Introductie
Ro-Ro-
vervoer
op de Rijn:
PJ
Rij-op/rij-af-containerschepen:
Lichtschip
als visrestaurant
Goedkoper
HET NIEUWE STADSBLAD - WOENSDAG 2 JULI 1986
PAGINA
„We weten méér van de intieme plekken van
de maan dan van de zeebodem" heeft ooit een
onderzoeker vertwijfeld uitgeroepen. Inder
daad is het een frustrerende gedachte dat het
grootste deel van het aardoppervlak onder
water staat.
Wij lopen rond op dat
een-derde deel van de
aardbodem waar men het
hoofd nog boven het oce
aanwater kan houden,
maar we wéten dat de
zeespiegel rijst! We weten
inmiddels óók dat het on
der de zeebodem bol staat
van de mineralen.
Gevaarlijk
Robots
Moonpool
Records op
de Vogeltrekroute
Op de korte vaarroutes varen al tientallen jaren ferries:
schepen waar auto's, trucks en allerlei rollend materi
aal via de voor- of achterkant zo naar binnen kunnen
rijden. Maar de enorme groei in deze 'rij-op/rij-af-
vaart' kwam pas op gang na de eerste oliecrisis toen
vooral de landen in het Midden-Oosten plotseling be
schikten over enorme hoeveelheden geld die zij wilden
investeren in de modernisering van hun economie.
Efficiënter
Verbouwen
Met de zeescheep
vaart als voorbeeld,
heeft de binnenvaart
op de Rijn, zomer
1985 kennis gemaakt
met een nieuwe
transport-techniek,
het vervoer per bin
nenvaartschip van
trailers, of ander rol
lend materieel in een
wekelijkse lijndienst
van Rotterdam naar
Mannheim en terug.
Na de voltooide verbou
wing is de 'Vera' perfect
uitgerust voor een nieuwe
vorm van transport, ro-ro-
vervoer op de Rijn.
Duikwerkschepen:
technische hoogstandjes
Wat er eveneens in de zeebo
dem zit - en daar lopen wij
westerlingen het meest
warm voor - zijn gas en olie.
Sinds we dat weten hebben
we ons serieus op de myste-
rieze onderwater-wereld van
rog en octopus gestort.
Duikerklokken, research-on-
derzeeboten, op afstand be
stuurbare mini-onderzeeboot
jes en aan grote druk gewend
zijnde duikers, bevolken in
ongeëvenaarde aantallen die
onderwater-wereld, waar een
rechtgeaarde zeeman liever
bovenop wenst te blijven.
Het onderwater-werk ten be
hoeve van de offshore-indus
trie is gevaarlijk. Zomer en
winter gaat het door op diep
ten waar wij mensen niet voor
zijn gebouwd. Toch moeten er
afsluiters worden behandeld,
poten van booreilanden wor
den geïnspecteerd en de meest
uiteenlopende onderhouds
werkzaamheden worden ver
richt.
Ontegenzeggelijk heeft de he
dendaagse offshore-industrie
veel te danken aan de beide
wereldoorlogen. Sonar - een
soort radar voor onder water -
is een vinding uit die periode.
Tegenwoordig in onder meer
uitvoeringen als de „side scan
ning sonar" die een driedi
mensionaal beeld kan geven'
van voorwerpen op de zeebo
dem, hetgeen in het troebele
Noordzeewater met een came
ra niet goed mogelijk is. De
kleine - op afstand bestuurde -
onderzeebootjes zijn ontwik
keld in de mijnenbestrijding.
Met televisiecamera's kunnen
deze onbemande onderzeeërs
inspectiewerk onder water
verrichten.
Al die activiteiten onder wa
ter, met op afstand bediende
robots en échte duikers van
vlees en bloed, stellen aparte
eisen aan de schepen, die voor
deze operaties worden ingezet.
Bijvoorbeeld het laten zakken
van een duikerklok over de
zijkant van een schip, kan bij
zeegang tot de grootste moei
lijkheden leiden. Door het
slingeren en stampen van het
schip kunnen kwetsbare voor
werpen tegen de wand van het
schip slaan en daardoor ern
stig beschadigen. Bovendien is
het moeilijk om voorwerpen
die overboord hangen nauw
keurig te behandelen. Tenslot
te is van groot belaiïg dat een
hulpschip tijdens duikoperaties
precies op dezelfde plaats kan
blijven liggen, ook als de diep
te waarop moet worden ge
werkt, het uitzetten van één of
meer ankers niet of zeer moei
lijk uitvoerbaar maakt.
