I YOGA
H
oga
en de
BI
Leraar Charles Hond: "Ik doe absoluut geen aerobic of elementen uit andere yoga-disciplines in mijn lessen
De in Nederland gangbare
vormen van yoga huldigen
veelal de zachte aanpak en
brengen een scheiding aan
tussen lichaam en geest. Bij
B.K.S Iyengar is dat abso
luut niet het geval. "Tegen
mensen die bij mij komen
voor spirituele meditatie
heb ik altijd maar één
opmerking", zegt yogale-
raar Charles Hond: "Als je
Iyengar niet spiritueel vindt
moet je maar transcendente
mediatie gaan doen. Dan
kun je op een stoel blijven
zitten."
Voor veel mensen is meditatie
weglopen van een actuele situ
atie, vindt Hond. "Aan wie dat
ontkent kim je vaak zien dat het
lichaam er maar een beetje bij-
hangt. Dat geeft daarbij een
hormonale conditie die vaak
ook niet optimaal is. Als je je
bewustzijn wilt veranderen,
moet er ook iets veranderen
aan de manier waarop je
lichaam functioneert."
De methode Iyengar is geen
zachte. De meeste pijn kan en
mag om tot vorderingen te
komen. Zolang het mentaal
maar draaglijk blijft. 'Foute'
pijn moet door de leraar onder
kend en verholpen worden.
Daarom zijn ook hulpmiddelen
toegestaan als boogjes, banken,
riemen, dekens, kussens, stoe
len en houten blokken. Iyengar
was degene die het gebruik van
dergelijke middelen als geoor
loofd en soms zelfs noodzake
lijk introduceerde.
Baanbrekend werk wat de
methode ook zeer geschikt
maakt voor de aanpak van
medische problemen.
Charles Hond hakte 10 jaar
geleden een grote knoop door
toen hij zijn eigen yogastudio
opende. Dat voelde niet als een
gok. Na jaren her en der lesge
ven, op velerlei manieren tim
meren aan eigen persoonlijk
heid en na een bezoek aan de
'meester' in India wist hij zeker
daar aan toe te zijn. Zoals je er
ook aan toe moet zijn om yoga
volgens de methode Iyengar te
gaan beoefenen.
Hond: "Die beslissing voelde
heel zuiver, ik wist: succes ver
zekerd. Ik was er echt klaar
voor, dat kun je voelen, net als
verliefd zijn. Dan twijfel je
toch ook niet. Die zekerheid
gold overigens de methode,
niet zozeer mijn persoonlijk
heid. Ik geef geen les in mijn
levensvisie."
Idealen concreet maken
Hond Tcwam tot' yoga na een
teleurstellende earn" ere in de
gezondheidszorg. "Ik wilde
altijd al dienstbaar zijn aan
mijn medemens maar als verp
leger werkte ik me half dood
zonder dat ik het gevoel had
dat die instelling zoden aan de
dijk zette. Daarom ben ik kok
maken. Daar was ik zo enthou
siast over dat ik het uitstraalde
en overbracht op vrienden en
kennissen. Zo gaat het vaak als
het klopt wat je doet. Ik ging
les geven in de huiskamer en
toen die te klein werd huurde ik
een zaaltje. Hoewel ik in het
begin nooit leraar wilde wor
den, heb ik daar uiteindelijk
toch voor gekozen toen mijn
leraar me steeds vaker vroeg
zijn lessen over te nemen. Ik
voelde me meer en meer
gedwongen een keuze te
drukte, wist ik het. Je hoeft
iemand soms maar één keer te
zien om zeker te weten... Die
ontmoeting heeft een basis
gelegd voor de rest van mijn
leven."
Zie het als een kunst
Charles Hond heeft Iyengar
sindsdien een aantal keren
onmoet en zelfs voor hem
gekookt. Komende zomer gaat
hij weer naar India.
"Onder de indruk? Ach, ja...Zie
geworden in een vegetarisch
restaurant en daar allerlei din
gen naast gaan doen. Zoals per
soonlijkheidtrainingen en
yoga, onder het motto Je kunt
toch alleen maar geven wat je
hebt en bent dus laat ik dat
eerst maar eens vergroten.
Iyengar is een techniek om al je
mooie idealen concreet te
maken. Omdat de belasting nu
eenmaal naar een beroep en je
inkomsten vraagt maar vooral
omdat ik voelde dat zo'n besluit
klopte. Zoiets waardevols als
yoga verdient dat, is het waard.
