NIEUWE PASSAGE La Yenezia als blikvanger Opening luidt een nieuw tijdperk in Renovatie aangezicht Passage vervulling van hartewens Kans voor open doel Geschiedenis herhaalt zich Het 'ontdek je plekjevan de architecten van de Nieuwe Passage DONDERDAG 14 SEPTEMBER 1995 37-1442 SCHIEDAM De gerestau reerde gevel van de Passage-in gang aan de Broersvest oogt als een plaatje. Maar niet alleen het exterieur van de monumentale toegangspoort tot Schiedams nieuwste winkelparadijs is een blikvanger bij uitstek. Het ziet ernaar uit dat La Venezia het gezichtsbepalend visitekaartje van het complete centrum gaat worden. De populaire ijssalon - die tijdelijk huist in een portoca- bin op het Hemaplein - keert eigenlijk terug op haar oude stek. Eigenaar Ton Belfi maakt van de gelegenheid gebruik om van dat 'terug naar af" een ijzersterke nieuwe start te maken. Maanden kostte het hem en intensief speurwerk, maar uiteindelijk vond hij in Italië, het land van zijn voorvaderen, de architect die hem precies het sfeervolle interieur van zijn dromen kon leveren. „De Passage wordt zo prachtig, krijgt echt allure", vindt Ton Belfi. „Daar moet je je zaak op afstemmen, niet alleen voor jezelf, maar ook omdat zo'n prachtig winkelcentrum dat verdient." Ton is inmidels de derde generatie Belfi die de Brandersstad helpt het hoofd 's zomers aangenaam koel te hou den. Hij is een geboren en geto gen Schiedammer, maar zijn ijs smaakt nog steeds naar het zon nige, lichtvoetige zuiden. En zo'n frivole lekkernij serveer je nu eenmaal niet in een degelijk Hollands glas onder neonlicht. La Venezia wordt dan ook hele maal in sfeervolle Venetiaanse stijl ingericht met hoge bewerkte plafonds, warm kersenhout, fraai glas in lood, spiegels, flon kerend kristal en een granieten vloer, zoals alleen Italiaanse vaklui ze nog kunnen leggen. Het lukte Ton Belfi zélfs om servies in stijl te vinden, com pleet met een roze glazen gondel waarin straks de Coupe Venezia geserveerd zal worden. Zelfs in zijn enthousiasme over zijn nieuwe salon, wil Ton - die in de zaak terzijde wordt gestaan door zijn ouders, zijn echtgenote Lenje en een trouw personeels- team - één ding niet helemaal prijsgeven: hel geheim van de kok. „Waarom ons ijs zo lekker is? Hel is altijd dagvers. We ge bruiken de beste natuurlijke pro- dukten en echt fruit én we koken de melk voor gebruik. Dat is een iets langduriger en kostbaarder bereidingswijze, maar dat proef je eraan af. Ik hou ook van eerlijke smaken die van elkaar verschillen. Citroenijs moet bij voorbeeld een bekketrekker zijn. Je'moet het zurige niet wegsuike- IlilJXüfWsiiïs ren. En verder is het natuurlijk zo dat als je vijf koks een dezelf de soort biefstuk laat bakken, het resultaat van allemaal anders is. In mijn familie wordt al gene raties lang Italiaans ijs gemaakt. De feeling om de juiste balans te vinden én de noodzakelijke lief de voor het vak - ook een be langrijk ingrediënt - heb ik sim pelweg geërfd." La Venezia opent overigens pas over enkele weken haar deuren in De Passage waarvan de res tauratie net iets later dan ge pland gereed was. „Een beetje een domper", geeft Ton Belfi toe. „Maar verbouwingen vallen altijd tegen. Straks als alles klaar is, zijn we die pech meteen weer vergeten. En tot die tijd blijft de container gewoon geopend." SCHIEDAM Het is de laatste zaterdag voor de offi ciële opening van de Nieuwe Passage. De twee architecten van het ambitieuze project - de heren Van Vugt en Lucas van Bureau Ellerman, Lucas, Van Vugt uit Rijswijk - doen Schiedam aan voor een laat ste inspectie. Het winkelend publiek probeert via hekken en andere afrasteringen een glimp van het interieur op te vangen en is duidelijk geobse deerd door de vraag 'of het al lemaal