UIT
ff
Gershwins 'Porgy
and Bess' go Latin
Als er in de voorstelling iets mis gaat
is de spreekstalmeester in zijn element
Idioterie Vlaamse Nieuwe Snaar slechts
eenmaal te beleven in de regio
De Sunshine Boys: John
Kraaijkamp op zijn best
De lach is prominent aanwezig in Kerstcircus Ahoy1994
Cabaret, muziek en stand-up
comedy in 'Floor op Zondag'
50-1002
16 DECEMBER
Muziek
Berdien Stenberg, De La-
renkamp. Rotterdam
4804044
Fapy Lafertin Quartet en
Anabele Da Silva, Theater
Zuidplein, Rotterdam
4815844
Into the Woods, er was
eens..., Voormalige Vertrek
hal H.A.L., Rotterdam 8
466096
How low can you go, Zaal
de Unie, Rotterdam
4333534
Sturm und Drang, Popu
lar, Rotterdam - 4365283
Theater
De Dresser, O.T. Theater
a/d Miillerpier, Rotterdam -
4769029
Fred Delfgaauw, de Stoep,
Spijkenisse - 01880-24435
Wie is er bang voor Virgi
nia Woolf?, Rotterdamse
Schouwburg, Rotterdam
4118110
Reindert van der Naait,
Theater de Teerstoof, Schie
dam - 4269563
Titaantjes van Nescio, Bi
bliotheektheater, Rotterdam
4338262
Dans
Jonge Dans 3, Lantaren-
Wenster, Rotterdam
4361311
Diversen
Studiedag "Glas zonder
Glans", Museum Boymans-
van Beuningen, Rotterdam -
4419405
17 DECMEBER
Muziek
Anita Meijer, Holland Ca
sino, Rotterdam
Finale Popquiz Connecties,
Nighttown - 4364020
Roze Kerstdienst, Para-
dijskerk, Rotterdam - 01803-
20577
Muziek uit diverse wind
streken, de Doelen, Rotter
dam - 2171717
Kersttrash, Jongerencen
trum TexMex, Spijkenisse
01880-24095
Theater
Tineke Schouten, Luxor
Theater, Rotterdam
4138326
No place for Jennifer,
Theater de Teerstoof, Schie
dam - 4269563
Pieter de Rijk, Bibliot
heektheater, Rotterdam
4338262
Jeugd
De Droomjongen, Theater
de Teerstoof, Schiedam
4269563
18 DECEMBER
Muziek
Zondagochtendconcert, De
Doelen, Rotterdam - 2171717
Lunchconcert, De Stoep,
Spijkenisse - 01880-24453
New Orleans Syncopators,
Center 5, Rotterdam
Christmas Carol, Landhuis
de Oliphant, Rotterdam -
4290889
Dansorgel De Cubaan
Trio Con Brio, Jazzcafé Diz
zy, Rotterdam - 4773014
Wolga Kozakken Koor,
Theater Zuidplein, Rotter
dam - 4815844
Ramona's, Nighttown,
Rotterdam - 4364020
Backbone Foundation, Ro-
town, Rotterdam - 4363534
Theater
The Best of Paul de Leeuw,
Luxor Theater, Rotterdam -
4138326
Improtheater, Popular,
Rotterdam - 4365283
Jeugd
De Hodja in Holland, St.
Droomtheater, Rotterdam - i
4778171
De Kappertjes, Rotterdam
se Schouwburg, Rotterdam -
4118110
Diversen
Floor op zondag, Café
Floor, Rotterdam - 4118110
Lust van Zinnen, Bibliot
heektheater, Rotterdam
'Porgy and Bess go Latin' is
een muzikaal theaterprogram
ma een geheel nieuwe bewer
king in Afro-Cubaanse stijl
van George Gershwins opera
Porgy and Bess.
Met Porgy and Bess go Latin'
zal er voor het eerst een Afro-
-Cubaanse Latin versie van
deze opera gepresenteerd wor
den door het internationaal ge
respecteerde muziekensemble
Nueva Manteca onder leiding
van Jan Laurens Hartong met
als gast danser, zanger, acteur
en verteller Donald Jones.
