SCHIEDAM
KUNSTGEBITTEN
Schiedammer Hans van der Sloot schrijft boek over Wilton-Fijenoord
Burgerlijke stand
BELOOFD:
Martienerkoor pakt flink uit
Woongerief
Café Grote Markt biedt een
kans aan absolute beginners
Dominante heer en
jonge hond zoeken baas
VERINGMEIER
TANDTECHNIEK
PvdA-prominenten
op bezoek
23-1441
SCHIEDAM. Om zich op de
hoogte te stellen van het wonen
en werken in Schiedam komt een
aantal prominente PvdA'ers op
bezoek. Op 9, 10 en 12 juni gaan
onder anderen partijvoorzitter
Rottenberg, minister Melkert
van Sociale Zaken en staatsse
cretaris Netelenbos met Schie
dammers in discussie. Op vrijdag
9 juni, om 14.00 uur, begint het
driedaags bezoek met een stads
wandeling. Een delegatie, met
onder meer Felix Rottenberg,
vertrekt vanuit het Stadskantoor
naar de binnenstad. Tweede-Ka
merlid P. Rehwinkel stelt zich
vanaf 16.00 uur op de hoogte
van het jongerenwerk. Hiertoe
worden het Straussplein, Tuin
dorp/Iepenlaan, Nachtegaal
laan en het Zimmermanplein be
zocht. Om 18.00 uur begint in
wijkcentrum De Blauwe Brug
een ronde-tafelgesprek over het
thema 'Hoe kan Schiedam aan
trekkelijker worden gemaakt
voor jongeren?'. Ook Rotten
berg is hierbij aanwezig. Belang
stellenden zijn welkom. Zater
dag 10 juni staat geheel in het
teken van duurzaam bouwen.
De landelijke werkgroep Milieu
en Energie van de PvdA houdt
over dit onderwerp een bijeen
komst in natuurcentrum De
Boshoek (Bospad 3, tegenover
het Bachplein). Oud-wethouder
Zijdeveld leidt dit thema in, met
nadruk op de Schiedamse aspec
ten. De bijeenkomst duurt van
10.30 tot 14.00 uur. In het kader
van de relatie tussen onderwijs
en arbeidsmarkt neemt maandag
12 juni een delegatie met staats
secretaris Netelenbos (van On
derwijs) en de Tweede-Kamerle
den Van Heemst en Lilipaly
poolshoogte bij drie bedrijfs-
scholen in de stad. Zij vertrek
ken om 8.00 uur vanuit het
Stadskantoor. Op het program
ma staan: het Regionaal Oplei
dingsinstituut Metaalindustrie
(bedrijfsschool Wilton-Fije-
noord), het Regionaal Technisch
College en Rijnmond Bouw. De
delegatie gaat in gesprek met
leerlingen, docenten en directie
over de voor- en nadelen van
deze instituten. Hierop volgt om
12.30 uur een lunchbijeenkomst
met minister Melkert over het
zelfde thema. Naast een aantal
leden van de Tweede-Kamer
fractie nemen hieraan vertegen
woordigers van de Sociale
Dienst, het Regionaal Bestuur
Arbeidsvoorziening, het Ar
beidsbureau en de vakbonden
deel. Om 14.00 uur staat de
werkgelegenheid in Schiedam
centraal. Onder het motto
'Werkgelegenheid en overheid:
een stimulans of belemmering?'
verzorgen enkele bedrijven een
korte presentatie in het Prove-
niershuys. Burgemeester Scheer-
es geeft een historische schets
van de bedrijvigheid in de stad.
Minister Melkert licht daarna de
landelijke regelgeving met be
trekking tot werkgelegenheid
toe. Het avondprogramma be
gint om 19.00 uur in de Verenig
de Glasfabrieken aan de Buiten
havenweg met een gesprek over
flexibilisering van de arbeidstij
den. Na drie dagen Schiedam
sluit de PvdA het bezoek maan
dagavond af in cafe 't Sterretje.