wel lukt voor donder dag'. Niemand lijkt zich ervan bewust te zijn dat de ontwer pers van het complex zich te midden van de mensenmenigte bevinden. „Het is ook niet zo onze stijl om aan de weg te timmeren," zegt Nico van Vugt. „We blijven het liefst in de anonimiteit. Dat is geen valse bescheidenheid. Natuur lijk zijn we in ons hart vrese lijk trots op het resultaat. Maar het gaat om ons werk, niet om onszelf." Bij de ingang aan de Hoogstraat rennen op dat moment nog bouwvakkers in en uit, gewa pend met kruiwagens vol materi alen. Ze offeren hun vrije dag op om de klus op tijd te klaren. De deurmatten of -roosters zijn nog niet neergelegd. Voordat ze naar binnenstappen op de prachtige, nog ongerepte natuurstenen- vloer kloppen de heren Van Vugt en Lucas buiten toch eerst even hun schoenen af als enigen temidden van die hectisch dra vende meute. Het is een gewoon tegebaar waar ze zich zelf niet eens bewust van zijn. Maar het is tekenend voor de zorgvuldigheid en de betrokkenheid waarmee de twee bij het ontwerpen van het project te werk zijn gegaan. Het lukt de architecten dan ook niet om 'de allermooiste plek' voor een foto aan te wijzen. „Die vestibule, zoals ik het noem, aan de Hoogstraat is misschien heel geschikt", vindt Nico van Vugt meteen enthousiast. „Die past kwa stijl in de bestaande klein schalige bebouwing daar. Door de schuinoplopende dakcon structie straalt die ingang toch de allure en de grootsheid uit van het complex erachter." Van Vugt's collega Lucas stelt zich aanvankelijk iets terughouden der en zakelijker op, maar komt gaandeweg een rondwandeling ook los. „Het vele daglicht dat binnenvalt door al die koepels is heel bepalend voor de sfeer. Dat is misschien moeilijk in beeld te brengen. Datzelfde geldt voor de hoogte van de nieuwbouw. Die sluit aan bij het formaat van de oude Passage en geeft een idee van ruimte. Persoonlijk vind ik de overgang van oud naar nieuw met dat doorzichtige dak ook prachtig." Als de fotograaf al lang weer weg is, komen er in eens nog tal van suggesties bo ven tafel. De architecten blijken eensgezind in hun tevredenheid over ogenschijnlijke details als de lichtarmaturen in de oude Passage. „Ik vind ze nog mooier dan de originele," aldus Nico van Vugt. „Die hebben we overi gens alleen op foto's gezien, want ze waren al weggehaald. De uitstulping ter hoogte van het voormalige theater is onze persoonlijke toets. We vinden die halfronde glazen serre zelf een uitstekende oplossing, want de oude gevel was al gesloopt. Als komende generaties het daar niet mee eens zijn, dan kunnen ze die serre zo weer afbreken. De vloer eronder is doorgelegd in patroon. Van de eerste verdie ping van het oude theater heb ben we één grote zaal gemaakt met heel hoge ramen; een ideale ruimte voor bijvoorbeeld een ga lerie of voor mijn part een fit nesscentrum. Daar is nog geen huurder voor." Andere 'favoriete plekken' zijn het dak van de parkeergarage (Lucas: „Het uitzicht is echt fa belachtig") en het grandcafé aan de Broersvest. Van Vugt: „Dat pand past kwa stijl en kleurge bruik - met dat blauw en bak- steenrood - bij de nieuwbouw die verstopt zit achter de oude Pas sage." Ook de achterzijde van het complex aan het Broersveld is volgens Lucas een omweg waard: „Die hebben we aange kleed met een winkelgalerij on der arcades. Dat geeft een enor me beslotenheid en is bijna te beschouwen als een tweede pas sage. We hebben er rekening mee gehouden, dat er kraampjes tussen de puien moeten passen. Want de markt komt daar weer terug. Het Broersveld ziet er nu ook ineens weer veel beter uit." Het uitgebreide betoog maakt één ding duidelijk; de Schiedam mers zullen straks niet alleen op winkel- maar ook op bouwkun dig gebied het