I
WOONDROOM
V erhuizen
naar een
andere regio
WONEN
Ès?'
BEL
7 1
WOON
BAROMETER
WOONNIEUWS
fep
(UPS
RANDSTAD-EDITIES
Het jaar 2000 heeft voor veel mensen een magische klank.
Veel zaken zullen er tegen die tijd anders uitzien. Een van
de dingen waar dat zeker voor geldt is de huisvesting van
ouderen. De Nederlandse bevolking vergrijst. Oudere
mensen worden steeds ouder en het aantal geboortes daalt.
Volgens ramingen zal in het jaar 2000, zeventien procent
van de Nederlandse bevolking ouder zijn dan 65 jaar. Op
dit moment ligt dat op twaalf procent. Van die ouderen zal
een groeiend aantal kiezen voor het wonen in zelfstandige
woonruimte. Zelfstandig, in groepsverband of in zoge
naamde „tussenvoorzieningen'. Ook de ouderen onder
ons gaan eisen stellen. Eisen die voor een belangrijk deel
worden verwoord door de ouderenbonden. Zij bepleiten
het zolang mogelijk zelfstandig wonen van de oudere
mens. De gedachte dat oudere mensen per definitie thuis
horen in „bejaardenoorden' is hen vreemd.
Gerontologie
Normale huizen
Fraaie vormgeving in Spijkenisse
Groepswonen
Informatie
Tot slot
Elders op deze pagina heeft men kunnen lezen dat het
aantal oudere mensen toeneemt. Het is een groeiende be
volkingsgroep met duidelijk afwijkende woonwensen. Dat
geldt niet alleen voor het huis zelf maar ook voor de regio.
De woonplaats van de werkende bevolking hangt door
gaans nauw samen met de gemeente waarin de werkgever
gevestigd is. De niet-werkenden onder ons hebben die bin
ding niet en zijn daardoor veel vrijer in de keuze van hun
woonplaats. Een keus die vaak actueel wordt op het mo
ment dat men uit het arbeidsproces terugtreedt. Vaak
blijkt het kiezen van de juiste woonplaats in die situatie
geen sinecure. Daarom een paar suggesties op rij.
Prijspeil
Regionale kranten
Makelaars
Gebied
TELEFOON 03473-72727
Eindredaktie
Marijke Sterk
Open bouwen
IPM
Wijzigingen in
premieregelingen
r
TBI
Woningmarkt
op gang
Windenergie: traag op gang
Bescherming architectentitel
m
Wonen op leeftijd
De gerontologie houdt zich bezig
met verouderingsverschijnselen
van mensen. Deze wetenschap
werpt onder meer een ander licht
op de wijze waarop de ouderwor-
dende mens gehuisvest moet wor
den. Positivisme en wilskracht
zijn volgens de wetenschap een
goede garantie voor een gezond
leven. Gerontologen noemen het
verouderen „een levenslang du
rend proces dat zeer geleidelijk
verloopt. Het kan door levensom
standigheden en levensstijl wor
den versneld en vertraagd'. Men-
sen kunnen tot op zeer hoge leef
tijd leren en werken. Kijk maar
eens naar politici, rechters en kun
stenaars. Ouderdom hoeft dus be
slist niet altijd met gebreken te ko
men. Een goede basis voor mon
digheid en emancipatie van de ou
deren. Daar streven de ouderen
bonden dan ook naar. Ook wan
neer het de toekomstige manier
van wonen betreft.
Op dit moment woont 85 procent
van de 65-plussers nog zelfstan
dig. Twaalf a vijftien procent
woont in zogenaamde aangepaste
woonvormen, ook wel tussen
voorzieningen genoemd. Acht
procent woont in verzorgingste
huizen en nog eens drie procent is
opgenomen in een verpleegtehuis.
De verwachting is dat de twee
laatst genoemde percentages in de
toekomst zullen dalen. Natuurlijk
zullen bepaalde voorzieningen ge
troffen kunnen worden. Ouderen
bonden bepleiten echter het bou
wen van normale woningen, ook
wanneer zij bestemd zijn voor ou
deren. Dus niet afgezonderd op
een apart plekje maar gewoon tus-
Het.traditionele' bejaardencentrum. Op de achtergrond liggen ou
deren-woningen.
