4
Uit ziekte kan kunst geboren worden
n
Terugkeer WAO'er maakt zorgsector minder afhankelijk van arbeidsmarkt
'Zolang we met deze show staan, geef ik het geheim van de trucs niet prijs!"
Digitale Bibliotheek laat het
gebruik in de toekomst zien
Koormuziek van 'Freski Kiev'
Groepsdagtochten Delta
Vrijdagmiddag
concerten RPhO
Gumboot dance
i Ii|«l|P
g -mm"* i
46-1001
DONDERDAG 17 NOVEMBER 1994
Naar aanleiding van het succes
van het 'Extra Middagconcer
ten' op 14 april jl. heeft een
RPhO besloten om ook in het
seizoen 94/95 twee van deze ma
tinee-concerten-op-vrijdag te ge
ven. Onder Rotterdamse liefheb
bers van klassieke muziek bleek
al enige tijd belangstelling te be
staan voor concerten op een
doordeweekse middag. Voor het
RPhO reden om in het afgelopen
seizoen, met succes, een experi
ment uit te voeren: op donder
dag 14 april 1994 zaten bijna
duizend bezoekers in de Doelen
om van een middagconcert te
genieten. Het eerste speciale
middagconcerten van dit seizoen
vindt plaats op vrijdag 2 decem
ber om 14.30 uur in de Doelen
en staat onder leiding van een
van de ontdekking van het afge
lopen seizoen, de Japanse diri
gent Jun'Ichi Hirokami (door
zijn fraaie manier van bewegen
ook wel 'de dansende dirigent'
genoemd). Uitgevoerd worden
Respighi's Fontane di Roma,
het Fluitconcert van Ibert, het
Requim voor strijkers van Take-
mitsu en de Symfonie in G nr. 88
van Haydn. Soliste is RPhO's
eerste fluitiste Marieke Schneer-
mann. Kaarten a f 15,-- zijn te
koop aan de kassa van de Doe
len (telefoon: 010-2171717). De
toegangsprijs is bewust laag ge
houden om ook de muzieklief
hebbers met een kleine beurs de
mogelijkheid te bieden het con
cert bij te wonen. Het tweede
middagconcert vindt plaats op
vrijdag 12 mei en staat onder
leiding van David Atherton. Op
het programma staat onder meer
het Vioolconcert van Tsjaikovs-
ki, soliste is Victoria Mullova.
Vrijdag 2 december 1994, de
Doelen, 14.30 uur. Rotterdams
Philharmonisch Orkest Jun
'Ichi' Hirokamie, dirigent Ma
rieke Schneemann, fluit Respig-
hi - Fontane di Roma Ibert -
Fluitconcert Takemitsu - Requi
em voor strijkers Haydn - Sym
fonie in G nr. 88. Vrijdag 12 mei
1995, de Doelen, 14.30 uur. Rot
terdams Philharmonisch Orkest
David Atherton, dirigent Victo
ria Mullova, viool Tsjaikovski -
Pas de deux uit De schone slaap
ster Tsjaikovski - Vioolconcert
Slotwerk nader te bepalen. Toe
gang f 15,-, reseveren:
0102171717. Meer informatie is
verkrijgbaar bij: Jan Geert Vier
kant, Marketing Manager, 010 -
2171762 63.
Het Gumboot dansen werd in de
jaren vijftig ontwikkeld door de
Afrikaanse mijnwerkers die hun
rubberlaarzen gebruikten om -
bij gebrek aan muziekinstru
menten - hun eigen muzikale be
geleiding bij het dansen te creë
ren. De rubberlaarzen werden
daarmee tevens een symbool van
verzet en creativiteit in een tijd
waarin Apartheid op haar treu
rige hoogtepunt verkeerde.
In de jaren zeventig namen enke
le mensen het initiatief om aan
jongeren de stilaan marginaal
geworden traditionele dansen
aan te leren. In 1990 ontstond
het gezelschap Rishile Traditio
nal Dancers, het was een groep
zwarte jongeren uit de townships
die zo hun geld probeerden te
verdienen. Hun optredens ble
ven tot vorig jaar enkel beperkt
tot het dansen in de eigen regio.