Vanaf 22.00 uur is men welkom.
Over 5 minuten
staat uw personen-
of bestelauto voor
de verhuur klaar.
Bokelweg 80-90
Schiedam
Tel. 010-4621015
Het boek vertelt veel meer dan
de geschiedenis van die toonaan
gevende werf. Van der Sloot
heeft vooral een tijdsbeeld pro
beren te schetsen. Zo verhaalt hij
bijvoorbeeld uitgebreid over de
grote passagiersschepen zoals de
'Statendam' (gebouwd bij Wil
ton) en beschijft hij met milde
humor het dagelijks leven op de
werf in de jaren zestig. Volgens
Hans van der Sloot was Wilton-
Fijenoord niet alleen een reus
wat betreft personeelsomvang en
orderportefeuille, óók de andere
activiteiten van de werf waren
gigantisch. Wilton vormde een
gemeenschap op zichzelf met alle
sociale, medische, educatieve en
recreatieve voorzieningen van
dien.
Chique naam
Van der Sloot schrijft over het
ontstaan van Wilton ondermeer
het volgende: 'In 1825 ging in
Rotterdam-Zuid een gloednieuw
bedrijf van start onder de chique
naam 'Etablissement Fijenoord'.
Het etablissement werd opge
richt als eigen werfmaatschappij
van de Nederlandsche Stoom
boot Maatschappij (NSBM),
een nieuwe rederij waarin be
roemde mannen als oudmarine
man Gerhard Moritz Roentgen
en de Luikse staalproucent John
Cockerill deel uitmaakten van
de directie. Voor de vaderlandse
werven kwam de komst van de
NSBM te vroeg, want men was
nog totaal niet voorbereid op het
bouwen en repareren van stoom
schepen. In die tijd holde Neder
land op het gebied van stoom
achter de feiten aan. Het was
daarom voor de NSBM niet mo
gelijk om opdrachten voor ma
chines, ketels en aandrijvingen
op de bestaande werven onder te
brengen, zodat men genood
zaakt was tot de oprichting van
een eigen werf: Etablissement
Fijenoord, later geheten Maat
schappij voor Scheeps- en Ma
chinebouw Fijenoord.
In 1877 liep officieel het hon
derdste schip van stapel. Eenen
veertig daarvan waren schepen
geweest voor de Koninklijke
De OI8 bij de werf voor de periodieke onderhoudsbeurt.
Marine en het Ministerie van
Koloniën. De voorspelling van
Roentgen, dat in toepassing van
stoomkracht en het bouwen van
geheel ijzeren schepen de mari
tieme kracht van Nederland zou
liggen, was bewaarheid. Nie
mand die er nog aan dacht om
voor kanonneerboten, monito
ren, patrouillevaartuigen, sleep
boten of zelfs werkschepen hout
te gebruiken. Ook de Neder
landsche Stoomboot Maat
schappij waaruit Fijenoord was
voortgekomen, bleef een belang
rijke werfklant met zeventien
schepen in alle mogelijke klas
sen. Een aantal van die schepen
zal gebouwd zijn met het oog
merk om ze kant en klaar van de
hand te doen. De grenzen tussen
handelmaatschappij, rederij en
scheepsbouwer waren er vaag
genoeg voor. Andere zullen door
de maatschappij zijn besteld
voor eigen exploitatie of verhuur
aan derden, zoals gebeurde met
de 'Batavieren' waarvoor de
bouwlijst NSBM als opdracht
gever vermeldde, maar als doel
steevast de 'London Service'
werd opgegeven.
Op dat moment dacht Smederij
Wilton aan de Baan in Rotter
dam en sedert 1876 op een be
scheiden buitenterrein aan de
Maas nog geenszins aan het
bouwen van complete vaartui
gen. Wel richtte het bedrijf, dat
in 1854 officieel werd ingeschre
ven, zich al meer en meer op
reparaties aan schepen.'
