SCHIEDAM
Schrijfster van door en door
Hollands debuut naar Schiedam
Waarom zoveel
Nederlanders al in België
sparen en beleggen?
Vrijwilligers
weer hard nodig
Hf
CK'wd#p
archief
PHILIPS
Contactmiddag
voor ouderen
Weer pedicure
Hangman Jury:
oogverblindend
en lekker ruig
[kredEs
'NBM voldoet aan milieu-eisen'
Te dronken om
in te breken?
Savage Blue in
de Grote Markt
Banden lekgestoken
Het Nieuwe
Stadsblad
Voor meer
informatie:
00-3214634584
3 jaar vast 7%
&HEIPJ
NU TIJDELIJK LUXE KADO'S BIJ PHILIPS ZONNEHEMELS.
3-1475
SCHIEDAM Twee man
nen uit Gorinchem, van 24 en
30 jaar, hebben vorige week
woensdag geprobeerd een
woning aan de Schiedamse-
weg te betreden. De bewoon
ster belde meteen de politie,
die het duo naar het bureau
afvoerde. Daar bleken de
mannen zo dronken te zijn,
dat ze dachten dat ze een
woning van een vriend betra
den. De mannen gingen er
van uit dat ze in Sliedrecht
uit de trein waren gestapt, in
plaats van in Schiedam. Op
hetzelfde huisnummer aan de
Schiedamseweg in Sliedrecht
woont namelijk hun vriend.
Na een verhoor van drie
kwartier is het dronken duo
heengezonden.
SCHIEDAM In café De Gro
te Markt op het gelijknamige
adres speelt zaterdagavond 21
januari de roek-formatie 'Savage
Blue'. Deze swingende live-band
brengt eigen goed-in-het-ge-
hoor-liggende songs, maar ook
covers van onder andere Lou
Reed, Bruce Springsteen en Eric
Clapton. Aanvang: 22.00 uur;
toegang: gratis.
SCHIEDAM In de 4Molens
aan de Nieuwe Damlaan wordt
zondag 22 januari een contact
middag voor oudere buurtbewo
ners georganiseerd. Van 13.30
tot 16.30 kan men voor een
praatje langskomen. Ook het
dienstencentrum De Woudhoek
aan het Heijermansplein is dan
geopend om te biljarten, spelle
tjes te doen en een kopje koffie te
drinken.
SCHIEDAM Sinds kort kun
nen ouderen weer naar de pedi
cure in dienstencentrum De
Woudhoek komen. Elke werk
dag van 9.00 tot 12.00 uur kan
men bellen voor een afspraak,
tel. 4709555.
INBRAAK Inbrekers hebben het
afgelopen weekeinde in een café aan
de Hoogstraat de kassa opengebro
ken en een onbekende hoeveelheid
geld meegenomen.
Verder werden een cd-speler en on
geveer 150 cd's gestolen.
SCHIEDAM Onbekenden
hebben de afgelopen dagen op
het Bachplein met een scherp
voorwerp de banden lekgesto
ken van diverse voertuigen.
1.300.000
010 - 4.699.911
010 - 4.699.444
SCHIEDAM- In café Podium
aan de Lange Haven 28 speelt
zaterdag 21 januari de formatie
Hangman Jury. De groep om
schrijft zichzelf als 'een band uit
Rotterdam en omstreken, be
staande uit vier professionele
muzikanten, aangevuld met
twee oogverblindende zangeres
sen'. Op het repertoire staan
stevige rockers, afgewisseld met
akoestische meezingers, beken
de covers en onvervalste coun
try.
Hangman Jury boekte de nodi
ge successen met ondermeer de
eerste cd-single 'I am losing
you' en met de eerste volwaar
dige cd 'On Parole'. Aanvang
22.00 uur; toegang gratis.
