HER
DER
Ga zo voort mijn zoon
en gij zult spinazie eten
ofwel: weet je wat je eet?
Ondanks extra geld nog steeds
lange wachtlijsten in thuiszorg
m
'Mevrouw ik heb alles gedaan wat ik voor u doen kon. De volgende stap moet u zelf zetten.
Donald Duck: de successtory van
een inmiddels al 45-jarige eend
Nu en dan psychisch uitgeteld?
Beker echt beter
dan de zuigfles
Onderscheiding
voor voormalig
Surinamegangers
(pN
BENT U OOK ZO'N ÉÉN OP DE VIJF?
42-1001
De landelijke campagne Beter
een beker! heeft resultaat gehad,
zo blijkt uit onderzoek. Circa de
helft van de geïnterviewde
ouders heeft voorlichting gekre
gen over tandbederf dat kan ont
staan bij hun kinderen wanneer
die langdurig en vaak uit een
zuigflesje drinken. Ook zijn de
ouders geïnformeerd over het
belang om tijdig over te stappen
op een drinkbeker. Voordat de
campagne in mei 1995 van start
ging, was slechts 15% van de
ouders daarvan op de hoogte.
Ondanks dit resultaat blijft aan
dacht voor zuigflescariës nodig,
aldus het Ivoren Kruis en het
Nationaal Instituut voor Ge
zondheidsbevordering en Ziek
tepreventie (NIGZ), de afzen
ders van de campagne. Er ko
men immers steeds weer nieuwe
ouders bij die nog onvoldoende
weet hebben van de kans op
zuigflescariës. Bovendien is tij
dens de campagne gebleken dat
er ook aandacht moet komen
voor de inhoud van het zuigfles-
je. Nogal wat ouders gingen er
onterecht vanuit dat een zuigfles
gevuld met melk waarschijnlijk
niet zoveel kwaad kan. Toch
loert ook hier de kans op tand
bederf wanneer kinderen het
flesje meekrijgen in bed en daar
gedurende de nacht op sabbelen.
Tijdens de campagne Beter een
beker! zijn uiteindelijk de meeste
ouders bereikt via het consulta
tiebureau. Van alle campagne
middelen -zoals kleurplaten,
pamfletten en een tv-spotje- is
vooral de poster de ouders het
beste bij gebleven. De campagne
had enkele onverwachte effec
ten. Al hoewel de tandartsen
geen actieve rol hadden in de
campagne, had 64% van hen de
poster in de praktijkruimte op
gehangen. Logopedisten vroe
gen campagnemateriaal aan,
omdat overmatig gebruik van de
zuigfles spraakproblemen kan
veroorzaken. De media besteed
den uitvoerig en gedurende een
lange periode aandacht aan het
onderwerp. Fabrikanten van on
der meer bekertjes en limonade
siroop voor kinderen wilden be
spreken hoe zij kunnen bijdra
gen aan de campagnedoelen.
Liga Blédina doet inmiddels op
het etiket van de sapflesjes de
aanbeveling om op de leeftijd
van negen maanden van een
zuigfles over te stappen op een
drinkbeker.
Over de campagne en de bevin
dingen is een uitgebreid verslag
verschenen. Inlichtingen zijn
verkrijgbaar op 0348-437600.
Het bestuur van de vereniging
voor oud-Surinamegangers is
nog op zoek naar hen die des
tijds tot 1975 als dienstplich
tig- of beroepsmilitair naar
Suriname werden uitgezon
den.
Het gaat hier om diegenen die
bij de Kon. Landmacht, later
TRIS geheten, daar een tot
drie jaar hun dienstijd hebben
volbracht, maar nog niet in
het bezit zijn van het met
kroon versierde Suriname-In-
signe.
Belanghebbenden die wegens
verhuizing of andere omstan
digheden nog geen kennisge
ving hebben ontvangen en ook
in aanmerking voor dit een
malige onderscheidingsteken
willen komen wórden verzocht
een briefje met naam, adres en
voormalig onderdeel te willen
opsturen naar:
ïriskontakten,
Postbus 415,
2000 AK Haarlem
Bellen met de heer B. Meule-
mans tel. 023-5365223 is ook
mogelijk.
