Her
Der
VI
Medicijngebruik ouderen
krijgt extra aandacht
'Afgestudeerde oogartsen zitten thuis, terwijl de patiënt op de wachtlijst komt
Opleiding
theaterontwerper
Oosterschelde
zeilt in boekvorm
'Woortblind' niet
hetzelfde als dom
V
Vrijwillig(st)ers gaan naar Afrika
WEEK 41
1001
De Culturele Raad Zuid-Hol
land organiseert in samenwer
king met De Kunst, het Centrum
voor Amateurkunst Noord-Hol
land, en de Amateurtheater
school in Amsterdam een cursus
voor mensen die opleidt tot
vormgever voor het amateurthe
ater. Tijdens de opleiding komen
de cursisten in aanraking met
alle aspecten van het theatervak.
Het gebruik van ruimte, compo
sitie, materiaal en kleur komen
uitgebreid aan de orde. Ook de
praktische kanten, zoals het om
gaan met een beperkt budget en
rekening houden met het ver
voer van het decor, komen aan
bod. Aan het einde van de cur
sus zijn de deelnemers in staat
een (theater)tekst om te zetten in
een toneelbeeld.
De cursus is opgebouwd uit zes
blokken, drie per jaar. Elk blok
bestaat uit tien lessen die op
woensdagavond en zaterdag
worden gegeven. Na elk blok
werkt de cursist zelfstandig een
ontwerp uit in een collage en een
maquette. Een stage bij een thea
tergroep, begeleid door een pro
fessioneel ontwerper, en een cer
tificaat sluiten de cursus af.
Belangstellenden kunnen op
woensdag 11 en woensdag 25 ok
tober ('s avonds) en op zaterdag
14 oktober (de hele dag) deelne
men aan de selectiedagen op de
Amateurtheaterschool in Amster
dam. Deelname aan de selectie
kost 75,-. Voor opgave en info
kan men bellen met de school
(020-618 68 39, of de Culturele
Raad Zuid-Holland (070-
362 49 61).
De driemastschoener 'Ooster
schelde' werd in 1917 gebouwd
en heeft sindsdien als Neder
landse, Deense en Zweedse
koopvaarder de zeeën bevaren.
In 1987 keerde het schip terug
naar Nederland, waar het gron
dig gerestaureerd werd. Sinds
dien is het opnieuw in de vaart
als het Rotterdamse zeilschip
'Oosterschelde'.
In het boek 'De driemastschoe
ner Oosterschelde', geschreven
door Frits Loomeijer, worden de
lotgevallen van het schip uit de
doeken gedaan. Tevens wordt
een beeld geschetst van 75 jaar
Noordeuropese kustvaart.
Het boek wordt op 23 oktober
ten doop gehouden en zal daar
na in de verkoop komen.
Woordblindheid of dyslexie
komt veel voor, naar schatting
bij één op de tien tot twintig
mensen. Gelukkig wordt in het
onderwijs steeds attenter gelet
op lees- en schrijfproblemen,
maar vroeger werd van kinderen
met lees- en schrijfproblemen al
gauw gedacht dat ze dom of lui
waren.
Er zijn nogal wat volwassenen
voor wie de lees- en schrijfpro
blemen een flinke handicap zijn,
mede door het taboe wat erop
rust. In hun werk, bij het invul
len van officiële papieren, bij het
lezen van krant of tijdschrift on
dervinden dyslectici problemen.
De Vereniging 'Woortblind'
biedt de volwassen dyslectici in-
formatié, ondersteuning en ad
vies door verschillende landelij
ke en regionale activiteiten.
De Vereniging 'Woortblind' wil
informatie verstrekken over dys
lexie bij volwassenen, de proble
men van volwassen dyslectici be
spreekbaar maken en haar regio
nale activiteiten (zoals praat
groepen en informatiemarkten)
onder de aandacht brengen.
Op vrijdag 13 oktober is er in
Amsterdam een landelijk sym
posium over 'Dyslexie en Ar
beid'. Op de arbeidsmarkt heerst
onbekendheid over dyslexie: on
begrip bij de werkgever, frustra
tie bij de dyslecticus. Het sympo
sium moet de dyslecticus en de
arbeidsmarkt samenbrengen.
Tijdens deze dag worden erva
ringen uitgewisseld, problemen
van woordblinden aan de orde
gesteld, en mogelijkheden en on
mogelijkheden besproken, onder
andere van begeleiding op de
werkplek voor woordblinden.
