HER
DER
Jeugd kiest niet voor
meet- en regeltechniek
Ze moeten bereid zijn een aantal keren tien minuutjes van hun tijd af te staan
Minder afval bij Akzo Nobel
Huurstijging leidt
tot verhuizing
Jonge diabetici
wagen sprong
WsÊSË
29-1001
Op 1 juli 1997 is een nieuwe
Huursubsidiewet in werking
getreden vooral om de huur
subsidieregeling efficiënter en
doelgerichter te maken. In de
praktijk blijkt dat vooral
mensen met lage inkomens er
iets op vooruit zijn gegaan.
De in de wet geregelde bevrie
zing van de maximale huur-
grens leidt door de recente
huurverhoging echter tot ge
dwongen verhuizing.
Per 1 juli geldt als maximale
huur waarbij nog recht bestaat
op huursubsidie een bedrag van
f1085,-. In de wet is vastgelegd
dat deze grens voor een aantal
jaar bevroren zal worden. Huur
ders die nu nog huur betalen die
net onder de grens ligt, kunnen
door de jaarlijkse huurverhoging
boven een huur van f 1085,- uit
komen en verliezen daardoor
hun recht op subsidie. Dat kan
maandelijks honderden gulden
schelen en de gevolgen hiervan
zijn schrijnend. Bij de ANBO, de
bond voor vijftig-plussers, is een
melding binnengekomen van een
echtpaar van 74 en 72 jaar. Zij
wonen al 20 jaar naar volle te
vredenheid in een huurhuis.
Door de huurstijging van 1 juli
komt de huur net f25,- boven de
maximale huurgrens uit. Daar
door loopt het echtpaar hun
huursubsidie van ruim f 400,-
per maand mis. Er geldt welis
waar een overgangsregeling,
waardoor twee jaar lang nog
recht bestaat op een gedeelte van
de subsidie, maar dan is het af
gelopen. Het echtpaar kan zich
met hun inkomen de volle huur
niet meer permitteren. Gevolg:
dit echtpaar is gedwongen te ver
huizen, met alle sociale gevolgen
van dien.
De ANBO vindt de gevolgen
met name voor senioren onac
ceptabel, en zal de komende tijd
trachten het Kabinet zover te
krijgen dat voor deze situaties
een oplossing wordt gevonden.
Over de Huursubsidiewet
1998/1999 is door de ANBO een
uitgebreide brochure uitgegeven
met alle gegevens en bedragen
zoals deze in het nieuwe subsidie
jaar gelden. De brochure is te
bestellen door f 10,- (niet-leden)
of f6,- (ANBO-leden) over te
maken op postrekening 412424
t.n.v. ANBO-Verkoopartikelen
te Utrecht o.v.v. bestelnummer
P4106.
Deze week volgen 35 jon
geren met diabetes (sui
kerziekte) een complete
parachute opleiding op het
Nationaal Paracentrum
Teuge bij Apeldoorn. Een
unieke gebeurtenis omdat
dit nooit eerder heeft
plaatsgevonden.
Tot voor kort werd er nog
steeds vanuit gegaan dat jon
geren met diabetes hetzelfde
zouden kunnen als hun leef
tijdsgenoten die géén diabe
tes hebben, behalve duiken
en parachute springen. In
1997 ging de Diabetes Jeugd
club (D J-club) daarom met
50 jongeren duiken en nu
gaan ze met 35 jongeren op
voor het A-Brevet Parachute
springen.
Aanvankelijk is twee jaar
overleg gevoerd met de Ne
derlandse Vereniging voor
Luchtvaart, mensen uit de
verzekeringwereld en me
disch specialisten. Hieruit is
een aantal voorwaarden ge
formuleerd waarbinnen het
verantwoord is om jongeren
met diabetes een volwaardige
'A'-opleiding parachute
springen aan te bieden.
De geformuleerde uitgangs
punten zijn vervolgens in in
dividuele situaties getoetst en
waar nodig bijgesteld. De
volgende stap is nu het daad
werkelijk organiseren van
een opleidingsweek waarbij
de jongeren die aan de tevo
ren gestelde voorwaarden
voldoen, kunnen deelnemen.
De schaduwzijde van deze
ontwikkeling is echter dat
datgene die niet aan de tevo
ren gestelde voorwaarden
voldoet, dit als een extra af
wijzing zal ervaren. Reden
voor de D J-club om ook
deze jongeren een volwaar
dig aanbod te doen, waarbij
ze hun eigen aandoening niet
als afwijzing of extra handi
cap zullen ervaren.
