
elkaar door te spreken en ten
tweede ook verantwoordelijk
heid te nemen in die samenle
ving, ook mensen toe te laten
tot dat gezin, niet af te wijzen.
Nog een derde en laatste vraag
had ik voor mevrouw Klompé:
Het lijkt erop, dat de gedachte
van de oecumene min of meer
naar de achtergrond is gedron
gen.
Mag het Kerstfeest ook een
uitnodiging zijn tot meer een
heid? In dit verband, zij had
mij terwijl wij praatten over
haar loopbaan tot nu toe, ge
zegd, dat haar werkzaamhe
den van nu in hoofdzaak die
waren in kerkelijk verband en
ook de oecumene daarbij be
trokken was en is. ,,Ik zit in de
oecumene, ja", zei dr. Marga
Klompé, dat is juist.
Nu ben ik van mening en u
hebt dat in de pers ook wel
kunnen lezen, dat de kardi
naal (Willebrands, HH) de oe
cumene wel wat gereserveerd
heeft behandeld, hier in Ne
derland. Dat kwam natuurlijk
ook doordat hij op wereldni
veau de voorzitter is van het
Secretariaat van de Eenheid.
Hij moet in de gaten houden,
dat hij niet in zijn land dingen
toestaat, die elders niet goed
gevonden kunnen worden om
dat de situatie daar nu een
maal nog niet rijp voor is.
Daarnaast is er nog dit.
Ik ben dus erg voor de een
heid, maar ik geloof, dat je de
oecumene niet dient door de
verschillen, die er nog zijn, zo
genaamd met de mantel van
de liefde te bedekken. Daar
moet je eerlijk en biddend mee
omgaan.
Er zijn tendenzen als: er zijn
geen verschillen meer, och het
is allemaal hetzelfde. Daar ben
ik het niet mee eens. Er zijn
gemengde gebedsgroepen van
protestants-christelijken en
katholieken. Dikwijls gebeurt
het, dat de protestants-christe
lijken vinden: de katholieken
moeten zich maar aanpassen.
Ik denk daarbij aan de Maria
verering.
Dat is fout. Dat noem ik geen
oecumene.
Ook een punt is de inter-com-
munie. Als men niet-katholie-
ken in een dienst heeft, kun
nen die gelovig zijn. Zij zien
dan het Avondmaal als zeer
belangrijk. Ik ben dan van
mening, dat wij daarover niet
altijd aan autoriteiten vragen
moeten stellen. Men moet niet
altijd dingen vragen aan bis
schoppen, want dan zijn deze
dikwijls gebonden om nee te
zeggen.
Als in onze katholieke kerken
de mensen te communie gaan,
denken ze soms zeer verschil
lend. Dikwijls kan het zijn, dat
de protestantsch-christelijken
veel orthodoxer opvattingen
over onze communie hebben
dan de katholieken.
Ik geloof, dat het van grote be
tekenis is als je beneden aan
de basis groepen hebt, die oe
cumenisch werken, die samen
bidden, die samen zoeken, wat
eigenlijk de stem van de Heer
Volkspartij, van 1949 tot 1956
lid van de Raadgevende raad
van de Raad van Europa en
van 1952 tot 1956 lid van het
Parlement van de Europese
Kolen- en Staalgemeenschap.
Minister van Maatschappelijk
Werk was dr. Marga Klompé
van 1956 tot 1963, Minister van
Cultuur, Recreatie en Maat
schappelijk Werk van 1966 tot
1971. Verschillende malen was
zij lid van de Nederlandse de
legatie bij de Algemene Verga
dering van de Verenigde Na
ties. Zij was van 1965 tot 1970
voorzitter van FERES, dat is
Fédération internationale in-
stituts de recherches sociales et
sicio-réligieuses. En sinds 1971
is zij Minister van Staat.