„Residentie Schenckel" wordt
één van de mooiste woonwijken
van Spijkenisse. Dit nieuwbouw-
plan is aan de rand van de stad
gesitueerd op loopafstand van de
metro.
Bij de inrichting van het plan zal
veel aandacht worden besteed aan
de aanleg van groen? singels, vij
vers enzovoort/1 Van „vreemd"
verkeer zullen die bewoners weinig
last hebben. Onaer de te bouwen
woningen bevinden zich 28 vrije
sectorwoningen. Van het type
twee-onder-een-kap. Deze wonin
gen vormen samen een halve cir
kel. .Opvallend. Dat geldt evenzeer
voor de vormgeving van de huizen
zelf. Veel witte steen en kunststof.
De voorgevel bijvoorbeeld is van
hoogwaardig kunststof, een on
derhoudsvrij materiaal.
Zoals op bijgaande illustratie is te
zien loopt het dak aan de achter
zijde stijl af. Voor zonaanbidders
heeft dat het voordeel dat de tuin
een zeer goede bezonning heeft.
Tuinen die beslist lekker royaal
zijn.
Datzelfde geldt voor de huizen
zelf. De bewoners krijgen de be
schikking over drie volwaardige
verdiepingen en een garage. De
entree ligt aan de zijkant van het
huis. Op de begane grond liggen
een U-vormige living. De etage
telt drie slaapkamers en een bad
kamer. De tweede etage Ipiedt nog
eens ruimte voor twee slaapka
mers.
Voor meer informatie kan kon-
takt worden opgenomen met
Kompas Makelaardij Spijkenisse
bv, telefqon 01880-21933.
De prijzen zijn vanaf 184.200,-
vrij-op-naam, de huizen liggen op
eigen grond.
sen jong en oud. Flexibel van in
richting en vooral voorzieningen.
Voorzieningen kunnen worden
aangebracht op het moment dat
de betreffende bewoner een en an
der nodig heeft en niet eerder.
Psychologisch een zeer belang
rijke factor voor de oudere.
Ook ouderen raken in de ban van
groepswonen. Sinds het begin van
de jaren tachtig zijn allerlei expe
rimenten op dit terrein gaande.
Met wisselend succes. De manier
waarop zo'n groep het wonen in
vult kan sterk uiteenlopen. De
achterliggende gedachte is echter
vaak dezelfde. Men wil het leven
zo lang mogelijk in eigen hand
houden met ondersteuning en ge
zelschap van anderen. Het weg
vallen in eenzaamheid of isole
ment is in zo'n situatie uitgeslo
ten. Men kan elkaar positief bein-
vloeden en aktiveren maar houdt
de eigen privacy. Rotterdam is de
eerste Nederlandse gemeente die
een bepaald gebouw tot zo'n
woongroep laat verbouwen. Een
voormalige distilleerderij wordt
momenteel opgesplitst in 24 een
heden. Per cluster van zes wonin
gen heeft men de beschikking over
een gezamenlijke woon-eet-koo-
kruimte, een wasruimte, een bal
kon en een berging. Wat in Rot
terdam een distilleerderij is, is in
Havelte een school. Deze groep
zoekt ook een stuk grond waarop
groenten verbouwd kunnen wor
den. Weer op een totaal andere
manier gaat het in Krimpen a/d
IJssel. Daar start binnenkort een
gespreksgroep onder het motto
„Gemeenschappelijk wonen voor
50-plussers'. De nadruk bij deze
groep ligt enerzijds op het elkaar
leren kennen, anderzijds kan men
gezamenlijk invullen hoe de te
bouwen woningen er uit moeten
gaan zien en hoe hun onderlinge
samenhang zal zijn. De initiatief
nemers denken aan de bouw van
vrije sector woningen voor de zo
genaamde „middengroep'.