Toen ik in '87 in India een
lezing van Iyengar bijwoonde
waarin hij de waarde van yoga
en het lesgeven daarin bena-
het als een kunst, daar voel je
liefde voor. Iyengar staat voor
perfectie en vakmanschap en
elk woord dat hij zegt maakt hij
waar. Ondanks dat hij bijna 80
is. Zijn wie je bent.., een per
soonlijkheid die voor 100%
klopt. Hij is ver gekomen, in
alle uithoeken geweest en
wordt niet voor niets erkend en
gerespecteerd als de grootste
levende yogaleraar van dit
moment."
Hond was niet altijd zo fysiek
geinteresseerd als nu. "Ik had
er zelfs een bloedhekel aan.
Maar ik ben wel een energiek
mens en ben overtuigd geraakt
omdat het idee dat je geest
afgesloten zou zijn van je
lichaam niet goed aanvoelde."
Diepte, precisie
en verfijning
Iyengar groepeerde de houdin
gen in: staande, omgedraaide,
vooroverbuigingen, achter
overbuigingen, draai-houdin-
gen, arm-balaceerhoudingen en
pranayama (ademhalings-, ont-
spannings- en meditatietech
nieken).
Charles Hond: "Normaal
gesproken wordt in de klassie
ke manier van lesgeven een
bepaalde volgorde aangehou
den vanuit de gedachte dat in
één serie oefeningen alle spier
groepen aan bod dienen te
komen. Iyengar gaat er vanuit
dat je diepte, precisie en verfij
ning krijgt in de beoefening als
je maar in één serie werkt en
blijft. De lessen kennen wel
een opbouw, middengedeelte
en een afbouw."
In de yogastudio van Hond
worden beginners- en gevor-
derdenlessen gegeven op ver
schillende tijdstippen van de
dag en avond. Aan het begin
van de avond komen meestal
gevorderden, op andere tijd
stippen lopen 'de niveau's'
nogal door elkaar omdat je per
keer zelf bepaalt op welke dag
je wil komen. Dat gegeven
bepaalt de inhoud van de lesen
wel enigszins maar hard
gewerkt wordt er altijd en de
mogelijkheid tot grenzen ver
leggen is eveneens altijd aan
wezig. Twee keer per week zijn
er speciale medische lessen en
op vrijdagochtend draait er een
vrouwengroep.
'Je kunt zoveel zelf1
In de medische lessen wordt
klachtgericht gewerkt. Hond
krijgt er ondermeer mensen
met hernia en andere rugklach
ten, hoofdpijn, hoge en lage
bloeddruk, spierziektes, verkal
king van de wervelkolom en
klachten als gevolg van het
werken met de computer.
Hond: "Wat kun je bijvoor
beeld doen wanneer je rug
klachten hebt? Je arts schrijft
rust en/of spierverslappers
voor. Of je gaat naar een fysio
therapeut of een kraker: alle
maal dingen die anderen voor
je doen. Maar je kunt zoveel
zelf."
Een ander gebied dat zijn inte
resse heeft, is het zenuwstelsel.
Hond: "Vooral datgene dat ver
antwoordelijk is voor het men
tale zoals neurotransmitters,
hersenen, hersenschors. En alle
klieren die hormonen afschei
den. Die kun je positief bein-
vloeden. Een schildklier die te
hard werkt, geeft een versnelde
hartslag maar ook mentaal ga
je je opgejaagd voelen. Daar
zijn specifieke oefeningen
voor. Een schouderstand bij
voorbeeld is rustgevend maar
dat achteroverbuigingen met
hulpmiddelen ook als ze op de
juiste wijze uitgevoerd wor
den."
Strak in de leer
op technisch gtebied
Hond staat voor de pure yoga-
beoefening -"Ik ben strak in de
leer wat de techniek betreft Ik
doe absoluut gepn aerobic of
elementen uit andere yoga-dis-
ciplines in mijn lessen."
Bij pijn checkt hij nauwkeurig
of die 'goed van aard' is. Wie te
ver over zijn grenzen moet,
krijgt tips en hulpmiddelen
aangereikt. Wie problemen
heeft krijgt individuele aan
dacht. Omdat er ook emotio
neel wat gebeurt tijdens de
oefeningen, wordt ook daar -op
dezelfde manier- aandacht aan
besteed. Hond: "Wat er ook
gebeurt, het is bij iedereen
anders. Als leraar dien je dat in
te schatten en te begeleiden."
