Kinderen krijgen
in de jaren negentig
BEVALLEN IN DE JAREN '90
ievallen, baren; waar
ien ik aan begonnen?'
Filmavond:
Trend of blijvertje
1
m
9001
fiets door de stad. Het is heerlijk weer en ik geniet van de rit
ttiat ik me realiseer dat ik nu eigenlijk niet onbezorgd door de
kan fietsen. Mijn baby ligt immers thuis! In paniek val ik
de fiets at moet ik doen? Wat Jieb ik gedaan?
vetend word ik wakker. Het is maar een droom. In mijn zwart-
sciiap droom ik heel wat af. Regelmatig word ik wakker in
lék. Vooral die bevalling biedt genoeg stof voor nachtmerries.
die zorg voor mijn kindje, kan ik dat wel aan?'
verwachtingen,.. Antwoorden komen pas in de praktijk,
jitaan velé deskundigen, vete instanties en vele goede raadge-
ers aan de kant.
vallen in de jaren negentig laaf nieuwe ontwikkelingen zien op
getaed van kinderen krijgen, - -
"Waar ga ik naar toe als ik zwanger ben? Waar kan ik het veiligst
bevallen? Waar kan ik me op instellen als mijn bevalling anders
loopt dan gepland of mijn kindje te vroeg wordt geboren? Welke mo
gelijkheden zijn er wat betreft kinderopvang? Hoe combineer ik str
aks de borstvoeding met mijn baan Hoe kan ik mijn baby sussen als
hij blijft huilen? Hoe doen ze dat eigenlijk in andere culturen?
Om alle aanstaande en jonge ouders, en alle andere gei/interesseer-
den op de hoogte te stellen van de allernieuwste informatie over het
item kinderen krijgen in de jaren negentig, wordt er een filmavond
gehouden op vrijdag 16 februari in zalencentrum Engels. De
avond wordt georganiseerd door de Stichting Lichaamstaal. Het pro
ject uitgevoerd in samenwerking met de Nederlandse Organisatie
van Verloskundigen.
De reeks van negen filmavonden met als thema kinderen krijgen in
de jaren negentig is vorig jaar in oktober gestart. Naast de avond in
Rotterdam, worden de filmavonden nog gehouden op 22 maart in
Het Tehuis in Groningen, op 16 april in Lindenberg in Nijmegen, op
9 mei in de Rai in Amsterdam en op 21 juni in Diligentia in Den
Haag. In zalencentrum Engels worden tijdens de filmavond opna
men gemaakt voor het programma Koffietijd van RTL 4.
De tournee is tot nu toe een groot succes en trekt overal in het land
volle zalen. In het avondvullende programma worden de nieuwste
video's vertoond, waaronder een prachtige geboortefilm, afgewis
seld met korte presentaties, onder andere van Beatrijs Smulders, di
recteur van het Geboortecentrum Amsterdam en bekend van haar
maandelijkse column in Ouders van Nu.
Het panel van verloskundige, gyneacoloog, thuiszorgorganisattie,
kraamzorg, kinderopvang uit de regio zal aan het einde van de avond
reacties en vragen uit de zaal beantwoorden. Voor aanvang van het
programma en tijdens de pauze is er in de foyer een informatiemarkt
met stands van diverse organisaties uit de regio.
PROGRAMMA
Het programma van de filmavond ziet er als volgt uit.
19.30 uur: Ontvangst en informatie.
20.00 uur Baren.
Omgaan met weeën en pijn.
Baringshoudingen (film).
De veiligste plek om te bevallen
- thuis en in het ziekenhuis.
Video in de kraamzorg.
Keizersnede.
Couveusebabies.
Ouder/kindcontact in het ziekenhuis.
Pauze.
Het nieuwe omgaan met de habv.
Babycomminucatie.
Babymassage.
Draagdoek.
Huilen en troosten.
Hoe doen ze het in andere culturen?
23.00 uur: Forum.
In het panel zijn naast de sprekers van de
avond ook verloskundigen, kraamzorg,
kruiswerk, kinderopvang en ziekenhuizen in de
regio vertegenwoordigd.
21.20 uur:
21.50 uur:
KAARTEN
De toegang bedraagt ƒ77,50. De voorverkoop is bij alle VVV-be-
spreekbureaus.
Korting: In de winkels van de Zilveren Kruis-zorggroep Rijnmond
kunnen verzekerden kortingsbonnen afhalen. Tegen inlevering van
deze bon bij de toegang in Engels krijgen zij f5,- retour. VGZ-ver
zekerden betalen slechts de helft van de toegangsprijs tegen over
handiging van de kortingsbon die in het novembernummer van het
VGZ-bulletin van vorig jaar te vinden is.
