Hergebruik afval
Badkamer verbouwing
is geen sinecure
De keuze hangt afvan gasverbruik en jsolgtiegmad
N
Hts*
Een robot-huis?
w
R
TIF :P|v,
Ui
J
Concurrentie
strijd op
hypothekenmarkt
Herindeling
secretariaten
Huurcommissies
Meerderjarig
met 18
Bodemsmerings
budget 1988
Croei
windenergie
Duurzame
energie
Vrijstand huis in de Kethelpolder
HET NIEUWE STADSBLAD - VRIJDAG 30 JANUARI 1988
PAGINA
Eindredaktie Marijke Sterk tel. 03473-72727
Hergebruik
Tips
Begroten
Tips
Vijf soorten cv's
Conventionele cv-ke-
tel
VR-ketel
is ée cv-ketel 16 Jaar oud? 0an zullea we hard over een
metwe moeten gaan tfeafcen. Over het algemeen «al een
ketel filet veel ouder worden- tilt tientallen merken eu
soorten zullen we eea fceaze moeten makea* Dat vttft niet I)e gaswandketel
mee. Wat te kiezen? Een «K-, VR-, XR-, ea K£-ketel? Dit
artikel ia bedoeld als wegwijzer in ev-keielland. De uitein
delijke fceoae afhankelijk van bet gasverbruik ea de iso-
latietoestand van de woning
De HR-ketel
Gecompliceerde techniek op zoek naar een zo hoog mo
gelijk rendement
De CV-haard
Wat nu te kiezen?
I f mm.
4HtL
Wonen in 2000: een andere vorm én een andere irr,
richting?
Weinig haast
Minitel
Onze verre voorouders in het
noorden van het land, leefden bo
venop hun afval. De terpen waar
ze hun huizen op bouwden be
stonden uit afval met een laagje
aarde. Een simpele oplossing waar
archeologen nog steeds blij mee
zijn. Wat doen we in onze mo
derne maatschappij met het afval?
We staan er nauwelijks bij stil.
Toch is het iets wat ons allemaal
aangaat.
Nederland met zijn ruim 14 mil
joen inwoners is een dichtbevolkt
plekje op deze wereld. Het is ook
'een welvarend land, dat volop
deelneemt aan de consumptie
maatschappij van de westerse we
reld. Deze twee elementen zorgen
-voor grote hoeveelheden afval, die
gestort, verwerkt of verbrand
moet worden. Per huishouden
worden gemiddeld twee zakken
vuil per week opgehaald. Uit
gaande van 4 miljoen huishoudens
betekent dat 8 miljoen zakken per
week, alleen aan huisvuil.
kostbaar. Beter is het, om zoals
dat bijvoorbeeld bij Philips Eind
hoven gebeurt, om twee prullen
bakken naast de bureaus te zetten.
Een voor papier en een voor de
rest. Een van de problemen vn
huishoudelijk afval is de diversi
teit. Etensresten, schillen, papie
ren luiers, kapot speelgoed en
tientallen andere zaken gooit men
in het vuilnisvat. Om tot herge
bruik van huishoudelijk afval te
komen, moeten er in de keuken
meerdere afvalbakken staan.
Etensresten, blik, plastic en papier
moeten gescheiden worden. In
Tilburg wordt momenteel een
proef gedaan met acht gescheiden
bakken. De haalbaarheid van deze
proef is twijfelachtig. Want on
danks de goede wil van mensen
verzandt zo iets snel. Wel zinvol
lijkt het om de oude vertrouwde
schillenman weer in het leven te
roepen, die eens in de week schil
len en etensresten ophaalt. In
sommige plaatsen gebeurt dit al.
Een deel van het afval kan op
nieuw worden gebrukt (recycling).
Glas is daarvan een voorbeeld.
Het wordt in glasbakken verza
meld en vervolgens omgesmolten
en opnieuw gebruikt. Voor papier
geldt hetzelfde. Ongeveer 50 pro
cent van het oud papier wordt in
Nederland hergebruikt. Dit per
centage kan echter nog behoorlijk
stijgen, wanneer iedereen er wat
meer aandacht aan besteedt. Bij
voorbeeld op kantoren. Veel pa-
pierafval komt daarvandaan.