wij het in deze tijd niet moeten
laten bij alleen maar de per
soonlijke verhouding tussen
mens en God in gebed enzo
voorts meer, maar ook, dat wij
de consequenties daaruit moe
ten trekken. Die boodschap
van het Evangelie moeten we
gestalte geven in deze wereld,
waarin veel onrecht is. We
moeten iets doen, om gerech
tigheid en vrede te brengen".
midden in het leven staat,
heeft toch ook al een rijk ver
leden achter zich. Van me
vrouw Carla de Wit, haar se
cretaresse, krijgt ik een in
drukwekkende lijst met daar
op de weergave van een boei
ende carrière. Marga Klompé
promoveerde in 1941 tot doc
tor in de wis- en natuurkunde
aan de Universiteit van
Utrecht. Zij was lerares in Nij
megen op Mater Dei" van
1932 tot 1949. Van 1943 tot
1953 fungeerde zij als vice-
voorzitters van de Unie van
Vrouwelijke Vrijwilligers, in
1945 was zij een van de op
richtsters van het R.K. Vrou
wendispuut, van 1948 tot 1956
van 1963 tot 1966 lid van de
Tweede Kamer der Staten Ge
neraal voor de Katholieke
Ik heb onlangs gelezen, dat er
ook in ons land vandaag de
dag door een aantal mensen
bittere armoede wordt gele
den. Het lijkt me nu wel moei
lijk in zo'n situatie het Kerst
feest echt te beleven als je
niets hebt.
„Ik heb in mijn antwoord op
uw vraag niet gesproken over
de armoede in ons land, maar
een en ander gezien op we
reldniveau. Maar voor men
sen, die op het ogenblik geen
droog brood hebben..., dat be
staat niet in ons land, dat heb
ben ze altijd. Maar dat ze het
moeilijk hebben in deze tijd
door de omstandiheden, dat is
zeer juist. Voor de arme men
sen is er een feest, materialis
tisch gezien, niet bij.
Voor de rijken is dat er wel.
Die zouden misschien wel eens
wat eenvoudiger kunnen
doen.
Ik leg echter de nadruk op de
niet-materiële kant en zie naar
het feest, dat leidt tot grote in
nerlijkheid en tot consequen
ties in het handelen van de
mensen, wat ook gebeurt. We
mogen niet vergeten, dat er in
ons eigen land daar blijf ik
maar bij omstreeks de
Kerstdagen mensen zijn, die
bereid zijn de intimiteit en de
gezelligheid van het eigen ge
zin te laten voor wat dat is en
in de Kerst-Inns gaan om hen,
die eenzaam zijn op te vangen.
Dat vind ik heel positief".
Mevrouw Klompé, die nog
Deze bewogenheid straalt
als het ware af van een lief
en vriendelijk gezicht en
valt af te leiden van een mil
de stem, soms ook met enige
zelfspot daarin.
Dat Marga overigens niet altijd
even gemakkelijk kan zijn,
mag als bekend worden ver
ondersteld. Zij komt dan ook
wel over als een sterke vrouw
met een ijzeren wil en zeer
grote plichtsbetrachting.
Marga Klompé is boven alles
doordrongen van de betrekke
lijkheid van de dingen. Als ik
haar vraag, of ze ook Minister
van Staat is, antwoord ze: „Ik
ben Minister van Staat, maar
dat is behalve dat men nu en
dan wat aan mij vragen kan
een erefunctie. En daar over
werk ik me niet aan"...
Terug naar die eerste vraag
over het Kerstfeest. „Ja", zegt
mevrouw Klompé, „het hangt
ervan af, wat je onder feest
verstaat".
Of dat materialistisch wordt
gezien, dat je vreselijk veel en
gezellig moet eten en drinken
en daarnaast feest vieren al
leen in de zin van vrolijk zijn,
ach, daar zijn wel redenen om
te zeggen: daar staat ons hoofd
toch niet zo naar.
