Het beloofde land met schoon milieu
Milieubeleidsplan Provincie Zuid-Holland
5
Hans van
saneren
m
Milieukennis- niveau
bedrijfsleven belabberd
Preventie en hergebruik
apart
Milieu-
Flitsen
4
mm
'S-GRAVENHAGE
'Meten is weten', luidt een
stelregel die zeker op het
milieu van toepassing is.
De trein wordt in de rails
gezet maar welke tussen
stations worden aange
daan? De economische be
drijvigheid is basis voor
het spoorboekje. Per doel
groep is de marsroute uit
gestippeld. Hierdoor ont
staat er een beter overzicht
en kunnen maatregelgen
gefaseerd worden doorge
voerd. Afspraken maken
met bepaalde groepen
werkt ook efficiënter. Een
nadeel kan zijn dat een ie
der niet even hard over de
rails gaat maar tenslotte
zal men allemaal bij het
eindstation aankomen: het
beloofde land van het
schone milieu.
De vier hoofdstations zijn: in
dustrie, landbouw, verkeer en
huishoudens. Voor en door de
grote massa is het laatste voor
de lezer het meest interessant.
Het is duidelijk dat het die
huishoudens zijn die de miieu-
barometer aanzienlijk kunnen
beïnvloeden. Het kan hierdoor
vriezen of dooien. Tot het jaar
2000 zal de hoeveelheid huis
houdelijk afval maar liefst met
30 procent toenemen. De hoe
veelheid klein chemisch afval
verdubbelen, er zullen 40 pro
cent meer hielige koeien zijn.
Het uitgangsprincipe is dat de
verbrandingsovens geen ver
hoogd aanbod krijgen. En dan
valt al snel de term hergebruik.
Verbrandingsovens zullen toe
groeien naar een afvalverwer
kingsbedrijf. Dit wil men berei
ken door het apart inzamelen
van groente, fruit en tuinafval.
Ook het klein chemisch afval
zal gescheiden ingezameld wor
den. Vast staat dat het beperkte
van het volume hoogstens de
groei van de milieu-belasting
kan afromen.
Watervervuiling
Gedeputeerde Hans van der Vlist.
's-GRAVENHAGE - Ge
deputeerde Hans van der
Vlist laat zich op de brede
toegangstrap voor het Pro
vinciehuis zakken en grab
belt in zijn diplomatenkof
fertje. Hij moet nog ergens
in 't Haagje een spreek
beurt vervullen maar weet
niet meer waar en voor
wie. Voorlichter Paul Ren-
sen dacht bijna zeker te
weten dat hij bij een club
ergens achter het station
moest zijn. Vanaf het Pro
vinciehuis dus te belopen.
door
Pieter G. den Broeder
De schriele gestalte van de ge
deputeerde lost op tegen het
drukke verkeer dat rond het
Malieveld koerst. Een kwartier
tje later zal aan het naamloos
gebleven auditorium weer de
kreten: dweilen met de kraan
open, de kraan moet eerst dicht
en de vervuiler betaalt, worden
doorgegeven. Staand in de file
met de blik op oneindig en via
de radio een zanger die "een
beetje gelukkig of juist het te
genoverstelde is" als gezelschap,
breekt het besef door dat de tij
den hoe dan ook gaan verande
ren. Het begrip 'welvaart* zal
een andere invulling krijgen.
Meer en meer zal in de calcula
tie van dit fenomeen ook de
prijs voor een schoon milieu en
betere leefomstadigheden wor
den doorberekend. Uit de alge
mene middelen komt zoals dat
zo fraai heet het voorwaarden
scheppend beleid maar de ge
meenschap zal aan het inkomen
en de woonlasten bemerken dat
het ernst gaat worden. Heel,
heel veel zal er geïnvesteerd
Waaraan zal de burger nog
meer bemerken dat het ernst
wordt. Er komen keurmerken
voor milieuvriendelijke produk-
ten. De prijskaartjes van de mi
lieu-onvriendelijke produkten
zullen hogere bedragen aan
gaan geven. Dit zal gebeuren
door statiegeld of heffingen.
Voorts dient het rijk bepaalde
produkten te subsidiëren of
zelfs anderen te verbieden.
Zure regen
Zuid Holland wordt overgoten
met de meeste zure regen van
Nederland. Zestig procent hier
van komt uit het buitenland. En
toch exporteert Nederland twee
maal zoveel aan vetverzurende
stoffen dan er binnen komt.