In 1993 toerde de groep voor het
eerst buiten Zuid-Afrika, hiertoe
uitgenodigd door enkle presti
gieuze festivals in Europa, waar
onder Antwerpen Culturele
Hoofdstad 93. Het aldaar zeer
enthousiast ontvangen optreden
leidde tot een uitnodiging om dit
jaar op enkele speelplekken in
Nederland en België te spelen.
Ze staan op 17 november in
Lantaren/Venster.
Gumboot Dance is een sterk rit
mische performance waar de
tekst ondersteund en doorbro
ken wordt door energieke snelle
slagen van de dansers op hun
gumboots. De prachtige perfor
mers weten dans, tekst en mu
ziek aaneen te smeden tot een
prikkelende humoristische en
zeer energierijke voorstelling.
Rotterdam, Lantaren/Venster,
Gouvernestraat 133, tel.
010-4361311, uitsluitend en één
malig op 17 november.
Loslaten, veranderen en be
wustwording geven nieuwe di
mensie aan vorm en kleur
door positieve energie. Als
gevolg van een hevige darm
ziekte in het afgelopen jaar
hanteert de kunstenares Ri-
neke Kop in haar recente
werk een teken, dat qua vorm
van dit orgaan is afgeleid.
Tegelijkertijd heeft dit teken
een grote overeenkomst met
de wetenschappelijke weerga
ve van een trilling. Een intu
ïtief kleurgebruik onder
bouwt de oorspronkelijkheid
rondom tijd en plaats.
De beperking is tevens haar
vrijheid: papier, linnen, ver
schillende formaten en de
aanwezige energie. Energie,
die vrijkomt op het moment
dat de intuïtie het wint van
normen en waarden.
Rineke Kop exposeert haar per
soonlijke verwerking, vertaling
en visualisatie van haar ziekte
komend weekend op een wel
heel toepasselijke tijd en plaats
en wel tijdens de jaarlijkse afde
lingsbijeenkomst van de Crohn
en Colitis Ulcerosa Vereniging
Nederland, afdeling Zuid-Hol
land. Deze wordt op zaterdag
19 november aanstaande in het
Ahoycomplex te Rotterdam ge
houden.
Het programma ziet er als volgt
uit:
13.30 uur Ontvangst met
koffie en thee; 14.30 uur Ope
ning en ledenvergadering door
Tom Wemmers;
14.10 uur Dr. H. Storm (als
klinisch chemicus verbonden
aan het Klinisch chemisch labo
ratorium Leeuwarden). 'Van
prik tot uitslag';
14.35 uur Prof.dr. M. van
Blankenstein (als gastro-entero-
loog verbonden aan het Dijk-
zigt ziekenhuis Rotterdam). Di
agnostiek van de ziekte van
Crohn en Colitis Ulcerosa;
14.55 uur Dr.J.B.V.M. Dele-
marre (als chirurg verbonden
aan het Academisch ziekenhuis
Leiden). 'Operatief ingrijpen,
wanneer en hoe';
15.15 uur Pauze; 15.45 uur
Beantwoording van zowel
schriftelijke als mondelinge vra
gen door dr. Strom, prof.dr.
van Blankenstein en dr. Dele-
marre;
Om 16.30 uur vindt vervol
gens een informeel samenzijn
plaats.
Men vindt de locatie door bui
tenom de trappen te nemen
naar de ingang van de Congres
zaal Ahoy, tegenover ingang
B/C Sportpaleis.
REGIO - Een motorrijder,
die op een geboeide showgirl
inrijdt, mensen die verdwijnen
en even later tussen de bezoe-
ters opduiken, zwevende da
mes die toeschouwers verbluf
fen. Deze magische trucs, ge
creëerd door de Amerikaanse
illusionist Ron Urban, geven
een extra dimensie aan de
nieuwe ijsshow van Holiday
On Ice, die in november en
december Nederland bezoekt.
De produktie 'Magic Illu
sions' is te zien in Sportpaleis
Ahoy' van woensdag 23 tot en
met zondag 27 november.
Holiday On Ice bestaat dit sei
zoen 50 jaar en 'Magic Illu
sions' is tijdens de Europese
tournee geroemd als een van de
beste ijsshowprodukties die ooit
zijn uitgebracht. Dat slaat op de
spektakulaire presentatie van de
show, maar zeker ook op de
ruim vijftig schaatsende arties
ten, onder wie tal van kampioe
nen.
