HOLLAND AMERIKA LIJN
71 ain 't muchif it ain't Dutch!
If
9
Majestueuze zeekastelen weer in sky-line?
'Rotterdam' krijgt wellicht
tweede leven in thuishaven
Cruisen voor
thuisblijvers
Met een ton
wereld rond
Vereniging houdt zich vol overgave bezig met verleden en heden van de lijn
Veel te zien bij Maasdam
Colofon
Alle Maasdammen
op Wilhelminapier
DE HAVENLOODS/HET ZUIDEN
DONDERDAG 22 AUGUSTUS 199634-1232
Wie het over de
Holland Ameri
ka Lijn (HAL)
heeft, heeft het
over Rotter
dam. Want in deze stad en dank
zij enkele van de vermogende
inwoners werd in 1873 de N.V.
Nederlandsch-Amerikaansche
Stoomvaart-Maatschappij opge
richt. Rotterdam en de HAL ble
ven decennia onlosmakelijk met
elkaar verbonden.
Nu, 123 jaar later, staat de rede
rij officieel geregistreerd als
'Holland America Line'. Weinig
in Rotterdam doet nog herinne
ren aan de glorie van de enorme
passagiersschepen. Of het moet
het voormalige hoofdkantoor
van de HAL op de Wilhelmina-
pier zijn, inmiddels in gebruik
als hotel en restaurant. Het hui
dige kantoor van de HAL in
Nederland weerspiegelt het ta
nend Hollands gehalte van de
rederij. Geen indrukwekkend
bouwwerk dat de sfeer van wel
eer ademt, maar een kil kantoor
tje op de tweede verdieping van
een doodnormaal bedrijfspand.
In Hoogvliet. Het personeel
houdt zich voornamelijk bezig
met selectie en administratieve
aangelegenheden die de onge
veer tweehonderdtachtig Neder
landse officieren van de HAL
aangaan. Het hart van de rederij
ligt, ver van de thuishaven, in
Seattle. Maar er zijn veranderin
gen op komst, denkt human re
source manager R.S. Leijen.
De HAL, een dochter van het
Amerikaanse Carnival Cruise
Lines (CCL), moet het hebben
van Amerikaanse passagiers.
Minder dan één procent komt
uit Europa, schat Leijen. Maar
de Amerikaanse markt is verza
digd. Moederbedrijf CCL heeft
al pogingen gedaan om voet te
krijgen op het Europese conti
nent. Een Britse rederij is inmid
dels overgenomen, pogingen
daartoe bij een Griekse rederij
strandden. Ook de HAL gaat
zich in de toekomst nadrukkelij
ker op Europa richten, verwacht
Leijen. Naast de Maasdam komt
wellicht een tweede HAL-schip
'deze kant" op.
De band met Nederland is on
langs al stevig aangehaald. Me
dio mei besloot de rederij naar
aanleiding van gunstiger belas-
tingvoorwaarden de vloot 'om te
vlaggen'. Najaren onder de vlag
van de Bahama's en Nederland
se Antillen te hebben gevaren
werd 12 mei op de Ryndam met
veel vertoon de Nederlandse
vlag gehesen. 'It ain't much, if it
ain't Dutch!', kopte het HAL-
personeelsblad Inside passages
niet zonder gevoel voor drama
tiek. Zes andere HAL-schepen
volgden. Alleen de Veendam
vaart nog onder de vlag van de
Bahama's, omdat de kapitein de
Britse nationaliteit heeft.
Met het omvlaggen wordt ook
het takenpakket van het Neder
landse kantoortje uitgebreid met
nautische en technische aangele
genheden. Het aantal perso
neelsleden is uitgebreid van drie
naar zeven.
Op de vraag of Rotterdam ooit
weer de HAL-vertegenwoordi-
ging krijgt die het historisch ge
zien verdient, blijft men het ant
woord schuldig.
ie meer wil we
ten over Rotter
dam als cruise
haven of de
schepen van de
HAL kan nog tot en met 31
augustus terecht in Maritiem
Museum Prins Hendrik.
De tentoonstelling Rotterdam
weer cuiseliaven? laat onder meer
de plannen zien voor de ontwik
keling van de Wilhelminapier.
