SCHEPEN UIT VERRE LANDEN
Roeier, een beroep zo oud als de haven
Voor het leven
1
Museum doorstaat eerste proef: ook met honderden gasten blijft het drijven!
^schepen uit verre landen
Port of 111 iLiegGner sLjthoFF
WEEK 47
Elke week de haven van Rotterdam in woord en beeld op woensdag om 18.30 uur bij Stads Radio Rotterdam en op donderdag of vrijdag in deze krant
Dagelijks worden er in de
Rotterdamse haven zeesche
pen los- en vastgemaakt.
Een karwei dat al honderd
jaar door de roeiers van de
Koninklijke Roeiers Veree-
niging Eendracht gedaan
wordt. Wat doet een roeier
nu precies en is het gevaar
lijk werk? Met wat voor
soort boten wordt het werk
verricht en hebben deze bo
ten speciale voorzieningen?
Het is een beroep voor het
leven, hoe zit dat?
Met tweede-voorzitter Jacques
Schelle sta ik op het ponton bij
het hoofdkantoor van de Ko
ninklijke Roeiers Vereeniging
Eendracht, dat is gevestigd aan
de Heyplaatweg 7 in de Waal
haven.
Vaak wordt er nog gedacht dat
de roeier zijn werk al roeiende
in een bootje verricht. Niets is
echter minder waar. Jacques:
„Dat was vroeger wel het geval.
Tegenwoordig varen we met
kleine gemotoriseerde boten en
Slechts zo'n 350 man in de haven van Rotterdam mogen zich
roeier noemen. Een afwisselende en veelzijdige job van een man
die dag en nacht actief is op het water in de grootste haven ter
wereld. Ze zijn lid van de Koninklijke Roeiers Vereeniging
Eendracht(KRVE). Een bedrijf op verenigingsbasis met een
democratisch gekozen voorzitter, penningmeester en secretaris,
ledereen kan roeier en dus lid van de KRVE worden, mits
voldaan wordt aan een aantal voorwaarden om de interne
opleiding te kunnen volgen. De KRVE bezet alle functies
binnen de vereniging uit eigen gelederen.
Jongelui tussen de 16 en 19 jaar kunnen zich aanmelden voor
een twee-jarige opleiding. Zij krijgen de zekerheid dat bij slagen
voor het bootliedendiploma na die twee jaar het zelfstandig
ondernemerschap als lid van de KRVE op 21-jarige leeftijd
volgt. Voorwaarde is dat ook het groot vaarbewijs behaald
dient te worden. Gedurende de eerste tien jaar van het lidmaat
schap wordt het benodigde werkkapitaal bijeen gespaard om
zo deelgenoot te worden in de KRVE en mede-eigenaar van
een vloot van ongeveer 60 schepen. En dat voor het leven!
maken zeeboten los en vast in
de Rotterdamse haven en het
Moerdijk-gebied".
De bemanning van een schip
kan namelijk zelf niet aan de
kant komen. Op het moment
dat er iemand aan de kant no
dig is, staan zij nog aan dek.
Bovendien is de bemanning te
genwoordig dusdanig uitge
dund, dat voor het los- en vast
maken aan de wal vaak geen
kundig personeel aan boord
meer over is.
„Het is bij tijd en wijle een zeer
gevaarlijk beroep. Je moet
daarom altijd allert zijn en snel
kunnen reageren". Het werk
gebeurt niet op eigen initiatief.
„De rederij bestelt ons via het
agentschap. De loods op het
schip geeft instrukties waar we
het eerst een tros aan wal moe
ten varen". Het totale werk
wordt in de Rotterdamse haven
met ongeveer 350 mensen ge
daan.
Naast het hoofdkantoor wordt
er gewerkt vanuit de vestigin
gen in de Botlek en in de Euro
poort. „Bij het Nautisch Servi
ce Centrum in de Botlek heb
ben we een coördinatiepunt,
dat het aantal benodigde men
sen regelt. Als we bij één of
andere post mensen tekort ko
men, dan gaan zij kijken waar
die mensen vandaan gehaald
moeten worden. Hebben alle
posten op dat moment werk,
dan worden de benodigde
krachten van huis gehaald".
