Jeugdland kiest
het ruime sop
ZUID
Bruidspaar van de maand?
Programma
Jeugdland
29,
vioioiwm
10
ff
y*
••SSSsSTSK»
2eMIDDELLANDSTRAAT23 ROTTERDAM
Pfflto vÉa votroEIIGEB
HET NIEUWE STADSBLAD - WOENSDAG 19 JULI 1989
PAGINA 3
door W. Chr. de Bree
SCHIEDAM - Op 29
april 1988 werd met de
sloop van de Openbare la
gere school in de Zwarte
waalsestraat een aanvang
gemaakt en in een week
tijd was deze plaats weer
veranderd in een zandvlak
te zoals ik die in 1917 als
een jongetje van zes jaar
heb gekend. Toen een ide
ale speelplaats voor de
kinderen uit de omliggende
straten.
Omdat tussen 1910 en 1920
nogal wat nieuwe woningen in
de Gorzen werden gebouwd en
er hier maar één Openbare
school was, namelijk in de
Dwarsstraat, ontstond de be
hoefte om een nieuwe school te
bouwen. In 1916 werden in en
kele Gemeenteraadsvergaderin
gen besprekingen gevoerd om
tot de bouw van een 12-klassige
school aan de Zwartewaalse
straat te komen.
Enkele raadsleden wilden bij de
school ook een gymnastieklo
kaal hebben en anderen nog
twee extra lokalen voor het ze
vende leerjaar. Daar in de Nieu
we Maasstraat op deze zand
vlakte ook nog huizenbouw was
gepland was voor deze wensen
niet voldoende terrein beschik
baar; hiertoe kon van het gym
nastieklokaal in de Dwarsstraat
gebruik worden gemaakt. Inza
ke het zevende leerjaar werd
opgemerkt, dat voor deze leer
lingen voldoende plaats was op
de school in de Prins Maurits-
straat, maar dat bij de bouw
met de fundering rekening zou
worden gehouden om later twee
klassen in de Voornsestraat bij
de school aan te bouwen. In de
Gemeenteraadsvergadering van
5 september 1916 werd het be
sluit tot de bouw genomen en
een krediet verleend voor een
bedrag van 88.000 plus
ƒ7.500 voor een centrale ver
warming. In 1917 - dit jaartal
was ook boven de ingang van
de school aangegeven - werd
met de bouw begonnen.
In de Schiedamse Courant van
3 april 1918 werd vermeld dat
de school op vrijdagmiddag ter
bezichtiging gereed stond voor
de gemeenteraadsleden en 's a-
vonds voor belangstellenden; na
de Paasvakantie zou de school
in gebruik worden genomen.
Dat de Eerste Wereldoorlog nog
niet was afgelopen bleek uit de
bekendmaking in deze krant
De O.L.S. in de Zwartewaalsestraat gezien vanuit de Geer-
vlietsestraat (Foto: collectie Roovers).
van de bonnen waarop kinder
meel, koffie, thee, aardappelen
en brood kon worden verkre
gen; het menu van de Centrale
keuken vermeldde hutspot met
rundvlees bij inlevering van de
aardappelbon.
Op 8 april 1918 bevolkten de
eerste leerlingen, waarvan ik er
één was, de verschillende klas
sen; ik kwam daar in de tweede
klas. De eerste klas heb ik door
gebracht op een oude school in
de Schoolstraat, hoek Warande.
Omdat het aantal leerlingen in
de Gorzen zodanig was toege
nomen dat deze niet allen op de
school in de Dwarsstraat kon
den worden ondergebracht,
werd tijdelijk naar deze school,
met nog gasverlichting en ko-
lenkachels, uitgeweken tot de
nieuwe school gereed zou zijn.
In deze eerste klas, met als on
derwijzeres mej. Van der Meu-
len, werd nog zoals op vele an
dere op een lei geschreven; de
griffeldoos en het sponzendoos-
je - waarin de gebruikelijke
erwt - waren de attributen die
je zelf moest meebrengen. Aan
gezien ik links was, terwijl er
uitsluitend rechts mocht wor
den geschreven, werd mijn lin
kerhand aan de leuning van de
bank vastgebonden. Thuis hoef
de ik hier niet over te klagen,
want mijn moeder vond dat
linkse gedoe maar een stom ge
zicht en mocht ik onder andere
bij het schoenen poetsen even
min mijn linkerhand gebruiken.