Voor meer informatie kan men
contact opnemen met de Vereni
ging 'Woortblind', afdeling
Zuid-Holland, tel.
015-369 36 28.
'Mijn olifant kan op het
kleinste krukje klimmen en is
nooit bang in het donker. Hij
durft en kan bijna alles,' aldus
het prentenboek van Anke de
Vries en Ilja Walraven. Oli
fanten, maar ook honden,
katten, konijnen, walvissen,
vogels, ijsberen, varkens en
zelfs vliegen komen ruim
schoots aan bod in de Kinder
boekenweek, die dit jaar
duurt van 4 tot en met 15 ok
tober. Het thema van de Kin
derboekenweek laat zich dus
raden: 'beestenboel'.
De Kinderboekenweek is al aan
de gang vanaf 4 oktober. Tot en
met 15 oktober valt er voor de
jonge lezers heel wat te beleven
in de bibliotheken met tentoon
stellingen, kleurplaten en voor-
leesmiddagen. De Gemeentebi
bliotheek Rotterdam sluit de
Kinderboekenweek zoals ge
woonlijk af in Theater Zuid
plein. Dit jaarlijkse feest vindt
plaats op zondag 15 oktober.
Negen prominente schrijvers en
illustratoren zullen deze dag in
Theater Zuidplein aanwezig zijn
op de Schrijversmarkt. Ted van
Lieshout is op de markt van
10.30 tot 14.30 uur, Dagmar
Stam, Henk Hokke, Sjoerd
Kuyper en Bies van Ede zijn er
van 11.00 tot 15.00 uur. Van
11.30 tot 15.30 uur zijn Robert
van der Kroft, Rindert Krom
hout n Ellen Tijsinger present en
niemand minder dan Dick Bru-
na is van 12.00 tot 14.00 uur op
de markt.
Er zijn ook optredens van enkele
kinderboekenschrijvers en -illu
stratoren. Dagmar Stam en Ted
van Lieshout geven een optreden
om 10.30 uur, om 11.00 en 13.00
uur is het de beurt aan Henk
Hokke, gevolgd om 11.30 uur
door Bies van Ede en Rindert
Kromhout en Ellen Tijsinger is
te zien en te horen om 12.00 uur.
In de middag zijn er andere
duo's: om 12.30 uur Dagmar
Stam en Sjoerd Kuyper, 13.30
uur Eleln Tijsinger en Ted van
Lieshout, om 14.00 uur Bies van
Ede en om 14.30 uur Rindert
Kromhout en Sjoerd Kuyper.
Koos Wieman geeft een speciale
dierenvoorstelling om 10.30,
11.30, 12.30, 13.30 en 14.30 uur.
Voor kinderen tot zes jaar is er
een poppentheater van John de
Winter om 11.00, 12.00, 13.00,
14.00 en 15.00 uur.
Het voorleesprogramma biedt
verhalen aan aan alle kinderen.
Voor kinderen tot zes jaar wordt
om 11.00 uur uit 'Drie kleine
wolfjes en het vreselijk valse var
ken' van Eugene Trivizas voor
gelezen om 12.00 uur 'Knoop
het in je slurf van Ken Brown,
om 13.00 uur uit 'Gorilla' van
Anthony Browne en om 14.00
uur uit 'Het beste beest' van Ka-
rel Eykman. Kinderen vanaf zes
jaar kunnen luisteren om 11.30
uur naar een verhaal uit 'De
reuzekrokodil' van Roald Dahl,
om 12.30 uur 'Ridder Schijte-
broek' van Carry Slee en om
13.30 uur 'Tin Lin de reuzenvis'
van The Tjong King.
Toneelspelen
Kinderen vanaf acht jaar kun
nen om 10.15,12.15 en 14.15 uur
zelf toneelspelen. Na repeteren
onder leiding van dramadocent
van de SKVR wordt er een heu
se voorstelling in de Arlechino-
zaal gegeven. Dieren kunnen
verder uitgebeeld worden op
kindergezichten met schminc-
ken, in de knutselhoek komen
origami dieren om de hoek kij
ken en is er een kinderboeken
ruilbeurs. Ook de mensen van de
Dierenambulance Rotterdam
zijn aanwezig om te vertellen
over hun werk.
Het kinderboekenweekfeest, be
doeld voor kinderen tot 14 jaar,
is van 10.00 tot 16.00 uur in
Theater Zuidplein gratis te be
zoeken.