Maar je kunt het feest ook an
ders opvatten. Het Kerstfeest
als zodanig is een herdenking
van iets, dat bijzonder belang
rijk is, van de geboorte van de
Verlosser en het begin van de
verlossing van het mensdom.
Het is de herdenking van het
in de wereld komen van Jezus
Christus, die daarmee vertolkt
heeft, want God van ons men
sen wilde.
De functies, welke dr. Marga
Klompé sinds 1971 bekeedde
of nog bekleedt zijn o.m.: lid
van de Pauselijke Commissie
Justitia et Pax (1967-1977);
voorzitter van de nationale
commissie Justitie et Pax
(sinds 1972); voorzitter van het
Comité de Continuité van de
nationale commissies Justitia
et Pax van Europa en voorzit
ter van de Europese Conferen
tie van 1978 tot 1981; voorzit
ter van de sectie Internationa
le Zaken van de Raad van
Kerken in Nederland (1971-
1981, vanaf 1981 vice-voorzit-
ter); lid van de Beleidsadvies
commissie in de Bisschoppen
conferentie (sinds 1971); voor
zitter van de Stichting Bio-
Wetenschappen en Maatschap
pij (1972 tot 1981); voorzitter
van het Comité d'Orientation
van OCIPE, office catholique
d'information sur les problè-
mes européens (Straatsburg
Brussel sinds 1977); en voorzit
ter van de Joint Task Force,
een kerkelijk georiënteerde
oecumenische werkgroep, die
o.a. het beleid van de EG ten
aanzien van ontwikkelingssa
menwerking volgt en wil be
ïnvloeden (vanaf 1974).
De tweede vraag, welke ik
mevrouw Klompé tijdens ons
gesprek stelde, luidde: In hoe
verre kunnen wij in deze tijd
het gezin nog een hoeksteen
van de maatschappij noemen?
Wellicht mag het jonge gezin
van Bethlehem ons ten voor
beeld zijn?
„Ik geloof ook, dat het gezin in
de problemen is gekomen, ik
zie dat met zorg", aldus Marga
Klompé. „Er zijn veel mensen,
die niet meer, laat ik zeggen
de betekenis zien van wat het
gezin aan geborgenheid kan
Christus heeft een boodschap
gebracht, die is vastgelegd in
de Evangeliën. Deze bood
schap maakt ons duidelijk, dat
Nodig:
een runderschenkel, 3 blaadjes
laurier, 3 kruidnageltjes, zout,
vers gemalen peper, peterselie
(de stengels), selderie (de sten
gels), halve winterwortel in
stukjes en een grof gesneden
ui.
Bereiding:
Doe alle ingrediënten in een
grote pan met koud water, zo
dat alles onder staat.
Laat dit alles zachtjes minstens
drie uur trekken op een laag
vuur.
Maak op smaak af met zout en
peper, nadat u de bouillon ge
zeefd heeft. Eeventueel nog
wat water toevoegen.
Maar wees daar zuinig mee.
Serveer de bouillon in kleine
kopjes, bijvoorbeeld schilpad-
soepkopjes en geef er in de
oven even opgewarmde stok
brood en kruidenboter bij.
Die kruidenboter kunt u kant
en klaar kopen of het zelf be-
reiden, zie recept.
Maak aardappelpuree van ge
kookte aardappelen, wat hete
melk, een klontje boter, zout,
peper en nootmuskaat.
Mix alles met de elektrische
mixer tot het een gladde massa
is. Laat het geheel afkoelen.
Vorm met behulp van twee
eetlepels gelijke balletjes en
rol deze eerst in losgeklopt ei
en vervolgens in paneermeel.
Vorm er kroketjes van en rol
nog eens door het paneermeel.
U kunt de kroketjes in enkele
minuten in frituurvet of olie
goudbruin bakken
Was de witlof en snij de bitte
re hartjes eruit. Laat de witlof
verder heel en kook ze enkele
minuten in weinig water.