Het is dus bedrijvig aan het front
van ouderenhuisvesting. Voor in
formatie over groepswonen kan
men uitstekend terecht bij de Lan
delijke Vereniging Groepswonen
van Ouderen in Tilburg. Het sec
retariaatsadres is: Willem Il-straat
23 in Tilburg. Men is alleen op
dinsdag telefonisch te bereiken
Een wat ouder type bejaardenwoning'. Op de achtergrond het be
jaardenoord.
van 10.00-17.00 uur op nummer
013-366067. Veel informatie over
groepswonen biedt ook een recent
over dit onderwerp gemaakte vi
deofilm. De titel „Groepswonen
voor ouderen- een alternatief voor
gewone mensen' geeft al aan dat
deze woonvorm steeds meer ge
meengoed wordt. Deze film geeft
uitgebreide informatie over de
voordelen, mogelijkheden en on
mogelijkheden rond het groeps
wonen. Uiteraard komen de be-
Eigentijdse ouderenwoningen'. Zelfstandig wonen met op tien me
ter afstand de voorzieningen van het bejaardencentrum
trokken ouderen hierin uitgebreid
aan het woord. Deze video kan
ondermeer worden aangevraagd
bij het Ministerie van Volkshuis
vesting en Ruimtelijke Ordening
in Den Haag, telefoon 070-
264201. Natuurlijk kan men altijd
terecht bij de drie ouderenbonden
die ons land telt. De Nederlandse
Federatie voor Bejaardenbeleid
NFB in Den Haag geeft een alge
mene brochure uit over huisves
ting van ouderen. Het telefoon
nummer, van het NFB: 070-
544902. Voor informatie over de
gespreksgroep in Krimpen kan
kontakt worden opgenomen met
Gebr. J. en K. E. Teeuw, Make
laardij og, aan de Nieuwe Tiend-
weg 1 la in Krimpen a/d IJssel.
Wonen vormt een hele belangrijke
basis voor de beleving van de ou
dere levensfase. Hoe langer men
zelfstandig kan wonen, eventueel
in groepsvérband, hoe beter. Zelf
standig wonen geeft vrijheid. Zit
ten op de stoep voor je eigen huis,
je eigen baas zijn in een ver
trouwde omgeving. Weten dat je
hulp kunt krijgen als dat nodig is.
Dat is volgens velen de ideale si
tuatie voor ouderen.
Procentuele afwijking provinciaal prijsniveau
t.o.v. landelijk prijsniveau 1985 (Bron: NVM)
Heel belangrijk is natuurlijk het
prijspeil van woningen elders.
Wanneer men jarenlang in Ca-
pelle a/d I Jssel heeft gewoond
dan is het moeilijk voor te stellen
hoe de prijzen in Twente gemid
deld liggen. En Twente is dan wil
lekeurig gekozen. We zouden er
ook nog een groot aantal andere
gebieden voor in de plaats kunnen
zetten. Op het hierbij afgebeelde
kaartje is af te lezen hoe dat regio
nale prijspeil zich verhoudt tot het
landelijke prijspeil. Zuid-Holland
ligt iets hoger in prijs terwijl
Twente, laten we ons maar aan
dat voorbeeld houden, maar liefst
tien procent lager in prijs ligt.
Doorgaans zijn cijfers moeilijk te
vertalen naar de eigen situatie.
Dat geldt ook in dit voorbeeld.
Het gaat namelijk om gemiddel
den. Het is dus heel goed mogelijk
dat het favoriete huis toch verhou
dingsgewijs duurder blijkt dan
verondersteld mocht worden op
basis van deze cijfers.
Een indruk van wat er voor welke
prijzen in een bepaald gebied te
koop staat krijgt men door de re
gionale kranten te raadplegen.
Daarbij moet men zich echter rea
liseren dat het gaat om vraagprij
zen, een echt beeld van de prijzen
krijgt men dus niet. Wel ontstaat
een indruk van welk soort huizen
er te koop staat.
Zicht op wat er op de markt be
schikbaar is en tegen welke prij
zen, "heeft met name de makelaar.
Hij houdt als geen ander in het
oog wat er te koop is of komt.
Daarnaast kan hij nieuwkomers
uitstekend informeren over de
vestigingseisen, woonvergunnin
gen en dergelijke. In de oriëntatie
moet dus ook tijd worden inge
ruimd voor een bezoek aan ver
schillende makelaarskantoren.