„Jonge afgestudeerde oogart
sen zitten werkloos thuis, ter
wijl de patiënt soms wel een
half jaar moet wachten voor
dat hij bij de oogarts terecht
kan." Prof. Dr. B.C.P. Polak
vindt dat de overheid hier niet
langer de ogen voor mag slui
ten. Zij is als oogarts verbon
den aan het Oogziekenhuis in
Rotterdam en is sinds enige
maanden bijzonder hoogle
raar diabetes in de oogheel
kunde aan de Katholieke Uni
versiteit in Nijmegen. „Neder
land heeft in Europa het laag
ste aantal oogartsen per be
volkingseenheid. Met het
groeiende aantal diabeten en
met de vergrijzing van de be
volking een zorgelijke situa
tie."
Zij vindt het noodzakelijk dat
diabetes-patiënten, ook al wijst
niets op oogafwijkingen en is
hun suikerspiegel goed ingesteld,
jaarlijks een bezoek brengen aan
de oogarts. Uit onderzoek is ge
bleken, vertelt mevrouw Polak,
dat bijna elke diabeet na vijftien
jaren problemen aan de ogen
krijgt. Het in een vroeg stadium
onderkennen van retinophatie,
de ziekte van het netvlies die elke
diabeet vreest, kan veel leed
voorkomen.
„Ik raad elke diabeet aan regel
matig naar de oogarts te gaan.
Accepteer niet op een lange
wachtlijst geplaatst te worden.
Maak duidelijk dat er sprake is
van diabetes", benadrukt ze. Ze
verheft haar stem als ze zegt:
„Preventie kan voorkomen dat
diabeten blind worden. Het is
toch te gek voor woorden dat
controle en behandeling op tijd
onmogelijk worden, doordat er
een gebrek is aan oogartsen. Dat
mag toch niet in deze moderne
tijd!"
In het Oogziekenhuis in Rotter
dam, overigens het enige gespe
cialiseerde oogziekenhuis in Ne
derland, kunnen diabeten te
recht voor 'transmurale diabe-
tenzorg'. Dat wil zeggen dat de
patiënt complete zorg gericht op
die ziekte krijgt. De dienstverle
ning houdt niet alleen een be
zoek aan de oogarts in, maar
ook een bezoek aan de internist,
de diëtist, de diabetesverpleeg-
kundige en de podotherapeut,
een in voeten gespecialiseerde
hulpverlener in de gezondheids
zorg. Bij diabeten kunnen door
'suiker' wondjes aan de voeten
ontstaan, die in het ergste geval
tot amputatie kunnen leiden. De
patiënt maakt in een paar uur
het 'rondje', dat door de patiën
ten ook wel 'grote beurt' wordt
genoemd.
Mevrouw Polak: „De vier- tot
vijfhonderdduizend diabeten be
horen in het hele land terecht te
kunnen voor een 'grote beurt'.
Ik zal mijn best doen om daar
geld voor los te krijgen. Waarom
moeten mensen onnodig blind of
slechtziend worden als een be
handeling dat kan voorkomen?
Als bloedvaatjes in het netvlies
gaan lekken en je bent er tijdig
bij, dan kan door laser en of weg
branden van deze bloedinkjes de
gele vlek in het netvlies schoon
gehouden worden en kunnen
grote bloedingen voorkomen
worden. De gele vlek is het meest
gevoelige deel van het netvlies.
Wordt die op welke wijze dan
ook beschadigd, dan ga je min
der scherp zien en treden er pro
blemen op bij het lezen en kijken
naar de televisie."
Risicoloos is de lasertherapie
niet, zegt mevrouw Polak eerlijk.
Er worden zenuwvezels bescha
digd, met soms gevolgen voor
het gezichtsveld. Zoals bijvoor
beeld het nog maar vaag of niets
zien vanuit een bepaalde hoek.
Maar, zegt ze: „Als je de keuze
moet maken tussen blind wor
den of een beperkt gezichtsveld
hebben, dan kies je toch voor het
laatste."
Broodnodige oogartsen
Van de lasertherapie stapt me
vrouw Polak weer over op de
vele oogartsen die werkloos zijn,
terwijl ze volgens haar broodno
dig zijn. „Ze zitten thuis op een
vestigingsvergunning te wach
ten. Duurt dat te lang, dan ver
trekken ze naar het buitenland,
dat onze goed opgeleide oogart
sen met open armen ontvangt en
ze in ziekenhuizen een vorstelijk
salaris biedt. Het probleem kan
worden opgelost door verrui
ming van het landelijk budget
voor de oogheelkunde en een
uitbreiding van het aantal func
tieplaatsen voor oogartsen. Jon
ge afgestudeerde oogartsen kun
nen dan aan de slag en de wacht
lijsten kunnen worden verkort.