nodige aan de Passage te ontdekken hebben. Enorme impact Het architectenbureau uit Rijs wijk werd door projectontwik kelaar MAB ingeschakeld voor het ontwerp van soortgelijke winkelcentra in ondermeer Apel doorn. De eerste overleggen over de nieuwbouw in de Bran dersstad dateren al van 1987. De heer Lucas: „Er is dus veel tijd overheen gegaan, maar dat was ook noodzakelijk. We moesten tenslotte een ontwerp maken voor een project dat een enorme impact heeft voor heel Schiedam en een nieuw tijdperk inluidt. De sfeer van de binnenstad veran dert compleet, maar ook de plaatselijke economische situa tie. Bovendien moesten we de juiste mix zien te vinden tussen de fraaie oude Passage en de nieuwbouw. We hebben met alle betrokken partijen tal van malen rond de tafel gezeten en goed naar iedereen geluisterd. Aan de hand daarvan zijn uiteindelijk de afwegingen gemaakt. Het vinden van die juiste balans, dat is geen exacte wetenschap. Daarbij komt het aan op onze ervaring en ons inlevingsvermogen. Ons aandeel is dan ook veel groter dan puur het tekenwerk. Het zal ons dan ook nu wel moeite kos ten om afscheid te nemen. We hebben de mensen hier zolang meegemaakt en zo goed leren kennen." Vanuit hun ervaringen in andere steden zijn de architec ten ervan overtuigd, dat de vrees voor leegstand op bijvoorbeeld de Hoogstraat na de opening van de Nieuwe Passage een over bodige is. Nico van Vugt: „Na tuurlijk zal er even een terugval zijn, maar dat trekt weer aan juist door de zuigkracht van zo'n groot complex. Over een jaar of twee is er geen ruimte in de bin nenstad meer te huur." Donder dag kan het publiek het winkel complex eindelijk in bezit ne men. „Nee,- ik ben niet bang voor snelle verpaupering," zegt Van Vugt. „Juist als iets er mooi uitziet, dan is iedereen voorzich tig. Dat is de mens eigen. De Schiedarpmers moeten zich juist snel helemaal thuisvoelen in de Nieuwe Passage. Pas als zij het idee hebben dat het winkelcom plex er eigenlijk altijd al geweest is, hebben wij ons werk goed gedaan." SCHIEDAM Met de opening van de Nieuwe Passage wordt het plaatselijke winkelbestand in één klap op grootstedelijk peil gebracht. Bijna 70 nieuwe on dernemers vestigen zich tegelij kertijd in het economisch hart van de Brandersstad in de hoop er hun toekomst op te kunnen bouwen. 'De volksverhuizing' in de middenstandswereld lijkt de roemruchte kloof tussen politiek en bevolking zelfs voor even ge dicht te hebben. De Schiedam mers zijn - van bestuur tot inwo ners - ongewoon eensgezind van mening, dat het voormalig Zwarte Nazareth met het cen trum de kip met gouden eieren heeft binnengehaald. Temidden van alle begrijpelijke euforie wordt meestal vergeten te ver melden, dat in de Nieuwe Passa ge niet alleen gewinkeld, maar ook gewoond kan worden. In het oude toegangsgebouw aan de Broersvest wordt momenteel de laatste hand gelegd aan de renovatie van acht appartemen ten. En hoewel bescheiden in aantal zijn het juist die huizen waardoor het complex zich on derscheidt van soortgelijke in andere steden. Als 's avonds na sluitingstijd de hekken dicht gaan, blijft de Passage een leven dig onderdeel uitmaken van het stadshart. Verliefd De restauratie - zowel van bin nen als buiten - van het hoge gebouw dat alle omliggende panden domineert, is het werk van Ben van Dop en Eric Ma thot. Deze twee gelijkgestemde geesten én vrienden door dik-en- dun runnen een architektenbu- reau aan de Lange Haven. Meer dan 10 jaar geleden studeerden de twee samen af op de universi teit in Delft met een ontwerp voor de invulling van het Stad- serf. "We waren eigenlijk allebei een beetje verliefd op Schie dam," zegt Ben van Dop. „Na tuurlijk was er net als elders veel gesloopt, maar er waren geluk kig