Maar in de afvalbakken naast de
bureaus worden niet alleen papier
proppen gegooid, maar ook kof-
fiebekertjes, sinasappelschillen,
klokhuizen en dergelijke. Daar
door kan dit papier niet herge
bruikt worden en uitzoeken is te
Iedereen kan meehelpen de hoe
veelheden afval te verminderen.
Bijvoorbeeld aan een kant be
schreven vellen papier bewaren en
gebruiken als kladpapier of teken
papier voor de kinderen. Zo min
mogelijk wegwerp artikelen ge
bruiken. Oplaadbare batterijen
kopen. Alleen plastic boodschap
pentassen gebruiken waarop staat
dat ze biologisch afbreekbaar
zijn. Beter is een kartonnen
doosje of een gewone boodschap
pen tas. En natuurlijk geen chemi
sche stoffen in de vuilnisbak. Dat
zelfde geldt voor verfresten, olie,
nagellak, batterijen en restjes
schoonmaakmiddelen. Breng die
naar het depot van de plaatselijke
gemeentereiniging
,«i
Een badkamer verbouwen is geen
klusje dat men op een regenach
tige zaterdag kan klaren. Er komt
**en heleboel bij kijken. Voordat
men een sanitairwinkel binnen
stapt, moet er een uitgebreid en
wel doordacht plan zijn. Wat wil
len we, hoever willen we gaan met
verbouwen, wat is er technisch
mogelijk en hoe groot is het be
schikbare budget?
Alle gezinsleden maken meerdere
keren per dag gebruik van de bad
kamer. Daarom is het goed om
met het hele gezin een wensenlijst
samen te stellen. Daarbij moet re
kening worden gehouden met de
gebruikssituatie. Alle wensen en
ideeën worden dus op een lijstje
gezet. Daarna tekent men de bad
kamer op schaal bijvoorbeeld op
ruitjespapier. Met kleine papieren
tnodellen kan men nu net zo lang
schuiven tot de beste indeling is
gevonden. Natuurlijk kan hierbij
een beroep worden gedaan op de
architect, de aannemer of de in
stallateur.
Zijn de plannen bekend dan moe
ten de wensen vertaald worden in
een begroting. Daarvoor moet
men in gedachten het hele karwei
doorlopen. Gebruik in de begro
ting exacte prijzen. Met geschatte
bedragen heeft u nog geen goed
beeld van de financiële conse
quenties. Neem tien procent van
het totaalbedrag in de begroting
op als "onvoorzien". Heeft u een
architect in de arm genomen dan
kan hij dit budgetaire gedeelte
voor zijn rekening nemen. De kos
ten lopen al snel in de duizenden
guldens. Indien het geld niet be
schikbaar is kan het geleend wor
den. De meest gunstige oplossing
bij een eigen huis is de verhoging
yan de hypotheek. Kan dit om een
'bepaalde reden niet dan is er nog
een persoonlijke lening of het
doorlopend krediet. Over het al
gemeen komt men dan echter
duurder uit. Het verdient aanbe
veling om met de plannen naar de
gemeente te stappen en te vragen
of u in aanmerking komt voor
subsidie. Zo'n subsidie kan een
aardige besparing op de kosten
betekenen. Misschien wilt u geen
grote uitgaven doen of heeft u een
te kleine beurs? Dan toch kan de
badkamer worden opgefleurd.
Tientallen badkameraccessoires
zijn in de handel verkrijgbaar. In
allerlei stijlen, modellen en kleu
ren. Kranen, doucheknoppen, toi-
letbrillen, handdoekenrekjes,
zeepbakjes, noem maar op. Het
kan allemaal op elkaar worden af
gestemd in kleur en vorm. Op die
wijze krijgt zelfs de meest eenvou
dige badkamer een heel eigentijds
gezicht.