De in Canada opgegroeide Ne
derlanders Marianne van Bom
mel en Wayne Deweyert zijn de
sterren van de show. Zij waren
viermaal achtereen Nederlands
paarrijden en kregen een con
tract bij de ijsshow van Torvill
en Dean. Vervolgens werden zij
gevraagd door Holiday On Ice
en dat is de top die je als profes
sional kunt bereiken.
Mexico
Marianne van Bommel: „In Ne
derland kom ik eigenlijk alleen
om op te treden voor de show of
soms op het IJsgala in Heeren
veen. Voor de rest komt het er
niet van. We hebben al tijden
geen kerstfeest meer gevierd om
dat je totaal wordt opgeslokt
door de show. Ook vakantie is
zeldzaam. Maar straks, als in
april alles in containers per boot
naar Mexico wordt vervoerd,
hebben we een maand vrij. Ja,
we hebben wel besef van tijd,
althans wat de dagelijkse bezig
heden betreft. Maar voor sigh
t-seeing is weinig ruimte."
Zoon
Marianne vertelt dat ze tweeën
eenhalf jaar geleden zijn begon
nen met de huidige show. „We
hadden zes weken om 'm in te
studeren. Als er een fout in de
show zit, repeteren we net zo
lang tot 'ie er uit is/ Op zaterdag
doen we drie shows en op zon
dag twee." De artiesten zien el
kaar dagelijks. Marianne en
Wayne zijn inmiddels ouders
van een zoon. „Als ik terugkeer
in de caravan of het hotel, trek
ik de deur dicht en vergeet Holi
day On Ice. Ik ben er dan alleen
voor Wayne en mijn zoon."
Onder de solisten bevinden zich
voorts de magiër en acrobatische
springer Steve Nelson uit de Ver
enigde staten, de temperament
volle kampioene Rita Barath uit
Hongarije, de Russische kam
pioen Vladimir Zoubov, Badri
Kouram uit Georgië, Loulia en
Alexandre Svetchinikov uit St.
Petersburg, de ex-Tsjechoslo-
waakse kampioenen Monika
Mandikova en Oliver Pekar en
de Britse komieken John Hay-
ward en Martin Rich. En na
tuurlijk het vermaarde Holiday
On Ice-ballet met 24 danseressen
en 14 dansers op de schaats.
Stuntman
Bonkend hart Steve Nelson
komt uit Californië. Als magiër
van het ijs presenteert hij de ma
gische tricks. Hij is de zoon van
een schaatstrainer en hij maakte
al jong kennis met het ijs. Als
stuntman en verbazingwekkend
springer is hij ook te zien in de
show.
Steve: „Illusionist Roy Urban is
speciaal uit Amerika overgeko
men om mij de trucs bij te bren
gen. Ik heb ze aardig onder de
knie maar bij iedere show gaat
mijn hart van boem, boem en
staat het zweet in m'n handen.
Nee, zolang we met deze show
op het ijs staan, geef ik het ge
heim van de trucs niet prijs!"
Vladimir Zoulov is de meest ele
gante en stijlvolle kunstrijder die
ooit in een ijsshow is opgetreden.
Hij is een Russisch kunstrijkam-
pioen uit St. Petersburg. In het
St. Petersburg IJsballet werd zijn
artistieke optreden geroemd.
Zijn mooie wijze van rijden is
werkelijk uniek. Hij geniet van
het bezoeken van de vele landen,
die hij met Holiday On ICE be
reist. Vladimir, voor het derde
jaar bij de show: „IJsdansen was
altijd m'n hobby, nu is het mijn
vak. Dit beroep legt een behoor
lijke druk op je. Je kunt je geen
fouten permitteren en het wer
ken in de show is aan veel regels
gebonden. Altijd 'keep smiling'.
Ook als je geblesseerd bent, blij
ven lachen. Als je dat niet doet,
staat er een boete van vijf dollar
op. Deze komt echter wel in de
feestpot waar we na verloop van
tijd met z'n allen van uit eten
gaan."