Om het behandelen van duik-
toestellen te vergemakkelij
ken, hebben scheepsbouwers
de 'moonpool' uitgevonden.
Het voordeel van zo'n bodem
loze schacht in de midscheeps
is dat men - beschermd tegen
buiswater en overige bijpro-
dukten van weer en wind - de
toestellen kan behandelen, er
omheen kan lopen en rondom
op het dek voldoende steun
vindt voor allerhande hijs- en
werktuigèn.
Het exact handhaven van de
positie van het schip is tegen
woordig mogelijk, dankzij zeer
nauwkeurige navigatie-syste-
men, werkend met radioba
kens of met satellieten, en het
toepassen van boegschroeven
en zijwaartse schroeven in het
achterschip, die - samen met
twee 'normale' schroeven voor
de voortstuwing - in staat zijn
een schip precies op de plaats
te houden.
In de jaren 1981/1985 heeft de
Scheepswerf 'De Hoop' te Lo-
bith vijf duikwerkschepen ge
bouwd, die zijn ontworpen ten
behoeve van duikoperaties tot
op een diepte van 450 meter.
Computer gestuurd dynami
sche positioneer systemen - ge
koppeld aan drie zijwaarts
werkende schroeven vóór plus
twee stuurschroeven achter,
alle met verstelbare bladen -
zorgen er voor dat de diesel-
elektrisch aangedreven sche
pen in staat zijn om, zelfs in
stormachtig weer bij wind
kracht 8, in dezelfde positie te
blijven. Om tot het juiste ont
werp en vermogen te komen,
zijn uitgebreide tank-test uit
gevoerd door het Maritiem Re
search Instituut Nederland
(MARIN) te Wageningen.
Deze schepen zijn bestemd om
langdurig zelfstandig op zee
exploraties te ondersteunen in
afgelegen gebieden zoals in de
Beaufort Zee, in het hoge
noorden van Canada. De sche
pen zijn voorzien van een heli-
copter-dek en van uitgebreide
brandblus- en reddingmidde
len, zoals een speciale redding
boot met overdrukcapsule
voor twaalf duikers en vier
zelf-richtende, vuurbestendige
reddingboten.
De Nederlandse exportkampi
oen op scheepsbouwgebied, de
Werf Damen in Gorinchem,
heeft een oceanografisch on-
derzoekvaartuig gebouwd voor
de Rijkswaterstaat, Directie
Noordzee. Het bergt alle eigen
schappen in zich van een
handzaam duik-hulp-schip,
maar is - omdat het niet we
ken lang in de eenzaamheid
van de oceaan hoeft te opere
ren - wat eenvoudiger uitge
rust.
Om nauwkeurig op één plaats
te kunnen blijven, is dit schip,
de 'Mitra', uitgerust met vier
scheepsschroeven die ook ver
stelbare bladen hebben.
Het positie houden van dit
soort schepen wordt niet meer
overgelaten aan mensen - die
werken te onnauwkeurig.
Computergestuurde, zoge
naamde 'dynamic position'-sy-
stemen controleren de naviga-
tiegegevens en bepalen aan de
hand daarvan welke schroef
of welk roer moet worden bij
gesteld. Zelfs kan een tevoren
ingesteld traject nauwkeurig
worden afgelegd, waarbij de
computer ook rekening houdt
met de zeestromen, wanneer
de gegevens daarover in de
computer zijn ingevoerd.
Er zijn alweer records te
melden op de Vogeltrek
route, de kortste noord
zuid-verbinding over de
Oostzee tussen Dene
marken en West-Duits-
land.
in het eerste halfjaar van
1985 werden op de rou
te Rodby en Puttgarden
2.6 miljoen reizigers ge
registreerd, 11,5 meer
dan in de vergelijkbare
periode vorig jaar.
Waarschijnlijk wordt dit
jaar voor het eerst het
aantal van zes miljoen
passagiers overschre
den.
Kopenhagen, de Deense
hoofdstad, heeft er een
zeer bijzonder visrestau
rant bij, een voormalig
lichtschip, dat is afge
meerd op de hoek van
de Sankt Annae Plads
en Nyhavn, het oude
zeemanskwartier.
Het schip dateert uit
1916 en deed vroeger
dienst nabij het eiland,
Laese, voor de oostkust
van Noord-Jutland.