Later in dit jaar gaat er een
groep een 'Tandem-sprong'
maken.
Herinneringen van tijdgeno
ten zijn van groot belang
voor de geschiedschrijving.
Vanuit die filosofie is de Mu-
seumstroomtram Hoorn-Me-
demblik begonnen met het
Stoomtram Documentaire
Project.
In het kader van dit project
wordt zoveel mogelijk nog
niet vestgelegde kennis verza
meld over de vele stoomtram-
bedrijven die in Nederland
hebben gefunctioneerd.
De kennis wordt vergaard door
middel van gesprekken met
oud-stroomtrammedewerkers
en oud-reizigers. Dit moet een
beeld opleveren over het dage
lijks functioneren van de diverse
stoomtrambedrijven: hoe werd
de dienst uitgevoerd, waarom
werden de dingen gedaan zoals
ze werden gedaan en hoe werd
een en ander door het personeel
en de reizigers beleefd.
Een schat aan kennis moet er
ontstaan over de sociaal-econo
mische en culturele betekenis
van de stoomtrambedrijven in
Nederland. Een voorbeeld van
zo'n stoomtrambedrijf was de
Rotterdamse Tramweg-Maat
schappij, die in het verleden
door onze regio reed.
De Rotterdamse Tramweg
Maatschappij is als typisch
stoomtrambedrijf zeer belang
wekkend voorhet Stoomtram
Documentaire Project. Dit be
drijf heeft tussen 1898 en 1966
een tramwegennet geëxploiteerd
van honderden kilometers van
uit Rotterdam tot aan Schou-
wen-Duiveland. De laatste ja
ren met een ingekrompen net en
alleen nog met motortrams.
Met name voor de ontsluiting
van het platteland op de Zuid-
Hollandse en Zeeuwse eilanden
zijn deze stoomtramverbindin
gen van groot belang geweest.
Voor het documentaire project
wordt contact gezocht met oud
medewerkers en gebruikers van
de Rotterdamse Tramweg
Maatschappij.
Lezers wordt gevraagd contact
op te nemen met:
R.P. van den Broeke, projectlei
der Stoomtram Documentaire
Project, Postbus 137, 1620 AC
Hoorn, tel. 0229 - 270002.
De eierstokken stimuleren
met een lage dosering van een
hormoon om de zwanger
schapskans te vergroten en de
risico's van behandeling zo
laag mogelijk te maken. Dat
is het doel dat arts-assistent
voortplantingsgeeskunde
Femke Hohmann in het Dijk-
zigt Ziekenhuis met haar on
derzoek wil bereiken.
'Technisch gezien staan alle mid
delen me ter beschikking. Zon
der waarden t>ij normaal, gezon
de vrouwen kan ik echter niets.
Daarom zoek ik gezonde vrou
wen in de leeftijd van 20 tot 35
jaar met een normale, regelmati
ge, menstruele cyclus.
Zij mogen de pil niet gebruiken,
andere vormen van anti-concep
tie wel. Bovendien moeten ze
bereid zijn gedurende een men
struele cyclus een aantal keren
tien minuutjes van hun tijd af te
staan', roept Hohmann vrijwilli
gers op.
Uit ideële overwegingen
Ze heeft 75 vrouwen nodig.
Achttien hebben zich al aange
meld. Met een aantal is Hoh
mann al aan de slag. Volgens de
arts-assistent zijn het met name
vrouwen die uit ideële overwe
gingen hun medewerking verle
nen. Omdat bijvoorbeeld een
zusje maar niet zwanger wordt,
terwijl daar volgens de regeltjes
pi
van het boek geen aanleiding toe
is. Hohmann: 'Geassisteerde
voorplantingstechniek wordt
vaak geassocieerd met IVF, in
de volksmond reageerbuisbe
vruchting. Die link wordt niet
alleen door leken gelegd, artsen
doen het evengoed. Er zit echter
een heel scala tussen IVF en nor
male bevruchting. Het onder
zoek richt zich op de behande
ling van paren met een onbegre
pen onvruchtbaarheid. Daarmee
bedoelen we dat de vruchtbaar
heidsstoornis niet bekend is. Een
van de behandelingen van paren
met een onbegrepen vruchtbaar
heidsstoornis bestaat uit het sti
muleren van de eierstokken in
combinatie met inseminaties.