Manager Mike Rudisill is een
strenge maar rechtvaardige
meester. „Tja, hoe handhaaf je
de discipline? Er zitten achttien
nationaliteiten in de show en
honderd personen. Ik ben hun
adviseur, vader, baas en psycho
loog. Ze kunnen altijd bij me
komen praten. Als het nodig is
hard te zijn, dan doe ik dat ook.
Vooral als ik merk dat mensen
zich back-stage niet professio
neel gedragen of als ze elkaar als
collega niet accepteren, 't Is wel
eens gebeurd dat er iemand met
een tent ging gooien of dat er een
dreun werd uitgedeeld. Dat kan
dus niet. We hebben een bepaal
de verantwoordelijkheid tegen
over het publiek."
Uitstraling
Volgens Rudisill heeft de erva
ring geleerd dat een topster, zo
als olympici of wereldkampioe
nen niet noodzakelijkerwijs een
ster in de show hoeft te zijn.
„De presentatie is belangrijk en
je uitstraling. Vroeger was het zo
dat het publiek vaak teleurge
steld was in de wereldsterren. De
schaatssterren van toen begre
pen niet wat showbizz inhield.
Vooral Russen zijn dat hele
showgedoe niet gewend. Bij hun
is het alleen maar trainen, trai
nen, trainen en het showy ele
ment is van ondergeschikt be
lang. Perfectie moet het zijn en
lachen is er niet bij. Bij de laatste
lichting amateurschaatsers zie je
echter dat ze het showyelement
in zich hebben. Voor hun is de
stap minder groot."
Op de vraag hoe Mike de toe
komst van Wayne en Marianne
ziet antwoordt hij:„Hun con
tract loopt eind 1995 af. Wayne
oogt jong dus zou hij lang door
kunnen gaan. Maar het is wel zo
dat ze nu een kind hebben en die
moet straks naar school. De be
hoefte om zich ergens te settelen
en met de show te kappen is dus
denkbaar."
Magic Illusions duurt tweeën
eenhalf uur. Maar voor menig
een is het een droom waarvan
men nog weken zal nagenieten
Nog tot en met augustus 1995
speelt in de openbare bibliotheken
in Nederland het 'Jaar van de
Toekomst', een groot, landelijk
samenwerkingsproject waarin de
PBC's een centrale rol vervullen.
Er zijn tentoonstellingen waarin
bedrijven en instellingen hun visie
op de toekomst geven. Deze wor
den opgesteld in een speciale Toe-
komsthoek, herkenbaar aan een
'vliegende schotel'-display. Een
toekomstbus reist door het land
en komt in maart 1995 in de
provincie Zuid-Holland. De
PBC-ZuidHolland heeft daar
naast voor de bibliotheken extra
mogelijkheden gecreeerd, name
lijk: onder het motto 'Neem de
bieb-shuttle' worden excursies
aangeboden. Door middel van
een rondreizende informatie
markt onder de naam 'De Digita
le bibliotheek' wordt in de Zuid
hollandse bibliotheken getoond
hoe de bibliotheek van de toe
komst als modern informatiecen
trum eruit ziet. Deze informatie
was in zijn geheel aanwezig bij de
officiële opening van het 'Jaar
van de Toekomst' Speciaal voor
diegenen, die niet aanwezig kon
den zijn wordt alsnog de gelegen
heid geboden met deze interessan
te markt kennis te maken en wel:
dinsdagavond 22 november a.s.
van 19.30 uur tot 21.30 uur op de
centrale in Schiedam. Vanaf
19.00 uur staat er een feestelijk
kopje koffie klaar.
'Freski Kiev', een professioneel
koor uit de Oekraiene, geeft tus
sen 13 en 23 december een aantal
concerten in Nederland. Op 19
december is de beurt aan Rotter
dam. Liefhebbers van Oekraien-
se en Russische orthodoxe koor
muziek kunnen het koor op die
dag in de Grote of Sint Laurens-
kerk beluisteren.
'Freski Kiev' bestaat uit 28 vo
calisten, onder wie maar liefst 11
bassen. Deze voor West-Europa
ongebruikelijke bezetting draagt
bij aan de bijzondere koorklank
van Freski Kiev. Dirigent en te
vens solist is de diepe bas
Alexander Bondorenko.