Het is nu een onderdeel
van het bekende Hotel
71 Nyhavn, dat geves
tigd is in een voormalig
pakhuis en in de Deense
hoofdstad een grote po
pulariteit geniet.
De nieuwe trend
in de vaart
op Midden-Oosten
meest economische methode
lijkt te zijn: het midscheeps-
doorsnijden van de romp en
het vervangen van het ro/ro-'
voorschip door een langer cel
lulair gebouwd voorschip. De
dure investering van de op
klapbare oprijbrug in het ach
terschip waarover alle zwa
re rollende lading het schip in
moet en de versterkte rij-
dekken blijven op deze wijze
behouden, terwijl het meren-'
deel van de vrachtruimte, in
clusief het bovendek van het
oorspronkelijke ro/ro-achter-
schip, kan worden ingenomen
door containers die vertikaal
kunnen worden geladen en
gelost. Terwijl op de korte rou
tes, zoals over de Noordzee,
een uitbreiding avn de ro/ro-
schepen plaatsvindt bijvoor
beeld de nieuwbouw van de
Olau-Line en vèr gevorderde
plannen van de Stoomvaart
maatschappij Zeeland en van
Noordzee Veerdiensten
wint het containerschip het op-
de lange afstanden.
Nederland's grootste rederij,'
de Nedlloyd, heeft in de jaren
1977-1979 vier ro/ro-schepen
met containercapaciteit laten
bouwen, de 'Nelloyd Rotter
dam' en 'Nedlloyd Rochester'
met vier rijdekken, alsmede
de 'Nedlloyd Rouan' en 'Ned
lloyd Rosario' met drie rijdek
ken. De 'Nedlloyd Rotterdam'
en de 'Nedlloyd Rochester'
kunnen 248 traileers en 902
standaardcontainers (TEU)
meenemen, de 'Nedlloyd Rou
an' en de 'Nedlloyd Rosario'
hebben ruimte voor 176 trai
lers en 1047 TEU-containers.
De plannen om de container
capaciteit van de schepen uit'
te breiden zijn in een gevor
derd stadium. En dat betekent
weer werk aan de winkel voor
de werven.
Fyrskib 71 Nyhavn, de
naam van het nieuwe
visrestaurant, is geo
pend van 11.00 - 23.00
uur voor kleine hapjes
en van 17.30 - 23.00 uur
voor het grote werk.
Terwijl de infrastructuur
nauwelijks gereed was
kwam een enorme stroom
van materieel op gang naar
de Golf-staten.
Gevolg: de schepen konden in
het begin hun lading bijna niet
kwijt en was het eenmaal ge
lost dan kwam die lading niet
verder dan de kade. Wat nodig
was dat waren trailers voor
binnenlands vervoer en laad-
en losfaciliteiten. Die behoef
ten werden beide in één klap
opgelost door de lading met
trailer en al op het schip te rij
den, en dit geheel op de plaats
van bestemming zelf weer de
kade op te plaatsen. Het rij-op-
/rij-af-schip tot dan wereld
wijd in gebruik als veerschip
voor de korte afstand bleek
dè oplossing. In het Engels
spreekt men van 'roll-on, roll-
offvandaar de afkorting
'ro/ro'-schip.
Behalve trailers met lading
voor bestemmingen op enige
afstand van de havens, be
stond de vracht ook uit bulldo-
zers, draglines en vrachtwa
gens om te worden ingezet bij
de aanleg van onder andere...
goed geoutilleerde havens met
containerterminals. Kortom:
de ro/ro-schepen, bij uitstek
geschikt voor gebieden waar
wèl wegen maar nauwelijks
goed uitgeruste havens voor
handen zijn, lenen zich bij uit
stek voor de aanvoer van ma
terieel om het gebied te ont
sluiten en maken dus op den
duur zichzelf overbodig als de
havens eenmaal klaar zijn.
Want, per hoeveelheid vracht
gemeten, zijn containersche
pen veel efficiënter dan ro/ro-
schepen, vooropgesteld dat het
schip uitsluitend havens met
moderne containerterminals
hoeft aan te lopen. De lange
doorlopende dekken van het
ro/ro-schip maken de tussen
dekken slechts bereikbaar
voor trailers of vorkheftrucks.
Het lade van containers in de
romp vraagt dus onevenredig
veel werk. Bij een vol-contai-
ner-schip kunnen de walkra-
nen de standaardkisten direct
uit het ruim grijpen of erin la
ten zakken.