Ethnomusicoloog Hartong
heeft, evenals Gershwin studie
reizen gemaakt naar Cuba op
zoek naar de wortels van de
Afro-Cubaanse muziek.
Donald Jones die een jarenlan
ge musicalervaring heeft en
grote kennis van zaken van
zwart Amerikaanse enter
tainment (zie bijgevoegde c.v.)
is een groot liefhebber van Por
gy and Bess, de enige zwarte
musical die door de jaren heen
de status van opera heeft be
houden.
Dit programma zal een nieuw
licht werpen op het oorspron
kelijke materiaal van Gershwin
door samenvoeging van Jones
en Hartongs kennis van Porgy
and Bess, Geroge Gershwin,
Jazz, Afrikaanse en Cubaanse
muziek.
Vlaardingen, Stadsgehoorzaal.
Voor de 24ste editie van
Kerstcircus Ahoy' - van vrij
dag 23 december 1994 tot en
met dinsdag 3 januari 1995 -
kunnen de verwachtingen ge
rust hooggespannen zijn. Het
producenten-echtpaar Ban
ning kan zich niet permitteren
een kopie neer te zetten van
vorige afleveringen, omdat ze
weten dat er onder de bezoe
kers een aantal is, dat alle 23
voorgaande keren aanwezig
was. De enige reprise is de
spreekstalmeester. Hij viert
zelfs zijn derde lustrum tij
dens het aanstaande kerstcir
cus. Voor de vijftiende keer
spreekt hij het hooggeëerde
publiek toe.
Het is even schrikken als de
spreekstalmeester zegt: „Ik hoop
altijd dat er wat mis gaat." Maar
gelukkig, hij bedoelt niet dat er
iemand uit de trapeze valt.
„Soms zijn de artiesten nog niet
klaar en krijgt mijn improvisa
tietalent weer een kans", verdui
delijkt hij. Improvisatie is juist
datgene, wat voor Maurice
Veldkamp het spreekstalmeeste-
ren de moeite waard maakt.
„Als je gewoon zegt dat de oli
fanten eraan komen, dan kómen
ze er ook aan." Maar Veldkamp
mag zich graag een beetje poë
tisch uitdrukken. Hij verzint zelf
ook wel eens nieuwe woorden.
Een spreekstalmeester is ook een
beetje acteur, vindt hij. „Bij de
eerste uitvoering moet hij net zo
hard lachen als het publiek,
maar als hij voor de vijfde keer
hetzelfde ziet, moet hij niet laten
merken dat hij die grappen nou
wel kent." Heel streng veroor
deelt hij ook het van een briefje
lezen van artiestennamen, al zijn
ze nog zo uitheems. „Vorig jaar
was dat een ramp met alleen
Russische namen. Dan zei ik wel
eens iets wat alleen maar erg
Russisch klónk", herinnert hij
zich lachend.
Hekel
De liefde voor het circus is
speekstalmeester Maurice Veld
kamp met de paplepel ingego
ten. „Het is ook nooit meer over
gegaan", meldt hij vanuit zijn
woonplaats Breda. In die plaats
werd toen al driemaal per jaar
een circus geïnstalleerd en drie
maal per jaar ging hij er met zijn
ouders heen. „Net als iedereen
onder de twaalf' wilde Maurice
Veldkamp ook bij het circus.
„Maar ik zag toch geen loop
baan voor mezelf aan de trapeze.
Ik had een hekel aan gymnas
tiek."
Op de middelbare school werkte
Veldkamp aan het nog steeds
bestaande tijdschrift van de
Club van Circusvrienden 'De
piste'. Het geschreven woord
kreeg een vaste plek in zijn leven:
Nederlands studeren in Tilburg,
werken op de redaktie van het
Brabantse 'De Stem'. Daar ont-
dekte hij tot zijn verrassing dat
hij ook goed met het gespróken
woord overweg kon, toen hij een
avond aan elkaar moest praten
rondom het leukste carnavals
liedje.