Het accent ligt echter op de acht
cruiseschepen van de HAL. De
bezoeker krijgt een indruk van
de bouw van dergelijke zeekaste
len, hun vaargebieden, de kunst
en decoraties en de nieuwste
snufjes in het interieur. Films
gunnen de thuisblijvers een kijk
je in de wereld van deze drijven
de veel-sterren-hotels.
Het museum is dagelijks ge
opend van 10.00 tot 17.00 uur.
Zondag gaat 'Prins Hendrik' een
uurtje later open.
Vereniging De Lijn is
donderdag 29
augustus té vinden
in de voormalige
aankomst- en ver
trekhal van de HAL. Daar is een
expositie ingericht waarin de
verschillende schepen die de
naam 'Maasdam' hadden cen
traal staan.
Ook niet-leden kunnen er die
dag gratis een kijkje nemen.
lhoewel het leven
aan boord van een
cruiseschip onge
twijfeld minder
spannend is dan se
ries als Love Boat doen geloven,
spreekt cruisen ook zonder roze
bril tot de verbeelding. Een
rondleiding op de Maasdam is
een wandeling door een wereld
van luxe en overdaad.
Voor een paar daagjes cruisen is
dan ook wel enige financiële
armslag vereist. Een dertien-
daagse cruise met de Maasdam
langs enkele Europese hoofdste
den kost de passagier die prijs
stelt op een penthouse 14.045
dollar (zo'n 24.000 gulden). Wie
met minder genoegen neemt
mag al vanaf 4.900 dollar mee
varen (zo'n 8300 gulden).
Wie langer nodig heeft om tot
rust te komen kan een 'Grand
World Voyage' overwegen.
Voor 65.285 dollar (ongeveer
110.000 gulden) heeft de reiziger
bijna honderd dagen onderdak.
De tocht gaat van Los Angeles,
via Nieuw Zeeland, Indonesië,
India, Madagascar, Zuid Afrika,
Brazilië en Barbados naar New
York.
Deze HAL-pagina is geschre
ven door Havenloods/Zuiden
redacteur Rob Kokkelink.
De foto's zijn, tenzij anders ver
meld, van foto-persbureau Cor
Vos.
Groen wit groen,
weinig te eten, veel
te doen, klonk het
weieens op de sche
pen. Natuurlijk, als
bemanningslid op een HAL-
schip was het vooral flink aan
poten. Terwijl de passagiers uit
keken op eindeloze watervlaktes
of in een tropisch land op evenzo
tropische verrassingen werden
getrakteerd, maakten de werk
tuigkundige en electricien overu
ren. Een baan als alle andere
dus. Of niet? Want waarom zou
den (ex-)werknemers zich, vaak
tientallen jaren na dato, vol pas
sie bezig houden met hun lijn?
Een aantal leden van de acht
jaar oude vereniging De Lijn
geeft het antwoord.
Aan 'dé stamtafel' in het café
van het Maritiem Museum praat
het bestuur van De Lijn onder
het genot van jonge jenever over
vroeger en nu. Aan verhalen
geen gebrek. Erelid E.J.A. Rie
meijer - goed voor ruim veertig
dienstjaren bij de HAL - leerde
in 1933 zijn vrouw op één van de
schepen kennen. „Het was ont
zaglijk slecht weer. Ik zag een
dame overgeven aan de verkeer
de kant van het schip. Terwijl ik
een babbeltje met haar maakte
kwamen de kotsspetters op mijn
uniform. Ze bleek strijkster aan
boord." Bij een praatje is het niet
gebleven. Onlangs vierden de
heer en mevrouw Riemeijer hun
diamanten bruiloft.
Er is veel veranderd. Ooit ver
voerde de HAL passagiers tus
sen Rotterdam en New York.
Met de komst van het vliegtuig
stierf de transatlantische passa
giervaart langzaam uit, weet
Lijn-voorzitter J. Oostrijck.
Meer en meer legde de HAL zich
toe op het varen van cruises.
„De schepen veranderde in drij
vende hotels." Wegens het on
gunstige financiële klimaat in
Nederland werd de Lijn steeds
meer 'Amerika' en steeds minder
'Holland'.
Wat bleef was dat typische
HAL-gevoel. Volgens N. de
Mol, verantwoordelijk voor het
magazine van De Lijn, zit 'em
dat vooral in de saamhorigheid
onder bemanningsleden op de
schepen. Het werk zelf was 'ge
woon werk'. Het leukste was
nog de goedkope drank die in
verre landen stevig werd ingesla
gen. Vooral de prijzen op de
Maagdeneilanden waren gunstig
voor de dorstige zeeman, weet
De Mol.