De leraar zelf is in prima con
ditie, al is hij buiten de tech
niek minder streng: "Ik rook
niet en ik eet geen vlees omdat
ik dat niet lekker vind. Maar
een wijntje mag af en toe best
en ik ben ook een lekkerbek. Ik
leef als ieder ander. Het enige
dat ik extra doe is iedere mor
gen een programma afwerken
van ademhalingsoefeningen en
houdingen. Daarna doe ik mijn
werk, ga ik naar de bioscoop, of
de schouwburg. Als we het erg
druk hebben en ik minder
oefen zegt mijn vrouw altijd
'Oefen eens wat meer'. Dan
ben ik beter gehumeurd, is er
meer lichtheid."
05-1005
500Q
van
ling va
Deze
M
man die
zette, was
600
bij. Het eerste geschrift was een
van een meer
samen vormen in feite
waaruit de vele volgende
Yoga staat voor niets
fifilos
a), Swaj
ische ham
a koos voor het
ng. Beide boeke.
Jwerk waaraan en v
een werden ontleen:
igeei
- en binnen- en buiten-
let woord Hatha is zelf
ag. Ha betekent zon en staat voor warme
mannelijke. Tha is maam het vrouweiij-
Yoga streeft naar het in balans brengen van
i in jezelf. B.K.S. Iyengar wist het vage en
yoga een wetenschappelijke onderbouwing te
geslaagd richtlijnen te ontwikkelen die alles
/of filosofisch is aan yoga, voelbaar concreet
maken in je eigen lichaam. Hij beschreef houdingen, deelde
deze in groepen in en benoemde vage begrippen. Zo staat de
vrouwelijke kant in de mens voor openheid, meegaandheid,
zachtheid en souplesse. Iyengar maakte yoga toegankelijk voor
de westerse mens -Jehudi Menuhin was één van zijn ieerlin-
;n- door uiterst precies te laten zien en uit te leggen hoe de
of minder
ven
is wam van
off. Kijk mij eens goed zi/n-gedrag is belachelijk
en uit den boze. Hij pleit ervoor alle 'onzin' te laten varen en
uitsluitend bezig te zijn met de beoefening van de pure tech
niek. Omdat yoga een wetenschap/filosofie is die zijn oor
sprong aan de andere kant van de wereld en duizenden jaren
terug heeft, kan alle extra's bij beoefening door de westerse
mens overbodige ballast zijn. Hoewel er behalve Iyengar wel
meer yogaleraren zijn, -in de oudheid hadden families altijd
hun eigen leraar- is daar niet veel over bekend. Wel bekend
zijn de goeroes die cultuur en religie uitdragen -zoals Saïd
■aba- maar die presenteten zich meer ais veriosser/heiiige dan
Is yoga-leraar. Omdat dat oorspronkelijk altijd zo was, heeft
yoga voor veel mensen nog steeds een enigszins mysterieus,
i de Tweede Wereldoorlog zijn intrede deed door mensen als
una Polderman, legt de nadruk op ontspanning. Na de oorlog
et alle stress en ellende heerste de mening dat je mensen
:n zachte manier moest leren ontspannen. Absoluut geer
inspannende benadering of iets forceren. Volgens Iyengar-aan
hangers wordt in dit denken oorzaak en gevolg met elkaar ver
ward. Polderman zou dan ook een filosofie-leraar gehad heb
ben, geen yoga-leraar. Oefeningen doen was een voor berei
ding op filosofische yoga. Daarmee werd het lichaam onder
geschikt aan de geest bevonden. Iyengar gaat er vanuit dat
intelligentie overal zit, ook in je grote teen en dat er geen
scheiding bestaat tussen lichaam en geest, laat staan dat
■"ïkend is waar wat op zou houden. Ook ons zenuwstelsel bij-
eeld, is een 'orgaan' dat uitdrukking geeft aan onze geest
fÉÜÜllii:
Iyengar groepeerde de door
hem beschreven houdingen
zoals elders op deze pagina
beschreven. Ook die inde
ling maakt yoga voor de
westerse mens toegankelij
ker, begrijpelijker en daar
mee beter toepasbaar.