Ga zo voort mijn zoon en ge zult
spinazie eten, is een parodie op
de uitdrukking Ga zo voort mijn
zoon en gij zult Spinoza heten.
Deze schertsende uitdrukking is
bedoeld om iemand aan te moe
digen. Spinazie wordt al sinds
jaar en dag als zeer gezond be
schouwd. Stripheld Popeye is
daar een overbekend voorbeeld
van. Maar spinazie heeft ook
onbekende kanten...
Spinazie ofwel Spinacia olera-
cea stamt af van de Ganzevoet-
familie Chenopodiaceae, een
groep doorgaans welig tierende
'onkruiden' die voorkomt in
alle gematigde en warme gebie
den. De Ganzevoetfamilie be
staat uit ongeveer 1500 verschil
lende vormen. De familie dankt
haar naam aan de vorm van de
bladeren waarvan de omtrek
met enige fantasie aan die van
een ganzenvoet doen denken.
De meeste van de wiide ganze-
voetsoorten zijn eetbaar.
Eén van de belangrijkste groen
tegewassen uit deze ganzevoet
familie is spinazie. Spinazie i$
oorspronkelijk afkomstig uit
Perzië. De Arabische legers die
in de zevende eeuw via Noord-
Afrika naar Spanje trokken
brachten, in de lange bezettings
tijd die hierop volgde, de spina
zie naar Europa. Spinazie werd
in die tijd door de Engelsen dan
Was Korrelatie in het nabije
verleden nog de stichting die
je uitsluitend kon bellen na af
loop van zware televisiepro
gramma's, anno 1997 fun
geert 030-2331335 behalve als
sos-nummer ook als vraag
baak voor zowel hulpzoekers
als hulpverleners.
'Alleen op het gebied van psy
chosociale problematiek. Dat
is nu eenmaal ons vak', ba
kent Marcel Senten correct
'zijn' terrein af.
Je kunt bij Korrelatie nog nèt
niet voor alles terecht.
Zelf is hij geen hulpverlener -
Dat moet je mij niet laten doen.
Daar moet je meer geduld voor
hebben - maar bewust gekozen
voor de club heeft hij wel. Al 7
jaar is hij hoofd algemene zaken,
voorlichter en public relations-
medewerker van Korrelatie. En
al zit hij niet aan de telefoon,
gepokt en gemazeld in de proble
men waar gemiddeld én afwij
kend Nederland zoal mee zit is
hij wel degelijk. „Anonieme tele
fonische hulp vormt nog steeds
50% van het werk" weet Senten
dan ook te melden. „Maar de
andere 50% betreft meer verwij
zende activiteiten. Je kunt het zo
gek niet bedenken of uit onze
computer rolt wel een adres
waar iemand met een specifieke
vraag terecht kan. Ook op het
gebied van de lichamelijke ge
zondheidszorg. Daarom worden
we tegenwoordig veel gebeld
door artsen en hulpverleners.
Wat het werk afwisselender
Het Nationaal Fonds Geestelij
ke Volksgezondheid (NFGV)
en Stichting Korrelatie richten
zich gezamenlijk de komende
maanden tot de minstens 3 mil
joen Nederlanders die nu en
dan psychisch uitgeteld zijn.
Het NFGV verstrekt graag
meer informatie door middel
van het campagneboek en de
infobrochures.
Drie miljoen Nederlanders: dat
is één op de vijf Voor een
deel van hen is de uitschakeling
definitief. Psychosociale proble
men worden bijvoorbeeld ver
oorzaakt door stress, depressie,
vastgelopen relaties, eetstoor
nissen, rouwproces, angst en fo
bieën, sexueel geweld enzo
voorts.
ook 'de Spaanse groente' ge
noemd.
Spinazie is een snelgroeiende,
eenjarige plant. Het kan op elke
grondsoort geteeld worden mits
de grond maar vochtig genoeg
is. In de zomer kan al vier we
ken na het zaaien geoogst wor
den; in het voor- en najaar
duurt het ongeveer zeven we
ken. In Nederland wordt voor
namelijk de 'vroege' spinazie
geteeld. Er bestaan veel ver
schillende soorten spinazie. We
onderscheiden twee rassen: de
scherpzadige en de rondzadige
rassen. De bladeren van de spi-
nazieplant kunnen verschillende
vormen aannemen zoals drie
hoekig, pijlvormig, langwerpig
of eirond, terwijl er ook glad-
bladige of kroesbladige rassen
zijn. In Nederland en België
eten we eigenlijk alleen maar
gladbladige rassen, terwijl Ame
rikanen meer kroesbladige ras
sen eten.