Het stimuleren gebeurt met een
hormoon om zo in plaats van
een eicel, meerdere eicellen te
laten rijpen en zo ,de bevruch
tingkans te verhogen. Vervol
gens brengen wij het sperma, in
het laboratorium van alle onzui
verheden ontdaan, zo dicht mo
gelijk bij de in de baarmoeder
vrijgekomen eicellen. Dit wordt
IUI of Intra Uterine Inseminatie
genoemd. Bij het huidige onder
zoek proberen wij de eierstokken
zodanig te stimuleren dat er
meer dan een maar maximaal
drie eicellen per cyclus rijpen om
zo onder andere het risico op
meerlingen te verkleinen. We
hebben bepaalde ideeën over
hoe je eierstokken stimuleert.
Om goed te kunnen bekijken hoe
het hormoon inwerkt op de eier
stokken, moeten we eerst kijken
bij gezonde vrouwen met een
regelmatige menstruele cyclus.
De vrouwen die aan het onder
zoek meedoen bekijken we gedu
rende een cyclus, waardoor we
een beeld krijgen hoe het hor
moon te doseren. Hierna kun
nen we het gaan toepassen op
vrouwen met vruchtbaarheid
sproblemen om zo de bevruch
tingskans bij hen te vergroten.'
Voordelen van IUI met een mil
de stimulatie van de eierstokken
zijn de beperkingen van het risi
co op grote meerlingen en het
gebruik van slechts een hor
moon. Bovendien is deze tech
niek aanzienlijk goedkoper dan
IVF.
Verminderde
vruchtbaarheid
Hohmann vertelt dat het aantal
vrouwen met verminderde
vruchtbaarheid toeneemt. Ze
vermoedt dat eén van de oorza
ken de steeds oudere leeftijd is
waarop vrouwen aan kinderen
gaan denken: 'Vruchtbaarheid
neemt op je dertigste af. Vanaf
35-jarige leeftijd is er een duide
lijke, verminderde vruchtbaar
heid.' Zij verricht het onderzoek
met collega gynaecoloog Laven,
onder supervisie van Professor
Fauser, hoofd afdeling voort-
plantingsgeneeskunde. Vrouwen
die zich voor het onderzoek aan
melden worden door Femke
Hohmann uitgebreid geïnfor
meerd. Bij volledige deelname
krijgen zij een ruime onkosten
vergoeding. 'Alhoewel deelname
natuurlijk op vrijwillige basis is,
verwachten we wel de intentie
het hele onderzoek af te maken'
benadrukt de onderzoeker.
Onder telefoonnummer 010-463
37 60 (secretariaat Voortplan-
tingsgeneeskunde) of 010-463 47
98 kan contact met Femke Hoh
mann worden opgenomen.
Nederlanders zijn nog altijd
aardappeleters bij uitstek.
Gemiddeld eten we jaarlijks
zo'n 70 a 80 kilo aardappels
per persoon. Een zeer bijzon
dere aardappel is de Opper
doezer Ronde, die met recht
de prins van de piepers wordt
genoemd.
De Opperdoezer Ronde is een
vroege, vrij vaste aardappel met
geelvlezig vruchtvlees.
Kenners beschouwen deze aard
appelsoort als een ware delica
tesse. Het Noordhollandse
dorpje Opperdoes is de enige
plek op aarde waar de Opper
doezer Ronde mag worden ge
teeld. Alleen daar is de juiste
samenstelling van grond (hoge,
droge zavelgrond) te vinden om
deze culinaire aardappel te kwe
ken.
Jaarlijks houden zo'n 60 telers
zich daarmee bezig. Deze aard
appel wordt al geteeld sinds het
midden van de vorige eeuw. Ze
heeft haar naam te danken aan
tuinder Sluis uit Opperdoes.
Sluis teelde de zogenaamde 'ne
gen wekers', vroege aardappe-
len die al negen weken na het
poten geoogst konden worden.
Op een dag vond hij tussen zijn
perceel 'negen wekers' een stam
met grof blad en ronde knollen.
Uit deze stam ontstond de le
gendarische Opperdoezer Ron
de. De teelt gebeurt nog altijd
op ambachtelijke wijze.
