Het weer
Het
Nieuwe
r
-
r
Moutwijnfabriek trotseert stormen des tijds
Goed is goedkoop
bij Albert Heijn.
495.-
Stadsblad
Produktieproces
F
Zuid-Holland
8.90
I
Verkeerskontrole
WOENSDAG
24 AUGUSTUS 1988
40e JAARGANG, NUMMER 68
OPLAGE 39.700
Dam 2, Postbus 257, 3100 AG Schiedam, telefoon 010-4732877
Het slot van het productieproces: het vullen van de vaatjes met mout- of korenwijn
SCHIEDAM - Van graan
naar mout- of korenwijn,
één kilo graan levert uit
eindelijk één liter gedistil
leerd op met een gemid
deld alcoholpercentage van
50%, is een proces dat ver
loopt in zo'n tien fases.
Het mais en graan wordt
in gelijke hoeveelheden per
auto of per boot aange
voerd uit Frankrijk en de
Flevopolder en opgeslagen
in één van de 12 hoge si
lo's.
Met behulp van zeefmachines
worden de grofste stukken eruit
geblazen, waarna het graan au
tomatisch getransporteerd wordt
naar de hamermolen. Hamers
aan een snel ronddraaiende as
T.V. DEFEKT?
RADIO ABA
Videospecialisten
slaan de korrels daarin kapot.
Als het meel fijn genoeg is,
wordt het door de gaatjes van
een zeef heen in stortkokers ge
blazen. Via een weegautomaat
komt het met behulp van een
transportschroef dan in de juiste
hoeveelheid in beslagketels of
macurateurs terecht.
Nadat heet water, enzymen en
zwavelzuur zijn toegevoegd
wordt de brij verhit tot 92 gra
den. Met behulp van koud water
wordt de massa afgekoeld tot 68
graden.
Als dq temperatuur van de mas
sa met behulp van koelers tot 30
graden is teruggebracht, kan het
eigenlijke gistingsproces in grote
tanks beginnen. Na ongeveer 72
uur - waarin de tanks regelma
tig met water worden besproeid -
wordt de massa overgepompt in
distilleerketels, die met behulp
van stoom verhit worden. Mout
wijn heeft na drie keer stoken de
verplichte 46 procent, korenwijn
moet nog een vierde maal „over
gehaald" worden.
Als de drank afgekoeld is, wordt
ze in de grote ondergrondse re
servoirs gepompt of in roestvrij
stalen vaten, die direkt naar de
kleinere klanten getransporteerd
kunnen worden.
De grote klanten nemen met een
tankauto zo'n 100 tot 300 hecto
liter tegelijk af. De afvalproduk-
ten zijn bijzonder eiwitrijk en
worden doorverkocht als veevoe
der.
Zwavelzuur toevoegen
een precies karweitje
fff
yi
De Hollandia fabriek
Goudse jonge kaas
James Grieve klasse la*.
De nieuwe Albert Heijn Supermarkt ^4^
Hagastraat 1, Schiedam-Zuid W
Het peilen
SCHIEDAM - De koffie-
automaat voor het perso
neel van de Hollandia
Moutwijnfabriek reageert
onvoorspelbaar. De ene
keer spuit het steriele sta
len apparaat hele, de ande
re keer halve bakkies.
„Zoals vandaag dus. In elk
geval is ze dan lekker
sterk. Er kan dan gerust
wat meer melk in." Frank
Smit praat met het air van
een man, die er in de loop
der jaren aan gewend is
geraakt de dingen te ne
men zoals ze vallen en er
dan het beste van te ma
ken. Dat heeft hij ook wel
nodig als bedrijfsleider van
de enige van de 400 Schie-
damse branderijen die de
stormen des tijds heeft we
ten te trotseren. In haar
gloriedagen produceerde
de firma, opgericht in
1909 en sinds 1928 „doch
ter" van de Gist-Brocades
in Delft, 80.000 hectoliter
mout- en korenwijn per
jaar, nu slechts éénvijfde
gedeelte daarvan. Van de
75 werknemers, die er ooit
hun boterham verdienden
zijn er nog 18 over. Niet
eens zo heel lang geleden
werd het laatste stukje
ambachtelijkheid er „weg-
geautomatiseerd". Dat ap
paraat, alleen geschikt om
grote hoeveelheden te be
happen, staat inmiddels op
een achterafzolder te ver
stoffen. Puur uit noodzaak
wordt een gedeelte van het
proces toch weer door
mensenhanden gestuurd.