Het ziet er uit als een lila
schommelstoel uit Star Trek,
maar het dient een geheel an
der doel: in het Roma-rad
kunnen vrouwen anno 1996
hun baby baren. Wat is een
Roma-rad, waar staat het in
Nederland en vooral: hoe be
valt het Roma-rad eigenlijk?
Ook zoiets natuurlijks als beval
len is aan verandering onderhe
vig. De grootste verandering van
de laatste jaren is de houding
van de vrouw tijdens de beval
ling. Niet iedere vrouw bevalt op
het bed, horizontaal, maar steeds
meer vrouwen kiezen voor een
verticale bevalling. Dat kan op
de baarkruk, maar nu ook in het
Roma-rad. In slechts vier zie
kenhuizen in
Nederland
kunnen zwan
gere vrouwen
bèvallen in
een recentelijk
uitgevonden
'birth wheel',
het Roma-rad.
Genoemd naar
de dochter van
de Zwitserse
ontwerper
Paul Degen.
Na de operatie
aan zijn rug
merkte hij dat
het niet mak
kelijk was om
goede zit-hou-
ding te vin
den.
totype van het 'birth wheel'. Zijn
vrouw beviel er in van hun
dochter Roma,a vanadaar de
naam Roma-rad.
Een baarkruk
op afstandsbediening
J
Ondertussen zijn er een tiental
Roma-raden in gebruik. In het
Slotervaart Ziekenhuis bijvoor
beeld, in Amsterdam. Godelief
Colantuono-Maassen, verlos
kundige in dit ziekenhuis, heeft
de afgelopen maanden veel er
varing opgedaan bij bevallingen
in het Roma-rad. Ze kijkt een
beetje bedenkelijk naar de lila-
gele gevaarte in het kamertje op
de afdeling verloskunde in het
ziekenhuis.
■t
Een zwangere vrouw in de ont-
sluitings- en uitdrijvingsfase van
de bevalling (wee na wee opvan
gen) zou hetzelfde probleem
hebben, redeneerde hij. Paul
Degen werkte lang aan het pro-
"Het Roma-rad is een dure aan
schaf voor een ziekenhuis. Je
zult het zeker niet bij een verlos
kundige in haar praktijk zien,"
licht Godelief toe. Het Roma-rad
kan met behulp van de afstands
bediening het rad laten draaien,
kantelen en schuiven. Er in zit
ten is een wonderlijke ervaring.
Het zit als een schommelstoel,
maar dan ste'viger. Met kussens
kunnen alle gewenste houdingen
aangenomen worden.
"In principe geeft het Roma-rad
steun aan de zwangere vrouw in
de ontsluitingsfase van haar be
valling", legt Godelief uit.
"Tijdens de weeën kan de vrouw
in het rad veel vrijer bewegen
dan op een bed of op de grond,
terwijl het gelijktertijd veel
steun geeft."
Alle manieren van weeën op
vangen zijn mogelijk in het
Roma-rad. Schommelen, wie
gen, even uitpuffen, het kan alle
maal. De vrouw kan zich aan de
buizen rondom
.haar heen vast
pakken, er aan
hangen of er
krachtig tegen
aan slaan. Als
vrouw doe je
soms rare din
gen tijdens de
baringsnood,
maar het
Roma-rad is er
tegen bestand.
Voor het op
vangen van
weeën lijkt de
stoel dus zeer
geschikt. Maar
kan je ook de
laatste fase van
de bevalling,
de geboorte,
doen in deze
futuristisch aandoende stoel?
Godelief "Zeker, je kan in het
Roma-rad bevallen. We kunnen
met de afstandsbediening de
stand van de stoel zo zetten dat
we er goed bij kunnen. Zelfs
tang- en pompverlossingen zijn het Slotervaart Ziekenhuis,
mogelijk. Ook is een baby in een Godelief: "Een groot nadeel is
stuitligging in het Roma-rad ge- dat er geen plaats in het rad is
boren."