SCHIEDAM— In de Volks
krant werd ze afgeschilderd als
'een reli-trutje', Trouw sprak
juist van 'een schoonheid' en
Opzij roemde haar 'met veel ta
lent geschreven roman'. Op vrij
dag 27 januari zal Josien Laurier
waarschijnlijk wel zeggen wat zij
zelf van deze opmerkingen
vindt. Laurier debuteerde in
1993 met de beklemmende ro
man 'Een hemels meisje' en ze is
de derde auteur die naar Schie
dam komt in de reeks Schrijvers
avonden. Josien Laurier, die in
1967 geboren werd, schreef met
'Een hemels meisje' een puur
Hollands boek in de traditie van
Gerard Reve en Jan Wolkers. In
de roman schetst zij een beeld
van de jeugd van de 16-jarige
Marianne die opgroeit in een
zwaar religieus milieu. Een im-
Eenmaal in de drie weken zal
het gemeentearchief Schie
dam in deze rubriek terug
blikken op gebeurtenissen uit
het verleden. We proberen
daarbij ook een indruk te ge
ven van wat een archiefdienst
doet en wat het gemeentear
chief voor iedereen die in het
verleden geïnteresseerd is te
bieden heeft. De komende vier
bijdragen staan in het teken
van de hongerwinter, precies
vijftig jaar geleden.
Wie het over honger heeft denkt
daarbij meestal aan door droog
te geteisterde gebieden in Afrika
of aan de belegerde steden in het
voormalige Joegoslavië, maar
niet aan Nederland of sterker
nog: Schiedam. Voor de meesten
van ons is het immers ondenk
baar dat ook wij ten prooi zou
den kunnen vallen aan het spook
van de honger. De oudere Schie
dammers kijken daar wat anders
tegenaan. Het is immers nog
maar vijftig jaar geleden dat ook
hier de mensen letterlijk dood
gingen van de honger. In Schie
dam stierven in de eerste maan
den van 1945 maar liefst 119
inwoners aan ondervoeding. Het
aantal slachtoffers van de hon
ger is echter vele malen hoger.
Bij sterftegevallen werd als
doodsoorzaak weliswaar vaak
een ziekte opgegeven, maar die
ziekte kan bijna nooit los gezien
worden van ondervoeding waar
aan betrokkene leed. De sterfte
cijfers uit deze periode laten
daarover geen twijfel bestaan. In
de jaren 1941 -1944 overleden in
Schiedam jaarlijks gemiddeld
zo'n 615 personen; in 1945 is dit
aantal opgelopen tot 1147 perso
nen. Het zijn vooral de beelden
die blijven hangen. Een jongetje
voorovergebukt om de laatste
eetbare restjes uit de vuilnisbak
te krabben: de ingevallen wan
gen van de moeders met wat
sprokkelhout op de rug, de
oogst van een zoektocht naar
iets brandbaars; holle kindero-
gen die lijken te vragen wanneer
er nu eens een einde komt aan
die verschrikkelijke honger en
kou. Het is de onvoorstelbare
realiteit van vijftig jaar geleden.
Bij de beelden hoort een verhaal.
Voor een deel liggen de verhalen
opgeslagen in de vele archieven
die ons land telt, voor een deel
zijn de verhalen alleen maar in
de hoofden van de mensen vast
gelegd die het allemaal hebben
meegemaakt. Het gemeentear
chief Schiedam zou de oudere
lezers die de hongerwinter be
wust hebben meegemaakt dan
ook willen oproepen hun ver
haal op te schrijven en op te
sturen aan het gemeentearchief.
Deze getuigenissen zullen met
zorg worden bewaard zodat ook
toekomstige generaties iets van
deze verschrikkelijke periode
kunnen ervaren.
Razzia
Voor Schiedam begint het ver
haal van de honger, net als voor
de rest van West-Nederland in
het najaar van 1944. Voor Schie-
dam zou als beginpunt de razzia
van 10 november 1944 kunnen
gelden. Op die dag werden dui
zenden Schiedamse mannen als
slaven uit hun huizen gehaald en
op de Koemarkt verzameld om
van daaruit via Rotterdam naar
Duitsland en de oostelijke pro
vincies te worden gevoerd om er
in het kader van de Arbeidsein-
satz te gaan werken. Voor de
achterblijvers veranderde het le
ven op slag. Een belangrijk deel
van de produktieve mannelijke
bevolking was weggevoerd. De
voedselsituatie liep snel terug. In
de kranten verschenen voorlich-
tingsrubrieken over hoe de
maaltijden toch zo smakelijk
mogelijk te houden: 'Olie op de
boterham doet nog vreemd
aam. Doch het kan. Een boter
ham, besprenkeld met enige
druppels olie is beter dan een
droge boterham, tenzij men
meent niet van de lichte olie-
smaak te kunnen houden'. Der
gelijke berichten doen bijna
lachwekkend aan wanneer men
bedenkt wat men allemaal nog te
verduren zou krijgen. Eind de
cember 1944 is de voedselschaar
ste zo groot geworden dat de
eerste verhalen opduiken over
bloembollen die gegeten worden.