Deze Spartaanse opvoeding
heeft er inderdaad toe geleid dat
ik rechts ben blijven schrijven
en bij vele dingen nu beide han
den kan gebruiken. Uit deze
eerste klas is mij niet veel bijge
bleven. Dat wij aan het einde
van dit eerste leerjaar naar een
geheel nieuwe school zouden
gaan, zal de gemoederen wel da
nig hebben beziggehouden, te
meer daar deze midden in de
Gorzen lag waardoor de afstand
huis-school aanzienlijk kleiner
zou worden.
School en omgeving
De nieuwe school telde 12 klas
sen, waarvan zes op de begane
grond met een kamer voor het
hoofd van de school - in de
toenmalige terminologie boven
meester genoemd - en zes klas
sen op de eerste verdieping.
De ingang bevond zich in het
midden van het gebouw met
het hier tegenoverliggende trap
penhuis. Het hoofd van de
school, de heer J. Schuurmans,
had geen eigen klas en nam af
en toe een lesuur van de leer
krachten over. Hij stond meest
al als de bel ging bij de aanvang
van de school, bij de deur en
wij moesten als jongens, die
toen bijna allemaal een pet
droegen, bij het passeren netjes
onze petjes afnemen. Van zijn
vertellingen bij Vaderlandse ge
schiedenis aan de hand van
kleurrijke wandplaten met zee-
Het Nieuwe Stadsblad
SCHIEDAM - Afgelopen zater
dag hebben 66 kinderen, ver
deeld over drie vaarten, met het
schip "De Blauwe Kiel" een
tocht door de buitenhavens van
Schiedam gemaakt.
De eerste afvaart begon 's mor
gens om tien uur met stralende
zonneschijn en nadat schipper
Guus Klepke een stoot op de
scheepstoeter gegeven had kon
het schip, uitgezwaaid door fa
milie en bekenden, het ruime
sop kiezen.
Eenmaal op het volle water,
soms een beetje woelig vanwege
de harde wind, luisterden de
jeugdige vaarbonken zeer ge
boeid naar de verhalen en we
tenswaardigheden die de schip
per vertelde. De tochten duur
den ongeveer anderhalf uur, in
begrepen de tijd voor de oorlam
(in zeemanstaal jenever: nu li
monade) en een volkorenkoek
voor deze gelegenheid 'zeekaak'
genoemd. Voor de veiligheid
hadden de deelnemers voor het
vertrek een zwemvest omgekre
gen en was bij alle tochten de
Schiedamse Reddingsbrigade
aanwezig.
Om vier uur werd voor de laat
ste keer afgemeerd en konden
Riet Immerzeel en Joop van
Broekhoven die alle vaartoch
ten begeleid hebben terugkijken
op een zeer geslaagde dag.
Alle verzekeringen
Hypotheken-financieringen-pensioenen
Boekhoud- en administratiekantoor
Beleggingsadviezen
Raaphorstlaan 4-12
070-939111*
2532 BH Den Haag
Onze adviseur voor Schiedam e.o.
MEVR. A. DAPPER
Alberdastraat 16, Schiedam. 010-4269578.
en veldslagen, konden wij echt
genieten. Hij kon de beelden zo
levendig uitbeelden, dat het leek
alsof je er zelf was bij geweest.
Het is opvallend dat er in een
periode van tien jaar niet min
der dan vijf nieuwe lagere scho
len werden gebouwd, namelijk:
In 1910 school F op de Singel
(enkele jaren geleden gereno
veerd); in 1914 school G in de
Huijsmanstraat; in 1916 school
A op het Oude Kerkhof (in
1983 gesloopt); in 1917 school
B in de Zwartewaalsestraat (in
1988 gesloopt); in 1919 school I
op het Edisonplein (in 1986 in
gericht voor bewoning van klei
ne gezinnen).