Normaal ge-
sproken be- jÉPfek ft w»Êk III I
landt een jpR J HF'
vrouw, die
haar kindje
met behulp
van een vac-
cuümpomp of
tang ter we
reld brengt, op
het bed, maar
het Roma-rad
kan een prima
alternatief
zijn. Maar:
"Niet alle
vrouwen die
de weeën op
vangen in het
Roma-rad be
vallen uitein
delijk in het
rad zelf, maar
op het bed dat
er naast staat,
of op de baar
kruk", weet
Godelief uit
ervaring. "Ze
vinden dan het
rad niet stabiel
genoeg tijdens
de uitdrij
vingsfase. We
kunnen het
zitgedeelte
verstevigen
door het aan
halen van de
banden, maar
echt vast zit het niet."
De verwachtingen over het
Roma-rad waren hoog gespan
nen, maar het aantal bevallingen
in het rad vallen tegen, althans in
voor de partner. Zijn rol beperk
zich bij een bevalling in het
Roma-rad tot het handje vast
houden en het washandje aange
ven. Tijdens een bevalling op de
^baarkruk kan hij achter de
vrouw zitten en haar steunen.
Een ander nadeel is dat je je niet
echt schrap kan zetten op het rad
op het moment
dat de vrouw
moet persen."
Desalniettemin
komen er vrou
wen uit de re
gio Amsterdam
juist voor het
Roma-rad be
vallen in het
Slotervaart
Ziekenhuis.
"Ik denk dat
veel vrouwen
zich voorne
men om in het
rad te bevallen,
maar dat de
praktijk voor
hen toch an
ders uitpakt,"
overweegt
Godelief.
Het team van
twaalf verlos
kundigen en
zes gyneacolo-
gen van het
Slotervaart
Ziekenhuis
werken in prin
cipe allemaal
met het Roma-
rad. Ook de
verloskundi
gen in oplei
ding maken
kennis met de
ze nieuwer
wetse baar-
stoel in het
ziekenhuis. "Het bevallen met
het Roma-rad zit eigenlijk nog
in een aanloopfase", besluit
Godelief. Of het Roma-rad een
trend is of een blijvertje, dat is
pas over enkele jaren te bezien.
Een Kraamzorghotel? Is dat
weer iets nieuws? Is dat niet
erg luxe? Nieuw is het niet.
En erg luxe, dat valt ook wel
mee. Een bevalling in het
Kraamzorghotel in
Rotterdam is gewoon een ver
plaatste thuisbevalling. Met
alle faciliteiten die een beval
ling in de jaren negentig van
de Thuiszorg Rotterdam
vraagt.
"Het Kraamzorghotel is er geko
men vanuit de behoefte van de
ziektekostenverzekeraars toen
de Kraamklinkiek aan de
Matinesselaan is gesloten", legt
Mirjam Jongeneel, manager
Kraamzorg van Thuiszorg
Rotterdam uit. Er bleek behoefte
te zijn aan een goed geoutilleer
de plaats waar vrouwen die niet
thuis konden bevallen en geen
medische indicatie hadden, kon
den bevallen van hun kindje.
Thuiszorg Rotterdam startte in
1992 met het Kraamzorghotel.
Vier jaar na de opening komen
vrouwen nu voor de tweede keer
bevallen in het Kraamzorghotel,
dat gevestigd is in het Rotterdam
Airport hotel aan de
Vliegveldweg.
"Het Kraamzorghotel biedt rust
en privacy", betoogt Mirjam
Jongeneel. "Van de kraamperio-
de maken sommige vrouwen een
echte kraamvakantie." Er is 24
uur per dag verzorging voor
moeder en kind. Natuurlijk
wordt er ook goed voor het be
zoek gezorgd, koffie en thee
staan altijd klaar.
"Het Kraamzorghotel is er voor
vrouwen die op een of andere
manier niet thuis kunnen beval
len. Soms komt dat door ruimte
gebrek. Er komen hier bijvoor
beeld schippersvrouwen voor de
bevalling, of vrouwen wiens
huis is afgebrand. Maar ook in
sociaal opzicht kan het zijn dat
de zwangere niet thuis kan be
vallen. Vrouwen die in Blijf-
van-mijn-lijf-huis zitten, bij
voorbeeld", vertelt Mirjam.
Geen kliniek
Mirjam benadrukt dat het
Kraamhotel géén kliniek is. "Je
kan hier niet bevallen als je een
medische indicatie hebt. Je moet
bevallen in het Kraamzorghotel
zien als een verplaatste thuisbe
valling. Het is erkende kraam
zorg op een andere plaats. Het
onbekendheid met dit nieuwe
fenomeen op kraamzorggebied
dat de verzekeraars eerst twij
felen. Daarom nemen wij ook
zelf contact met hen op."