Paul de Leeuw
Omdat er nogal eens een circus
'verslagen' moest worden voor
De Stem werden de contacten in
de circuswereld levend gehouden
en Veldkamp slaagde erin de
aandacht te trekken met zijn
taal- en spreekvaardigheid.
In de vijftien jaar dat hij nu
Ahoy' 'doet' is de manier waar
op hij het publiek aanspreekt
(„nooit te lang, ik ben maar een
noodzakelijk kwaad") wel ver
anderd. Het deftige is eraf. Vol
gens hem is dat mede te danken
aan cabaretiers als Paul de
Leeuw. „Door wat mensen op de
televisie zien raken ze gewend
aan een ruimer taalgebruik."
Rechtstreeks iemand aanspre
ken op de tribune is ook zoiets
wat bij die verandering hoort.
Maurice Veldkamp is het eens
met producent Banning dat
Kerstcircus 1994 vooral een vro
lijke voorstelling zal worden.
Volgens Banning is „de lach een
repeterend element in een pro
gramma, waarvoor sterke num
mers uit gerenommeerde circus
geslachten zijn gecontracteerd,
die nog niet eerder in Ahoy', of
zelfs in Nederland te zien zijn
geweest." Chipperfield valt daar
in elk geval onder. Mary Chip
perfield rijdt de hogeschool, Sal
ly Clubb-Chipperfield is present
met twaalf luipaarden, panters
en jaguars. Twee clownsgroepen
laten zien dat er verfijnde clow
nerie bestaat en vette lol. Vro
lijkheid is er ook op de 'kinder
boerderij' van Maaike en Jürgen
Probst met bokken, geiten, een
ezel enz. En verder (onder nog
veel meer): paarden en pony's,
(Afrikaanse) olifanten en roof
dieren.
Op 'menselijk' gebied: The Oz
Brothers met vermakelijke acro
batische toeren, nog meer acro
batiek van de Tien Victors uit
Rusland en van de Farrello's (op
de fiets). De onontbeerlijke tra
peze is van The Flying Rod-
leighs.
De toegangsprijzen voor het
Kerstcircus Ahoy' zijn 15, 20,
25, 30, 35 en 40 gulden. Jeugd
tot en met 12 jaar en 65 plus 50
procent korting. De kassa van
Ahoy' Rotterdam is telefonisch
te bereiken via telefoonnummer
010-4812144.
Naast luxe bonbons, witlof en
frieten is De Nieuwe Snaar een
van de opvallendste en belang
rijkste Belgische exportproduk-
ten. Het muzikale gezelschap be
staat al tien jaar en trekt in Ne
derland en Frankrijk volle zalen.
'Het wordt tijd dat Nederland
plat gaat voor De Nieuwe Snaar'
vond De Volkskrant boven een
artikel waarin stond dat de
groep bestond uit 'drie muzikale
Vlaamse idioten' die 'intelligente
kolder brengen'.
In Frankrijk worden Les Snaars
genoemd als een 'surprenant
spectacle', als een 'veaudeville
musical' en als Laurel en Hardy
tot de derde macht. In andere
buitenlanden oogstten de drie
idoten ook succes. Op de schoor
steenmantel staan onder meer
een Bronzen Roos van het televi
siefestival van Montreux ('84) en
Tasse d'or van het theaterfesti
val van Avignon ('85), een Gol-
dene Hummel van Hamburg
('88) en een Kleinkunstpreis uit
Willemshaven ('88).
In eigen land is De Nieuwe
Snaar vooral bekend van tv pro
gramma's als De Pré Historie en
Zeker Weten?
De Nieuwe Snaar bestaat uit de
broers Kris (hobo) en Jan (ac
cordeon) de Smet en Geert Ver
meulen (gitaar). Geert Vermeu
len: „In Nederland worden we
verwend; we spelen daar haast
alleen in schouwburgen. In Bel
gië is het een veredelde sporthal,
we moeten nog soundchecken en
alles in orde maken." Vermeulen
heeft het soort uiterlijk waarmee
je voorbestemd bent om komiek
of stripfiguur te worden. Na
zo'n zestienhonderd live-optre
dens gieren de zenuwen nog al
tijd door de keel. Hij treedt al
tien jaar op met de gebroeders
De Smet, die muziek maken.