ook hele stukken overeind gebleven. De historische binnen stad is absoluut niet verpest in tegenstelling tot wat er dikwijls beweerd wordt. Een goede invul ling van de open plekken die ontstaan zijn is wél noodzakelijk en dat is een enorme uitdaging. Eric en ik houden allebei van pionieren, van het avontuur. Wij hebben beiden in de bouw ge werkt; ik heb aanvankelijk eco nomie gedaan. Pas daarna zijn we in Delft gaan studeren. We hebben beiden hetzelfde ideaal. Een gebouw is voor ons een ge bruiksvoorwerp. Niet alleen het uiterlijk is belangrijk, maar ook de mensen die erin moeten gaan leven, wonen en werken. Die moeten het naar hun zin hebben. Op zich is dat al niet makkelijk te verwezenlijken als je een ont werp moet maken voor bijvoor beeld een compleet nieuwe woonwijk, waar je geen rekening hoeft te houden met bestaande bebouwing. Er zijn tegenwoor dig zoveel regels en financiële beperkingen. Het is helemaal moeilijk om een geschikte mix te maken van bestaand en nieuw. Dat lukt niet als je de hele dag achter je tekentafel blijft staan. Eric en ik zijn praktijkmensen die ervan houden problemen ter plekke op te lossen en om met minder grijpbare zaken als sfeer te werken. Daarom bijten we onze tanden zo graag stuk op die gaten in het hart van Schiedam." Niet rijp Van Dop en Mathot mochten nog wel hun complex voor het Stadserf presenteren aan de toenmalige wethouder Zijde veld. Daar bleef het echter bij. Schiedam was in die dagen nog niet rijp voor zulk soort gedurf de projecten, maar had niette min zo'n aantrekkingskracht op de twee, dat ze besloten zich er te vestigen. De maquette van hun eerste plan staat nog op de bo venste verdieping van de 18de eeuwse vooormalige eierklutserij die het duo ombouwde tot be drijfspand. Het architektenbu- reau bouwde een naam op voor al buiten de stadsgrenzen maar bleef ondertussen op eigen initi atief de gemeente met ideeën te bestoken. Naarmate het veelbe- zongen plaatselijk nieuw elan een hogere vlucht nam kregen ze eindelijk de kans daar een aantal van te realiseren. Van Dop en Mathot leverden ondermeer het ontwerp voor als 'moeilijk' te boek staande plekken als de Zwaluwlaan/Koekoekslaan (waar aanvankelijk een woon wagenkamp was gepland) en de hoek Willemskade/Spuistraat. Binnenkort start de bouw van drie herenhuizen aan de Waran de. Bijna een decennium na dato is de hartewens van Van Dop en Mathot dan toch in vervulling gegaan met de opdracht het kop stuk van de Oude Passage in zijn totaliteit te restauren. Ben van Dop: „Het is een prachtig ge- bouw dat gezichtsbepalend is voor de Koemarkt en Broers vest. We kregen de opdracht pas begin dit jaar, dus het was wel kort dag. Er lag weliswaar een oud renovatieplan voor de wo ningen maar daarvan klopte de maatvoering niet. Ook de bui tengevel stelde ons voor de nodi ge problemen. We zijn eerst eens helemaal tot bovenin die toren tjes geklommen. Die waren to taal verwaarloosd en bleken bo vendien helemaal los te staan maar we wilden ze perse behou den. Alleen al daarover hebben we uitgebreid moeten brainstor men. Uiteindelijk zijn ze naar beneden getakeld. Dankzij een moderne stalen constructie aan de binnenkant, staan ze nu weer veilig bovenop. Met die oudem groen uitgeslagen koperen top pen, komen ze prachtig tot hun recht. Ook het interieur van de trappenhuizen hebben we in oude staat hersteld. En die ap partementen zijn heel eigentijds wat comfort betreft, maar we hebben gelukkig wel het karak teristieke weten te behouden. Ik weet zeker, dat de toekomstige bewoners er straks heel gelukkig zullen zijn. En dat alle Schie dammers met veel plezier langs die schitterende gevel omhoog zullen kijken." Informatie over de appartemen ten in de Passage bij Makelaardij