Rondkijken in een bepaalde streek
is de beste garantie voor een juiste
keuze. Dat is dan ook hetgeen
27.
waarmee de aspirant-koper zou
moeten beginnen. Verken eens
wat regio's, liefst op verschillende
dagen en in verschillende sei
zoenen. Immers bossen zien er 's
winters heel anders uit dan 's zo
mers. Houdt ook rekening met de
bereikbaarheid. Is er openbaar
vervoer beschikbaar enzovoort.
Tijdens die gebiedsverkenning
moet men tijd vrijmaken voor het
binnenstappen van een makelaars
kantoor. In steeds meer gevallen
zijn deze kantoren ook op zater
dag geopend. Komt u dan tot een
globale gebiedsbepaling dan kan
ook de makelaar in uw huidige
woonplaats u van dienst zijn.
NVM-makelaars kunnen via de
centrale computer in Nieuwegein
een uitdraai vragen van de huizen
die bijvoorbeeld (we blijven in
Twente) bij de Enschedese make
laars in verkoop zijn. Daarmee
kan men vervolgens aan de slag.
„Open bouwen" is een kreet die
met name in de bouwwereld de
nodige bekendheid geniet. Heel
simpel gesteld wordt daarmee be
doeld het loskoppelen van de dra
ger en de inbouw van de woning.
Het huis bestaat in deze filosofie
uit een huid: de wanden en een
inhoud: de inbouw. Het overgrote
deel van de hedendaagse nieuw
bouwwoningen wordt als een ge
heel gebouwd. Bij „open bou
wen" gebeurt dat niet. Deze filo
sofie haakt in op het feit dat toe
komstige bewoners in toenemende
mate zelf willen bepalen op welke
wijze hun huis wordt ingedeeld. In
plaats van dat het door een archi
tect wordt ingevuld en voor een
heel rijtje wordt voorgekauwd.
Blijkens onderzoek hechten bewo
ners vooral aan inspraak over de
grootte van de woonkamer en
keuken, over de hoeveelheid kast-
ruimte, een open of gesloten keu
ken en de soort verwarming. In de
bouwwereld is men op verschil
lende plekken bezig om te kijken
hoe dit „open bouwen" moet
worden ingevuld. Het zal duide
lijk zijn dat een en ander sterk
afwijkt van de huidige standaard
procedures. Opvallend in dit ka
der zijn de onderzoeken die ge
pleegd zijn door een werkgroep
die bestaat uit een drietal bedrij
ven. Het ingenieursbureau voor
produktontwikkeling Van Dijk en
Eger uit Zeist heeft samen met
Slokker Bouw maatschappij in
Huizen en de producent van
bouwmaterialen Ubbink Neder
land BV in Doesburg het zoge
naamde „ESPRITHUIS" ont
wikkeld. Het gaat hierbij om een
studie die uitgaat van wat de con
sument wil en niet van wat de
techniek mogelijk maakt. Esprit,
de naam geeft het al aan, een huis
dat geheel naar eigen „geest"
naar eigen inzicht door de bewo
ner zelf kan worden ingedeeld.
Daarbij kan het desgewenst om
zelfwerkzaamheid gaan waardoor
de bewoner fikse besparingen kan
realiseren. Tussenwanden kunnen
bijvoorbeeld via een eenvoudig
klik-klak systeem worden ge
plaatst en tijdens de bewoning
weer gemakkelijk worden ver
plaatst. Ook het toilet en de was
bak worden eenvoudigweg vast
geklikt. De keuken is simpel te
monteren en is aanpasbaar aan de
lichaamslengte van de bewoner.
Stopkontakten kunnen met een
ingenieus systeem op verschillende
plaatsen van de leidingen worden
gezet en zijn desgewenst met af
standsbediening in te schakelen.