Met grote belangstelling volgen
de heren de ontwikkelingen bij
de HAL. Het omvlaggen is en
thousiast ontvangen. „Neder
land krijgt weer zeebenen", ci
teert Oostrijck een weekblad. De
voorzitter verheugt zich dan ook
op het bezoek van de Maasdam
aan Rotterdam, zeker nu het
rood-wit-blauw weer op dit
schip wappert. Het esthetisch ge
halte van de tegenwoordige
HAL-schepen wordt wel in twij
fel getrokken. „Net schoenendo
zen", aldus De Mol.
Oostrijck is er van overtuigd dat
de Maasdam veel bij de Rotter
dammers zal losmaken. Hij ver
wacht dat De Lijn na het bezoek
een hoop aanmeldingen te ver
werken krijgt. Nu heeft de vere
niging circa negenhonderd le
den, waaronder veel 'oud-Hal-
lers', nog in dienst zijnde officie
ren, passagiers en andere belang
stellenden. „Leden voor het
leven", weet Oostrijck.
De Lijn is bepaald geen vrijblij
vende praatclub. Regelmatig
verzorgt het bestuur bijeenkom
sten. waaronder de grootse
nieuwjaarsreceptie in Hotel New
York. Ook voor adviezen en
vragen kan men bij De Lijn te
recht. De vereniging houdt
iedere woensdag van 9.30 tot
11.30 uur kantoor in het Mari
tiem Museum, telefoon
4 02 92 28.
De Maasdam komt naar Rotterdam. Donderdag 29
augustus arriveert het enorme cruiseschip om 7.00
uur bij een historische locatie: de voormalige vertrek
hal op de Wilhelminakade.
Voor zowel passagiers als belangstellende Rotter
dammers is in de vertrekhal een tentoonstelling ingericht over de
HAL-historie. Op de kade is een Holland Village met veel oude
ambachten en muziek. Tussen 11.30 en 13.00 uur brengen prinses
Margriet, Pieter van Vollenhoven en minister Jorritsma
bezoek aan het schip.
een
De Maasdam zet om 17.00 koers richting Gent. Van het prachtige
beeld van het zeekasteel op de Nieuwe Waterweg hoeft niemand
iets te missen. Via een speciaal telefoonnummer (4 89 76 76) kan
men te weten komen hoe laat het schip de verschillende plaatsen
langs de Waterweg passeert. Dit telefoonnummer is alleen op de
dag zelf beschikbaar.
K
Majestueuze zee
schepen bepaal
den nog tot in
de jaren zestig
de sky-line van
Rotterdam. Als de Maasdam
donderdag 29 augustus de
Maasstad aandoet is dit weer
heel even het geval. Als het aan
de Rotterdamse politiek ligt zet
ten grote cruiseschepen veel va
ker koers richting Hoek van
Holland. Daartoe heeft de ge
meenteraad onlangs ingestemd
met een krediet van zo'n 10,4
miljoen gulden voor een cruise
terminal op de Wilhelminapier.
De HAL lijkt met de komst van
een terminal bereid Rotterdam
vaker aan te doen.
Van de huuropbrengst van de
terminal - circa 3000 gulden per
dag - wordt Rotterdam niet be
paald rijk. Vooral de cruisepas
sagiers moeten geld in het laatje
brengen. Onderzoek in Enge
land heeft uitgewezen dat de ge
middelde passagier 100 tot 150
gulden per dag aan land uitgeeft.
Om de voormalige aankomst
en vertrekhallen van de HAL
geschikt te maken als cruiseter
minal krijgt de begane grond een
ingrijpende opknapbeurt. Ver
der worden de buitengevels aan
gepakt en wordt de eerste verdie
ping middels een roltrap en een
lift toegankelijker gemaakt.
Voorts wordt een loopbrug aan
gelegd en zijn er plannen voor
een permanent café-restaurant.
In oktober wordt begonnen met
de werkzaamheden. Naar ver
wachting kunnen volgend jaar
mei de eerste schepen aanmeren.
IIH«IE
Ook met een terminal blijft Rot
terdam op de internationale
cruisekaart maar een dwerg.