'Dat de jonge werf van Wilton
zich veel meer richtte naar de
conjunctuur van het moment
spreekt ook duidelijk uit de
bouwlijsten van beide bedrijven
uit de jaren 1878-1900.
Volwaardige werf
In deze periode verdubbelde het
aantal scheepvaartbewegingen
in de Rotterdamse havens van
jaar tot jaar. De aanwas van
reparatiewerkzaamheden hield
daarmee gelijke tred. Op nieuw
bouw echter had de toegenomen
havenactiviteit niet direct in
vloed. De bouwactiviteiten van
Fijenoord in het vierde kwart
van de negentiende eeuw omvat
ten drieënzeventig schepen, geen
gering aantal natuurlijk. Hier
van waren er twintig bestemd
voor de Staat der Nederlanden,
waaronder aanzienlijke oorlogs
bodems als de 'Friesland', 'Gel
derland' en 'Piet Hein'. Twaalf
schepen behoorden tot de groot
ste klasse van vracht- en passa
giersschepen voor de Atlantische
Route, de maildienst op Neder-
landsch-Indië en de vaart op
Zuid-Afrika, terwijl op het ge
bied van de tankvaart acht sche
pen te water werden gelaten en
zeventien schepen die bestemd
waren voor de Rijn. De overge
bleven groep werd gevormd
door lichters, baggermolens,
pontons en speciale vaartuigen.
Wilton kon hier in de eerste ja
ren slechts een bescheiden
scheepje tegenover stellen, de
'James', waarvan slechts de ke
tels door Wilton zelf waren ver
vaardigd. Men was desondanks
zo trots op het resultaat dat men
het scheepje als eigen produkt
zag. De 'James' was aanvanke
lijk directieboot en voorloper
mmm mm mmmmmmmmmMÊÊÊtBrn
Sleepboot De Schelde op weg naar Wilton.
van het eigenlijke bouwnummer
één, het s.s. 'Jacob', waarvan de
tekening trots vermeldde 'Eige
nares: Reedery De Blauwe Ster'.
De 'Jacob' was een lief uitbren-
gertje met een pronte pijp mid
scheeps en verder geen enkele
outillage, maar onmiskenbaar
een bootje waarmee Wilton zich
als volwaardige werf mengde in
de scheepsbouw in en rondom
Rotterdam. Tussen 1878 en 1882
werd verder geen nieuwbouw
ondernomen, maar na 1882
kwam de beer goed los. Maar
liefst honderdnegentien schepen
bleken er in 1900 van de helling
te zijn gegleden. Vierentwintig
daarvan waren géén sleepboten,
de rest was in z'n geheel bestemd
voor assistentie van zee- en ri
vierschepen. aldus Hans van
der Sloot in zijn boek dat niet
alleen verhaalt over de hoogte
maar ook over de dieptepunten
uit de geschiedenis van de werf.
Het boek is tevens een prachtig
foto-album. Het fotomateriaal
geeft een indruk van het werk op
de werf en van de vele schepen
die zijn gebouwd. Veel foto's zijn
nooit eerder gepubliceerd. Ze
zijn in een groot formaat afge
beeld en komen extra tot hun
recht door het bijzondere for
maat van het boek Drie volledi
ge bouwlijsten (Fijenoord, Wil
ton en Wilton-Fijenoord) com
pleteren het geheel. Wilton-Feij-
enoord is niet alleen interessant
voor degenen die op de werf
gewerkt hebben, maar ook voor
mensen met een meer algemene
belangstelling voor de scheep
vaart.
Echte Wiltonner
'Wilton Fijenoord' is het tweede
deel uit een serie over de Neder
landse scheepsbouw. Eerder ver
scheen 'Machinefabriek en
Scheepswerf P. Smit Jr.'. In het
nu verschenen deel over Wilton-
Fijenoord wordt de glorierijke
historie beschreven van een
vooraanstaande Schiedamse
nieuwbouw- en reparatiewerf.