Het enige dat onveranderd het
zelfde gebleven is, is de kwali
teit van de heldere drank, die er
gestookt wordt en die de basis
is van een aantal betere Hol
landse jenevers. De pittige, be
dwelmende geur ervan heeft zo
langzaamaan alle hoeken, gaten
en nissen van het immense
complex, dat verscholen ligt
achter de nieuwbouwtorens op
de 's Gravelandseweg, door
drenkt. En ook de geest, een on
definieerbare mix van roman
tiek en nuchterheid, heeft zich
er nooit in de fles laten stoppen.
Hij is onzichtbaar, maar tast
baar aanwezig in deze histori
sche oase langs de Schie.
Schnapps
„Hollandianen zyn altijd een
apart volkje geweest," zegt
Frank Smit. Om dat te bewijzen
mag hij - hoewel hij zelf in die
tijd nog „geen lid was van de
ploeg" - graag een verhaal uit de
Tweede Wereldoorlog vertellen:
„Hadden ze om de Duitsers te
misleiden alle leidingen ge
sloopt van de pomphuisjes bo
venop de volle voorraadtanks
buiten en op de deuren ervan
bliksemflitsen geschilderd. Toen
de Amerikanen oprukten, wilde
de Duitse commandant
schnapps om het moreel van
zijn troepen wat op te vijzelen.
De direkteur maakte hem dui
delijk dat dat zonder grondstof
fen niet kon en kreeg prompt
een schuit vol kartoffelen voor
zijn deur. De boot met de bri-
quetten om te stoken was in
aantocht, maar ondertussen wa
ren de aardappels al lang in de
magen van hongerende stadge
noten verdwenen. De briquet-
ten gingen dezelfde weg en dat
hele toneelstuk herhaalde zich
nog een keer. Daarna werd er
een Duitse soldaat op wacht ge
zet, die doodgemoedereerd,
zonder het te weten, over tien
duizenden liters alcohol heen
marcheerde. Ze hebben geen
druppel drank gekregen."
Grillig
De Hollandiafabriek kent eigen
lijk maar één en dan nog onge
schreven wet: wie er binnen
stapt loopt meteen weer gillend
weg of blijft voorgoed. Frank
Smit behoort tot de laatste cate
gorie. In '54 werd de werktuig
bouwkundige er chef van de
technische werkplaats. Meer
dan dertig jaar later mag hij
zich het oudste personeelslid en
bedrijfsleider noemen. Zo door
zichtig als de drank is, die on
der zijn bewind gestookt wordt,
zo onvoorspelbaar grillig is haar
populariteit. Maar de nuchtere
zakelijkheid waarmee de gevol
gen van verguizing en roem
worden opgevangen is even
puur Hollands als de jenevers
waar het uiteindelijk allemaal
om draait.
Hypocriet
Frank Smit: „Als je in dit vak je
eigen koers niet vaart, dan kun
je wel inpakken. Alcohol, daar
rust van overheidswege een
vloek op. Dure anti-reclame op
televisie en aan de andere kant
scheppen vol accijns binnen ha
len. Ik heb dat altijd nogal hy
pocriet gevonden. Het is na
tuurlijk niet zo lollig, dat het
drankverbruik achteruit holt,
maar het heeft weinig zin daar
je humeur door te laten beder
ven. Gelukkig hebben we nog
voldoende klanten met langlo
pende kontrakten om het voor
lopig vol te kunnen houden.
We zijn tenslotte de enige
moutwijnfabriek in heel Neder
land. De gemeente hier heeft
wel eens plannen gehad om ons
uit te kopen. We nemen natuur
lijk een schitterende lokatie
vlak bij het centrum in beslag.
Maar een handige advocaat, die
we in de arm genomen hadden,
wist daar een stokje voor te ste
ken, door een hoge grondprijs te
bedingen. Met de opwaardering
Frank Smit
van de jeneverindustrie in
Schiedam, denk ik wel dat dat
probleem in ieder geval voor
goed tot de verleden tijd be
hoort."
Het is overigens een van de
weinige echte voordelen, die
Frank Smit aan de plotselinge
opleving van nostalgische ge
voelens in de Brandersstad kan
ontdekken. Pogingen om gedis
tilleerde musea, molens en am
bachtelijke branderijen weer in
ere te herstellen beziet hij wel
willend, maar met een zekere
afstandelijkheid: „Ik ben in de
eerste plaats producent, die het
moet doen zonder allerlei subsi
dies.