Dat deze nieuwbouw niet alleen
het gevolg was van de toene
ming van het aantal leerlingen
blijkt wel uit onderstaande cij
fers. In 1910 bedroeg het inwo
nertal 32.500 en het aantal ge
boorten 1000, terwijl deze getal
len in 1920 resp. 40.500 en
1300 waren. Blijkbaar dienden
enkele scholen ter vervanging
van verouderde gebouwen. De
Openbare scholen werden toen
nog aangeduid met een letter uit
het alfabet en onze school had
de letter B; pas na de Tweede
Wereldoorlog kregen de scholen
namen van mensen die zich
voor onderwijs verdienstelijk
hadden gemaakt.
Opze school had elektrische
verlichting en centrale verwar
ming; beide begrippen waren
destijds voor ons nog onbeken
de grootheden. In het meren
deel van de woningen werd op
een kolenfornuis in de woonka
mer de maaltijd klaargemaakt;
dit fornuis diende in de winter
dan tevens voor de verwar
ming. Hierop werd alles gedaan,
water gekookt, de strijkijzers ge
warmd en als de ovendeur werd
geopend kon je daar je koude
voeten in warmen. Aan zo'n
zwart gietijzeren fornuis was
een heel ritueel verbonden.
Eens in de week werd dit name
lijk met een soort kachelpoets
'gepotlood' en nadat deze was
ingetrokken weer uitgewreven;
hierdoor kreeg het fornuis een
mooie zwarte glans. Een nadeel
was wanneer het daarna voor
de eerste keer werd aangesto
ken, want dat gaf een minder
prettige geur af.
De verlichting geschiedde met
petroleum of kaarsen. Pas de na
1917 gebouwde huizen hadden
een gasaansluiting, die behalve
voor het koken ook voor de
verlichting diende. Met de aan
leg van elektriciteit in deze wo
ningen werd omstreeks 1930
een aanvang gemaakt. De voor
deze tijd vrij moderne school,
die wel wat afstak tegen de lage
woonhuisjes aan de overzijde
van de straat, was nog wel voor
zien van klompenrekken onder
de kapstokken. In vele gezinnen
ontbrak het geld voor schoenen
en daarom werden veel klom
pen gedragen. Ook de banken
met ingebouwde inktpotten wa
ren voor ons een nieuwtje; wij
leerden voor het eerst met een
pen schrijven.
Als onderwijzeres in de tweede
klas kregen wij mej. Bijlo; bij de
overgang naar de derde klas
ging zij met ons mee. Omdat
het schooljaar in 1920 werd ver
schoven van april naar septem
ber bleven wij dus vier maan
den langer in deze klas zitten.
In de vierde klas kregen wij een
meester, de heer Cruque en aan
het einde van dit leerjaar verliet
ik de school om de laatste twee
klassen van de lagere school te
gaan volgen op de Openbare la
gere school G in de Huijsman
straat met als hoofd de heer
Martens. De reeds in 1914 ge
bouwde school, thans Erasmus
geheten, viert dit jaar haar 75-
jarig bestaan.
Speelplaats
Terug naar klas 3b. Bijgaande
foto van deze klas werd in 1919
op de speelplaats van de school
genomen. In 1980 publiceerde
ik in het Nieuwe Stadsblad on
der de rubriek 'Opsporing ver
zocht' een artikel met genoem
de foto. Hierop kreeg ik heel
aardige reakties zowel van oud
leerlingen die nog in Schiedam
woonden, als ook van inmid
dels buiten de stad wonenden,
die de krant van familieleden
hadden ontvangen. Eén van de
oudleerlingen bleek in het bezit
te zijn van een foto waarop de
kwekelinge mej. De Kort de na
men van alle leerlingen op de
achterzijde had geschreven, zo
dat ik in staat ben hun juiste
namen hieronder te vermelden:
Rij l (bovenaan): Marie Bras,
Jan Bras, Koos van de Ree,
Dirk van der Linden, mej. Bij
lo, Theo Jongste, Frans Piek,
Laura Ossewaarde.
met:---*-
m
Klas 3b van de lagere school in de Zwartewaalsestraat.
Rij 2: Jans Sprong, Maartje Bla
zer, Cora Vermeer, Bets Schut
ter, August Kleinherenbrink,
Paula van de Hoek, Teuntje
Zwep.
Rij 3: Pietje Hagestein, Dit van
de Berg, Piet Klein, Johanna
Maandag, Jans Lammers, Marie
Kleiss, Arie Molenaar, mej. De
Kort.