Gedurende het ruim honderd
vijftig-jarig bestaan was het be
drijf lange tijd van groot belang
voor de ontwikkeling van de Ne
derlandse scheepsbouw. De werf
heeft in de loop der jaren aan
tienduizenden mensen niet alleen
een goed belegde boterham ver
schaft, volgens Van der Sloot
was (en is, redactie) Wilton ook
een heel bijzonder bedrijf met
een geheel eigen sfeer. In zijn
boek heeft hij die sfeer onder
woorden trachten te brengen.
Het uiteindelijke oordeel laat
Hans van der Sloot aan de lezers
die bij het bedrijf werken of ge
werkt hebben. 'Pas als dié men
sen vinden dat mijn boek niet
mag ontbreken in de kast van
elke echte Wiltonner, ben ik in
mijn opzet geslaagd', aldus de
auteur.
Meerwaarde
Hans van der Sloot is geboren en
getogen Schiedammer. Hij is pu
blicist, tekenaar, journalist en
heeft meer dan dertig boeken
achter zijn naam staan. Op de
vraag waarom hij een boek over
Wilton heeft geschreven, ant
woordt Hans: 'Ik roep al jaren
dat iedereen die Schiedam wil
begrijpen, moet weten hoe be
langrijk de industrie is geweest
voor onze stad. Natuurlijk, bijna
iedereen weet dat Wilton-Fije
noord van enorm belang is ge
weest voor de ontwikkeling van
deze regio en voor de werkgele
genheid maar verder gaat die
kennis niet. In alle boeken die ik
over WF heb gelezen kwam ik
altijd dezelfde algemeenheden
tegen. Wilton was de grootste.
Wilton was een kei op het gebied
van reparatie, Wilton was., en
zovoorts. Nooit heeft iemand de
moetie genomen uit te zoeken
wat die werf nu in werkelijkheid
was. Dat vooral heb ik met mijn
boek willen vastleggen'. Volgens
Van der Sloot bestaat geen schip
uit méér dan de som der delen,
zeker bij Wilton-Fijenoord. De
Schiedamse werf leverde geen se-
rieprodukten, ze was gespeciali
seerd in produktie op maat.
'Kijk', zegt de auteur, 'aan elk
schip worden drie eisen gesteld:
het moet drijven, het moet een
zeker laadvermogen hebben en
het schip moet met een redelijke
snelheid voor- en achteruit kun
nen varen. Maar aan de schepen
die Wilton bouwde werden veel
meer eisen gesteld. Op alle ni
veaus - zowel op de werkvloer
als op de directie - zijn individue
le prestaties van klasse neerge
zet, maar een royale meerder
heid werd verkregen door sa
menwerking. Juist die meer
waarde was de trots van de man
nen in de tekenkamer, de
mannen in de directiekamers én
de lassers, de ijzerwerkers, de
bankwerkers, de kotteraars,
kortom: de mannen die het schip
werkelijk maakten. Trots en het
gevoel deel uit te maken was een
heel bijzondere gemeenschap,
dat zijn de bindende factoren
van al die mensen geweest. En
dat is de reden dat ik dit boek
met zoveel plezier heb geschre
ven'.
Titel: Wilton-Fijenoord, auteur:
Hans van der Sloot, prijs f 59.90.
Uitgave ILCO-productions Rot
terdam, verkrijgbaar bij de regu
liere boekhandel.
SCHIEDAM Het Martienerkoor uit Kethel houdt zondag 11
juni het jaarlijkse zomerconcert onder de titel 'The best of...'.
Tevens vormt het optreden de afsluiting van het 25e seizoen.
Het programma omvat popnummers van oudere en jongere
datum, van onder meer the Beatles, Elton John en Art Garfunkel.
Bij het kinderkoor wordt Annie M.G. Schmidt niet vergeten.
