Zeefdrukker Ineke Calis exposeert blij in
het WTC en striidt boos ot> het stadhuis
Onvervalste country in
concert Grant Forsyth
Professioneel geleuter in
show Brigitte Kaandorp
Paul Bowles en de haat/liefde-verhouding die
je al na één keer met Marokko^kunt oplopen
Alle dochters en glazen vast:
Biohazard naar Nighttown
UIT IN
DE REGIO
Boek en tentoonstelling over ondergesneeuwd gebleven fotowerk van Sheltering Sky'-auteur
7-1002
Vorig seizoen verraste Brigitte
Kaandorp met een nieuw, stevig
programma 'en Vliegwerk'.
Kaan komt met deze succesvol
le, geprologeerde voorstelling te
rug in het Luxor in Rotterdam
van dinsdag 25 tot en met zater
dag 29 maart.
In 'en Vliegwerk' geeft Brigitte
Kaandorp haar publiek tips om
een gelukkig leven te leiden.
Trakteer jezelf, gun jezelf een
moment van rust en verwennerij
en je kan er weer helemaal tegen
aan. Keuzes maken, daar gaat
het om. Maar wil zij dat wel?
Tussen de tips door brengt
Kaandorp 'hevige liedjes, warme
verhalen en zware emoties'. Ze
leutert zonder haar doel uit het
oog te verliezen. Brigitte is een
veelzijdige vakvrouw, die zonder
haar vertrouwde lijzige spraak te
verliezen, een zelfverzekerde one
woman show neerzet. In deze
show wordt Brigitte Kaandorp
begeleid door drie musici: Dick
Kuijs, Evert Woud en Mare Es-
huis.
Kaarten a f37,50 en f32,50 zijn
verkrijgbaar bij de kassa van het
Luxor Theater van maandag tot
en met zaterdag van 11.00 tot
19.00 uur (indien geen voorstel
ling tot 18.00 uur). Telefonisch
reserveren kan 11.00 tot 18.00
uur via tel. 010-4138326.
Maandag 17 februari
Dinsdag 18 februari
Woensdag 19 februari
Donderdag 20 februari
Houd je (plastic) glas goed vast, moeders houd je dochters thuis;
Biohazard komt naar Rotterdam. Een band die metal- en hardcore-
riffs samenvoegt met zware hiphopritmes, afkomstig uit Brooklyn en
met een zéér heftige en energieke live-reputatie.
De nummers van de band gaan over sociale zaken, zoals drugs,
armoede, geweld en de underdog. De bandleden hopen dan ook dat
iedereen- de teksten van hun nieuwe cd Mata Leao zal lezen. Een
album waarvan Biohazard zelf zegt: 'We didn't worry about how nice
or smooth or heavy is was 'supposed' to sound. Let tyhe music speak
for itself Biohazard geeft slechts twee concerten in Nederland, op 17
februari in Nighttown. West Kruiskade in Rotterdam. Aanvang:
20.00 uur. Entree: f20,- plus lidmaatschap (f3,50 per maand).
Het populaire countryduo
Grant Forsyth heeft een eigen
plaats veroverd in de Nederland
se theaters. Met hun 7-mans be
geleidingsband Daylight Super
Band hebben Dominic en Julie
twee seizoenen voor uitverkoch
te zalen gestaan. Hun nieuwe
complete voorstelling in concert-
vorm is eind januari van start
gegaan. In het avondvullende
programma passeren alle hits
van Grant Forsyth de revue.
De nieuwe verzamelcd, inmid
dels al goed voor goud, is de
basis van het nieuwe program
ma. Voor deze toernee zijn te
vens een aantal gastmuzikanten
aangetrokken die het orkest
gaan versterken. Na deze toer
nee vertrekt het duo voor een
concertserie naar Amerika.
Grant Forsyth zijn te zien en
te horen op zaterdag 22 februari
in de Stadsgehoorzaal Vlaardin
gen aand e Schiedmaseweg.
Aanvang 20.00 uur.
De kassa is geopend van woens
dag tot en met zaterdag van
13.00 tot 20.00 uur en een uur
voor de aanvang van de voor
stelling.