Anke Bodewes aan het Rubens plein 8, telefoonnummer 4265200. SCHIEDAM Het enthou siasme voor en hel gelóóf in de Nieuwe Passage van André Heemskerk komt recht uil zijn hart. De Nijmegenaar van ori gine gaf heel wat op om mana ger te worden van het winkel centrum dat donderdag wordt geopend. Als bedrijfsleider van V D in Zeeland had hij een uitstekende baan. Vlissingen was ook voor zijn echtgenote en twee opgroeiende dochters een vertrouwde en ideale woon plaats. Toch besloot hij de overstap te wagen, naar het westen des lands te verhuizen en die cruciale functie in het Schiedamse stadshart op zich te nemen. „Met die mooie zomer heb ik soms nog wel heel even terugverlangd naar mijn mooie stekje vlakbij zee," zegt André Heemskerk heel eerlijk „maar spijt heb ik er geen seconde van gehad. Daarvoor is mijn werk veel te leuk. De Passage is zo ongekend prachtig geworden. Het ontwerp ervan is heel door dacht en met liefde gemaakt. Voor aankleding en inrichting zijn kosten noch moeite ge spaard. Dat is in deze tijd uniek. En bovendien heeft een grote groep midenstanders in tal van verschillende branches hier een zaak geopend. We heb ben de klant letterlijk alles te bieden. We hebben een kans voor open doel, maar die moe ten we natuurlijk wel zo goed mogelijk benutten." André Heemkerk heeft even eens shoppingcenter La Vie in Utrecht onder zijn hoede en werd alweer een tijdje geleden aangezocht door de PGGM, het pensioenfonds dat de Nieu we Passage in beheer heeft, om ook in de Brandersstad aan de slag te gaan. Tot zijn taken behoren ondermeer het opstel len en uitvoeren van promotie plannen, de pr en het onder houden van externe contacten, maar ook zaken als bewaking en veiligheid. De sympathieke manager heeft, terwijl de laatste hand aan de afwerking van het centrum werd gelegd, de afgelo pen periode niet stilgezeten. Als lid van het 'grote' Centrumma nagement, waarin ook winke liers uit andere delen van de binnenstad én de gemeente zit ting hebben, hielp hij mee met het opstellen van ondermeer het puienplan en een 'bomen- verlichtingsproject'. André Heemskerk: „Ik kijk verder dan alleen mijn direkte eigenbelang. Ik zit nog niet zo lang in Schie dam. maar ik ben er al wel van gaan houden. Zelf zijn we al helemaal klaar voor een fantas tische decembermaand. We fo cussen ons eerst op Sinterklaas. Dal is een oud-Hollands feest, dat in ere hersteld moet wor den. De toeters en bellen rond Kerstmis houden we droog tot 6 december, maar dan barsten ook die feestelijkheden goed los. We hebben zulk mooi ma teriaal ingekocht als versiering. Ik kan zelf bijna niet wachten tot het allemaal staat en hangt. De mensen kijken hun ogen uit straks. Als je je vandaag-de-dag als winkelcentrum wil onder scheiden dan moet je mikken op sfeer, service en vakman schap. Uit onderzoek is gebleken dat op dit moment slechts 38 pro cent van de Schiedammers koopkrachtbinding heeft met de eigen stad. Dat getal moet omhoog en het gaat ons lukken ook. We hebben tenslotte alle troeven in handen." SCHIEDAM De geschiede nis herhaalt zich zelfs als het gaat om revolutionaire eigentijd se projecten als de Nieuwe Pas sage. Begin dertiger jaren wordt aan de Broersvest de oorspron kelijke overdekte winkelgalerij aangelegd. Ook dan verkeert de binnenstad vanwege de bouw werkzaamheden maandenlang in een absolute staat van chaos. Maar de Schiedammers in die dagen accepteren de overlast even manmoedig als hun naza ten nu. Tenslotte verrijst daar hartje centrum een 'product van durf, fantasie en doortastend heid' zoals het lokale juweeltje trots genoemd wordt. Nee, be stuur en inwoners van de Bran dersstad anno 1932 zijn ervan overtuigd met die Passage zelfs grote buur Rotterdam naar de kroon te