Tot slot nog wat tips voor de in
richting. Een badkamer is over het
algemeen een kleine ruimte met
niet veel of zelfs helemaal geen ra
men. Om die reden zijn zachte tin
ten aan te bevelen. Wit als basis is
al jaren een trendkleur. Het wordt
veel gecombineerd met een felle
kleur als rood of geel. Veel don
kere of felle kleuren en drukke
dessins laten de ruimte kleiner lij
ken. Hetzelfde geldt voor hoogg
lans tegels. Een warme sfeer kan
ook worden bereikt door het ge
bruik van tapijt. Tegenwoordig
zijn er veel kwalitatief goede soor
ten in allerlei tinten te koop. Het
aanbod in badkamerinterieurs,
baden, douches, tegels en acces
soires is enorm groot. Iemand die
denkt over een andere badkamer
doet er goed aan ruim de tijd te
nemen om zich over de verschil
lende mogelijkheden te informe
ren.
cv-ketelland
De term rendement komt regelma
tig in dit verhaal voor. Volgens
het woordenboek betekent rende
ment: het nuttig effect. Bij cv-ke-
tels staat het voor de warmte of de
energie die wordt benut. Die we
gebruiken. Bijvoorbeeld: een ren
dement van 80 procent betekent
dat van de 100 procent gas of olie
die wij verstoken tachtig procent
wordt omgezet in warm water. De
resterende 20 procent bestaat uit
rookgas en gaat verloren via de
schoorsteen.
In principe werken alle cv-appara-
ten hetzelfde. Brandend gas ver
warmt het water in de ketel. Via
buizen en radiatoren wordt het
hete water door het huis gepompt.
Het werk van de 'circulatiepomp'.
Uiteindelijk komt het water, afge
koeld terug bij de ketel om op
nieuw verwarmd te worden. Net
zo lang tot de thermostaat in de
huiskamer aangeeft dat het warm
genoeg is. Binnen het aanbod aan
cv's kunnen we vijf hoofdgroepen
onderscheiden. De gewone, ook
wel conventionele ketel genoemd,
de Verbeterd Rendement-ketel
(VR-ketel), de Hoog Rendement
ketel (Hr-ketel), de Gaswandketel
en de CV-haard. De XR-ketel
staat voor Extra Rendement en de
EZ-ketel voor Energie zuinig.
Deze twee namen zijn door fabri
kanten bedacht. Het zijn conven
tionele ketels met enkele bespa
rende voorzieningen. De aandui
dingen op zich garanderen niets.
Dit is de eenvoudigst uitgevoerde
en de goedkoopste van de vijf. De
cv-ketels uit de jaren '70 geven een
rendement van niet meer dan 70
procent. Bij het ouder worden
daalt dat rendement tot 65 soms
wel tot 60 procent. Daarmee ver
geleken zijn de huidige conventio
nele ketels sterk verbeterd. Ze
hebben een rendement van 76 pro
cent. Die zes procent betekent om
gerekend toch al gauw een bespa
ring van 200 kubieke meter gas
per jaar.
Een Verbeterd Rendement ketel is
een conventionele ketel met extra
voorzieningen. Hij is beter geïso
leerd, en heeft een automatische
pompschakelaar. Deze pomp
werkt alleen wanneer het nodig is.
Er wordt niet de hele dag water
bel is bij een gasverbruik van 3500
kubieke meter gas per jaar, of
meer.
door de leidingen gepompt, maar
alleen tijdens en tot een half uur
na het stoken. De pomp draait in
ieder geval 1 keer per dag, om te
voorkomen dat hij vast gaat zit
ten. Het rendement van deze ketel
ligt rond de 82 procent. Daar staat
tegenover dat de VR-ketel zo'n
500 gulden duurder is dan een ge
wone ketel.
Het neusje van de zalm is de HR-
ketel. Doordat de hete rookgassen
worden benut voor het verwarmen
van water, hebben de HR-ketels
een rendement van minimaal 90
procent. De hoge aanschafkosten
zijn echter een nadeel. De prijs ligt
tussen de 3500 en 4000 gulden.
Daarbij komen dan nog hogere in-
stallatiekosten, omdat er dikwijls
een extra rookkanaal moet wor
den aangelegd. Bij een gasprijs
van 45 cent per kubieke meter en
een verbruik van 2500 kubieke
meter per jaar, (2500 kubieke me
ter gas per jaar is het gemiddelde
verbruik per huishouden), levert
de HR-ketel een besparing van
210 gulden per jaar. Afgezet tegen
de hoge aanschafkosten betekent
het dat een HR-ketel alleen renda-
1
Populair is op dit moment de gas
wandketel. Dit is een licht cv-toe-
stel meestal gecombineerd met
warmwatervoorziening. Ze wor
den opgehangen aan de muur, en
nemen weinig plaats in. Deze
„combi-ketels" doen in rende
ment niet onder voor VR-ketels.