Zuid Holland neemt hiervan
het leeuwendeel voor de reke
ning. Men drukt deze verontrei
niging uit in zuurequivalenten.
In Zuid Holland zijn dat er
5600 per hectare per jaar. In het
jaar 2000 zal dat gezakt moeten
zijn naar 3000. Zes miljoen
voertuigen zorgen voor een
enorme uitstoot. Er zijn vier
scenario's uitgewerkt die naar
gelang de verkeersgroei en be
perkende maatregelen uitwijzen
dat de automobiliteit onder
druk komt te staan. Het open
baar vervoer zal het antwoord
zijn.
Olie-lozingen kosten gevleugelde vrienden het leven.
moeten worden. In de eerste
plaats zullen deze kosten in de
produkten zijn terug te vinden.
Hans van der Vlist: „Wat is
welvaart. Verbeterde leefom-
standigdheden horen daar ook
bij. Er moet wel kwaliteit gebo
den worden. Als de auto wordt
aangepakt moet daar een goed
openbaar vervoer tegenover
staan. Willen we dat de stoffen
uit een koelkast verwijderd wor
den dan dienen er wel plaatsen
te zijn waar dat kan gebeuren."
Terwijl de CO-tweetjes vrijelijk
de uitlaten verlaten meldt de
Radio Nieuwsdienst dat Nelie
Smit later in het verzorgingste
huis met onbezwaard gemoed
in de spiegel wil kijken. En om
dat ze haar spiegelbeeld kenne
lijk nogal eens in ogenschouw
neemt een preventieve maatre
gel. Ed Nijpels blijft, als ten
minste de kiezer dat wil, maar
houdt en passant de gemeenten
de spiegel voor: "er komt een
aanzienlijke taakverzwaring
voor de gemeenten aan".
Van der Vlist laat er geen twijfel
over bestaan dat het met name
de lagere overheden zullen ziin
die er de schouders onder
moeten zetten. „De milieu-pro
blematiek is uit het geitenwollen
sokken sfeertje gehaald", stelt
hij. Vastgesteld moet worden
dat bij brede lagen van de bevol
king het besef is doorgebroken
dat het zo niet langer kan. De
mensen blijken bereid in te leve
ren voor een beter milieu.
Milieubeleidsplan
Van der Vlist is geen man die
op een verjaardag de show zal
stelen. Tijdens het babbeltje
met als hot-item het milieu be
leidsplan van de provincie Zuid-
Holland waren precies drie
maal op zijn gelaat sporen van
wat mogelijk een glimlach zou
kunnen worden vast te stellen.
Gepn stapels papieren op tafel
om zaken na te kunnen trekken
of een voorlichter die bij moet
springen. Doet ook niet de min
ste moeite wat soepel in het ge
hoor liggende kreten voor het
optutten van het verhaal te lan
ceren. Glashelder en zonder
franje worden de contouren
duidelijk voor het leven na
1989. De provinciale staten zul
len het plan in december vast
stellen. Het boekwerkje is fraai
uitgevoerd met cartoons en een
vierkleuren-omslag. Van der
Vlist vat de essentie als volgt
samen. „We zijn nu aan het
dweilen met de kraan open. We
moeten die kraan dicht draaien
en de zaak afstoppen. Dan pas
heeft het echt zin om de rotzooi
op te ruimen". Lucht, grond en
water, een niet te verbreken cir
kel. Maar ook samenwerking is
MH
In die Amsterdamse grachten...
noodzakelijk. Met collega-pro
vincies, waterschappen en ge
meenten. Verspreiding van
schadelijke stoffen, verzuring,
vermesting, de kwaliteit van het
grondwater, kankerverwekken
de koolwaterstoffen, fotochemi-
sche luchtverontreiniging, on
voldoende verwerkingsmoge
lijkheden van afvalstoffen, dit
zijn de belangrijkste milieu pro
blemen. De bedreigende aantas
ting van de Ozonlaag en het
broeikas-effekt, de mogelijke
opwarming van het klimaat
staan volop in de picture. De
actie radius van het plan is een
kleine tien jaar met het accent
op 1989-1993. Reguleren, sane
ren en preventie zijn de sleutel
woorden. Dus sturen, opruimen
en nieuwe verontreiniging voor
komen.