kunnen steken. De eco nomische vooruitzichten zijn in die crisistijd voor de Tweede Wereldoorlog niet rooskleurig, de werkloosheid is groot. Maar daar maalt niemand om. Bij de officiële opening vermeldt de Schiedamse Courant het volgen de: Voor het gebouw was een dichte menigte samengestroomd en het was gewoon voor de genoodig- den een heele kluif om zich door deze massa heen te dringen om het gebouw te bereiken. Met ruim 8 agenten werd met moeite een paadje vrij gehouden dat toegang tot de Passage gaf. Me vrouw v.d. Berg- Van Zuuren zong als inleiding met pianobe geleiding het largo van Handel. Daarna nam de heer C. Korsten (de aannemer van het project, - red.) het woord. „Ons leven, de wereld", aldus de spreker „is on derhevig aan metamorphose. Ook onze stad is hieraan onder hevig. In Schiedam heeft een ge weldige gedaanteverwisseling plaatsgehad. Het beeld dat Schiedam thans vertoont is schooner dan vroeger", aldus de Schiedamse Courant. Het 'toenemend geroezemoes van opdringend gepeupel' over stemt de lovende toespraak van burgemeester Stulemeijer vrijwel volledig. Daarmee is voor de toenmalige eerste burger de maat vol. De Schiedamse Cou rant: 'Er werd besloten een klei ne charge uit te voeren. Met be hulp van de gummistok werd enige vierkante meters ruimte gemaakt, welke direct door een cordon politieagenten werd af gezet. Bij deze charge kregen na tuurlijk de kijklustigen die voor op stonden en den heelen mid dag al op post hadden gestaan om een goed plaatsje te bemach tigen de klappen te incasseeren. Een jongeman kreeg een klap met een gummistok en moest in de Passage worden gedragen waar hij spoedig bijkwam. Na eenig beraad werd besloten eerst 's avonds om acht uur de Passa ge open te stellen. Men vreesde terecht dat de enorme massa be langstellenden die zich allen na tuurlijk na de afzetting direct in de Passage zouden storten een groot gevaar voor de winkelrui ten zou opleveren. Daarom werd een groot bord voor den ingang geplaatst waarop stond: Heden avond 8 uur toegang voor het publiek', aldus de Schiedamse Courant. Deze onderbreking ten spijt ver lopen de festiviteiten vlekkeloos. Aannemer Korsten wijst keer op keer trots op de speciale tegels waarover de komende klanten zullen lopen. „Het is een novi teit", legt hij bereidwillig uit, „het zijn stroeve tegels; dat voor komt uitglijden bij het lopen." Als dan de gebruikelijke erewijn wordt geschonken verdwijnt het gespannen gevoel van de notabe len geheel. Tevreden keren zij in hun gereedstaande voitures huis waarts. Dan kan het publiek toe slaan. De verzamelde winkeliers blijven in de openingsweek tot 's avonds tien uur open. Een luid- spekerinstallatie zorgt als proef voor kooplustopwekkende ach- tergronddreun. De middenstand lokt met onweerstaanbare aan biedingen. Er is een prijsvraag. De prijzen pronken in de trotse etalages. Het juiste antwoord moet worden gegeven op de vraag hoe hoog - in centimeters - de linkertoren van de Passage is, gemeten vanaf de straat.' Het Nieuwe Stadsblad putte voor deze herkenbare terugblik ondermeer uit bronnen van het archief en uit een uitgave ter gelegenheid van het 50-jarig be staan van het Passage Theater (dat overigens in 1933 geopend wordt) van Cees van der wel. m 0» pwfcds Ton Belfi rechts op de fotosamen met zijn vader. De architecten Lucas (links op de foto) en Van Vu/ft hij de infant; van de Nieuwe Passage aan de Hoogstraat. Ben Dop rechts op de fotoen Eric Mathot André Heemskerk GLADWEG De situatie rond de ingang van de Passage aan de Broersvest in 1932 verschilt weinig van die anno 1995. (foto afkomstig uit Schiedam-hoek van Hans van der Sloot

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Het Nieuwe Stadsblad | 1995 | | pagina 13