Sommige uitvoeringen hebben
geen schoorsteen nodig. De rook
gassen worden direct via de
buitenmuur afgevoerd. Combi
ketels zijn duurder dan VR-ketels.
Maar daar staat tegenover dat de
kosten van een boiler of geyser
worden uitgespaard.
Als laatste de cv-haard of moeder-
haard. Een gashaard staat in de
woonkamer. In de andere vertrek
ken staan radiatoren die door de
moederhaard gevoed worden. In
oudere huizen of flats, waar geen
plaats is voor een cv-ketel of
combi-ketel kan dit een goede op
lossing zijn. Het is wel een dure
oplossing. De cv-haard is even
duur als de HR-ketel, terwijl het
rendement overeenkomst met dat
van een gewone ketel. De hogere
kosten vinden hun oorzaak in de
decoratieve gashaard. De prijs
van een gashaard komt los van het
cv-systeem al gauw op twee dui
zend gulden. Voor alle soorten in
richtingen zijn gashaarden te
koop. Modern, klassiek, en met
gezellige vlammetjes. Daarbij
komt het voordeel dat de haard op
kille zomerse dagen gestookt kan
worden zonder ook de aangeslo
ten radiatoren te verwarmen.
Welke ketel men moet kiezen
hangt af van verschilende facto
ren. Is het gasverbruik hoog, meer
dan 3500 kubieke meter per jaar,
dan is een HR-ketel het overwegen
waard. Is het gasverbruik lager en
de woning goed geïsoleerd, dan is
een conventionele- of VR-ketel
prima en het goedkoopst. Is er in
het huis geen ruimte voor een cv-
installatie, dan kan de combi-ketel
of de gashaard oplossing bieden.
Toe aan een nieuwe cv-ketel? Ga
dan eerst te rade bij het gasbe
drijf. Aan de hand van het jaar
lijkse verbruik en de isolatiegraad
van de woning kunnen zij behulp
zaam zijn bij het vinden van een
cv-ketel „op maat".
ytF. rV*
-s' Sw
Iemand die een huis koopt op ba
sis van een financiering doet er
goed aan zich grondig te laten in
formeren. Volsta niet met infor
matie aan te vragen bij de eerste
de beste bank maar vraag bij ver
schillende hypotheekverstrekkers
offertes aan. Een hypotheek is iets
waar je gemiddeld zo'n dertig jaar
aan vast zit. En een onvoordelige
hypotheek kost in de loop van al
die jaren heel wat extra. Het
Bouwfonds Limburgse Ge
meenten (BLG) signaleert een
groeiende concurrentiestrijd op de
hypothekenmarkt. Eenvoudig
omdat er minder nieuwe huizen
gebouwd worden. Aanleiding
voor de consument om kritisch te
onderzoeken welke bank het beste
hypotheekprodukt heeft in zijn si
tuatie.
verrichten. Zoals het kopen van
een huis, het aangaan van een le
ning, het sluiten van een arbeids
overeenkomst. De verlaging van
de meerderjarigheidsgrens heeft
talrijke consequenties op allerlei
gebied. Zoals bijvoorbeeld de ver
plichting die ouders hebben zorg
te dragen voor de kosten van de
verzorging en opvoeding van kin
deren. Op dit punt is de formule
ring aangepast. De ouders dragen
zorg voor de kosten van het le
vensonderhoud en studie. Dat is
een iets beperktere omschrijving.
Er zijn meer van dergelijke over
gangregelingen getroffen. Maar in
het kader van het wonen is toe
stemming van de ouders niet lan
ger nodig wanneer een achttienja
rige een huis wil kopen. Natuur
lijk moet de betrokkene dan wel
beschikken over voldoende finan
ciële middelen.
gulden. Vorig jaar was het bo
demsanering 67,7 miljoen gulden
gemoeid. De provincie Zuid-Hol
land krijgt dit jaar het meeste geld
(16,35 miljoen). Goede tweede is
de provincie Noord-Brabant die
de beschikking krijgt over in to
taal 7,3 miljoen gulden. De pro
vincies Utrecht en Gelderland ko
men uit op respectievelijk ruim zes
en vijf miljoen gulden. Het laagst fiolerinO
op de lijst staat de provincie Lim-
burg met 1,35 miljoen gulden.
ter De Korte van Economische
Zaken dat de animo om te investe
ren in windenergie groot is. De re
sultaten van het Integraal pro
gramma Windenergie zijn bevre
digend.