De knollen worden met de hand
geoogst. Ze moeten namelijk
gerooid worden terwijl ze nog
volop groeien. De oogsttijd ligt
ongeveer tussen begin juni en
eind juli. In 1996 kreeg dit
smaakvolle ras van de Europese
Unie de kwalificatie 'Bescherm
de Oorsprongbenaming', een
soort 'appellation contrölée'
van de aardappels. De Opper
doezer ronde mag dus met recht
een exclusieve aardappel ge
noemd worden.
Fijn voor de lijn
Van aardappels wordt wel eens
gedacht dat ze dikmakers zijn.
Niets is minder waar. De Op
perdoezer Ronde bestaat name
lijk voor bijna tachtig procent
uit water, bevat geen vet en le
vert zeer weinig calorieën. Een
aardappel bevat maar 68 calo
rieën per 100 gram. Ter vergelij
king: rijst bevat 148 calorieën
per 100 gram gekookt product.
De Opperdoezer Ronde zit
boordevol waardevolle voe
dingsstoffen. Het eten van een
gemiddelde portie van 300 gram
gekookte aardappelen per dag
levert een kwart van onze dage
lijkse behoefte aan eiwit, ijzer en
vitamine B en tevens gemiddeld
de helft van de dagelijkse vita
mine C behoefte. Wie de Opper
doezer Ronde niet serveert met
vette jus, kan met gerust hart
zijn buikje rond eten.
Variatie
Het is beter om de Opperdoezer
Ronde niet in water te bewaren,
want dan gaat de kwaliteit ach
teruit en neemt het vitamine C-
gehalte af. Aardappelen ge
kookt in schil behouden de
meeste vitamines. Als de ge
schilde Opperdoezer Ronde
echter met weinig water ge
kookt of gestoomd worden,
blijven de meeste vitamines wel
bewaard.
Met aardappels zijn zoveel va
riaties mogelijk dat er iedere
dag een ander aardappelgerecht
op tafel kan staan. Een van de
lekkerste manieren om de Op
perdoezer Ronde te eten is de
traditionele bereidingswijze:
kook ze onder water en zet ze
dampend op tafel. Geef er een
kopje gevuld met gesmolten
roomboter bij en doop daarin
de aan een vork geprikte stukjes
aardappel. Serveer ze eens met
een stukje vlees en salade of
bloemkool en men heeft een
heerlijke maaltijd.
'Alle vakken in de techniek kom
je erin tegen, de baan is zeer
gedifferentieerd en de arbeids
markt is gunstig', somt ROC
Zadkinedocent Jan van der
Horst een aantal pluspunten van
de MBO-studie Meet- en Regel
techniek op. De deeltijdoplei
ding verhuist van de Rotterdam
se Benthemstraat naar de Jan
Ligthartstraat in Rotterdam-
-Zuid. Volgens Van der Horst
een logische 'move': 'In Zuid
wordt ook Procestechniek on
derwezen en daar heeft meet- en
regeltechniek alles mee te ma
ken.'
De deeltijdopleiding sluit naad
loos aan op een aantal MTS-
diploma's. De student moet er
twee jaar drie avonden voor uit
trekken. 'Maar', zegt Van der
Horst, 'dan heb je een diploma
op zak waarmee je vele kanten
uit kunt. Overigens spreek ik lie
ver van meet-, regel- en bestu
ringstechniek. Want als je hebt
gemeten kan je regelen maar ook
besturen.'
Uit ervaring weet hij te vertellen
dat jongeren zich niet realiseren
dat vooruitgang in techniek ook
voor procestechniek geldt. 'Juist
deze sector is wat dat betreft
volop in beweging', benadrukt
Van der Horst. 'Er gebeurt nog
maar heel weinig met de hand.
Men beseft niet dat er wordt
gewerkt met zeer geavanceerde
automatisering, maar ook niet
dat een operator de verantwoor
delijkheid draagt over een inves
tering van een paar miljard. Als
je het over procesindustrie hebt
wordt nog steeds de associatie
met zwaar en vuil werk gelegd en
dus wordt er niet voor een studie
meet- en regeltechniek gekozen.
Naar mijn mening puur uit on
bekend- en onwetendheid. In
etalages zie je dat de videorecor
der van vandaag eigenlijk al.
weer oud is.