Kievse componisten en koor
scholen speelden een belangrijke
rol ten gunste van de ontwikke
ling van de orthodoxe kerkmu
ziek. De laatste jaren beleeft de
Oekraiense cultuur en muziek
een nieuwe opleving die ook tot
uiting komt in de repertoire
keuze van Freski Kiev. Op het
programma staan werken van
Oekraiense maar ook Russische
componisten zoals Vedel, Stet-
senko, Leontovitsj, Lisenko.
Bortnianski, Tsjaikovski en
Rachmaninoff. Daarnaast zingt
het koor Oekraiense kerstliede
ren. Een deel van de opbreng
sten van de concerten komt ten
goede aan het 'Unesco-Cherno-
byl Programma'.
Het concert begint om 20.15
uur. De entree bedraagt f 20,00
p.p. In de voorverkoop kan men
kaarten verkrijgen of telefonisch
bestellen bij: Donner Boeken
Wijnand van Hooff Klassieke
cd's, Lijnbaan 150 Rotterdam,
tel: 010-4046100.
Onder de noemer 'Delta Rotter
dam, een dag is al vakantie!',
worden sinds eind 1993 de toe-
ristisch-recreatieve mogelijkhe
den van deze regio onder de aan
dacht gebracht. Hiertoe onder
nemen de VW's in de regio Del
ta Rotterdam gezamelijk activi
teiten.
Speciaal voor groepen is nu een
aantal leuke dagtochten in Delta
Rotterdam samengesteld. Deze
dagtochten zijn gebundeld in de
brochure 'Groepsdagtochten
Delta Rotterdam 1994-1995'.
Delta Rotterdam, een uniek ge
bied met leuke dagtochten. Del
ta Rotterdam is het gebied dat
zich uitstrekt van Rotterdam,
via de Noordelijke Waterweg
langs Schiedam, Vlaardingen,
Hoek van Holland tot en met
het eiland VoornePutten. Er is
geen gebied in Nederland met
zo'n grote verscheidenheid.
In de brochure staan 10 dag
tochten boordevol activiteiten
speciaal voor groepen.
m
ROTTERDAM Werken
in de gezondheidszorg is niet
voor iedereen even gezond.
Een groot aantal werknemers
in de zorgsector belandt in de
WAO. Uit onderzoek dat in
opdracht van de provincie is
verricht, blijkt dat twintig
procent van uitvallers al bin
nen twee jaar arbeidsonge
schikt was. Vooral onder de
werknemers in de Thuiszorg
is de uitval hoog.
Voor veel afgekeurde werkne
mers was de WAO een eindsta
tion. Het is echter mogelijk om
'afgekeurd' personeel opnieuw
aan de slag te laten gaan in de
zorgsector, zo blijkt uit een in
opdracht van de provincie Zuid-
Holland uitgevoerd onderzoek.
Onderzoekster Carolien van de
Griend van de stichting Vrijbaan
heeft een verklaring voor de gro
te uitval onder Thuiszorg-mede-
werkers. „Mijn indruk is dat
vrouwen die dit werk gaan doen,
niet goed weten wat voor werk
het is. Het is veel zwaarder dan
je aanvankelijk denkt. Het is li
chamelijk al zwaar, maar boven
dien wordt je geconfronteerd
met de problemen van andere
mensen. Dat schudt je niet zo
maar van je af, zeker niet als je
thuis ook nog problemen hebt.
Daar komt bij dat er al een groot
ziekteverzuim is. Dat werkt als
een negatieve spiraal'.
Van de Griend heeft in 1992 en
1993 ondermeer via het uitplui
zen van een groot aantal dossiers
van de Gemeenschappelijke Me
dische Dienst geprobeerd een
antwoord te vinden op de vraag
of het weer aan het werk helpen
van (gedeeltelijk) arbeidsonge
schikten een oplossing is voor
het probleem van het personeels
tekort in de zorgsector.