Op 1 januari 1988 is het Burgerlijk
Wetboek gewijzigd. De belang
rijkste verandering heeft betrek
king op de verlaging van de meer
derjarigheidsgrens van 21 naar 18
jaar. Als iemand meerderjarig is
mag hij alle rechtshandelingen
Minister Nijpels heeft de bud
getten voor bodemsanering voor
1988 verdeeld over de provincies.
Het totale bedrag is 54,3 miljoen
Er zijn 62 huurcommissies in ons
land. Commissies waar de huur
der en verhuurder terecht kan
voor informatie en vooral ook het
beslechten van geschillen. Deze
geschillen kunnen gaan over de
huurprijs, de servicekosten enzo
voort. Deze commissies worden
bij hun werkzaamheden onder
steund door 22 secretariaten.
Staatssecretaris Heerma van
Volkshuisvesting heeft een herin
deling van deze secretariaten aan
gekondigd. Dat moet per 1 juli
aanstaande zijn beslag krijgen.
Het aantal wordt terug gebracht
naar zestien. Volgens de staatssec
retaris zal ondanks deze vermin
dering geen afbreuk worden ge
daan aan de cliëntgerichtheid. De
informatie spreekuren in de 62 ge
bieden blijven gehandhaafd. Het
verkrijgen van schriftelijke en
mondelinge informatie blijft bij
ieder secretariaat mogelijk.
Bij de opening van het windturbi
nepark in Urk constateerde Minis-
De totale lengte van het Neder
landse rioleringsnet bedraagt zo'n
vijftigduizend kilometer. Uit
gaande van het principe dat de ge
middelde levensduur van een rio
leringsbuis schommelt rond de
zestig jaar moet er jaarlijks zo'n
1000 kilometer worden vervan
gen. Over de vraag wie deze kos
ten moet betalen heerst onduide
lijkheid. Het Tweede Kamerlid
Lansink (CDA) is van oordeel dat
de regering dit probleem voor zich
uitschuift. Overheid en gemeenten
moeten samen beleidsinstrumen
ten ontwikkelen om te voorkomen
dat hét milieu en de volksgezond
heid schade oplopen als gevolg
van bodemverontreiniging. Dat is
namelijk het gevolg wanneer lei
dingen lekkages gaan vertonen.
Onder duurzame energiebronnen
worden gerekend windkracht,
zonlicht, aardwarmte, water
kracht en biomassa. Er is door de
PEO onderzoek gedaan naar de
rol van deze energiebronnen tot
het jaar 2050. Het is een omvan
grijk onderzoek geworden. Negen
mogelijke scenario's zijn uitge
dacht en vervolgens uitgewerkt.
De onderzoekers gaan er vanuit
dat duurzame energiebronnen tot
maximaal twintig procent van de
Nederlandse energievoorziening
voor hun rekening kunnen nemen.
Daarbij gaat het om de toepassing
van zonnecellen en windturbines
voor de opwekking van elektrici
teit. Zonnecollectoren worden in
gezet voor ruimte- en tapwaterver
warming. Aardwarmte neemt de
warmtevoorziening voor haar re
kening. De verwachting is dat te-
3#*
We vragen het ons allemaal wel
eens af. Zullen we in de toe
komst geautomatiseerd wo
nen? Wat hebben we de laatste
dertig jaar al niet zien komen
op dit gebied. Kleuren tv met
afstandsbediening, video, zon
nepanelen, magnetrons en ga
maar door. Is de robot
schoonmaakster al in zicht?
In Frankrijk heet het automati
seren van de woning: Domo-
tica. Het is een nieuwe commu
nicatie-techniek, waar de Fran
sen al behoorlijk ver mee zijn.