Rij 4: Jo Boon, Wim Gillijam-
se, Siem Rosman, Steef van
Hernen, Arie den Ouden, Wim
van Netten, Anton Bommel.
Rij 5: Coba van der Steen, Wim
de Bree, Nel Eisberg, Kees Put,
Lena Goudappel, Grietje van
der Waal, Jannetje Dirksen.
Tot mijn verrassing belde een
paar maanden later mijn 85-ja-
rige schooljuffrouw mij vanuit
Schoonhoven op; ook zij had
het blad in handen gekregen en
bezat eveneens nog een foto
met alle namen. Vanzelfspre
kend hebben wij toen een aan
tal leuke herinneringen opge
haald.
Behalve dat de meeste meisjes
een strik in het lange haar droe
gen, hadden vele jongens een
opvallende strik op hun blou
ses; ook de matrozenkraag was
toen blijkbaar 'in'. Hun haar
dracht beperkte zich tot een
kuifje of kaal, dit laatste had zo
wel financiële als hygiënische
redenen.
Omtrent het lange haar van de
meisjes is nog wel iets interes
sants te vermelden. In de hoge
re klassen kwamen langzamer
hand één of meer vlechten
voor, maar er kwam niemand
bij de kapper; in de eerste plaats
was er geen geld voor en verder
was in de hele Gorzen geen da
meskapper te bekennen. De
barbier was uitsluitend voor
mannen en jongens en het op
schrift op de etalageruit ver
meldde dan ook; 'Scheren en
haarsnijden', hieraan zou geen
vrouw zich wagen. Thuis werd
later met een in het gas ver
warmde friseertang door de
moeders golven in de lange ha
ren van de dochters gemaakt.
Zo tussen 1925 en 1930 kwa
men het polka- en bebophaar
uit Amerika overwaaien en hier
in de mode. Vóór die tijd gin
gen de meisjes rond de 16 jaar
hun haar opsteken met knotje
op het hoofd, waarbij dan te
vens de lange rok haar intrede
deed.
Voor de jongens was dit tijdstip
het sein om de kniebroek om te
ruilen voor een lange broek; het
afscheid van de jeugd op weg
naar de volwassenheid was een
ingrijpende gebeurtenis
Tussen 1941 en 1945 was de
school bezet door de Duitsers
en na de oorlog kreeg deze de
naam Klaas de Vriesschool A
met als hoofd de heer Huks-
horn en B met als hoofd de heer
Schenk. Zoals op de meeste
scholen was ook hier het aantal
leerlingen danig achteruitge
gaan, zodat een aantal klassen
leeg stond. Aan het einde van
1968 werd de school gesloten.
Van 1970 tot 1973 werden en
kele lokalen door de Rijnmond-
MTS gebruikt en van 1980-
1983 vond de kleuterschool 'De
Tierelier' hier onderdak, even
als de Bewonersorganisatie
Zuid.
De in aanvang genoemde uit-
breidingsmogélijkheid tot 14 lo
kalen werd omstreeks 1922 uit
gevoerd. Op de plaats van de
muur, die de speelplaats aan de
Voornsestraat afsloot, werden
twee lokalen bij de school aan
gebouwd. In de loop der jaren is
deze aanbouw zodanig gaan
verzakken, dat sloop in 1960
noodzakelijk bleek; ook het
aangrenzende woonhuis dat
daardoor danig in de verdruk
king was gekomen onderging
eenzelfde lot.
SCHIEDAM - 7 tot en met 13
juli 1989.
Geboren: Rick z.v. Kamper-
Bellingwout; Fleur M. d.v. Hoo-
geveen-Kuijpers; Sharon d.v.
Verhoeven-van Duijn; Amanda
d.v. Scheffers-van der Vlies; Ja
mes H. z.v. Rij kuiter-Gast;
Cheryl d.v. Van Tricht-van der
Niet; Denise d.v. De Jonge-
Voeten; Jordy T. G. z.v. Van
Scheijndel-Waaijers; Oner z.v.
Onalan-Onalan; Telissa d.v.
Van Lith-Evegaars; Ashwin M.
z.v. Hussain-Mohammed Jan;
Suzan d.v. Araz-Araz; Charlotte
C. M. d.v. Gijsbers-Koop; Be-
dran z.v. Dogan-Dogan.