Men verwacht na vijf jaar circa
dertig cuiseschepen per jaar te
mogen begroeten. Omdat met
een terminal alleen nog geen
schepen naar Rotterdam komen,
wordt de stichting Cruise Rot
terdam opgericht. In deze pro
motieclub wordt samengewerkt
door de VVV, het Gemeentelijke
Havenbedrijf Rotterdam en
Ontwikkelingsbedrijf Rotter
dam.De heer R.S. Leijen, werk
zaam bij het Hoogvlietse HAL-
kantoor, gelooft dat Rotterdam
zeker kans maakt om in de toe
komst vaker door HAL-schepen
te worden aangedaan. Leijen
wijst op de zware delegatie onder
leiding van HAL-president Kirk
Lanterman die 29 augustus in de
Maasstad arriveert. „Wellicht
een ommekeer."
Burgemeester A. Peper heeft
Lanterman in ieder geval uitge
nodigd voor een lunch. Rotter
dam als cruisehaven zal er zeker
ter sprake komen. Probleem
blijft volgens Leijen wel het (ge
brek aan) imago van Rotterdam
in de Verenigde Staten. „Als je
aan een Amerikaan vraagt waar
'ie heen wil in Nederland, dan is
het antwoord 'Amsterdam'."
De HAL-vloot krijgt
versterking. Nu is
een achttal schepen
in de vaart, te we
ten: de Nieuw Am
sterdam, Noordam, Westerdam,
Statendam, Maasdam, Ryndam,
Veendam en Rotterdam. Bij de
Italiaanse scheepswerf Fincanie-
ri heeft het moederbedrijf Carni
val Cruise Line recent nog eens
twee schepen besteld. Naar ver
wachting wordt de eerste begin
1999 te water gelaten.
Bij de Italiaanse scheepsbouwer
wordt op dit moment hard ge
werkt aan de zesde 'Rotterdam'.
Dit 237 meter lange en 62.000
ton wegende vaartuig moet het
vlaggeschip van de rederij wor-
Tzrz
den. Met 25 mijl per uur wordt
het één van de snelste cruisesche
pen. Het schip biedt plaats aan
ruim 1300 passagiers. Ter verge
lijking: de eerste 'Rotterdam'
vervoerde in 1872 10 kajuitpas
sagiers en 60 emigranten van
Rotterdam naar New York.
De nieuwe 'Rotterdam' ver
vangt naar verwachting in okto
ber 1997 zijn 38-jarige naamge
noot die destijds bij de RDM is
gebouwd. Wat er daarna met het
oude schip gaat gebeuren is
vooralsnog onduidelijk. Een
projectontwikkelaar bekijkt de
haalbaarheid van een terugkeer
naar de thuishaven. Daar zou de
afgedankte 'Rotterdam' kunnen
dienen als hotel, museum en een-
dags-cruiseschip. Door het schip
aantrekkelijk te maken voor za-
kendoeleinden kunnen wellicht
investeerders uit het bedrijfsle
ven worden gelokt. Belangstel
lenden moeten 35 miljoen gulden
- de sloopkosten - neertellen
voor de 'Rotterdam'. Overigens
zijn er volgens J. Oostrijck,
voorzitter van De Lijn, ook
plannen om de Maasdam een
tweede leven te geven.
Tijdens de oorlog ontmoette HAL-officier Riemeijer (links) prinses
Juliana in Ottawa. In Engeland mocht hij koningin Wilhelmina
vertellen dat Juliana 'er goed uitzag'.
foto: met dank aan E.J.A RIEMEIJER
4
.4 Is de passagiers van boord zijn begint het werk voor vee!
bemanningsleden pas echt. Het bedienend personeel bestaat
voornamelijk uit Aziaten. Vanwege hun gevoel voor gastvrijheid, stelt
de HAL-directie.
w
A
Een werkgever als alle andere,
op dat typische HAL-gevoel na
Wet schoenendozen.
Bestuursleden van De Lijn in vol ornaat.
Vorig jaar lag de Maasdam nog afgemeerd aan de Willemskade.
Een flinke opknapbeurt moet de ha! weer geschikt maken als
cruiseterminal.
De Statendam IV is in 1957 gebouwd bij Wilton-Fijenoord. In 1972 is
het schip verbouwd.
archieffoto SCHAART EN BUIJSE