Een ander met wie de bevalling
in het Kraamzorghotel overlegt
dient te worden, is de verloskun
dige. "Niet iedere verloskundige
kan een bevalling doen in het
Kraamzorghotel, om de eenvou
dige reden dat haar praktijk te
ver van het hotel weg ligt. Vaak
gebeurt de bevalling dan polikli
nisch en brengt de jonge moeder
haar kraamdagen door in het
^ook geen bezoektijden hebt voor
de vader, hebben we die in het
Kraamzorghotel ook niet", aldus
Mirjam. "Tegen een kleine ver
goeding kan de vader, of een
oma of vriendin, blijven eten en
slapen. Er kan zo een bed bij op
de kraamkamer."
De baby slaapt uiteraard ook bij
de jonge moeder op de kamer.
Een ander pluspunt van het
Kraamzorghotel is de volledige,
deskundige verzorging van de
moeder en baby. Mirjam: "We
horen van vrouwen dat ze het
prettig vinden dat ze altijd om
Kraamzorghotel is geen zieken
huis-, maar een horecavariant."
Dat betekent dat de meeste ver
zekeraars de kosten van het ver
blijf van de kraamvrouw vergoe
den. "Als je in het
Kraamzorghotel wilt bevallen of
verblijven raden wij altijd aan
eerst contact op te nemen met de
ziektekostenverzekeraar", legt
Mirjam uit. "Meestal is het de
Kraamzorghotel. De verloskun
digen begeleiden dan meestal
wel het kraambed," licht Miijam
toe.
Zo'n twintig procent van de
vrouwen die kiezen voor het
Kraamzorghotel komen van bui
ten Rotterdam. Uiteraard gaat
het dan om de kraamdagen door
brengen in het
Kraamzorghotel."Omdat je thuis
hulp kunnen vragen, zoals bij
borstvoeding. Vooral 's nachts is
het fijn dat men niet hoeft te lig
gen tobben. Een druk op de knop
en de kraamverzorgende komt
eraan."
Over het eten hoeft de kraam
vrouw zich -vooral in een hotel-
niet druk te maken. "Er wordt
gezorgd voor gezonde voeding
voor de kraamvrouw, zodat ze
niets te kort komt", lacht
Mirjam. "Verder staat er een mi
nibar in de kraamkamer en is er
een koffie- en theebuffet."
Zeer incidenteel kan er een an
der kind bij de kraamvrouw op
de kamer slapen. "We zijn er niet
op ingericht, het is een faciliteit
voor kraamvrouw en haar part
ner. Wel is sinds kort kinderop
vang mogelijk bij de crche om
de hoek."
Babykleertjes
De kraamvrouw hoeft voor het
verblijf in het Kraamzorghotel
alleen nachtgoed, kleding en toi
letartikelen mee te nemen. Een
kraamzorgpakket, met de eerste
artikelen voor de baby en kraam
vrouw, is verkrijgbaar in het ho
tel. Zelfs babykleding is aanwe
zig, maar de meeste moeders ne
men zelf natuurlijk kleertjes
voor hun baby mee.
Voorlopig draait het
Kraamzorghotel goed. Mirjam:
"We overwegen om een tweede
hotel te openen in Rotterdam
zuid. Of het in andere steden na
volging krijgt? Amsterdam heeft
bijvoorbeeld een geboortecen
trum. Ik weet dat collega instel
lingen het Kraamzorghotel wel
een goed idee vindt, maar voor
lopig komt het nergens anders
van de grond."
Dus Rotterdam heeft zijn eigen
Kraamzorghotel. v/\e daar eens
een kijkje wil nemen, kan iedere
eerste maandag van de maand
van 17.00 tot 21.30 uur terecht
voor een rondleiding van kraam-
verzorgenden en verpleegkundi
gen. Voor meer informatie over
het hotel en het aanvragen voor
een aanmeldingsformulier kan
men op werkdagen tussen 08.30
en 17.00 uur bellen met de afde
ling Kraamzorg van Thuiszorg
Rotterdam, tel. 010-2826230.
Tekst Lucelle Schefferlie
Als het anders loont. Filmfragmenten.
Een mini-cursus met video.
Bevallen in het Roma-rad: een luxe
baarkruk met afstandsbediening
FotoPETER DE KIEV ITH
Het ziet eruit als
waar vrouwen in
een decorstuk uit Star Trek, maar dit is het Roma-rad,
kunnen bevallen van hun baby
Een verplaatste thuisbevalling
in het Kraamzorghotel
Foto: PETER DE KIEVITH
W: -
Uit de collectie van
Peek Cloppenburg
