VEEL BELANGSTELLING VOOR
BEJAARDENWONINGEN WATTSTRAAT
MENSEN MAKEN SCHIEDAMS
STRAATLEVEN
BOEIEND KIJKVERHAAL
NIEUWE BROCHURE
SUBSIDIEREGELINGEN MONUMENTEN
UITZICHT
GEVELSTENEN
1 MILJOEN GULDEN
RESTAURATIE-ADVISEUR
De twintig bejaardenwoningen op de hoek van de Wattstraat en de Singel in
Schiedam-Oost zijn bijna klaar. De belangstelling ervoor is groot.
Foto's zeggen vaak meer dan mensen kunnen vertellen. Dat blijkt ook (weer
opnieuw) uit het interessante boek 'Schiedams straatleven' van A. Kieia, dat
recent is verschenen. De uitgave van het Fonds Historische Publikaties
Schiedam boeit door de grote aantallen Schiedammers, die alleen of in
groepsverband het leven van vroeger etaleren.
Met "vroeger" wordt in dit geval de periode tussen de jaren 1898 en 1957
bedoeld, waarin menig Hollandse stad ingrijpend van aanzien veranderde.
Ook Schiedam onderging de sloop van oude, vervallen buurtjes en de fris
ogende nieuwbouw van voor en (direct) na de oorlog. Opvallend is zegt
Kieia heel terecht hoe niet alleen de bebouwing wijzigde, maar ook het
"meubilair" op straat; de middelen van transport bijvoorbeeld. Met nostalgie
kijken we dan naar de autobus van de Schiedamsche Auto-Omnibus Dienst,
kortweg de S.A.O.D. genaamd. Of de eerste veegmachine uit 1906, bestaan
de uit een rolveger getrokken door paarden. En dan de gewone handkarren
en paard en wagens niet te vergeten. Een prachtig exemplaar van een honde-
kar vinden we anno 1906 in de Nieuwstraat. Aan de zijkant prijkt het Schie
damse stadswapen. Het lijkt alsof de leeuw z'n poten iaat hangen. Is het me
delijden met de hond, die zielig wegkruipt onder de kar?
Onwillekeurig vergelijkt de lezer van Schiedams Straatleven de oude beelden
met het Schiedam van nu. Soms lijkt 't alsof er niet veel verandert, zoals aan
de Harreweg in Kethel 1925). Of aan de Broersvest, waar de opening van de
Passage in 1932 een massa mensen op de been brengt. Het lijkt wel op de
Brandersfeesten anno 1987!
Toch overheersen de verschillen. De Singel is niet meer zoals het vroeger
was, noch de Laurens Costerstraat, die overigens rond de eeuwwisseling Sin
gelkerkstraat heette. Even verder in Schiedams Straatleven vinden we de
Hoogstraat, waar het zo'n vijftig jaar geleden kennelijk ook al druk was. De
winkels tonen een knusse, nog huiselijke aanblik.
Natuurlijk wordt Kieia's beeldverhaal gemaakt door de mensen, die op allerlei
wijzen hun rol vervullen. Bewust stilstaand, om te kijken naar de man met de
kiekkast, of in de gewone werkhouding zoals de man met de scharensliep op
pagina 19. Volwassen Schiedammers en kinderen wisselen elkaar vrolijk af.
In 1917 poseren een heleboel meisjes en jongens (met pet) in de Nassau-
straat. Dat gebeurt een jaar later in de ...Kinderbuurt, een straatnaam die
overigens in 1930 kwam te vervallen. De unieke fotoselectie toont ook over
heidsdienaren. In de Lange Kerkstraat onderbreekt een buitenploeg van het
electriciteitsbedrijf (de O.N.S. zouden we nu zeggen) het werk voor de foto
graaf. We spreken over 1919. Hun tent kan zo weer worden opgezet! In een
boek over het straatleven mag de politie niet ontbreken. Die stellen zich met
hun voertuigen medio 1937 in het Volkspark op. Een pracht plaat, maar dat
zijn er veie in de zorgvuldig samengestelde verzameling, die thans voor een
groot aantal belangstellenden toegankelijk Is geworden.
T.R
Geve! complex bejaardenwoningen Wattstraat doet speels aan.
De gemeente gaat het opknappen van monumenten en beeldbepalende pan
den in Schiedam bevorderen. In een overzichtelijke brochure zijn alle be
staande subsidiemogelijkheden op een rij gezet. Bovendien heeft de gemeen
te zelf een aantal extra maatregelen genomen, waaronder een aktieve bege
leiding van eigenaren die willen restaureren.
Deze foto staat niet in het boekje, maar zou er niet in hebben misstaan. Het
is een straatbeeld rond 1937. Voor de winkel van Staal, achter de Teerstoof
mevrouw Staal staat helemaal rechts hebben de kinderen uit de buurt
zich opgesteld voor de fotograaf.
VRIJDAG 27 NOVEMBER 1987
'T STADSERF
PAGINA 7
Ontwerper en projectleider van het wo
ningbouwplan is Jan Deenik, hoofdafde
lingschef volkshuisvesting en bouwkunde
bij de dienst gemeentewerken. Hij is erin
geslaagd een plan te realiseren dat zowel
aan de buiten- als aan de binnenkant
aantrekkelijk oogt en aan de specifieke
wensen van bejaarden beantwoordt.