Ondertrouwd: F. H. Carree 39
jr. en J. S. van Huisstede 29 jr.;
P. E. Jacobs 31 jr. en M. van
Steenoven 24 jr.; H. H. Lina 26
jr. en I. Appelman 27 jr.; F. J.
M. van Noordt 25 jr. en A. Ver
burg 25 jr.; A. Roon 27 jr. en I.
Ollefers 23 jr.; R. van Rijsinge
25 jr. en A. H. van Keimpema
23 jr.; A. A. Seis 27 jr. en C. P.
Sietses 20 jr.; R. Tettero 19 jr.
en J. C. de Goede 23 jr.
Getrouwd: M. J. van Utrecht 22
jr. en P. M. van Konijnenburg
22 jr.; P. J. de Rooij 28 jr. en G.
W. H. M. de Boer 26 jr.; W. A.
H. Slangewal 22 jr. en Y. Boot
22 jr.; J. R. Mansoer 35 jr. en
A. M. Verwey 24 jr.; P. R. San-
stra 21 jr. en C. G. van Willigen
22 jr.; G. J. Timmers 23 jr. en
R. C. Visser 18 jr.; P. M. de
Nijs 30 jr. en A. van de Luijt-
gaarden 22 jr.; B. Hinten 28 jr.
en E. M. Petersen 24 jr.; A. G.
A. van Geene 23 jr. en A. van
Walsum 25 jr.; M. Hoffmann
46 jr. en F. J. Viola 41 jr.
Overleden: T. Knikman, vr.. 29
jr.; N. R. G. Rozenblad, man,
24 jr.; E. Nakken, man 77 jr.; J.
van der Heiden vr., 78 jr., geh.
gew. met J. G. A. M. Simons;
A. Bras, vr., 89 jr., geh. gew.
met C. van Dolder; J. J. Peters,
man, 77 jr.; A. M. A. Holdrinet,
man 75 jr.; S. J. Vlassenrood,
vr., 51 jr., echtgen. van G. A. C.
Heijnen; G. J. van Alphen,
man, 70 jr.; J. W. Rabbeliers,
man, 69 jr.; A. E. van Tilborg
vr., 85 jr., geh. gew. met P.
Landman; W. J. van der
Knaap, vr., 98 jr.; C. M. Ber-
naerts, vr., 83 jr.
A.s. bruidsparen (ook koperen, zilveren- en gouden bruidsparen) kunnen hun
trouwkaart opsturen naar:
Het Nieuwe Stadsblad,
Postbus 257, 3100 AG Schiedam.
Uw trouwfoto komt misschien op de speciale
bruidspagina en u ontvangt dan ook f 150,- aan
waardebonnen te besteden bij de deelnemende
adverteerders die deze aktie mogelijk maken.
Wie dat zijn leest u op de speciale
bruidspagina, iedere laatste Vrijdag van de
maand -tföf
SCHIEDAM - Het programma van Jeugdland ziet er de laat
ste twee dagen als volgt uit:
Donderdag 20 juli:
10.00 uur: Oost, Edisonplein, creativiteit (gratis).
10.15 uur: Noord, School „De Klinker", spelcircuit (gratis).
13.30 uur: Centrum, hal Stadskantoor, inschrijven fietspuzzel-
tocht (deêlname 1,-).
14.00 uur: Centrum, hal Stadskantoor, vertrekt fietspuzzel-
tocht.
Vrijdag 21 juli:
11.00-15.00 uur: Noord/Centrum, parkeerterrein Excelsior '20-
Parkweg slotfeest. Vele attrakties zoals: een rit met de minis-
toomtrein, paard en wagen, koets of de Miss Piggy-trein op
rails. Onder begeleiding rijden op paard of pony. Sensationeel
zijn de Piwi-baan met motorische skelters en de Crazy Cars,
grote bestuurbare autowielen. De draaimolen en de zweefmo
len zijn ook aanwezig. Wie trek krijgt mag zijn eigen panne-
koek bakken. Verder is er een groot opgezet Indonesië-spel met
onder andere aapringwerpen, waterbuffelpuzzel, kokosnotenra-
ce, jungletocht, eendenvangspel, bloementuin, marktspel etc.