Iedereen is vanaf 11.00 uur welkom in zaal de Noord, Kerkweg
46. Vrij entree, koffie en cake gratis.
Buurthuis Nieuwland
zoekt vrijwilligers
SCHIEDAM Het jeugd- en
tienerwerk van Stichting Buurt
huis Nieuwland in de Albarda-
straat 65 is op zoek naar enthou
siaste vrijwilligers. Het is de be
doeling dat belangstellenden aan
het werk gaan in het nieuwe on
derkomen aan het Willem
Dreesplein. Informatie via tele
foonnummer 4738671.
BRIDGE KROEGENTOCHT
De eerste Schiedamse kroegentocht
voor bridgers is een succes gewor
den. Onlangs begonnen om 11 uur 's
ochtends de 180 deelnemers aan hun
bridgeronde door historisch Schie
dam, waarbij werd gespeeld in de
horecagelegenheden. In totaal wer
den tien cafés, restaurants en winkel
tjes steeds drie spellen gespeeld. De
rotterdammers Karstel en De Wit
werden eerste met een score van
66,86%. Beste Schiedammers waren
Mario van Kleef en Wilma Evers op
een achtste plaats met 60.52%.
SCHIEDAM— De Vrouwen
Adviescommissie (VAC) voor de
Woningbouw is gestart met een
woongeriefonderzoek in de Mer-
wedestraat in Schiedam-Zuid.
Deze woningen zijn eind '93 op
geleverd.
De bewoners zijn inmiddels ge
ïnformeerd door de gemeente en
de VAC.
Geboorteaangiften Schiedam 28 mei t/m 1 juni
Daveny d.v. van Til - Meijer, Danique z.v. Stiele - Bourguignon,
Frank G. z.v. Simons - Schuurmans, Rik S. z.v. van den Berg -
Roozendaal, Andrijana z.v. Malovic - Malinovic, Deniz I. z.v.
Yabasun - Yildiz, Mark z.v. Wapenaar - van der Linden, Nancy M.
d.v. Dróge - van Hees, Arjen z.v. Mosch - Venzelaar. Pinar d.v. Deniz
- Deniz, Charlie D. z.v. Otten - Boult. Büsra d.v. Gögüs Gögüs,
Nino M.S. z.v. Steenbergen - van den Thoorn, Ravian z.v. Klepke -
Koudenburg, Bram M. z.v. de Jong - Quak, Sandra d.v. Bekker - van
der Kaaden, Eray, z.v. Ercan - Ercan
Ondertrouwd te Schiedam:
B.A. Burger 27jr. en D.G.M. van Roosmalen 33jr., F.R. de Kort 67jr.
en Q. Wytenburg 65jr., Chr. Pols 35jr. en A.M. van Slobbe 29jr.. B.A.
Snelleman 23jr. en G.K. Bierma 24jr„ M. Wiersma 27jr. en T. de
Witte 30jr., W.A. van Doorn 25jr. en M. Pelle 25jr., M.P. de Jong
28jr. en K. Bosman 25jr„ G. van Oosten 28 jr. en C.E. Hellemons
27jr., M. Verheul 28jr. en I. Flipse 28jr.
Getrouwd te Schiedam:
M.P. Alblas 36jr. en J.F. Nelisse 36jr„ A. Verheij 52jr. en M.J.
Verkerk 37jr., C. Kapteijn 38jr. en A.H. Veldhoen 33jr., J.A. de Gier
22jr. en M.K. van der Zande 23jr., C.J. Polmans 24jr. en E.T.M.
Franken 23jr., L.H. van Gerven 32jr. en D. van der Velden 26jr.,
A.A.J. Broxks 30jr. en D.A. Maat 26jr.
Overleden te Schiedam:
M.J. Kraam vr., 83jr., geh.gew.met: A. van Dooren, C.J. Bom vr.,
88jr., geh.gew.met: J.J. Post, K. Klosterberg vr., 94jr„ echtgenote
van: H. Meerloo, M.A. van Son vr., 71 jr., geh.gew.met: C.L. Zant-
boer, M.B.J. van der Struis vr., 66jr., echtgenote van: V.G. Smith, P.