Laat de witlof uitlekken op
een vergiet. Verwarm de over
tien minuten voor op een iets
hogere stand dan de middelste.
Neem een vuurvaste schaal en
beboter die. Vervolgens be
strooien met paneermeel.
Leg daarin een paar plakken
schouderham, daarop een paar
Doe de boter in een ruime
kom, voeg daaraan een lepel
peterselie en selderie fijnge
hakt toe, pers de knoflook uit,
de druppels in de kom bij het
mengsel voegen, zout en peter
(het liefst vers gemalen) toe
voegen.
Met de mixer alles goed door
een mengen en zoveel koud
water toevoegen als door het
mengsel opgenomen wordt.
Dit alles in aluminiumfolie
rollen en dichtgevouwen in de
koelkast op laten stijven.
U heeft dan de allerlekkerste
kruidenboter.
plakken kaas, zodanig dat de
schaal bekleed is. Daarop de
uitgelekte witlof.
Weer afdekken met eerst kaas
en dan ham. Daarover paneer
meel strooien en verdeeld over
het oppervlak kleine klontjes
boter.
Zet alles in de oven en na een
kwartier is uw ovenschoteltje
klaar.
Diepvriesbladerdeeg, wat abri
kozenjam, gewassen en uitge
lekte rozijnen, suiker, goudrei-
netten, kaneel.
Verwarm de oven voor. De
oven moet iets heter zijn dan
de gemiddelde temperatuur.
De ovenplaat moet koud blij
ven, dus eerst uitnemen.
Schil de appels en ontdoe ze
van het klokhuis.
Snij de appels in vier parten
en bestrooi ze met kaneel.
Nodig:
verse roomboter, ongeveer 250
gram, citroensap, 2 tot 3 theel
epels fijngehakte peterselie,
fijngehakte selderie, een teen
tje knoflook, zout en peper en
wat water (koud).
Bereiding:
De boter moet zacht zijn, dus
niet zo uit de koelkast.
Plakjes bladerdeeg nat maken
onder de kraan, uit laten lek
ken en daarop de kwart appel,
een theelepel suiker, een halve
eetlepel rozijnen en een theel
epel abrikozenjam.
Vouw de plakjes dicht en plak
ze goed dicht.
De bovenkant in de kristalsui
ker drukken. Met de onder
kant (gevouwen kant) op de
bakplaat leggen.
De plaat iets boven het mid
den in de oven.
Afhankelijk van de oven-
warmte zal de appelbol na on
geveer twintig minuten klaar
zijn.
De bol moet goudbruin en
knapperig zijn.
Is dit na twintig minuten niet
bereikt, gerust nog even lan
ger laten bakken.
Geef er vers gezette koffie bij.
Reken per persoon 1 forel,
voor kinderen een halve.
Twee afgestreken eetlepels
zout per liter water en azijn.
Als u de forel schoonwast, ver
wijder dan de slijmlaag niet.
Breng azijn aan de kook en
doe dit over de vis in een rui
me pan.
Zodat de vis helemaal onder
staat en laat de forel daarin
even liggen. Doe daarna de vis
in ruim water met een eetlepel
azijn en zout en breng het aan
de kook.
In ongeveer zes minuten is de
vis gaar. Geef er wat kruiden
boter bij of gewoon gesmolten
boter.
Neem zoveel witlof als nodig
is. Maak de witlof schoon en
snij het (bittere) hart eruit.
Snij de witlof in dunne reep
jes.
Doe dit in een slakom. Voeg
olie en azijn toe of citroensap,
enkele gehakte walnoten, een
fijngeraspte zure appel (of een
halve, liefst goudreinet, maar
Cox kan ook).
Zout en peper naar smaak.
Het is immers een opdracht,
dat we allen één worden.
Aan die opdracht moet je
werken. Maar dan moet je
niet doen, alsof de verschil
len weg zijn, anders dien je
de oecumene niet".