De deelnemers die aan alle onderdelen van het spelcircuit heb
ben deelgenomen mogen in Indonesische kledij gratis op de
foto. Voor vrolijke Indonesische klanken zorgt het krontjon
gorkest Mutiara Indenosia en tevens zullen er een aantal Ja
vaanse dansen worden gedemonstreerd. Inschrijven voor het
Indonesië-spel uiterlijk tot één uur. Alle attrakties zijn gratis.
Spelcircuit
nei
fiQ
stuks
voor
roio
fun
AÜOIO
VIOFO
r9^°fnenler!
D moten
erst»k9,95
stuks
Koor
Het roemloos einde van een 70-jarige,
de lagere school in de Zwartewaalsestraat
UW THUISKRANT
VERSCHIJNT IN: SCHIEDAM, KETHEL,
ROTTERDAM: WIJK OUD MATHENESSE, WITTE
DORP
KANTOOR:
Dam 2
Postbus 257
3100 AG Schiedam
Telefoon 010-4732877
Telefax 010-4735818
EDITIECHEF:
J. Groeneveld
Privé 010-4707528
VERTEGENWOORDIGER:
Mevr. I. van Bracht
Privé 015-622213
INZENDTERMIJN
ADVERTENTIES:
Tot dinsdag- en donderdagmiddag
16.00 uur op het kantoor
RUBRIEKSADVERTENTIES:
Tot dinsdag- en donderdagmiddag
16.00 uur op het kantoor
REDAKTIE:
Helma Vincent,
Gerjan de Waard,
Arne v.d. Zande
(Sport)
EINDREDAKTIE:
Ruud van Houwelingen
Telefoon 010-4344022
Privé 010-4265764
HOOFDREDAKTIE:
P. J. Hovingh
Telefoon 070-190290
Privé 01807-18513
INZENDTERMIJN
RED AKTIE-KOPIJ
Tot maandag- en woensdagavond
op het kantoor
UITGEEFSTER:
Drukkerij v. d. Drift BV,
Postbus 5825, 2280 HV Rijswijk,
telefoon 070 - 190955,
ingeschreven K.v.K. nr. 96375
algemene verkoopvoorwaarden,
gedeponeerd ter griffie van
de Arrondissementsrechtbank
te 's-Gravenhage d.d. 16-07-87
nr 97/1987
01-01-89
v,
W
Fuji DR-60
TDK D60
TDK D90
TDK SA-100
Maxell UR-60
Maxell UFI-90
Maxell UR-120
Maxell XLII-90
Maxell XLIIS-90
Sony UX-S60
Sony UX-S90
Teac CDX-90
mat's TX-60
That's TX-90
That's VX-90
That's EX-60
That's ëX-90
10 stuks
10 stuks
10 stuks
10 stuks
10 stuks
10 stuks
10 stuks
10 stuks
10 stuks
10 stuks
10 stuks
10 stuks
10 stuks
10 stuks
10 stuks
10 stuks
10 stuks
29.50
49.50
21-
27.-
55.-
45.-
59.50
45.-
49.50
24.-
35.-
42,50
52.50
49.50
69.50
AUDIO- EN VIDEOTAPES
10 STUKS VERKOOP
,evertbe
TEL.Ö10 - 477211 7 Ook op maandag vanaf 11.00 uur en vrijdagavond geopend.
fo/i £30
Fup 120
fu// E180
Füi' E180 SHG
F"j' E240
Fu/i E240 SHG
Ffi'El80SXGPro
Maxell 180
Maten E180 shg
Maxell E240
Maxell E240 SHG
Polaroid E180 HS
Polaroid E180 HG
Sony E90
Sony E180 HG
Sony F240 HG
pst. 7^5
Pst 8.95
Pst 9.95
Pst. 14.95
Pst 14.95
Pst 18.95
pst 34.95
pst. n 95
P-s' 14.95
Pst 14.95
PS'. 19.95
Pst 9.95
PS' 12.95
Pst 1Q50
Pst 15.95
Pst. 18:95
'0 stuks
'0 stuks
'0 stuks
stuks
stuks
'0 stuks
'0 Muks
stuks
'0 stuks
'0 stuks
'0 stuks
'0 stuks
'0 stuks
10 stuks
'0 stuks 145
'0 stuks 175
75..
82.-
89.-
129.-
'29.-
175.-
295.-
99.-
135.-
139,
185,
89,
99.-
99,—