Opvallend is ook de wijze waarop
een en ander gefinancieerd zou
kunnen worden. Desgewenst kan
de bewoner de drager huren en de
inbouw kopen. Die laatste investe
ring kan hij aftrekken voor de be
lastingen. Verhuist men, dan
neemt men eenvoudigweg de in
bouw mee! Net zoals men van
daag de dag de meubels mee
neemt. Het zal een ieder duidelijk
zijn dat het ontwikkelen van dit
„ESPRITHUIS" nog de nodige
tijd in beslag zal nemen. Een van
de leden van de werkgroep ver
wacht dat men met de eerste ont
wikkelingen over zo'n twee jaar
zou kunnen beginnen. Maar dat
„ESPRIT" dicht het ideale huis
van de jaren negentig benadert,
lijdt geen twijfel.
ij®l&JRH
Een voorbeeld van het klik
ken" van een wand.
Premie A en B-woningen worden
door de overheid gesubsidieerd.
Voor het komend jaar heeft
staatsecretaris Brokx een paar
aanpassingen doorgevoerd. De
maximale inkomensgrens waaron
der men voor subsidie in aanmer
king komt is door hem met vijf
honderd gulden verhoogd. Een
koper van een premie A-woning
met een belastbaar inkomen dat
lager is dan 33.000 gulden krijgt
50.000 gulden subsidie. Ligt dat
inkomen tussen de 33.000 tot
38.000 gulden dan ligt die subsidie
op 42.000 gulden. Van 38.000 tot
43.000 gulden bedraagt de subsi
die 36.000 gulden. Tot 50.500
krijgt men de laagste subsidie:
30.000 gulden. De stichtingskos-
ten voor deze categorie premiewo
ningen blijft op 142.000 gulden.
De stichtingskosten voor deze ca
tegorie premiewoningen blijft op
142.000 gulden. Wel heeft Brokx
het aantal van dit type te bouwen
woningen verhoogd. In totaal zul
len er dit jaar 20.000 van deze hui
zen gebouwd mogen worden.
Bouwers bepleiten nog een hoger
aantal.' Zij zijn van mening dat de
vraag het aanbod nog steeds over
treft. Voorde premie B komën
alleen mensen met een maximaal
belastbaar Inkomen van 70.500
gulden in aanmerking. Zij krij
gen, afhankelijk van dat inko
men, een aantal malen een subsi
die van 5000 gulden uitgekeerd.
De stichtingskosten voor deze wo
ningen blijven op 172.000 gulden
liggen. Per 1 januari is een nieuwe
subsidieregeling voor nieuwbouw
in stadsvernieuwingsgebieden in
het leven geroepen. Het gaat hier
bij om een eenmaligê, belasting
vrije subsidie van 20.000 gulden
die zo.wel voor de koop- als huur
sector geldt. De maximale stich
tingskosten mogen in dit geval
155.000 gulden bedragen.
NVM-voorzitter P. G. Jager
maakte vorige week vrijdag be
kend dat '86 weieens een voor
spoedig jaar voor verkopers en
kopers zou kunnen worden. Een
verwachting die voor een belang
rijk deel gebaseerd is op de ont
wikkelingen in het afgelopen jaar.
Cijfers uit de NVM-computer wij
zen uit dat in vergelijking met '84,
in '85 maar liefst vijftien procent
meer huizen zijn verkocht. Het
prijspeil steeg, zij het gering van
gemiddeld 139.600 tot' 140.000
gulden. Ook het aantal in verkoop
zijnde woningen steeg. Waren het
in '84 gemiddeld 37.400, in '85
liep dat aantal op tot 40.200. Ja-
ger's verwachtingen voor het ko
mend jaar zijn positief: „De vraag
-Kopen of Huren?- valt overwe
gend in het voordeel van het
koophuis uit. Immers een huur in
1980 van vijfhonderd gulden in de
maand, bedraagt nu zeshonderd
gulden in de maand. De financie
ringslasten bij koop -rekening
houdend met de fiscale aftrek en
bij een modaal inkomen- waren in
1980 ongeveer 654,- per maand
en nu 539,-. Naar mijn mening
mag het voorgaande tot de con
clusie leiden dat het voor kopers
NVM-voorzitter P. G. Jager.
en verkopers een voorspoedig
1986 wordt: -Voor kopers omdat
de keuze op de markt ruim is en de
prijzen laag zijn; -Voor verkopers
omdat het aantal mensen met ver
huisplannen groot is terwijl de
koopgeneigdheid toeneemt. Er
worden dus betere afzetkansen ge
schapen'. Een positief geluid dus
uit makelaarskringen.