En het toekomstbeeld voor dia
betes-patiënten wordt zonni
ger."
SIW Internationale Vrijwilliger-
sprojekten zendt jaarlijks jonge
ren uit naar vrijwilligersprojek-
ten in circa 10 verschillende lan
den in Afrika. Doelstelling ach
ter de projekten zijn culturele
uitwisseling, stimuleren van lo
kale initiatieven en het kweken
van wederzijds begrip.
De projekten duren 3 tot 6 we
ken. Het werk bestaat meestal
uit constructiewerk, bijvoor
beeld scholen of community cen
ters, herbebossings- of land-
bouwprojekten.
Om uitgezonden te kunnen wor
den is het volgen van het oriënt-
atie-progamma (10 avonden en 2
weekenden) verplicht. Tijdens
deze oriëntatie komen onder an
dere de Noord-Zuid relatie,
Afrikaanse culturen, toerisme en
ontwikkelingshulp aan bod. Het
progamma staat ook open voor
mensen die zich enkel in deze
materie willen verdiepen. Het
oriëntatie-progamma draait in
ruim 10 verschillende steden van
december tot mei. De inschrij
ving sluit op 20 oktober 1995.
Voor meer informatie kan men
contact opnemen met SIW, Wil
lemstraat 7,3511 RJ Utrecht, tel.
030-631 77 21.
Ouderen gebruiken veel meer ge
neesmiddelen dan jonge mensen.
Onderzoek wijst uit dat 25 tot 30
procent van de in ons land voor
geschreven medicijnen worden
gebruikt door 65-plussers. Dat is
13 procent van de bevolking.
Daarnaast is bekend dat senio
ren gemiddeld 3 tot 4 geneesmid
delen tegelijk gebruiken. Niet
voor niets dus dat juist voor deze
specifieke groep een speciale fol
der (gedrukt met een goed lees
bare letter) in de apotheek ver
krijgbaar is. Want het op de
juiste wijze gebruiken van ge
neesmiddelen is van groot be
lang. Uw apotheek helpt u daar
mee zodat het beste resultaat
voor uw gezondheid wordt be
haald.
Op verscheidene universiteiten
wordt op dit moment onderzoek
gedaan om in de nabije toe
komst het geneesmiddelenge-
bruik door ouderen nog beter te
kunnen begeleiden. Tenslotte
nog een tip voor senioren die
regelmatig recept-geneesmidde
len gebruiken: haal ook uw zelf
zorg-medicijnen bij uw eigen
apotheek en vraag of deze kun
nen worden geregistreerd bij uw
medicijn-informatie in de apo
theek-computer. Want ook zelf
zorg-medicijnen kunnen de wer
king van een recept-medicijn be-
invloeden.
Is er leven na de auto? Mag
deze vraag voor niet-autobe-
zitters absurd zijn, een auto
bezitter zal direct aanvoelen
wat er bedoeld wordt. Hoe
kom je van je auto af, als je
dat wilt? Welk alternatief
haalt je over de streep om dat
probleem nu eens definitief
aan te pakken. Met de auto
rijden in de binnenstad kun je
wel vergeten, dat is één grote
irritatie. Je valt voortdurend
ten prooi aan een ontmoedi
gingsbeleid. De parkeertarie
ven overtreffen verre de voor
delen van het koopje dat je in
de city denkt te halen. Hoe je
je auto 's ochtends aantreft
weet je nooit. En hij kost je
geld. Veel geld.
Jan Borghuis en Gijs van Looke-
ren zijn op 21 juni het bedrijf
Green Wheels gestart, het eerste
Nederlandse bedrijf op het vlak
van het zogenaamde 'car-sha-
ring'. Zij menen een antwoord te
hebben op tal van maatschappe
lijke problemen die het autobezit
meebrengt, zonder dat dat bete
kent dat je jezelf alle genoegens
van een auto moet ontzeggen.
De Gemeente is enthousiast over
het initiatief. Toen er in novem
ber 1994 een motie in de Ge
meenteraad aangenomen werd
die aandrong op het starten van
een soortgelijk fenomeen in Rot
terdam waren Jan Borghuis en
Gijs van Lookeren er klaar voor.