Aanvankelijk wordt hier nog
krachtig voor gewaarschuwd,
omdat het eten van bloembollen
niet helemaal zonder gevaar zou
zijn. Volgens het Voorlichtings
bureau van de Voedingsraad be
vatten verschillende soorten
bloembollen vergif. Zo werd het
afgeraden om krokusse-, narcis-
se-, hyacinthe- en gladiolebollen
te eten. Uiteindelijk zou alles
wat gegeten kon worden ook
daadwerkelijk gegeten worden:
rauwe en gekookte suikerbieten,
tulpebollen, aardappelschillen
etc. De maanden maart en april
1945 waren een hel. Dagelijks
was niet meer dan 340 calorieën
(400 gram brood, 1000 gram
aardappelen, 3000 gram suiker
bieten) beschikbaar. Wanneer
men bedenkt dat een volwassene
die lichte werkzaamheden ver
richt per dag minimaal behoefte
heeft aan voedsel met een ver-
brandingswaarde van 2400 calo
rieën om zijn energie op peil te
houden begrijpt men hoe zeer
men op de rand van leven en
dood balanceerde.
Veevoeder
Vanaf die eerste week in decem
ber werd door de Centrale Keu
ken warm eten verstrekt. Iedere
Schiedammer kon, na inlevering
van voedselbonnen een halve li
ter warm eten (vaak soep) krij
gen. De in de keuken aanwezige
voorraden slonken evenwel snel
en er werd gezocht naar aanvul
ling. Proeven werden genomen
met de verwerking van veldbo-
nenmeel, erwtenpiksel en tot
meel gemalen inferieure partijen
bruine bonen voor soep en pap.
In het gemeenteverslag over
1945 schrijft het gemeentebe-
Perfect bankgeheim, geen enkele instantie ontvangt informatie
over uw financiële gegevens! 100% Overheidsgarantie is 100%
zekerheid! De hoogste rente!
jaar vast
j jaar vssi 1137»
SCHIEDAM Stichting Welzijn Ouderen is op zoek naar
vrijwilligers. Mensen kunnen zich aanmelden voor Open Tafel
(wijkpost Zuid), voor ouderen die tussen de middag komen eten.
De werkzaamheden bestaan uit tafel dekken, eten serveren, afrui
men en afwassen.
De werktijden zijn op dinsdag, woensdag of donderdag van 12.00
tot 13.00 uur. Ook voor de Visiteclub in Thurlede zijn vrijwillgers
nodig; hierbij komen alleenstaande ouderen bijeen, worden spell-
letjes gedaan en wordt met hen gepraat.
Tenslotte is er plek bij de maaltijdvoorziening. Het gaat om een
bijrijder die tegen een kleine vergoeding warme maaltijden thuis
bezorgt. Inlichtingen op tel. 4264022 bij Centraal Meldpunt
(tussen 8.30 en 12.30 uur).
stuur zonder te overdrijven 'dat
het bij de voedselverstrekking
uiteindelijk erop neerkwam dat
op het ogenblik van de grootste
depressie in de voedselvoorzie
ning veevoeder geschikt ge
maakt werd voor menschelijke
consumptie'. Geen wonder dus
dat een groot deel van de Schie
damse bevolking leed aan bes
mettelijke ziekten en hardnekki
ge maag- en darmstoornissen.
Vanaf 23 december 1944 begon
het ook nog eens te vriezen. Een
ijzige kou, die zou voortduren
tot eind januari, beheerste het
leven. Behalve de honger deed
zich nu ook de kou gevoelen.
Gas en electriciteit werden sinds
eind november niet meer gele
verd. De kolenvoorraden waren
zeer beperkt. Iedereen was de
gehele dag bezig met het zoeken
naar eten en brandstof. De bo
men en struiken van het Volk
spark en het Sterrebos verdwe
nen, samen met de gewassen uit
de plantsoenen, voor het groot
ste deel in de kachels van de
noodlijdende Schiedammers.
Een begrijpelijke besteming in
een tijd waarin warmte niet als
vanzelfsprekend verkrijgbaar
was. In de komende bijdrage zal
speciaal aandacht worden be
steed ana het lot van de kinderen
in de hongerwinter.