Er komen roeiers aangelopen
die een schip in de Waalhaven
op de boeien gaan vastmaken.
Ze stappen in de KRVE 34. Ik
stel voor om aan boord te gaan
om alles eens van dichtbij te
bekijken.
Op de boei
Terwijl het Russische schip de
Waalhaven in komt varen, zet
ten wij met de KRVE 34 koers
richting boeien. „We brengen
straks op het laatste moment de
trossen van het schip naar de
boei. Daarna kan het schip
zichzelf tussen de boeien trek
ken".
Het zijn speciale boten, waar
mee gewerkt wordt. Ze zijn on
geveer vijf keer zo zwaar als een
normaal jacht. Aan boord zijn
speciale voorzieningen zoals de
(veiligheids)klem. „Het schip
laat een tros zakken, die wij in
de boot nemen. We nemen
daarbij een meter of vijf tros en
zetten die vast in de klem.
Daarna varen we naar de boei
toe. Op dat moment hebben we
onze handen vrij om die tros op
die boei te brengen en hem vast
te knopen".
Om drijfvermogen te creëren
zijn er speciale luchttanks aan
boord. Wanneer door slecht
weer of schroefwater van een
sleepboot of zeeschip dc boot
volgespoeld wordt, dan blijft de
boot ddor die luchttanks drij-
Rotterdam LU LÜGGkbLadGn
ven. Naast deze boten heeft de
vereniging nog loodsboten en
multi-functionele boten varen
waarmee goederen en mensen
vervoerd kunnen worden.
We komen in de buurt van het
Russische schip. We varen
langs de sleepboot en wachten
op de instructies van de loods.
De tros van het Russische schip
wordt aan boord gehesen en in
de klem vastgezet. „De stroom,
het schroefwater van de sleep
boot en het schroefwater van
het zeeschip. Dat zijn de dingen
waarop we moeten letten". De
KRVE 34 vaart zo snel moge
lijk naar de boei. Eén van de
roeiers stapt op de boei en
brengt de tros door het oog van
de boei heen. „Daarna „naai
en" we hem, zoals we dat in
vaktermen noemen. Met een
stuk touw van ongeveer twee
meter wordt de tros vastge
maakt, zodat hij niet meer los
kan gaan".
Het schip trekt zichzelf inmid
dels tussen de boeien in. „Het
gevaarlijke op dit moment is
dat het schip de boei onder
water kan trekken. Aangezien
wij nog steeds aan die boei ge
meerd liggen en bezig zijn om
die andere trossen vast te ma
ken, moeten we allert blijven.
Wanneer we niet op tijd het
touw laten vieren, worden we
mee naar beneden getrokken".
Over het algemeen zijn er twee
voor- en twee achterboeien,
waaraan een schip vastgemaakt
wordt. Gebruikelijk is dat op
elke boei drie trossen vastge
maakt worden. Een karwei dat
gemiddeld anderhalf tot twee
uur in beslag neemt, afhanke
lijk van de grootte van het
schip en factoren zoals het
weer.
De klus is geklaard. We gaan
terug naar het hoofdkantoor,
want Jacques wil mij daar nog
even wat laten zien.
Op het binnenplein van het
hoofdkantoor staat een roei
boot. „Dat is het materiaal
waarmee de Koninklijke Roei
ers Vereeniging Eendracht be
gonnen is. Een heel oude roei
boot uit 1895 en nog in dezelfde
staat zoals, hij in die tijd ge
bruikt werd".
Vroeger lagen deze roeiboten in
Hoek Van Holland, waar toen
de roeiersbedrijven gevestigd
waren. Wanneer de roeiers in
de verte een rookpluim zagen,
sprongen ze in de roeiboot. Ze
moesten ervoor zorgen vóór de
concurrent op het schip te zijn.
Met degene die het eerste aan
boord kwam werd een contract
afgesloten voor het los- en vast
maken. Dat was op dat mo
ment nog niet eens zo belang
rijk. De mensen hadden voor
maanden werk, want tijdens
het laden en lossen van zo'n
schip was er genoeg voor hen te
doen. In die tussentijd moesten
er havenarbeiders en beman
ningsleden aan boord gebracht
worden en het schip moest be
voorraad worden. De mensen
konden zo in een paar maan
den tijd veel geld verdienen.