De vroege rassen worden van
eind januari tot eind maart in de
volle grond gezaaid. Eerst wor
den scherpzadige en snelgroei
ende rassen gebruikt en iets la
ter de rondzadige rassen.
De zaaitijd voor de zomerteelt
loopt van begin april tot half
juli. In de zomer, wanneer het
zeer warm is en de dagen lang
zijn, bestaat het risico dat spina-
maakt dan het vroeger was."
Afstand én intimiteit
Toen Korrelatie ruim 30 jaar
geleden van start ging, was het
nog een stichting die draaide op
vrijwilligers. Op dit moment
werken er betaalde en professio
nele maatschappelijk werkers,
psychologen en pedagogen, wor
den er folders uitgegeven, is er
onlangs een eigen vademecum
verschenen en komt er begin vol
gend jaar een nationale gzond-
heidslijn. Wat niet veranderd is,
is de waarborg van anonimiteit.
Senten: „Dat is nog steeds het
succes van de formule en maakt
het werk bevredigend. Je kunt
Nog een cijfer: in de oude
WAO-regime was arbeidsonge
schiktheid op psychische gron
den met 28% de tweede catego
rie na klachten van het bewe
gingsapparaat.
Goede en toegankelijke infor
matie heeft in vele gevallen een
positieve, preventieve functie.
Vandaar deze zeer intensieve
campagne, een van de grootste
in de geschiedenis van het
NFGV.
In opdracht van het NFGV
schreven hulpverleners 22 speci
fieke informatiebrochures, over
evenzo vele onderwerpen. Gratis
aan te vragen, het NFGV ver
zorgt de verzending. Ook is er
een samenvattend infoboekje
zie te snel groeit en in de bloei
schiet. Daarom komen in de
zomer alleen rassen die traag
groeien en niet snel in de bloei
schieten in aanmerking om ge
zaaid te worden,
worden eind augustus en begin
september gezaaid. Voor de
herfstteelt worden dezelfde ras
sen gebruikt als bij de vroege
teelt.
Om na te gaan wat de invloed
van diverse bewaar- en verwer
kingsmethoden op het vitami
negehalte van groenten is, heeft
Unilever onlangs een onderzoek
gedaan. Uit dit onderzoek blijkt
dat in diepvriesgroenten de vita
mines optimaal bewaard blij
ven.
Het onderzoek had betrekking
op vier verschillende groenten:
spinazie, erwtjes, broccoli en
sperziebonen. Vitamine C is
hierbij als 'versheidsindicator'
gebruikt.
In het algemeen daalt het gehal
te aan de meeste vitamines tij
dens het bewaren. Vooral vita
mine C is kwetsbaar. Als vita
mine C voor een aanzienlijk
deel behouden blijft, kan men
ervan uitgaan dat ook van de
andere vitamines het grootste
gedeelte nog aanwezig is. Daar
om is het vitamine C-gehalte
een goede maat voor de ver
heel veel doen omdat elkaar niet
kunnen zien meer remmingen
doet wegvallen dan in een ge
middelde hulpverleningssituatie.
Dat lijkt tegenstrijdig, een para
dox tussen afstand en intimiteit
maar vanuit je vertrouwde om
geving en op vrijwel elk gewenst
tijdstip kunnen bellen maakt dat
mensen veel meer vertellen."
Verlies en rouw
'Vroeger' waren de openingtij
den gebonden aan tv-program-
ma's over bepaalde problema
tiek. Hoewel die mogelijkheid
nog steeds bestaat, wordt er
minstens zo intensief op andere
tijden gebeld.
beschikbaar: 'Eén op de Vijf.
Een boekje, open en eerlijk,
over de 3 miljoen Nederlanders.
Belangstellenden en hulpzoe
kers kunnen via het centrale te
lefoonnummer van Stichting
Korrelatie, (030) 2 331 335, lo
kale hulpverleners bereiken.