Het gemeentearchief Schiedam
is van maandag tot en met vrij
dag geopend van 9.00-17.00 uur.
Iedereen kan de archieven die
hier worden bewaard kosteloos
raadplegen. Tot 1 april zal in de
hal van het gemeentearchief een
kleine expositie over de honger
winter te bezichtigen zijn. Ge
meentearchief, Korte Haven
133, 3111 BH Schiedam, tel.
4266727.
Indien u nog nooit in een ar
chiefbewaarplaats bent geweest
maar geïnteresseerd bent in de
mogelijkheden, verzoeken wij u
dit kenbaar te maken door tele
fonisch contact op te memen met
het gemeentearchief zodat wij
een introductiemiddag/avond
kunnen verzorgen.
mer kijvende moeder en een af
wezige vader die nauwelijks ver
der komt dan de opmerking 'hm'
bepalen het decor. Regelmaat is
troef: koffie op gezette tijden,
huishoudelijke karweitjes, geen
tv, verplicht breien en eten wat
de pot schaft. Vriendinnetjes ko
men er niet in, want dat zijn
volgens haar moeder allemaal
dellen. Een fragment. 'Ze heeft
een keer gemerkt dat de moeder
dingen registreert. Er lagen
blaadjes in de kast waarop de
moeder jaren geleden nauwkeu
rig bij had gehouden met wie ze
omging en hoe vaak. Wat ze
ervan vertelde en wat ervan
klopte. Hoe vaak ze opgebeld
werd en door wie. Wat de ouders
van die meisjes zeiden als ze
vroeg waar haar dochter was. Er
stonden ook dingen op die ze
alleen maar kon weten door
haar dagboeken en brieven te
lezen. Sinds ze dat ontdekt heeft,
schrijft ze niet meer in haar dag
boek. Er is geen enkele plek
waar ze het kan verstoppen. De
moeder haalt al haar kasten
overhoop als ze naar school is.
Ze gooit ook dingen weg, de
moeder, als ze het niet nodig
vindt dat ze die dingen heeft.
"Rommel", zegt ze dan.'
Ontsnappen kan Marianne al
leen via een gospelgroep. Daar theek.
wordt ze verliefd, maar durft het
niet te uiten. In huiselijke kring
worden haar muzikale activitei
ten slechts afgekraakt. Hoogte
punt moet haar solo-optreden
tijdens de kerstnacht worden,
maar ook dat loopt slecht af.
Alleen bij God vindt Marianne
steun, al vraagt ze ze zich regel
matig af wat Hij nu eigenlijk met
haar voor heeft.
'Een hemels meisje' beschrijft
(soms te) gedetailleerd een paar
dagen in het leven van een op
groeiend meisje dat zich een
plaats moet bevechten binnen
een christelijke omgeving die
doorgaans allerminst barmhar
tig is. De roman is geschreven als
een afrekening met dat religieuze
milieu, maar zal ook niet-gelovi-
ge lezers tal van herkennings
punten bieden. Eenzaamheid,
hulpeloosheid en twijfel voeren
de boventoon. Vorig jaar publi
ceerde Josien Laurier 'Het zal de
liefde wel zijn' over de wanhoop
van een verloren liefde.
De derde Schrijversavond begint
vrijdag 27 januari om 20.15 uur
in bibliotheekfiliaal Noord aan
het Bachplein (in de Blauwe
Brug). Kaarten kosten vijf gul
den en zijn verkrijgbaar bij
boekhandel Mercurius in het
Hof van Spaland en de biblio-
Ingezonden brief
Gaarne wil ik gebruik maken
van de gelegenheid om te reage
ren op uw artikel over NBM
Bodemsanering in het Nieuwe
Stadsblad van 12 januari jl.
NBM Bodemsanering bedrijft
sinds 1986 een thermische
grondreinigingsinstallatie in het
Schiedamse havengebied. In de
loop der jaren zijn talloze inves
teringen gedaan om de milieube
lasting van de installatie tot een
minimum te beperken.