Domotica lijkt in de naaste
toekomst net zo'n vertrouwde
term te worden als 'informa
tica' en 'computer'. Domotica
staat voor een intelligente wo
ning. Met deze techniek kunt u
bijvoobeeld: op kantoor va
nachter uw bureau het huis
houden regelen. De wasma
chine aan of uit zetten, de tuin-
sproeier in werking stellen.
Probeert een inbreker binnen
te dringen dan sluiten de rollui
ken zich automatisch en wordt
u op kantoor gewaarschuwd
per telefoon. Oneindige moge
lijkheden zijn te bedenken.
Maar wat is de realiteit?
Stilletjes automatiseert onze
woon- en leefomgeving steeds
meer. Iedereen vindt een tv met
afstandsbediening heel nor
maal. Het verbaast niemand
meer wanneer al kijkend naar
het voetballen, een film op het
andere net door de video wordt
opgenomen. Teletekst, kabel
krant, we kijken er allang niet
meer van op. De technische
mogelijkheden van domotica
gaan veel verder dan de huidige
toepassingen. Hoe komt dat?
Automatisering van de woon
omgeving wordt nog steeds ge
zien als een luxe. Het kost een
hoop geld. Daarbij komt dat
mensen over het algemeen be-
gen het jaar 2050 aardolie en aard
gas te duur en te schaars zijn voor
grootschalig verbruik. Kernener
gie zal beperkt worden ingezet.
Steenkool zal in hoofdzaak ge
bruikt worden om aan de energie
vraag te voldoen. Een uitgebreide
samenvatting van de studie is ver
krijgbaar bij PEO (Project-bu
reau Energie-Onderzoek) in
Utrecht, telefoon: 030-333131.
houdend zijn. Zolang al die.
nieuwigheden duur zijn en hér
praktisch nut beperkt blijft, zal
de grote massa niet tot aan-I
schaf overgaan. Viditel is daar-'
van een voorbeeld. Groots op
gezet en in enkele jaren volle-"
dig mislukt. Te duur en te wei
nig gebruiks-vriendelijk.
Het Franse Minitel daarente
gen is wél een succes. Minitel-
vervangt de huidige telefoon..
Het is een apparaat met een-
beeldscherm. De bezitter kan
vanachter het scherm bijvoor
beeld alle telefoonnummers in
Frankrijk opvragen. Daar-
naast kan men beschikken over
informatie van reisbureaus, -
van de overheid en van diverse
kranten. De Franse PTT ver
spreidt de terminals gratis on-"
der de abonnees. Op die ma-;
nier bespaart ze de hoge pro--
duktiekosten van telefoonboe
ken en de kosten van de 008-
lijn. De PTT ontvangt per ter
minal 550 franc 192,50) per
jaar. De terminal zelf kost on
geveer 2000 franc 700,-),
Binnen enkele jaren kan Mini
tel worden uitgebreid. Het hele
huis kan dan bestuurd worden
door Minitel. Een elektroni
sche centrale ontvangt infor
matie van allerlei aard. Zo
kunnen indringers worden opi
gemerkt, maar ook een defecte;
diepvriezer of een overstro
ming van de wasmachine. Het
wordt onmiddellijk gesigna
leerd. Op dit moment wordt in
Parijs het Europese congre$_
„Domotique '88" gehoudem-
Daar bespreken experts de.'
nieuwste ontwikkelingen en
mogelijkheden. In volgende ar
tikelen zullen wij ingaan op dit
congres en de automatisering^
van de woning. Per vertrek ko
men de mogelijkheden aan dé"
orde.
Aan de Polderweg 218 in Schie
dam ligt een mooi vrijstaand huis
met inpandige verwarmde garage.
De woonkamer is L-vormig en
heeft een parketvloer en een open
haard. De keuken is uitgevoerd in
eiken en beschikt over allerlei in-
bouwapparatuur. Verder op de
begane grond een ruime slaapka
mer met aangrenzende badkamer
met douche. De verdieping be
staat uit een grote vliering met
twee dakkapellen. De moge
lijkheid hier slaapkamers te reali
seren is aanwezig. Het huis is'ge
bouwd in 1979, wordt centraal
verwarmd en is voorzien van dub
bele beglazing.
Voor verdere inlichtingen kunt u
zich wenden tot Wassenaar make
laars/taxateurs in Schiedam, tele
foon: 010-4737933.