Onder andere als De Snaar, vijf
tienjaar geleden de begeleidings
groep van ene Urbanus van
Anus. „We werken goed samen,
wat niet wegneemt dat er soms
wel daverende ruzies ontstaan",
aldus Vermeulen.
Jan De Smet vindt het moeilijk
te omschrijven wat De Nieuwe
Snaar inhoudt en op het podium
zet. „Ik huiver van het woord
cabaret", zegt hij. „Iemand om
schreef wat we doen als 'orgas
tisch muziektheater'." Broer
Kris: „Gelukkig groeit er bij het
publiek en ook bij grote artiesten
interesse voor muziekgenres uit
andere landen. Dat noemen ze
wereldmuziek. Wij spelen eigen
lijk eigen versies van jazz, cajun,
country, rock 'n roll, blues... We
zijn tegen het hokjes denken en
de debilisering die wordt in de
hand gewerkt door commerciële
stations."
Monty Python
Het aan elkaar breien van hun
songs gaat op een Monty Py-
thon-achtige manier.
De song 'De Buiten', een verta
ling van Going up the Country
van Al 'Canned Heat' Wilson,
geven Jan en Geert aan door op
dienbladen te stampen waarop
kettingen liggen, terwijl Kris als
een op hol geslagen Stan Laurel
zingt en de melodielijn toetert.
Een stevig bluesnummer dat
Clouseau heet, vertelt ons dat de
originele Clouseau eigenlijk Pe
ter Sellers was. Er wordt een
postmodern dansnummer ge
bracht dat de postmoderne
Cabaretier Arthur Umbgrove kale kam
Cabaretier Arthur Umbgrove
verzorgt energieke optredens
waarin hij muzikaal cabaret
naadloos laat aansluiten bij snel
le stand-up comedy. Met 'een
tekkel met de stok' zijn eerste
solovoorstelling, treedt Arthur
Umbgrove zondag 18 december
op in het Rotterdamse Theater
café Floor. Het optreden in de
serie Floor op Zondag begint
om 12.00 uur.
Arthur Umbgrove is al enkele
jaren actief in de groep Comedy-
train en speelde in 1993 een aan
tal optredens in comedyclubs
waaronder de vermaarde Santa
Monica Improvclub in Los An
geles. De in de Verenigde Staten
al jaren zeer populaire stand-up
comedy, gebaseerd op een hoge
grappensnelheid om de aan
dacht van het publiek vast te
houden, waaide kortgeleden
over naar Nederland en kreeg
inmiddels een televisie-variant in
het programma 'Moppentop
pers'.
Umbgrove beschouwt zichzelf
niet als stand-up komiek: in zijn
programma 'Een tekkel met de
stok' heeft hij een klein gedeelte
gereserveerd voor stand-up co
medy. Het grootste deel van de
voorstelling is cabaret. De muzi
kale kant van zijn voorstelling
lijkt eerder geïnspireerd door
blues, jazz en popmuziek van
mensen als Tom Waitts, voor
heen Prince en Tori Amos dan
door 'traditionele' cabaretmu-
ziek.
'Een tekkel met de stok' is een
razendsnel programma, waarin
Umbgrove zijn publiek bewust
geen tijd geeft om tussen de lied
jes te applaudiseren. Bij elk on
derwerp dat Umbgrove aan
snijdt wordt op een goed mo
ment een vraag gesteld naar de
zin of het doel; de voorstelling is
dan ook op sommige momenten
ernstig van toon, terwijl op an
dere momenten rake grappen
voorbijvliegen. In zijn originele
muziekkeuze begeleid door pia
nist Alberto Klein Goldwijk ver
zorgt de veelbelovende cabare
tier een uiterst gevarieerde voor
stelling.
Theatercafé Floor (naast de
Rotterdamse Schouwburg) zon
dag 18 december, aanvang 12.00
uur. Kaarten f. 7.50 zijn ver
krijgbaar aan de kassa van de
Rotterdamse Schouwburg en op
de dag van de voorstelling in
Floor, vanaf 10.30 uur. Reserve
ren 010-4118110.
danskunst in al zijn belachelijk
heid etaleert.