Tragiek
Op het eerste gezicht nogal een
nuchtere benadering die uit lijkt
te gaan van het tekort aan perso
neel en niet zozeer van de per
soonlijke tragiek van iemand die
het overkomt. Het mes snijdt
echter aan twee kanten. Van de
Griend: „In de zorgsector zijn
veel banen voor mensen met een
lage opleiding. Neem bijvoor
beeld de Thuiszorg. Dat is fysiek
zwaar werk en rugklachten zijn
de orde van de dag. De WAO is
een verzekering voor de derving
van inkomsten wanneer je door
ziekte je werk niet meer kan
doen. Maar gezien de lage scho
ling en het lage inkomen vinden
de keuringsartsen vaak dat het
mogelijk moet zijn in andere,
fysiek minder belastende functie
hetzelfde inkomen te verdienen.
Maar zie dat maar eens te vin
den. Dus geen WAO-uitkering
en ook geen ander werk.'
Van de Griend heeft onderzocht
wat er al wordt gedaan om per
soneelsleden die niet meer ge
schikt zijn voor hun oorspronke
lijke functie een andere plek krij
gen. 'Je denkt dat er binnen in
stellingen veel kansen zijn maar
wat mij is opgevallen, is dat die
mogelijkheden toch heel beperkt
zijn. Zelfs iemand die activiteiten
van bijvoorbeeld bejaarden be
geleidt moet nog in staat zijn om
iemand overeind te helpen wan
neer deze valt'.
Aanbevelingen
Helemaal uitzichtloos lijkt de si
tuatie voor arbeidsongeschikte
werknemers toch niet te zijn.
Van de Griend heeft enkele aan
bevelingen gedaan om de kansen
te verbeteren. Direct gevolg van
deze aanbevelingen was een pro
ject waarvan de resultaten van
middag gepresenteerd zijn.
Het opnieuw opnemen van men
sen die gedeeltelijk arbeidsonge
schikt zijn geworden, is een zaak
die veel zorgvuldigheid vereist,
zo blijkt uit het onderzoek. Het
is voor de mensen die terugko
men moeilijk: de instelling heeft
niet stilgestaan, er is veel veran
derd, er zijn nieuwe collega's.
Het bevordert de collegialiteit
niet als iemand een uitzonde
ringspositie heeft. Ook kan niet
verwacht worden dat werkne
mers tijd hebben voor de speci
fieke problemen van een collega,
zeker niet in een sector waar de
werkdruk groot is.
Eindrapport
Toch is voor de werkgever ren
dabel om gedeeltelijk arbeidson
geschikt personeel terug te ha
len. Er is veel tijd en geld geïn
vesteerd in het inwerken en de
opleiding van de werknemer.
Het zo maar verdwijnen van
deze ervaring en kennis is een
vorm van kapitaalvernietiging.
Bovendien is niet eenvoudig om
de ontstane vacatures opgevuld
te krijgen.
Vanmiddag werd het eindrap
port 'Van preventie naar reïnte
gratie' officieel aangeboden aan
gedeputeerde Pool van de pro
vincie Zuid Holland. Het onder
zoek werd in opdracht van de
provincie uitgevoerd door de
stichting Vrijbaan. Het werken
aan de terugkeer van medewer
kers in de WAO begint in feite
reeds bij de eerste ziekmelding.
Dat is de kern van de boodschap
aan de managers en personeels
functionarissen van alle zorgin
stellingen.
Met de aanbevelingen kunnen
de zorginstellingen een beleid
ontwikkelen dat gericht is op het
voorkomen van langdurig ziek
teverzuim en het opnieuw aan
nemen van mensen die gedeelte
lijk arbeidsongeschikt geworden
zijn. Dankzij zo'n beleid kunnen
zorginstellingen minder afhan
kelijk worden van de golfbewe
gingen in de arbeidsmarkt.
Beide rapporten zijn telefonisch
te bestellen via 070-3264781.
3*0*'
foto ANNEGIEN HASELAGER
Rineke Kop haar werk en haar dochter Pandora
foto CLEMENS ZALM
Holiday On Ice viert 50-jarig
bestaan met 'magic illusions'
door
EMMY FONS
'Freski Kievzingt Oekraiens en Russische muziek
S&S& 1rf
Schielandshuis Rotterdam
Akjcw a f Tl., .,nn mnn A Cs AMtctonO I/QPOtlirPC AnOPUllI
door PIETER KERSTEN
Werk in de verzorgende sector is vaak zowel lichamelijk als psychisch
7 waar.
foto: JANSSEN EN DE KIEVITH