Het NFGV steunt projecten
sheid van groente. Een opval
lend resultaat van het onder
zoek is dat het vitamine C-ge-
halte van diepvriesspinazie vaak
hoger is dan dat van 'verse' spi
nazie. Dat komt omdat de spi
nazie meteen na de oogst ver
werkt en ingevroren wordt.
Eenmaal bevroren treedt geen
vitamineverlies meer op. 'Verse'
spinazie daarentegen doet er
vaak enkele dagen over voordat
het bij de consument in de pan
zit. Het vitamine C-gehalte van
verse spinazie die twee dagen in
de koelkast gelegen heeft, is met
éénderde verminderd. Verse spi
nazie, bewaard op kamertempe
ratuur, bevat na twee dagen nog
maar 25% van de oorspronkelij
ke hoeveelheid vitamine C.
Senten: „Soms bellen er maar 20
mensen naar aanleiding van zo'n
programma."
Naar het lijkt kan praten over
leed wel enig uitstel lijden als er
op het andere net een voetbal
wedstrijd is. Hetgeen de heersen
de problematiek er overigens
niet minder op maakt.
Marcel Senten glimlacht veron-
schuldigend om het woord maar
onder elkaar hebben de hulpver
leners het over de top 10 van
Nederlandse problemen. Hoog
genoteerd staan ellende als de
pressie en fobieën, eetstoornis
sen, stress, problemen met kin
deren en niet in het minst verlies
verwerking. Volgens Senten gaat
de gemiddelde Nederlander erg
van vele organisaties, landelijk,
regionaal en lokaal, die zich be
zig houden met hulp aan en
onderzoek over mensen in gees
telijke nood. Patiëntenvereni
gingen, zelfhulpgroepen, onder
zoekinstituten, Riagg's, psychi
atrische instellingen. In het co
mité van aanbeveling zitten, op
Naast vitamine C is spinazie een
belangrijke bron van verschil
lende andere voedingsstoffen
zoals foliumzuur, carotenoïden,
ijzer en vitamine E.
Ook vandaag de dag is spinazie
in Nederland erg populair. In
een studie naar belemmeringen
voor een verhoging van de
groentenconsumptie in een aan
tal Europese landen, werd on
der andere gevraagd aan de
deelnemers welke groente ze va
ker zouden eten als ze hun
groentenconsumptie zouden
verhogen. Onder de Nederlan
ders werd spinazie het meest
genoemd. Daarbij komt dat spi
nazie het meest geliefd is bij
kinderen en jongeren.
slecht om met verlies en rouw.
Senten heeft een tip voor mensen
die op zoek zijn naar de juiste
hulpverlening voor hun specifie
ke problematiek.
„Ren niet meteen paar het RI
AGG. Het is heel handig om je
hulpvraag goed onder woorden
te kunnen brengen. Hoe concre
ter je kunt zeggen wat je nodig
hebt, des te beter zal de hulp
zijn. Mondig zijn kan teleurstel
ling voorkomen waar je hele
maal niet op zit te wachten."
Klachten over hulpverlening of -
leners kunnen ook bij Korrelatie
worden neergelegd.
Senten: „Second opinion is in dit
verband een wat zwaar woord.
Wat we doen is mensen zodanig
'stutten' dat ze terug durven
naar een 'falende' hulpverlener.
Om te voorkomen dat ze meteen
doorschuiven naar de volgende.
We letten goed op dat we niet
een lopende behandeling door
kruisen maar wie er op staat,
bieden we wel alternatieven."
Gelukkig heeft Korrelatie weinig
last van misbruik weet Senten te
melden. „Heel af en toe iemand
die denkt leuk te zijn of een
hijger. Zo'n gesprek breken we
natuurlijk onmiddellijk af en
héél af en toe kappen we een
gespek ook omdat iemand maar
blijft bellen zonder iets met de
gesprekken te doen. Daar kweek
je abonnementhouders mee.
Dan zeggen we: - vriendelijk
maar beslist - Mevrouw, ik heb
alles gedaan wat ik voor u kon
doen. De volgende stap is aan
u!"
De komende tijd zal in deze krant
nog een aantal keren aandacht
worden besteed aan problemen uit
de 'Korrrelatie Top Tien'.
persoonlijke titel, ondermeer
Mevrouw dr. E Borst-Eilers,
minister van Volksgezondheid,
Welzijn en Sport; mevrouw M.
de Boer, minister van
V.R.O.M.; mr. PA. Nouwen,
hoofddirectie ANWB; H. Wie
gel, voorzitter Zorgverzekeraars
Nederland.