Ik streef er simpelweg naar om
met zo min mogelijk omhaal op
de voordeligste manier kwaliteit
te leveren. Een stoompomp, die
staat te hannessen is natuurlijk
prachtig. Maar de ingenieuze,
door ons zelf ontwikkelde
pomp, die ervoor in de plaats
gekomen is, vind ik in zijn
soort minstens zo mooi. Vroe
ger gistte het beslag in teak bak
ken, nu in stalen ketels. Aan die
verandering heeft het hele per
soneel een prachtige houten
keuken overgehouden.
Ik ben met moderniseren ook
wel eens goed de mist ingegaan.
We hadden alle koperen ketels
door roestvrijstalen vervangen,
met het idee in het achterhoofd
dat die eeuwig mee zouden
gaan. Nou, wat er uit kwam was
M
De stoommachine liep vroeger op briquetten, nu draait hij
op olie
niet te consumeren. Walgelijk
gewoon. Koper bleek de smaak
maker te zijn van de moutwijn.
De mout, die vroeger wer toege
voegd, is al lang door natuurlij
ke enzymen vervangen. Maar
die koperen ketels zijn weer te
rug. Als je dat juiste midden
tussen heden en verleden kunt
vinden, heb je een toekomst."
Is het hele proces van granen
naar moutwijn bijna volledig
geautomatisserd, het afproeven
ervan is nog steeds mensen
werk. Tweemaal per week doet
Frank Smit, samen met vijf an
dere personeelsleden een test.
Net zoals rond de eeuwwisse
ling wordt er eerst zorgvuldig
gesnuffeld en gekeken en daarna
wordt het goedje nog eventjes
rondgespoeld in de mond. Al
leen het uitspuwen gebeurt nu
in een grijs plastic afwasteiltje,
dat lekker makkelijk te reinigen
is. Pas als het panel kenners
haar fiat geeft, mag de drank de
fabriek verlaten. En ook de
douane houdt vast aan een
oude gewoonte: het bepalen van
de hoeveelheden gebeurt nog
steeds met een houten peilstok.
Al wordt er regelmatig met een
scheel oog naar de geavanceerde
meters van de Hollandiafabriek
gekeken om te zien of de bevin
dingen kloppen met de praktijk.
Helemaal aan het slot van zijn
betoog, schiet Frank Smit toch
ineens een mindere kant te bin
nen van zijn beroep: „Als ik op-
verjaardagen een fles jenever
meeneem, denken ze altijd dat
ik die gratis krijg. Het zou wel
eens leuk zijn als dat misver
stand de wereld uitgeholpen
werd."
SCHIEDAM - De Schiedamse
politie heeft zondagavond tus
sen 23.00 en 03.00 uur op ver
schillende plaatsen in de stad
een verkeerskontrole gehouden.
Van de 200 automobilisten die
aangehouden werden, bleken
vier over de streep te blazen.
Eveneens vier bestuurders wer
den betrapt op onverzekerd rij
den en in een drietal gevallen
was de APK-keuring niet op tijd
uitgevoerd.
De Erker breidt
programma uit
Goede start
vernieuwd SVV
Stadsblad
Wij helpen direktü!
Tel. 4260778-4733961 of
01899-15874
Groenelaan 95.
Vtrtoop Inruil Hnpmtk
Oct not uw wsmuduiut m ktulkului.
VRIJDAG 26/08 ZATERDAG 27/08 ZONDAG 28/08
half tot zw. bew. af en toe zon veel bewolking
plaatselijk regen plaatselijk regen plaatselijk regen
Bron: min. 12° midd.temp. 18° min. 13° midd.temp. 19° min. 14° midd.temp. 20°
KNMI wind: ZW-5 wind:ZW-4 wind:ZW-5
De geest van Hollandia laat
zich niet in een fles stoppen
kilo
kilo stuntprij»Us90
albert heijn
f Gouden
chanelstyle ring.
Bi-color. Met14 vurige
diamanten.
Breedte
"7,5 mm
Concessionaire
Les Must de Cartier en
Van Cleef Arpels
Hoogstraat 50
Schiedam
tel 010-4.426810
□o. koopavond