„Het gevolg daarvan was dat
die mannen de centjes op gin
gen maken. Op het moment dat
er dan schepen binnen kwamen
waren er geen roeiers. Want ze
hadden geen interesse om een
boot los of vast te maken. Toen
heeft de gemeente Rotterdam
bepaald dat dit zo niet langer
meer kon en is het vergunnin
genstelsel in werking getreden.
Wij zijn nu verplicht altijd men
sen te leveren. Elke boot hoe
klein of groot - of dat er veel of
weinig aan verdiend wordt -
daar moeten we gewoon naar
toe. Wij garanderen het los- en
vastmaken van zeeboten".
Volgende week:
Wereldhaven Rotterdam is een wekelijkse rubriek
in samenwerking met het Gemeentelijk Havenbedrijf Rotterdam en Stads Radio Rotterdam
van huisvesting een schot in de
roos. Het had echter heel wat
voeten in de aarde voor deze
oplossing zich aandiende. Hij
prees Henk Klunder, samen met
zijn architecten de stille, creatie
ve kracht achter de behuizing,
had het soms zwaar te verduren.
„Diverse locaties en behuizingen
werden bedacht en om evenzo-
vele redenen weer verworpen.
De lashbakken leidden tot het
ontwerp van een uniek, drijvend
museum én op een voortreffelij
ke locatie", aldus Bakker. Hij
merkte aan het begin van zijn
speech - uitkijkend over enige
honderden gasten - al op dat het
ontwerp ook nog eens deugde
lijk bleek: „We drijven wel met
z'n allen!"
De collectie bevat ondertussen
vijftig scheepjes, waarvan er zo'n
35 in de huidige expositie zijn
aan te treffen. De tentoonstel-
De band tussen het museum en
deze krant is hecht. Niet alleen is
het Havenloods-bijkantoor
Wijnhaven op de bovenverdie
ping van het drijvende museum
gevestigd, er is ook een traditie
ontstaan waarin de directeur van
Wegener Sijthoff Weekbladen te
Rotterdam eveneens voorzitter
is van de Stichting Schepen uit
Verre Landen. Enige weken ge
leden stond er in deze krant dan
ook een bouwplaat waarmee le
zers een sampan - één van de
tentoongestelde scheepjes - in el
kaar konden zetten. De mooiste
inzendingen werden met prijzen
beloond en voor alle inzenders
waren er twee vrijkaartjes voor
Diergaarde Blijdorp.
In totaal werden er 750 sampans
ingeleverd bij de afdeling Pro
motie van deze krant. De eerste
prijs, een tweepersoons rond
vlucht van een uur boven de
regio met Kroonduijf Air, werd
gewonnen door Georgia de
Vlaam uit Ridderkerk, die een
schitterend, gedetailleerd bootje
op het water maakte, compleet
met een mooi werkverslag. De
andere prijswinnaars waren me
vrouw J. van Vugt, Tim (8) en
Ilse (10) Kersbergen, Joukje Ro-
zema (die Sinterklaas per sam
pan liet aankomen) en de heer B.
Fransen.
De feestvreugde tijdens de ope-
Zeven Rotterdamse heren
hadden aan het eind van de ja
ren zeventig een idee. Het zou
leuk zijn om in Rotterdam, de
stad met de grootste haven ter
wereld, een verzameling sche
pen uit alle windstreken bij el
kaar te brengen. Op 13 maart
1979 legden zij het voornemen
vast om te komen tot 'de ver
werving van originele exoti
sche schepen voor en door
Rotterdammers'. Afgelopen
vrijdag, meer dan zestien jaar
later, werd hun wens eindelijk
werkelijkheid, toen de Rotter
damse wethouder Hans Kom
brink de officiële opening van
het Museum Schepen uit Ver
re Landen verrichtte.
Kombrink werd 'naar een exo
tisch eiland gestuurd'. Hij liep
dwars door een poster met palm
bomen heen en kwam daardoor
terecht in één van de vijf lash
bakken die samen met het mid
denponton het drijvende mu
seum in de Wijnhaven vormen.