De Unie KBO start met een lan
delijk onderzoek naar de lengte
van de wachtlijsten in de thuis
zorg. Ondanks het extra geld dat
de thuiszorg in 1997 heeft ont
vangen om een oplossing te vin
den voor de bestaande wachtlijs
ten, komen bij de Unie KBO
signalen binnen die erop wijzen
dat hier nog niet veel van terecht
komt. De wachtlijsten zijn nog
steeds onverantwoord lang.
Inmiddels heeft de Unie KBO
aan staatssecretaris Terpstra
schriftelijk om opheldering ge
vraagd en erop aangedrongen
meer haast te maken met het
wegwerken van de wachtlijsten.
Bovendien wil de Unie KBO van
de staatssecretaris weten hoe de
extra gelden tot nu toe zijn be
steed en welke wachtlijstreductie
inmiddels is gerealiseerd.
De genoemde signalen bereiken
de Unie KBO via haar eigen
Gezondheidstelefoon. Zo meld
de een KBO-lid uit Zutphen dat
hij (nota bene na een half jaar
wachten) momenteel als num
mer 681 op de wachtlijst staat.
Hij kreeg onlangs een keurig
V
DUCKSTAD - In October 1952
(men schreef oktober toen nog
met een 'c') verscheen het aller
eerste exemplaar van het week
blad 'Donald Duck' in Neder
land. Maar liefst 2.500.000
exemplaren werden gratis ver
spreid om de jeugd kennis te
laten maken met de suikeroom
uit Amerika en zijn vrienden in
Duckstad.
Een zeer gewaardeerd initiatief,
gezien het feit dat tienduizenden
zich spontaan als abonnee aan
meldden. Nu, precies 45 jaar la
ter, is de oplage 355.000 stuks en
volgen maar liefst 1,3 miljoen
Nederlanders wekelijks de avon
turen van Oom Donald.
In 1952 telde het weekblad
slechts 24 bladzijden en de helft
ervan werd in zwart-wit gedrukt.
In 1954 verscheen Donald Duck
volledig in kleur. In 1959 werd
het tijdschrift dikker en telde het
32 bladzijden en sinds 1988
krijgt de lezer wekelijks maar
liefst 40 pagina's voorgescho
teld.
In 1948 verscheen een Donald
Duck weekblad in Zweden. In
1949 in Denemarken en een jaar
later volgde Noorwegen. In 1951
was Finland aan de beurt. Do
nald Duck heet trouwens in veel
landen anders. In Noorwegen
heet hij wel gewoon Donald
Duck, maar de Zweden noemen
hem Kalle Anka, in Denemar
ken heet hij Anders And en de
Finnen kennen hem als Aku
Ankka. Pato Donald is zijn
naam in de Spaans- en Portu
geessprekende gebieden. Italië
kent hem als Paperino en in In
donesië heeft men het over Do-
nal Bebek.
Van IJsland tot China en van
Mexico tot Australië... bijna
overal ter wereld wordt wel een
Walt Disney tijdschrift uitgege
ven. Toch zijn er maar 6 landen
die ervoor zorgen dat er Donald
Duck verhalen geschreven en ge
tekend worden. Denemarken,
Italië, Frankrijk, Brazilië en...
Nederland! De Nederlandse pro
ductie startte al in de jaren vijf
tig, maar het grootste gedeelte
van het vrolijkste weekblad werd
tientallen jaren lang voorname
lijk met Amerikaanse verhalen
gevuld. Tegenwoordig zijn de
rollen omgedraaid en worden
verhalen van Nederlands fabri
kaat in allerlei landen overgeno
men.
schrijven dat het nog wel enkele
maanden kan duren voordat de
strikt noodzakelijke hulp kan
worden geleverd. En hij is helaas
niet de enige!
Om meer zicht te krijgen op de
problemen is de Unie KBO een
meldingsactie 'Wachtlijsten
thuiszorg' begonnen, waarbij de
eigen Gezondheidstelefoon voor
senioren als meldpunt fungeert.