Dit heeft geculmineerdin de in
stallatie van een rookgasreini
gingsinstallatie eind 1993. Deze
installatie was in eerste instantie
noodzakelijk om de emissies van
de naverbrander te laten vol
doen aan de richtlijn verbran
den. De emissie van zwaveloxy-
de, de belangrijkste vervuilende
component, werd hiermee terug-
gebrcht met 90 (van ca. 450
mg/m3 tot maximaal 40
mg/m3). Daarnaast werd het
met het installeren van de rook
gasreiniger mogelijk om ook
grond verontreinigd met chloor-
houdende koolwaterstoffen te
reinigen zonder dat de emissie
grenswaarden van chloorhou-
dende componenten wordt over
schreden. De grenswaarde is 0,1
nanogram/m3 1 miljardste
gram). Om nu aan te tonen dat
dit werkelijk gehaald wordt, zijn
twee proefreinigingen van grond
verontreinigd met chloorhou-
dende waterstoffen uitgevoerd.
Tijdens de proefreinigingen is
door een onafhankelijk inge
nieursbureau een uitegbreid test
programma uitgevoerd. Met
deze proefnemingen is aange
toond dat de installatie ruim
schoots aan de emissie-eisen vol
doet.
W.L. van den Toorn, adjunct
directeur NBM Bodemsanering
BV.
DONDERDAG 19 JANUARI 1995
WEGENER SIJTHOFF WEEKBLADEN
41 edities in Zuid-Holland.
Totale oplage per week:
HOOFDKANTOOR:
Wegener Sijthoff Weekbladen
Rotterdam, Prins Hendrikkade 12-16,
3071 KB Rotterdam
Telefoon:
Duo's:
REGIOKANTOOR:
Westhavenkade 14
Postbus 52
3130 AB VLaardingen
Telefoon: 010 - 4344022
Telefax: 010 - 4602727
DIRECTIE:
Th. S. Bakker
ADVERTENTIEVERKOOP:
R. Spierings, N. v.d. Marei
DistrictverkoopleiUer:
J.D.M. Ivo (tel.: privé: 010 - 4.555.044)
Accountmanagement:
N. de Poorter (tel. privé: 070 -
3.282.694) J.T.A. de Fonkert
REDACTIE:
Helma Steekelenburg (eindredacteur),
Bram Wesdorp, Nick van Dien
(chefredacteur)
Hoofd redactie:
Jan Sieben
(waarin opgenomen
Schiedams Nieuwsblad)
verschijnt in Schiedam en Kethel en
is een uitgave van Wegener Huis-aan-
huisbladen BV Rotterdam en Sijthoff
Pers BV Rijswijk, beide behorende tot
Wegener NV.
BEZORGING:
Interlanden/Spreigroep
Bezorgklachten: (kantooruren)
010-4.699.612/4.699.613
NS
In de greep van de honger:
groeiende nood in Schiedam
door Dr. C. Jeurgens
Mensen in de rij voor voedsel
Geopend op elke werkdag
van 8.30 tot 12.30 uur en
van 13.30 tot 18.00 uur.
Ook geopend op zaterdag
morgen van 9.00 tot 12.00 uur!
1 iaat* uact C CO/
p ua.» y ps/
Kerkstraat 1 7, 2330 Merksplas
Snelweg Amsterdan-Breda-Antwerpen. Na de grensovergang de eerste
afrit Zundert-Meer. Vervolgens via Meer en Hoogstraten naar Merksplas.
Josien Laurier
Wilt u verzekerd zijn van een gezonde bruine kleur, de hele winter door? Kies dan voor één van de
zonnehemels van Philips. Die staan voor een prettige, veilige manier van bruinen en zijn uiterst comfortabel.
De aanschaf van een Philips zonnehemel is nu extra aantrekkelijk. Want tijdelijk verrassen wij u bij drie types
met een prachtig Philips-kado*. Gratis! Ga snel naar uw Philips dealer en haal de zon in huis.
zonnehemels
Gratis Philips draadloze telefoon (TD 9241)
t.w.v. f 349,- bij de Philips HPA-zonnehemel
HB 851, winkelprijs f2.599,-.
of de helft van de winkelwaarde in contanten.
mm1
Gratis Philips portable (.O-speler (AZ 6821)
t.w.v. f 299,- bij de Philips HPA-zonnehemel
H B 812, winkelprijs f 1.899,-
Gratis Philips portable digitale stereo-radio/
cassettespeler (AQ 6529) t.w.v. f 179,- bij de
Philips zonnehemel HB 540, winkelprijs f999,-.