Precies op het moment dat
Ineke Calis(50) eigenlijk had
besloten haar kluizenaarsnei
gingen absoluut te maken,o-
verviel haar plotseling een
aarzeling. Die deed haar op
de valreep vanuit Oost-Gro-
ningen 'nog even in Rotter
dam gaan kijken'. Al was 't
maar om te weten hoe het is:
dé grote stad. Inmiddels zijn
we 18 jaar verder en expo
seert Calis tot haar grote
vreugde met een fors aantal
zeefdrukken in de riante ex
positieruimte van het World
Trade Center in Rotterdam.
Haar eeuwigdurende inspira
tiebron? De haven van de
Maasstad in al haar facetten.
Calis beperkt zich niet tot ha
vengezichten of -doorkijkjes. Ze
kan net zo hartstochtelijk geïn
spireerd raken door een wegge
gooid stukje versleten touw of
een moertje aan een los-en-laad-
-installatie. Vele malen vergroot
toont ze deze in strak geschei
den gehouden, felle kleuren.
'Ga maar schilderen!'
Waar Ineke Calis zich bewust in
beperkt is de techniek. Ze
zweert nog onveranderd bij het
zeefdrukken als ambacht.
Calis: „Dat vind ik een lekkere
techniek omdat'ie uit veel stap
pen bestaat. Eerst een onder
werp zoeken, dan fotograferen,
dan de doka in. Om vervolgens
eerst lekker 'vies' te drukken en
dan pas alles netjes te maken.
Het houdt je om te beginnen
veertien dagen van de straat en
als je na twee dagen 't één zat
bent, móet je ook weer iets an
ders doen. Ik vind het resultaat
nog altijd mooi en steeds op
nieuw een verrassing. Zo van
Kijk nou! Wat me ook bevalt is
het op zichzelf staan van kleu
ren. Er zijn zeefdrukkers die
over elkaar heen rommelen.
Smerig! Het gaat er vaak ook zo
lullig van uitzien, zoals soms bij
Corneille. Als je met kleuren
wilt rommelen moet je maar
gaan schilderen!"
Hoewel ze vanaf 1969 een groot
aantal exposities had, is die in
het WTC de grootste die Calis
ooit inrichtte. Haar werk hangt
zowel in de officiële expositie
ruimte als aan de assurantie
mand in de centrale hal en bo
venaan de entrée van de gallery.
Calis is er opgetogen over.
'Ik mag niet flippen'
„Het is alleen jammer dat zo
weinig mensen dat gebouw bin
nen durven lopen terwijl het
toch vrij toegankelijk is voor
iedereen! Exposeren wordt
steeds moeilijker, de galleries
worden steeds zakelijker. Die
vangen liever provisie van een
werk van 4.000 piek dan van
mijn prentjes (rond de 5/6 hon
derd gulden). Ja, het is armoe
waar ik toch heel hard voor
moet lopen, maar ik doe het
héél graag en ik heb ook veel
kunnen reizen. Vraag niet hoe
maar dat lukt me toch allemaal.
Daarom vind ik ook dat ik niet
te hard mag flippen. Ik heb er
zelf voor gekozen. Ik had ook
een ander vak kunnen kiezen!"
Waar ze wel op flipt is de regel
geving voor beeldend kunste
naars zoals die sinds vorig jaar
geldt.
Terwijl het dagblad Trouw vori
ge week meldde dat in Utrecht
kunstenaars voortaan mogen
bijverdienen en ontheven wor
den van sollicitatieplicht, wil de
gemeente Rotterdam Calis 'ach
ter de geraniums' hebben. Afge
lopen woensdag 12 februari
diende daartoe een hoorzitting
op het Rotterdamse stadhuis.
Calis vecht aan dat ze: a. 1/3
van haar omzet als winst moet
opgeven b. over dit bedrag
loonbelasting moet gaan beta
len én c. dat dit bedrag van haar
bijstandsuitkering wordt afge
houden.