De Unie KBO roept mensen op
hun eigen ervaringen, of ervarin
gen van mensen uit hun omge
ving, met de wachtlijsten in de
thuiszorg aan de medewerkers
van de Gezondheidstelefoon
door te geven. De Unie KBO is
met name geïnteresseerd in de
problemen die het staan op een
wachtlijst met zich meebrengt.
Met de resultaten van de mel
dingsactie in de hand, gaat de
Unie KBO begin 1998 opnieuw
naar politiek Den Haag.
De Gezondheidstelefoon van de
Unie KBO is van maandag tot en
met vrijdag bereikbaar tussen
09.30 en 12.30 uur op telefoon
nummer 0900-8212183.
Er zijn heel wat gezinnen in Ne
derland die als sinds 1952 trouw,
abonnee zijn; vijfenveertig jaar
lang! De gemiddelde levensduur
van het abonnement is trouwens
momenteel al langér dan vijf
jaar. Onderzoek heeft aange
toond dat Donald Duck tot de
leeftijd van 24 jaar het meest
gelezen blad van Nederland is!
Donald Duck zorgt voor een
aangename jeugdherinnering;
een gevoel dat ouders hun kinde
ren graag ook meegeven.
De badjuffrouw die een student
uit het zwembad verwijderde,
omdat hij haar nat spatte terwijl
zij een Donald Duck las, is later
met de 'boosdoener' getrouwd
en leest samen met man en drie
kinderen nog steeds het vrolijke
weekblad.
Tegenwoordig kun je je zoon
weer met een gerust hart 'Do
nald' noemen, maar in de 50-er
en 60-er jaren had zo'n jongen
geen leven!
En wat te denken van de familie
Wortel, die in 1948 - vier jaar
voordat Donald Duck weekblad
verscheen - hun pasgeboren
dochter de voornaam Willie gaf?
Namen als Guus (Geluk), Midas
(Wolf) en Katrien (Duck) zijn
daarom ook lange tijd zeer zel
den bij de Burgerlijke Stand in
geschreven.
De Nederlandse Donald Duck
bestaat al vijfenveertig jaar en
bestaat niet uitsluitend uit strip
verhalen. 'Leesverhalen', voor
zien van kleurrijke illustraties
worden al geplaatst vanaf num
mer 2 van 1952. Schrijvers als
o.a. Paul van Loon, Paul Biegel,
Annie M.G. Schmidt, Guus
Kuijer, Astrid Lindgren en
Roald Dahl droegen een steentje
bij. Illustratoren als Jan Wesse-
ling, Hans G. Kresse en Don
Lawrence, om er maar een paar
te noemen, zorgden voor fraaie
illustraties.
In het vrolijke weekblad is het
iedere week feest, maar de num
mers 41 en 43 zijn wel heel bij
zonder! Daarin staan namelijk
prijsvragen.
In totaal zijn er maar liefst 4500
prijzen te verdelen. De hoofd
prijs bestaat uit een volledig ver
zorgde reis naar Disneyland-Pa-
rijs voor 45 personen! Dat wil
zeggen dat de winnaar of winna
res vierenveertig familieleden en
vrienden mag uitkiezen die mee
gaan.
ja/nee
NATIONAAL FONDS GEESTELIJKE VOLKSGEZONDHEID
V.
Al met al biedt spinazie zoveel 'goeds' dat een bekende fabrikant van de
diepvriesvariant er binnenkort leuke dingen mee doet
door ELS NEIJTS
Foto; LEUNIS VERLINDE
Korrelatie is tegenwoordig ook een
soort 008 voor psychische problemen
Marcel Senten: 'Ik ben geen hulpverlener. Dat moeten ze mij niet laten alten doen.
Sommige VROLIJKE KOPPEN zijn schijn... Liefst 3 miljoen Nederlanders,
één op de vijf!, zijn van tijd tot tijd depressief. Of ze krijgen stress. Of ze
worden zomaar angstig of agressief. Of hebben ernstige eetproblemen.
Of zij rouwen jarenlang na het verlies van een geliefde.
Het Nationaal Fonds Geestelijke Volksgezondheid (NFGV) steunt daarom
vele projecten. Steun ons werk. Meer info? Het NFGV
heeft gratis diverse themafolders beschikbaar.
Giro 18181
Postbus 5103, 3502JC Utrecht Telefoon (030) 297 11 97