Zorgen
De taak die de inwonenden van
deze provincie wacht is niet ge
ring. Volgens het RIVM-rapport
"zorgen voor morgen" zou de
belasting van het milieu de ko
mende jaren 70 tot 90 procent
moeten dalen. Bij de Tweede
Kamer zal het wetsontwerp met
betrekking tot de milieu beleids
planning worden ingediend. Dat
in de loop van dit jaar volgens
plan. Dit ontwerp is een uitbrei
ding van het WABM. Wet Alge
mene Bepalingen Milieu hygië
ne. De plannen van provincie
en rijk worden bij elkaar ge
veegd en komen in plaats van
de bestaande sectorale plannen.
Zoals de afvalstoffenplannen en
bodemsanering. Zo hoopt men
een heldere en sobere regelge
ving te kunnen presenteren. De
provincie zal het plan eens in
de vier jaar herzien terwijl er
jaarlijks een uitvoeringspro
gramma wordt gepresenteerd.
Van de klussen die in dat jaar
zullen worden opgepakt.
Patiënt
De club van Rome oreerde dat
de aardkloot een doodzieke pa
tiënt is. Dat was ruim vijftien
jaar geleden. Our Common Fu
ture, een rapport van de com
missie van de Verenigde Naties
bevestigt de diagnose, Neder
land behoort tot de landen met
de hoogste vervuilingsgraad.
En focussen we die diagnose
dan op Zuid-Holland dan is in
deze provincie de hoogste con
centratie van mensen en bedrij
vigheid in den lande. Van der
Vlist: „Als we zo doorgaan kan
het niet anders of de gevolgen
zullen de komende generaties
niet uitblijven. Al die stoffen
die het milieu aan tasten zijn
ook van invloed op de mens.
Hoe je het wendt of keert."
Stortplaatsen voor koelkasten etc. een probleem.
0 Een verboden stortplaats.
's-GRAVENHAGE - Gedeputeerde Hans van
der Vlist zegt dat hij geschrokken is van het
kennis-niveau van het bedrijfsleven aangaan
de milieu-zaken. Thans wordt jaarlijks voor
zo'n twintig miljard "gemorst". De controle
zal aanzienlijk worden aangescherpt zowel in
breedte als diepte.
Nederland is een grote afvalberg. Preventie en
hergebruik van afvalstoffen zal het credo zijn.
De provincie moet het instrumentarium daar
toe realiseren. Er zullen verschillende stort-lo-
caties nodig zijn. Uiteraard staat niemand te
trappelen, dus is het niet uitgesloten dat er
vrijwilligers aangewezen zullen worden. Af
valverwerking heeft prioriteit omdat de min
ste stagnatie direct merkbaar is. Baggerspecie
- 1 miljoen ton per jaar - slakken en veront
reinigende grond, men moet er wel weg mee.
Voor afval zal gelden een strenger acceptatie-
beleid en hogere tarieven.
Klimaat
Klimaat-verandering is een mondiaal pro
bleem. Veroorzaakt door koolzuur, CFK's,
methaan en stikstofoxiden. Tegen gehouden
wordt hierdoor dat de warmtestraling vanaf
de aarde wordt teruggekaatst naar de ruimte.
Over honderd jaar zal het koolzuurgehalte in
de atmosfeer zijn verdubbeld. Het is het be
kende verhaal. Het poolijs gaat smelten en de
zeespiegel stijgen. De Zuid-Hollandse Delta
wordt bedreigd naast die in de derde wereld
landen.
Vooral in de Westerse wereld zal het energie
verbruik dienen te verminderen. Van der
Vlist: „er wordt gewerkt aan een energie-be
sparingsplan. Uiteraard hebben alternatieve
energie-vormen de belangstelling en zullen
ook worden gestimuleerd.
Water
Maar liefst driekwart van de waterbodems is
vervuild. Uiteraard een verhoging van de
drinkwater-problematiek. Te nemen maatre
gelen kunnen ook een dubbel-fünctie hebben.
Zo past de integrale sanering van de Holland
se IJssel prima in het toeristisch-recreatief ka
der Holland Waterland. De Hollandse IJssel
vervult een belangrijke functie in de water
voorziening. In het zuidelijk delta-gebied zou
den door de Deltawerken nieuwe natuur en
recreatie-gebieden kunnen ontstaan. Maar ook
hier zijn de vervuilde waterbodems een pro
bleem.
soorten
i stoffen bedreigen het milieu.