Calis: „Ik ben niet lui! Ik ren
overal achteraan om te kunnen
exposeren maar meer dan 15 tot
20.000 gulden kan ik niet bij
elkaar verdienen en dat kóst
mijn werk om te maken. Toen
in '86 de BKR (Beeldende
Kunstenaars Regeling) werd af
geschaft, mocht je een stichting
oprichten én bijverdienen. Dat
is vorig jaar afgeschaft. De hui
dige regelgeving spreekt zichzelf
op een aantal punten tegen.
Terwijl je geacht wordt éénder
de van je omzet als winst op te
geven mag je geen zelfstandige
naftrek toepassen. Als ik daar ja
op zeg, teken ik mijn eigen
doodvonnis. Daarom die hoor
zitting. Pas daarnamag ik gaan
vragen wat de rechter er van
vindt."
De expositie van Ineke Calis in
het WTC loopt nog tot 24 maart.
Vrijdag 14 februari
Zaterdag 15 februari
Zondag 16 februari
Paul Bowles lezen boort heimwee aan. Niet zozeer naar een be
paalde plek maar naar confrontatie met uitdaging. Vanuit het
verlangen om - net als hij - uitersten te ervaren en daar een 100-
procents-leven uit te sleuren. De meeste van Bowles boeken spe
len zich in Marokko af, het land waar hij zich al in 1948 be
sloot te vestigen en waar hij -nu 86 jaar oud - nog steeds leeft.
Als geen andere 'westerling' schildert de, van oorsprong Ameri
kaanse, Bowles op uiterst koele wijze de meest heftige situaties
waarin mensen terecht kunnen komen. Van uiterst gecompli
ceerd tot heel simpel en van diep-eenzaam tot laaiend gelukkig.
Een steeds nadrukkelijk aanwezige, Marokkaanse achtergrond
dient volkomen waarheidsgetrouw ter versterking van het ef
fect. Simpelweg omdat dit land zelf zo uit uitersten bestaat, dat
wie er écht geïnteresseerd doorheen reist, daar al snel een haat
liefde-verhouding aan overhoudt.
Bowles schrijft zoals hij als foto
graaf plaatjes schiet. Zijn 'lens'
dient als buffer tussen wat hij
ziet en zijn eigen emoties. Als
onderkoeld waarnemer van zelfs
de meest shockerende zaken,
blijft hij zelf buiten schot. Hij
wordt slechts geraakt binnen
zijn eigen wereld die niet of nau
welijks mengt met de traditio
neel Arabische. Voor Bowles
zelfs geen gedeeltelijke bekering
richting Islam. Nooit verander
de hij iets aan eigen ideeën of
houding omwille van de ge
dragscodes van het land waar hij
toch verkoos te leven. Een hou
ding die hem vaak in de proble
men bracht en hem zelfs gevan
genisstraf opleverde. Toch
kwam hij nooit los van de fasci
natie die ook veel andere mensen
trof. Zoals Gertrude Stein, Allen
Ginsberg, Jean Genet en Willi
am Burroughs die bij Bowles
gastvrijheid en avontuur von
den.
Geen afstand in de liefde
Hoeveel geestelijke afstand tot
Marokko de componist, schrij
ver én fotograaf ook hield, in
één opzicht mengde hij zich wel:
de liefde. Hoewel Bowles (toen
28) in 1938 trouwde met de
21-jarige Jane Auer was deze
daad voor beiden het afscheid
van de heterosexualiteit. Jane
-ook schrijfster- had eerst een
oudere vriendin maar ging later
een relatie aan met de 12 jaar
jongere Marokkaanse Cherifa:
het mooie wilde plattelands/neisje
met de sterke schouders en benen
waar flink wat haar op groeide.
Bowles zelf huurde eerst een pri-
vé-chauffeur - Mohammed Tem-
samany - die vervolgens tien jaar
bij hem bleef en begon daarna
een verhouding met de naar Ma
rokkaanse normen uitgesproken
mannelijke Ahmed Yacoubi.
Hoewel beide relaties zwaar op
(homo)sexualiteit gebaseerd wa
ren, was er ook sprake van iets
anders. Minstens zo belangrijk
was de geestverwantschap. Tem-
samany vergezelde Bowles op al
zijn, vaak barre tochten en Ya
coubi werd door de schrijver
dusdanig geïnspireerd dat hij het
tot gewaardeerd schilder bracht.