Terwijl bij een ro/ro-schip de
romp horizontaal is onderver
deeld, namelijk door de rijdek
ken, is een containerschip ver
tikaal onderverdeeld in
schachten, die onderling wa
terdicht van elkaar zijn ge
scheiden. Men noemt dit 'cel
lulaire' bouw. Wijzigt de situa
tie zich in een vaargebied zoals
in het Midden-Oosten, dan is
het begrijpelijk dat reders
graag hun ro/ro-capaciteit zo
veel mogelijk ombouwen voor
containercapaciteit: het laden
gaat doélmatiger en het varen
is veiliger.
Bij diverse rederijen bestaan
dan ook plannen om hun
ro/ro-schepen voor de lange
afstand te verbouwen. Dat is
op verschillende manieren tot
stand te brengen, maar de
WDUOIU «KM»
Bij het Havenbedrijf
.Quick Dispatch' in de
Eemhaven te Rotter
dam worden de als re
gel van overzee aange
voerde trailers, via een
speciale steiger aan
boord van het tot roll-
on/roll-off-schip ver
bouwde m.s. 'Vera' ge
reden en na een reis
van zestig uur in Mann
heim op dezelfde ma
nier gelost. De terug
reis met de stroom
mee duurt de helft
korter!
De lijndienst wordt uitgevoerd
door 'Rhine Ro-Ro Service',
waarin een Nederlandse on
derneming en een Duits be
drijf samenwerken.
Het initiatief voor deze trans
portmethode is van de Rotter
dammer J. P. G. Kuipers, die
na twee jaar van intensieve
voorbereidingen, Interrijn-
Harms Automobieltransporten
BV in Rotterdam en Rhenania
Schiffahrts Speditions
GmbH in Mannheim als part
ners bij elkaar heeft gebracht.
Het Nederlandse bedrijf heeft
het binnenschip 'Vera' na
een verbouwing van zeven
miljoen gulden op een werf in
Hardinxveld ingezet voor
roll-on/roll-off-vervoer.
De Duitse binnenvaartrederij
Rhenannia één van de
grootste in de Bondsrepubliek
breidde de dienst in sep
tember uit met de eveneens
verbouwde 'Dynamica'.
Het is verder de bedoeling
dat in november 1985 aan
beide schepen een duwbak
wordt gekoppeld, waardoor
de laadcapaciteit op 72 trai
lers van 12 meter wordt ge
bracht; 40 trailers op het
schip en 32 op de duwbak.
De duwbakken worden in,
Mainz afgemeerd en gelost en
motorschepen varen door
de
naar Mannheim. Op de terug
reis naar Rotterdam formeren
ze in Mainz met de bakken
weer duw-eenheden.
Zodra de aanpassingen van
een roll-on/roll-off-steiger van
de veerdienst Rotterdam
Hull van North Sea Ferries in
Europoort voltooid zijn, nemen
de schepen van Rhine Ro-Ro-
Service ook in de Beneluxha-
ven trailers en andere voertui
gen aan boord.
Een trailerdienst per schip is
tien tot twintig procent goed
koper dan over de weg. Ver
voer over water kent boven
dien niet de beperkingen van
het wegtransport, zoals rit-
machtigingen, gelimiteerde rij
tijden en rij-verboden in de
week-ends.
Daar staat tegenover dat de
reis per schip langer duurt.
De nieuwe dienst concen
treert zich daarom op trai
lers met goederen, die niet
sterk aan tijd zijn gebonden,
op ladingstukken met ab
normale afmetingen en op
tankwagens met gevaarlijke
stoffen.
Voor het vervoer van trailers,
die onderweg moeten worden
gekoeld of verwarmd, be
schikken beide schepen over
electrische aansluitingen.
Zowel voor de heen- als de te
rugreis zijn de verwachtingen
over het aanbod van vracht
bemoedigend. Voor lading
richting Rotterdam kan de
lijndienst ook rekenen op het
vervoer van voor de export
bestemde landbouwtractoren.
Vorig jaar heeft Interrijn-
Harms een roll-on/roll-off-
dienst voor nieuwe personen
auto's geopend tussen Keulen
en Vlissingen, eveneens met
verbouwde binnenvaartsche
pen.
Het initiatief van Rhine Ro-
Ro-Service is één van de teke
nen dat de binnenvaart steeds
belangrijker wordt in het ver
voer van en naar het achter
land.