Volgens Th. S. Bakker, voorzit
ter van de stichting Schepen uit
Verre Landen was deze manier
ling is ontworpen door Mirjam
de Lange, die daarbij onder
steund werd door Suzy Shoress
en Melanie van Ophem. Melanie
is zelfs afgestudeerd op het mu
seum.
Het Museum Schepen uit Verre
Landen onderscheidt zich van
andere maritieme tentoonstellin
gen, doordat de nadruk niet zo
zeer bij de schepen ligt, maar bij
de mensen die de scheepjes ge
bruiken of gebruikten. Mirjam
de Lange wil met haar expositie
vooral laten zien hoe mensen
over de hele wereld met het wa
ter omgaan en hoe ze daarbij
gebruik maken van de middelen
die ze door de natuur ter plaatse
worden aangereikt.
Wethouder Hans Kombrink was
erg gecharmeerd van de nieuwe
aanwinst in het Rotterdamse
museumbestand, hoewel hij wel
even opmerkte dat een aanloop
periode van zestien jaar niet erg
Rotterdams was. „Maar", zo zei
hij, „ik heb des te meer bewon
dering voor diegenen die zich
ervoor hebben ingezet."
Hij benadrukte het feit dat het
hier ging om een particulier initi
atief. „Daar kan de stad niet
zonder. Als alle dingen tot stand
zouden moeten komen door
subsidies, dan zou de stad er een
stuk schraler uitzien."
ning werd verhoogd toen in het
water van de Wijnhaven onder
luid tromgeroffel een echte dra-
kebootrace gehouden werd. De
roeiers scheerden over het on
dertussen donkere water en wer
den schaars verlicht door fluo
rescerende arm- en hoofdban
den. Binnen zorgde het Rotter
damse dameskoor 'De Krijsende
Krengen' voor vertier. In onver
valst Rotterdams brachten zij
liedjes als 'De schuit van blonde
Arie' en 'Ketelbinkie'. Eens te
meer werd duidelijk waarom dit
museum in Rotterdam hoort.
Het museum aan de Wijnhaven
20a is van dinsdag tot en met
vrijdag van 10.00 tot 16.00 uur en
op zaterdag en zondag van 12.00
tot 17.00 uur geopend. De toe
gangsprijs voor volwassenen be
draagt vijf gulden. Kinderen van
zes tot zestien jaar en pashouders
krijgen een gulden korting. Kin
deren tot zes jaar en houders van
een Museumjaarkaart mogen
gratis naar binnen.
Het museum ligt op vijf minuten
lopen van de metrostations Blaak
en Beurs.
47-215
artuigjes
door RICHARD VAN SANTEN
WERELDHAVEN R°T7™MM
Schepen uit Verre Landen: naar
het museum op z'n Rotterdams
De roeiers waken de tros aan de boei vast.
MÖ.GPUUÜMGEH
Zo ging het vroeger, met een roeiboot.
Foto's JANSSEN DE KIEVITH
Groenenboom Trailer Reparatie
Schepen uit Verre Landen gaat vooral over mensen uit verre landen.
Foto: JANSSEN DE KIEVITH
Wethouder Kombrink in een onderonsje met Mirjam de Lange, de ontwerper van de expositie.
Foto JANSSEN DE KIEVITH
Th. S. Bakker (links) met de heer A. Houweling van HEB, die de
vlerkprauw op de achtergrond kocht van de Hemminga midden) en het
scheepje vervolgens aan het museum schonk.
Foto: JANSSEN DE KIEVITH
Th. S. Bakker (tweede van rechts) met de hoofdsponsors. V.l.n.r. de
heer R. de Vries OBR), C. van den Berg KPMG), /V. Pusey P&O),
mevrouw E. Heeneman (BRN) en Henk Klunder.
Foto JANSSEN DE KIEVITH
De winnaars in de bouwplaat-wedstrijd. V.l.n.r. de heer Franssen, Joukje
Rozema, Ilse en Tim Kersbergen en Georgia van Vlaam.
Foto JANSSEN DE KIEVITH
ater