Paul en Jane onderhielden on
dertussen een relatie voor het
leven. Vaak apart van elkaar
maar toch voor altijd verbonden
en lijfelijk aanwezig wanneer dat
noodzakelijk was. Zoals toen
Jane door een beroerte getroffen
werd (insiders fluisterden dat
Cherifa deze door hekserij en
kruidenmengsels veroorzaakt
had). Ook Paul en Jane hebben
elkaar zwaar geïnspireerd.
Onomstotelijk bewijs
Bowles was oorspronkelijk ei
genlijk componist. Volgens zijn
zeggen een veel moeilijker, dus
hoger staand vak dan schrijven
en over zijn fotograferen wilde
hij het al helemaal niet hebben.
Waarschijnlijk is dat standpunt
dé reden geweest dat Bowles fo
to's pas onlangs in de schijnwer
pers werden gezet. Onterecht
óverigens. Al was het alleen
maar omdat ze visueel onomsto
telijk het bewijs leveren dat de
sfeer zoals beschreven in boeken
als The Sheltering Sky()n in 1990
door Bertolucci verfilmd) en Let
it come down echt bestond én
nog steeds bestaat.
Alle voortschrijdende technolo
gie ten spijt, kent Marokko nog
steeds dezelfde uitersten als
straatarm en exhorbitant rijk,
mooi en afschrikwekkend lelijk,
ruig en verfijnd, uiterst be
schaafd en voorwereldlijk primi
tief. En juist die uitersten maken
het land onvergetelijk voor wie
het ooit 'open minded' bezocht.
De soms hete adem van de Islam
-niet omdat de Koran dit letter
lijk zo zal bedoelen maar omdat
er die uitleg aan gegeven wordt-
doet daar nog een schepje bo
venop. Het gaat een gemiddelde
westerling het verstand te boven
dat in een dergelijk groot land
alle inwoners op afgesproken
tijdstippen exact hetzelfde han
delen en daar dezelfde waarde
aan hechten, vrijwillig of niet.
Tijdelijk vacuüm
Wanneer tijdens de vasten
maand Ramadan -die dit jaar
net achter de rug is- van de mos
keeën over het hele land wordt
opgeroepen tot gebed, waarna
de eerste maaltijd van de dag
mag worden opgediend, ligt het
leven stil. Alsof ook de tijd
wordt stopgezet. De buitenlan
der die niet meedoet raakt tijde
lijk in een vacuüm, telt niet mee,
bestaat eigenlijk niet. Maar mis
schien juist daardoor krijgen on
benoembare invloeden de kans
zelfs tot die buitenstaander door
te dringen. Om nooit helemaal
meer weg te gaan.
Bij het bekijken van Bowles foto's
-die nog tot en met 16 maart
maart in museum Bovmans van
Beuningen te bezichtigen zijn-
overvalt je al snel eenzelfde soort
sensatie als je kunt hebben in het
land zelf, als je Arabische mu
ziek hoort of als je Bowles leest.
De tentoonstelling wordt overi
gens audiovisueel ondersteund
door composities van Bowles,
waarin hij nadrukkelijk gebruik
maakt van authentieke oude
Arabische muziek.
Waarschijnlijk hebben beschre
ven sensaties ertoe bijgedragen
dat Bowles nooit meer uit Ma
rokko is weggegaan. In het
prachtige boek dat van zijn foto
werk is samengesteld en waarin
ook de in Boymans tentoonge
stelde platen te vinden zijn,
wordt van dergelijke zaken mel
ding gemaakt. Het boek bevat
namelijk behalve foto's, ook
biografische fragmenten over
Paul, Jane, hun geliefden en
vrienden. In het laatste gedeelte
zijn bovendien interviews met de
componist/schrijver/fotograaf
opgenomen.
Hoewel minder, krijgt ook Jane
Bowles in het boek als schrijfster
én mens de nodige aandacht. Zij
verwoordt de verregaande fasci
natie voor het Noordafrikaanse
misschien nog het best: Vanaf de
allereerste dag leek Marokko
meer een droom dan werkelijk
heid. Ik voelde me afgesneden van
alles wat ik eerder wist. De liefde
blijkt daar ook een rol in te
hebben gespeeld.