Maandenlang hadden ze (beide
bedrijfseconomen) gestudeerd
op car-sharing en de resultaten
in Duitsland, waar dit al langer
bestaat, onderzocht.
Afgestemd op behoefte
Wat maakt Green Wheels nu zo
bijzonder? Gijs van Lookeren:
„Normaal als je een auto huurt
moet je daarvoor naar een auto
verhuurbedrijf. Deze liggen vaak
buiten de dichtbevolkte wijken.
Wij streven er naar overal waar
veel mensen wonen, auto's bij
hen in de buurt te zetten. Dat is
een eerste verschil. Verder is het
systeem van Green Wheels afge
stemd op de behoefte van de
gebruiker. Je bepaalt zelf de tijd
dat je een auto nodig hebt. Dat
kan al vanaf een half uur. Het
tarief is 4,50 per uur en 45 cent
per kilometer. Dit is inclusief de
benzine en inclusief BTW. En je
kan dag en nacht gebruik maken
van het systeem. De centrale is
24 uur per dag bemand."
Zoals gezegd is Green Wheels
pas een paar maanden bezig. Er
staan nu auto's in de parkeerga
rages St. Job, Oude Haven en
Jacobsplaats. In snel tempo
moet het netwerk zich uitbrei
den. Jan Borghuis: „Ons ideaal
is een Green Wheels-auto in
iedere straat." Vooralsnog
wordt er gezocht naar plekken
die in de buurt van tram of me
tro liggen, of in dichtbewoonde
wijken.
Proefabonnement
Green Wheels werkt met een
abonnement. Eerst een proefa
bonnement (33 gulden voor 3
maanden) en vervolgens een
abonnement voor 365 gulden
per jaar (om met de slogan van
Green Wheels te spreken 'een
piek per dag'). Abonnee's krij
gen een chipkaart, waarmee ze
uit een kluisje een autosleutel
kunnen halen. Deze chipkaart
maakt ook het starten van de
auto mogelijk via een boord
computer. Vervolgens rijden
maar. De auto staat altijd
schoon en afgetankt klaar.
Wordt de sleutel teruggehangen,
dan wordt dit automatisch gere-
gisteerd. Twee weken later valt
de afrekening door de bus.
De ervaringen zijn goed. Veel
mensen nemen kontakt op met
Green Wheels omdat ze zelf van
hun auto af willen. Mensen vin-
den dat het niet langer door kan
gaan zo. Van Lookeren: „Zelfs
de files worden al niet meer ge
meld, alleen de afwijkingen van
de reguliere files." Onderzoek
toont aan dat reeds 40% van de
buitenruimte in beslag genomen
wordt door auto's. Gek genoeg
is het ook zo dat de auto gemid
deld 23 uur ongebruikt voor de
deur of in de garage staat.
Het zijn natuurlijk ondernemers
die wat willen verdienen, die
twee jonge bedrijfseconomen.
Maar het doet hen goed dat ze
tegelijkertijd iets doen aan het
milieu en de verstopping in de
stad. Zelf heeft Van Lookeren
een fiets voor de deur staan en
ook nog een abonnement op het
Openbaar Vervoer. Moet hij
even op de Green Wheels plek
ken zijn, dan pakt hij de fiets.
„Dacht je dat ik met de auto nog
door het centrum reed? Man, je
lijkt wel gek!"
Zijn er tien mensen in een straat
of in een deel van een wijk die
een abonnement af willen slui
ten, dan is dat voor Green
Wheels al voldoende er een auto
neer te zetten. Green Wheels, 010
- 4762447.
De 'Oosterschelde'.
Foto: Uitgeverij De Alk
Beestenboel in Theater Zuidplein
Hoogleraar oogheelkunde hekelt
'blindheid' in gezondheidsbeleid
door LIANNE VAN ECK
Mevrouw Polak: 'Het is toch te gek voor woorden dat controle en behandeling op tijd onmogelijk worden,
doordat er een gebrek is aan oogartsen. Dat mag toch niet in deze moderne tijd!'
Foto JANSSEN DE KIEVITH
yjfg'
Bij de apotheker kunnen problemen met medicatie direct gesignaleerd
worden.
Een auto onder je kont
voor 4,50 per uur
door PIETER KERSTEN
Foto: JANSSEN DE KIEVITH