Kalden man, 84jr., T. van der Horst vr., 87 jr., geh.gew.met: A.W.
Bart, A. Feijen vr., 78jr„ J.G. Roodenburg vr.. 43 jr., geh.gew.met:
M. de Bruin, J. van der Linden vr., 91 jr., geh.gew.met: J.P.Hoogvliet,
J.M.A. van Koppen man, 82jr., P. van Haasteren man, 75jr., A.J.
Spong vr., 32jr., T.M. van Raaij man, 60jr.,J.G.J.M. van Waarden
burg vr., 84jr„ geh.gew.met: J. Freij, G. van Gulik man, 71 jr., M.G.
Leeflang vr., 78jr., geh.gew.met: A.Bouts, W.G. Jansen man, 76jr., J.
Lacroix vr., 77jr., geh.gew.met: A. van der Steen
SCHIEDAM café De Grote
Markt op het gelijknamige adres
biedt ook de maand juni 'abso
lute beginners in de muziek'
weer de kans om definitief door
te breken. Iedere vrijdagavond
krijgen twee bands de gelegen
heid om in het etablissement de
broodnodige podiumervaring op
te doen.
Het spits van de juni-serie wordt
vrijdag de 9de afgebeten door
Sustain met rock en Humangous
met hardrock. Zaterdag de 10de
wordt het programma verzorgd
door profs.
De formatie SPM is afkomstig
uit Amsterdam, bestaat uit drie
heren en brengt swingend eigen
werk.
Alle optredens in café De Grote
Markt beginnen om 22.00 uur;
de toegang is gratis.
If
Dunny
SCHIEDAM Korak is pas acht maanden oud, maar ondanks
zijn jeugdige leeftijd al een dominant heerschap. Aan kinderen en
alleen zijn heeft hij een uitgesproken hekel. Deze herder heeft het
minder op het knusse gezinsleven en mikt op blijvend onderdak
bij bijvoorbeeld een bewakingsbedrijf. Het volgen van een ge-
drags- en gehoorzaamheidscursus met Korak is geen overbodige
luxe.
Bunny is weer een heel ander geval. Deze bouvier is geheel
overeenkomstig zijn leeftijd (zeven maanden) een echte jonge
hond. Met grotere kinderen, soortgenoten en katten kan hij prima
overweg en op autorijden is hij dol. Uithuizige baasjes zouden een
slechte aan hem hebben, maar wanneer hij aandacht krijgt, is
Bunny een schat.
Informatie over deze twee honden, of andere honden en katten bij
Dierentehuis De Hargahoeve, Sportlaan 2, telefoonnummer
4714151. Het asiel is geopend van dinsdag tot en met vrijdag
tussen 10.00 en 12.00 en 13.00 en 16.00 uur en op zaterdag van
10.00 tot 15.00 uur.
Korak
WOENSDAG 7 JUNI 1995
reparaties klaar terwijl u
wacht
vernieuwen, in overleg met
uw wensen
dagelijks van 08.30-17.00 uur,
's avonds en zaterdag
volgens afspraak.
Nwe. Haven 131, Schiedam
Tel. 010-4261417
Geschiedenis van een werf
in woord en beeld gebracht
SCHIEDAM Wanneer in
1877 op het terrein van Eta
blissement Fijenoord in Rot
terdam-Zuid het honderdste
schip van stapel loopt, denkt
men aan de overkant van de
Maas - bij Smederij Wilton
aan de Baan in Rotterdam -
nog helemaal niet aan het
bouwen van complete vaartui
gen. In die tijd hebben Fije
noord en Wilton nog niets met
elkaar van doen. Nu, ruim
honderd jaar later, beschrijft
de ras-echte Schiedammer
Hans van der Sloot de op
komst van Wilton-Fijenoord,
een bedrijf dat in de loop van
de twintigste eeuw bijna syno
niem zou worden met de stad
Schiedam.
i
'm'ii i ii