Reizen en schrijven waren voor
Jane en Paul een soort vlucht.
Een vlucht in de droom, een
vlucht in een fatamorgana-ach-
tig oerbestaan. Marokko bood
hen blijkbaar wat ze zochten.
Het boek, Paul Bowles, Photo
graphs, uitgegeven door Scalo en
geïmporteerd door Nilsson
Lamm, IBSN no 1 881616 07 x,
is voor F 100,95 verkrijgbaar in de
museumwinkel en de boekhandel.
door ELS NEIJTS
Foto: Jan Swinkels
0 15.00 Toppers van Toen,
Stadsgehoorzaal, Vlaardingen
Muziek
20.00 uur Biohazard.
town, Rotterdam
Night-
Muziek
21.30 Jamsessie, Podium
Café, Schiedam
Muziek
12.45 Lunchconcert, Cultureel
Centrum De Stoep, Spijkenisse
Muziek
21.00 Oorsmeer, Podium
Café, Schiedam
Theater
0 20.00 Growing up in Public,
Stadsgehoorzaal, Vlaardingen
Extra voorstelling
Tineke Schouten
Tineke Schouten geeft twee voor
stellingen van 'Lach Vegas' in de
Willem, Papendrecht. Op dinsdag
18 februari is nog voldoende
plaats. Woensdag 19 februari uit
verkocht. Entree:
F.42,50/37,50/32 50. Paskorting
F.2,50. Aanvang: 20.15 uur
Kaarten zijn te reserveren van ma
t/m vrij van 09.00 tot 12.30 en van
13.30 tot 16.00 uur en één uur
voor aanvang van de voorstelling
op telefoonnummer 078- 6158226.
Film
21.30 Colpo du Luna de Teer-
stoof, Schiedam
Muziek
20.15 Ge Reinders, Cultureel
Centrum De Stoep, Spijkenisse
20.15 Lang Leve de Opera,
Het Kruispunt, Barendrecht
21.00 Vrijdag-avond, Podium
Café, Schiedam
20.15 SCC de Goote, Brielle
Theater
20.15 Jules Deelder, Cultureel
Centrum De Stoep, Spijkenisse
20.30 De Dulle Roeckers,
Theater de Teerstoof, Schiedam
Muziek
22.00 Count Ziggenplus, Podi
um café, Schiedam
20.15 Het Groot Niet Te Ver
mijden, Cultureel Centrum De
Stoep, Spijkenisse
22.00 Rudolph Dancer, Het
Pandemonium, Vlaardingen
20.30 Fay Lovskv La Bande
Dessinee, Theater de Schuurkerk,
Maassluis
20.15 Elkie Deadman, Theater
Twee Hondjes, Hellevoetsluis
Theater
20.15 Vincent Bijlo, Het
Kruispunt, Barendrecht
foto: Peter van Wijngaarden
0 20.00 Jules Deelder, Stadsge
hoorzaal, Vlaardingen
20.15 Kiki Heessels, SCC De
Goote, Brielle
20.30 Robert Brouwer, Thea
ter De Teerstoof, Schiedam
Muziek
21.30 De zondag anders. Podi
um Café, Schiedam
0 12.00 Zondagmiddagconcert,
Cultureel Centrum De Stoep,
Spijkenisse
14.30 Café Merz, Cultureel
Centrum De Stoep, Spijkenisse
12.00 Trio Pantoum, Kasteel
van Rhoon
21.30 De zondag anders. Podi
um Café Schiedam
Theater
11.30 Hetty Blok met liedjes en
gedichten van Annie M.G.
Schmidt in 'Floor op Zondag'. De
familie Doorsnee, de Triangel, Ja
Zuster Nee Zuster en Ibbeltje
herleven. Theatercafé Floor
(naast Rotterdamse Schouwburg,
Rotterdam
Foto JANSSEN DE KIEVITH
door ELS NEIJTS
Zinderende, vervreemdende landschappen
•MB*
j"
Paul Bowles zelf: regelmatig een kifpijpje
Foto: JANSSEN DE KIEVITH
Foto JANSSEN DE KIEVITH
it V