Het decor wordt gaandeweg tot
puin herleid. Geert pakt de ge
reedschapskist. Een decoupeer-
zaag van Black Decker fun
geert als ritmebox, en Jan brult
een zware rock song. 'Ik moet
niet hebben van moderne mu
ziek!' is het refrein. Vermeulen
die zo debiel kan doen dat je
gelooft dat hij het ook daadwer
kelijk is, speelt de obligate jan
kende solo's op een slijpschijf
met een vonkenregen als lichtef
fect. De zaal valt bijna in als hij
wat later stuntelent op skilatten
voor een Alpendecor zijn viool
mishandelt.
Inspiratie wordt onder andere
ontleend aan grote jazz clowns
als Dizzy Gillespie, Spike Jones
en Slim Gaillard over wie er een
nummer staat op de plaat. Ze
zingen close harmony en scatten
graag. De Nieuwe Snaar staat
garant voor een avond hard la
chen; ze geven zelf toe dat ze een
beetje in de puberteit zijn blijven
steken.
De Nieuwe Snaar is eenmaal te
zien in de regio Rotterdam en wel
op 4 januari in Theater De Wil
lem in Papendrecht. Kaarten kos
ten D2,50 en zijn telefonisch te
bestellen via tel. 078-158226 van
maandag tot en met vrijdag van
9.00 tot 12.30 uur en van 13.30
tot 16.00 uur én één uur voor de
aanvang van de voorstelling aan
de kassa van Theater De Willem
aan de Van der Palmstraat in
Papendrecht.
'De Sunshine Boys', inmiddels
toe aan een tweede succestour
nee langs de Nederlandse thea
ters, gaat over legendarische
variété-duo's, als Snip en Snap,
De Mounties, Johnny Rijk:
Neil Sion beschrijft in zijn ko
medie de lang niet sinmpele
hereniging van zo'n onafschei
delijk duo dat ooit, dertig jaar
lang, optrad met legendarisch
geworden acts en sketches.
John Kraaijkamp, Eric van der
Donk en Johnny Kraaijkamp
schitteren in de feestelijke re
vuekomedie. 'De Sunshine
Boys' is volgende week te zien
in Theater Zuidplein en op
maandag 9 en dinsdag 10 janu
ari opnieuw in de Grote Zaal
van de Rotterdamse Schouw
burg.
Komieken en variété-duo's tra
den vaak jaar in jaar uit op met
dezelfde acts en sketches. Hun
grappen waren daardoor even
legendarisch als de artiesten
zelf. Duo's - meestal bestaand
uit een komiek en een aangever
- waren onafscheidelijk. Als
het ooit kwam tot een breuk,
ging de scheiding gepaard met
heftige emoties.
Neil Simons schreef een toneel
stuk over zo'n duo, de Sunshi
ne Boys. Het werd naar Neder
landse (humor)maatstaven
verteld door Ger Apeldoorn en
Harm Edens. Regisseur Be
rend Boudewijn maakte samen
met onder meer John Kraaij
kamp en Eric van der Donk in
de hoofdrol en Johnny Kraaij
kamp in een bijna net zo be
langrijke bijrol. Vooral voor
John Kraaijkamp betekent dit
een op zijn lijf geschreven rol
als knorrige mopperaar. Ko
mediekoning Neil Simon doet
in zijn stuk dan ook zowel een
groot beroep op Kraaijkamps
komische talent als op zijn niet
minder brede ervaring als ac
teur. Het is Kraaijkamp senior
gegeven om met verve een
knorrige mopperaar te spelen
en tegelijk elk woord of oogop
slag zonodig een komische
draai te geven.
The Sunshine Boys staan van
dinsdag 20 tot en met vrijdag 23
december in het Rotterdamse
Zuidpleintheater en op maan
dag 9 en dinsdag 10 januari
weer naar de Rotterdamse
Schouwburg.
door NELLEKE DE JONG
Fijnzinnnige clownerie met Petit Gougou en Eddy Sosman
Arthur Umbgrove
toto GIJSHAAK