De buitenkant sluit goed aan op de omge
ving. Drie woonlagen aan de Singel-kant,
die het „hoge" karakter van de Singel ac
centueren. Twee woonlagen aan de kant
van de Wattstraat, waar de overige pan
den ook wat lager zijn. Deze panden hou
den daardoor bovendien voldoende zon-
lichtinval. De gevels zijn uitgevoerd in
baksteen en doen speels aan door de in
springende veranda's.
De woonkamers grenzen allemaal aan de
straatkant en mede door de verlaagde ra
men hebben de bewoners daardoor een
goed uitzicht op straat. Precies op de
hoek van de Singel en de Wattstraat ligt
de ingang tot het blok. Een nadeel is dat
deze via enkele treden bereikt moet
worden. Door het hoogteverschil tussen
de Singel en de Wattstraat kon dat helaas
niet anders.
Wie echter moeite heeft met deze treden
kan ook via de achteringang aan de Watt
straat, zonder opstapjes in de hal komen.
Voor de woningen op de verdiepingen is
een lift aangebracht.
In de woningen zijn korte loopafstanden
tussen de verschillende vertrekken, bij
voorbeeld tussen de slaapkamer en de
toiletruimte. Tussen de woonkamer en de
slaapkamer zit in de meeste woningen
een vouwwand. Iemand die bedlegerig is
kan via de open wand contact houden
met de woonkamer. Het toilet is in de rui
me doucheruimte geplaatst zodat even
tuele hulp mogelijk is. De woningen heb
ben een aansluit-mogelijkheid op het cen
trale alarmeringssysteem. Er is gezorgd
voor goede ventilatie en voor energiebe
sparende maatregelen. De woningen zijn
voorzien van luchtverwarming met warm-
teterugwinning. De gemiddelde huur van
de woningen bedraagt ca. ƒ430,- per
maand.
Om het Schiedamse karakter van het pro
ject te versterken heeft Jan Deenik in ver
schillende muren en gevels oude gevel-
en sluitstenen laten inmetselen. Deze ste
nen zijn bewaard gebleven na sloop van
diverse panden in de stad en vinden nu
dus weer een passende bestemming.
Daarnaast is in de hal het gemeentewa
pen in metselwerk uitgevoerd, twee meter
hoog en ruim een meter breed. Dat is ge
daan door leerlingbouwvakkers die aan
het bouwplan hebben meegewerkt.
In de gemeente Schiedam staan 160 rijks
monumenten en meer dan 200 beeldbe
palende panden. Veel van deze panden
zijn binnen nu en tien jaar aan restauratie
toe. Daarbij kan van verschillende subsi
diemogelijkheden gebruik worden ge
maakt. Zo is er sedert 1 januari 1986 een
nieuwe rijks-subsidieregeling voor het
restaureren van monumenten. Ook heeft
het rijk een Nationaal Restauratie Fonds
in het leven geroepen. Door onder meer
voorfinanciering, leningen tegen lage ren
te en fiscale duidelijkheid vooraf, hoopt
het rijk de mogelijkheden voor restauratie
te hebben verruimd. Maar de maatrege
len blijken vaak niet toereikend of zo on
doorzichtig dat restauratie-initiatiefne
mers zich snel terugtrekken.
De gemeente heeft dan ook een aantal
extra maatregelen genomen om het parti
culier initiatief verder te stimuleren. Pan
den kunnen worden opgenomen in het
gemeentelijk meerjarenprogramma res
tauratie rijksmonumenten. Deze panden
kunnen dan voor subsidie in aanmerking
komen. Voor beeldbepalende panden is
aparte subsidie te krijgen uit het stads
vernieuwingsfonds. In totaal is voor de
restauratie van de historisch waardevolle
panden in Schiedam jaarlijks ruim 1 mil
joen gulden beschikbaar. Verder kan over
de restauratiekosten gemeentegarantie
worden verstrekt.
De dienst gemeentewerken heeft de bro-
Subsidie
Regelingen
Monumentei
Schiedam
chure „subsidieregelingen monumenten
Schiedam" samengesteld om oVer al deze
mogelijkheden duidelijke informatie te ge
ven. In de brochure staat alles over de re
gelingen en de te volgen procedures. Met
het uitbrengen van deze eerste gemeen
telijke brochure hoopt de gemeente voor
al de eigenaren van beschermde monu
menten en beeldbepalende panden te be
reiken. De eerste exemplaren van deze
brochure zullen dan ook worden ver
spreid onder de monumenteneigenaren in
de stad. Overige belangstellenden kunnen
een brochure verkrijgen bij de hoofdafde
ling bouw- en woningtoezicht van de
dienst gemeentewerken. Een andere
maatregel is de aanwijzing van een ge
meentelijke restauratie-adviseur. De heer
P. van Velzen (bouw- en woningtoezicht)
fungeert als contactpersoon voor de bur
gerij en is als zodanig belast met de coör
dinatie, stimulering en begeleiding van
alle werkzaamheden op dit specifieke ter
rein.