Schadelijke stoffen hopen
1 zich op in voedselkringen
en waterbodems. De ge
volgen zijn merkbaar. De
kuifeenden in Hollands
Diep zijn minder vrucht
baar. De bodemkwaliteit
van de rijkswateren is zo
slecht dat de vis onge
schikt is voor consumptie.
Het is slechts een kwestie
van tijd of de vis elders
gevangen kan men ook
niet meer eten.
Er zit nu al meer kwik in
het gras in het Bollenge-
bied dan maximaal is toe
gestaan in veevoer. In ste
delijke gebieden zit teveel
lood in de bodem.
Door verzuring sterven
bossen en planten, ver
minderen oogsten, veran
dert de vegetatie en wor
den cultuurmonumenten
aangetast. De Zuid Hol
landse oogstderving wordt
geschat op 300 miljoen
gulden per jaar.
Uit een recent Europees
onderzoek blijkt dat de ge
bouwen in Delft dusdanig
door verzuring zijn aange
tast dat ze in de categorie
„zwaar belast" vallen.
Vermesting is slecht voor
de Zuid Hollandse water
kwaliteit. Uitspoeling van
stikstof komt waarschijn
lijk voor in 't Westland. In
bepaalde glastuingebieden
in de Bollenstreek vormt
het fosfaat een bedreiging
voor de kwaliteit van het
grondwater.
De waterbodems worden
vooral verontreinigd door
PAK en PCB. Ook der
zware metalen zijn hoger
dan in de natuur. Soms is
ook het gehalte lood en
nikkel voor de mens te
hoog. De Rotte, de Wijde
Aa en de stadsgrachten
van Gouda, Leiden en Al
phen zijn sterk verontrei
nigd.
Lekkende riolen veroorza
ken bodem verontreining.
In Zuid Holland moet snel
400 tot 2500 kilometer ri
ool worden vervangen. De
kosten bedragen tot circa
2,5 miljard.
Uit koolwaterstoffen en
stikstofverbindingen ont
staat ozon. Sommige
CFK's tasten de ozonlaag
aan. Teveel instraling geeft
kans op huidkanker en
ontregelt het eco-systeem.
Boven noord- en zuidpool
is de ozon-laag al fors aan
getast.
Controle en handhaving
blijven het sluitstuk van
regelgeving. Als er snel ge
handeld moet worden zal
de provincie de kosten
voor handhaving voor fi
nancieren. Hiertoe is het
fonds Bestuursdwang op
gericht.
De komende tijd zullen
planmatig de vergunnin
gen van bedrijven worden
doorgelicht om te zien of
bijstelling daarvan nodig
is. Op basis van een zg.
milieuscore komen hier
circa 1900 bedrijven voor
in aanmerking.
De voordelen van samen
werking op milieugebied
zijn een meer klantgerichte
aanpak, het benutten van
eikaars bevoegdheden en
deskundigheid en een goe
de verhouding tussen kos
ten en milieu voordelen.
De samenwerking tussen
controlerende instanties
zal worden verbeterd. Er
zal worden gewerkt aan re
gionale coördinatie punten
in de provincie waar een
ieder voorvallen kan mel
den en informatie krijgen.
Binnen de provincie wor
den in grote steden en
langs autosnelwegen de
wettelijke luchtkwaliteiten
voor stikstofdioxide regel
matig overschreden. Mid
dels verkeers circulatie
plannen en verlaging rijs
nelheid zal daar het nodige
aan worden gedaan.
Tegen de verontreiniging
door fluoride neemt de
provincie al maatregelen.
Toch zorgt dit voor een
oogstverlies van 40 tot 60
miljoen.
Van alle industrieterrei
nen die in Nederland van
wege het geluid worden ge
saneerd ligt 18 procent in
Zuid Holland. De helft
van het landelijk aantal sa
neringswoningen ligt even
eens in deze provincie.
Tot 1996 moeten 64.000
woningen gesaneerd zijn.
Het Nederlandse bedrijfs
leven zal in geluidsanering
560 miljoen investeren.
Ondanks sanerings in-
spannningen in het indus
triële Rijnmondgebied
blijven de klachten over
het milieu binnen komen.
De milieu belasting is rela
tief groot bij Hoek van
Holland en Pernis, Hoog
vliet-Noord en Vlaardin-
gen-Zuid.
t
Brede lagen bevolking
willen 'zorgen voor morgen