De categorieën Arm-balan-
ceerhoudingen en Pranayama
komen in gangbare lessen niet
vaak aan bod. De eerste groep
oefeningen niet omdat daar een
combinatie van perfect even
wicht en kracht voor nodig is
die de meeste mensen niet
halen.
Pranayama brengt de geest in
contact met de diepste lagen
van het lichaam en daarmee
met je bron: jezelf! Dat geeft
zielerust. Het is een vorm van
liggend mediteren en daarmee
de,
dat een leraar als Charles Hond
deze oefeningen liever geschei
den houdt van de rest door er
apart les in te geven.
Trefwoorden die van toepas
sing zijn op de groep Staande
Houdingen zijn: stevig met je
voeten op de grond staan, con
trole en beheersing en het in
één lijn brengen van ledematen
onderliike onderdelen
daarvan. Vanuit de staande
houdingen leer je basisbewe
gingen maken. Het steeds ver
der strekken van de wervelko
lom geeft een vitaal gevoel dat
Hier sta ik, hier ben ik! uit
drukt De mentale uitwerking
hiervan is dat je er zelfvertrou
wen van krijgt, het gevoel de
hele wereld aan te kunnen. Hoe
minimaal je misschien nog pas
gevorderd bent iets daarvan
voel je altijd.
De Omgedraaide Houdingen
handstand, elleboogstand, kop-
stand en schouderstand en alle
variaties daarop werken vitali-
serend. Je denken wordt rustig
maar je blijft alert en zeer
geconcentreerd. Voor lichaam
en geest is het een verademing
even niet tegen de zwaarte
kracht in te moeten strekken.
Na je werk een paar minuutjes
en je bent fit voor de rest van
de avond.
De Vooroverbuigingen geven
vooral een gevoel van rust. In
series uitgevoerd maken ze de
achterbeenspieren langer en de
heupen en het bekken soepel.
Doordat het hart in horizontale
positie komt in plaats van verti
caal, geven deze houdingen
ontspanning voor het hart en de
spieren rondom het hart.
Daarbij masseren ze alle buik
organen en zijn daarom bij uit
stek geschikt voor vrouwen
met menstruatieklachten. Ook
mentaal geven vooroverbuigin
gen rust.
Bij iedereen vinden er regelma
tig kleine verschuivingen
plaats van de wervels van de
wervelkolom. Draaihoudingen
brengen die wervels terug op
hun plek. Het draaien geeft
daarbij inwendige massage aan
maag, lever, milt en darmen en
jaagt alle overbodige, valse
lucht uit je lijf. Er komt heel
veel ruimte in de horstkas en
verlenging van de tussenrib-
spieren: een probate remedie
tegen astmaklachten en andere
ademhalingsproblemen.
Mentaal is het effect van draai
ingen vergelijkbaar met vooro
verbuigingen maar dan meer
Vitaliserend.
Achteroverbuigingen worden
in beginnerslessen niet zoveel
gedaan omdat ze om een goede
conditie van de wervelkolom
vragen. In serie uitgevoerd
geven ze een geweldige vitali
teit en een bijpassend goed
gevoel over en in jezelf. De
buigingen openen en bevorde
ren de bloedcirculatie.
Achteroverbuigingen hebben
mentaal de grootste impact: ze
geven een gevoel van mentale
stevigheid, aanpassingsvermo
gen en emotionele stabiliteit.
Wie ze regelmatig doet en er
bedreven in raakt, hoeft nooit
meer bang te zijn voor een
depressie! Voor Iyengar-Yoga
kan men in Zuid-Holland
terecht in Rotterdam, Rijswijk
Voorschoten en Den Haag.
Voor een gratis kennismakings
les bij Charles Hond kan men
bellen naar 010-4047962.
Tekst Els Neijts, foto's
Leunis Verlinde
B.K.S. Iyengar maakte yoga toegankelijk
en bereikbaar voor de westerse mens
Vrksasana (boomhouding), staande houding
't ï*v kt. j i
Urdckvc Mukha Svanasaaa, hond m?t hel hoofd omhoog
Sarvangasana, kaarshouding, schouderstand omgedraaide houdingen GaUtvasana evenwichtsoefening met een been gestrekt,
Utthita Tarsvckonasana, gestrekte laterale boekhouding, staande houding
Halasana, de ploeg