Soortgelijke berichten zijrL te be
luisteren bij de bouwe*. Het
Bouwfonds Nederlandse Ge
meenten meldde dat het aantal
verkochte nieuwbouwwoningen in
'85 met twintig procent is geste
gen. Net als de bestaande bouw is
ook de nieuwbouw in de afgelo
pen jaren flink in prijs gedaald.
Een verdere daling wordt voor het
komend jaar overigens niet voor
zien. Voor '86 lijken de voor
uitzichten opnieuw gunstiger ge
zien de jjeringe toename van het
besteedbare inkomen als gevolg
van de lagere sociale premies, al
dus het BNG.
184 200
198 800
131 900
102.600
187 300
171 100
138*100 |142y*00 139 600 140 100
1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981
Prijsontwikkeling bestaande woningen (Bron: NVM)
1982
1983
1984
1985
Onlangs is in Noordwijk de derde
Nationale Windenergie Conferen
tie gehouden. Verschillende des
kundigen becommentarieerden bij
die gelegenheid de recente ontwik
kelingen op dit gebied. Nederland
telt op dit moment een kleine 150
windmolens. Daaronder valt ook
de grootste windmolen van Eu
ropa, die staat namelijk in Me-
demblik. Dat klinkt leuk, maar
toch zijn vooral de windmolen
bouwers ontevreden over de ont
wikkelingen in ons land. Zij ver
gelijken een en ander vooral met
Denemarken. Daar staan inmid
dels duizend windmolens en wordt
op betrekkelijk grote schaal naar
de Verenigde Staten geëxporteerd.
Vooralsnog reageren de bouwers
aarzelend op de stimuleringsmaa
tregelen die Minister Van Aar-
denne onlangs aankondigde. Zijn
plan voorziet voor de komende
vijf jaar in de bouw van duizend
windmolens waarvoor een bedrag
van 150 miljoen gulden is uitge
trokken. Het Centrum voor Ener
giebesparing in Delft verwacht
bijzonder veel van de oprichting
van verenigingen van bewoners
die collectief een windmolen ex
ploiteren. Deze exploitatievorm
heeft in Denemarken zijn succes al
bewezen. In Nederland vinden
deze groepen echter nog wel de
nodige problemen op hun weg.
Met name de terughoudendheid
van de elektriciteitsbedrijven
werkt frustrerend. Toch lijken er
doorbraken op komst. In Haar
lem gaat het overleg de goede kant
op. Datzelfde kan worden gezegd
van de kontakten die een groep
Delftenaren onderhoudt met het
elektriciteitsbedrijf „Delfland"
Komt men daar tot overeenstem
ming dan kan binnen afzienbare
tijd een windmolen aan de zuid
westrand van Delft verschijnen.
Ook in Oud-Beijerland is men op
dit terrein actief. In totaal zijn er
op dit moment zo'n vijftien van
dit soort groepen aan het werk.
Zij krijgen ondermeer ondersteu
ning van genoemd Centrum en
van de Vereniging ODE in Utrecht
waaronder het steunpunt voor
windmolencoöperaties ressor
teert. Telefonisch is ODE bereik
baar op 030-331328. Medio fe
bruari verschijnt bij genoemd
Centrum voor Energiebesparing
een brochure over de opzet van
coöperatieve verenigingen voor
windmolenexploitaties. Die is tele
fonisch te bestellen op nummer
015-131260. Er ;zijn wel kosten
aan verbonden.
r
Wind-warmteproject Huizen". Foto: Centrum voor Energiebespa
ring (Delft)
Op dit moment is de titel „archi
tect" onbeschermd. Dat betekent
dat ieder die dat wil zich architect
mag noemen. Deze situatie is al
jarenlang een doorn in het oog
van de verschillende architecte
norganisaties. Het ziet er naar uit
dat binnen afzienbare tijd een
eind zal komen aan deze onduide
lijk situatie. De regering is voor
nemens nog dit voorjaar een wets
ontwerp in te dienen tot bescher
ming van de architectentitel. Inte
rieur-, tuin- en ook de landschap
architecten zullen eveneens onder
de nieuwe titelbescherming vallen.