Dat dezelfde snelheid in de ont
wikkeling van de meet- en regel
techniek zit, daar heeft men geen
notie van. Jaar en dag timmeren
we hierop en toch kiezen maar
weinig mensen voor de oplei
ding. Willen we in Nederland in
de pas met de rest van de wereld
blijven lopen, dan zullen we toch
goed opgeleide specialisten moe
ten hebben.'
Informatie overdracht
Met het diploma Meet- en regel
techniek kan men terecht in de
procesindustrie, de snel groeien
de industrie van chemische, far
maceutische, metallurgische en
waterzuivering- en milieubedrij
ven. Meet- en regelinstallaties
zorgen voor de continue bewa
king en voortgang van het pro
ces. De procesbeheersing vindt
plaats door overdracht van in
formatie. De technici, die ver
antwoordelijk zijn voor het goed
functioneren van deze essentiele
regelinstallaties worden meet- en
regeltechnici genoemd. Een
baan als meet- en regeltechnicus
betekent wel constant bijscho
len. 'In*de diepte specialiseren',
noemt Van der Horst dat. En wil
de meet-en regeltechnicus een
baan in de onderhouds- of ana
lytische sfeer, dan moet hij ab
stract kunnen denken om een
diagnose te kunnen stellen.
Belangstellenden kunnen bij
ROC Zadkine (nummer 010-484
31 55) informatie krijgen.
Onlangs opende Akzo Nobel
in de Botlek een nieuwe slib-
drooginstallatie. Minder af
val naar de Afval Verwer
king Rijnmond (AVR), pret
tiger werkomstandigheden
voor de medewerkers en
minder kosten waren de
aanleiding voor deze ver
nieuwing.
Met deze slibdrooginstailatie
wordt een nieuwe verwerkings
methode van afvalslib uit af
valwater geïntroduceerd. De
vijf productiebedrijven op de
fabriekslocatie van Akzo No
bel in de Botlek gebruiken wa
ter om hun product te kunnen
maken. Na gebruik is dit water
vervuild: zo ontstaat afvalwa
ter. Voordat dit afvalwater
naar de haven wordt afge
voerd, wordt het gezuiverd. Bij
zuivering van afvalwater ont
staat slib.
Tot nog toe werd dit afvalslib
tot een 'koek' geperst en ver
volgens bij de AVR verbrand.
Het slib bevatte echter nog cir
ca 70% water. Wie verbrandt
er nou water... 'Verbranden'
van water is onnodig en kost
energie. Met de nieuwe metho
de - een combinatie van een
stoomverwarmde cilinder en
een centrifuge - wordt het afval
gedroogd totdat het 'kurk
droog' is. Zodoende vermin
dert de hoeveelheid afval met
tweederde. Minder afval leidt
bovendien tot minder trans
port van afval over de weg.
De kosten van de nieuwe slib-
droger bedragen 2,1 miljoen
gulden. Maar er komt dus veel
voor terug, en niet alleen mi
lieutechnisch. Bedrijfsleider
Aad Davids: 'Dan hebben we
het nog niet eens gehad over de
verbeterde veiligheid- en ar
beidsomstandigheden van de
medewerkers. De oude instal
latie was nogal arbeidsinten
sief. Die moest vaak schoonge
maakt worden en dat was be
hoorlijk zwaar werk. Boven
dien zijn het afvalstoffen en
dus niet echt vriendelijk om
mee te werken. Dat is nu alle
maal voorbij, dankzij de nieu
we slibdroger', aldus Davids.
Milieu en economie blijken
met deze investering hand in
hand te gaan; afvalverwerking
kost namelijk geld. Minder af
val betekent dus ook minder
kosten voor verwerking van af
val.
Akzo Nobel, met hoofdzetel in
Arnhem, is een marktgerichte
onderneming die wereldwijd
actief is op markten voor pro
ducten voor de gezondheids
zorg, verven en lakken, chemi
sche producten en vezels. De
onderneming telt 70.000 mede
werkers en heeft vestigingen in
meer dan 60 landen. Op de
productielocatie in de Botlek
wordt chloor, natronloog, wa
terstof, vinylchloride, metaal-
alkylen en gewasbeschermings
middelen geproduceerd. Op
deze locatie werken 550 men
sen.
De sociaal-economische en culturele
betekenis van stoomtrambedrijven
Een stoomtram van de Rotterdamse Tramweg Maatschappij op weg
naar Rotterdam, passeert een brug hij Oude sluis op 15 april 1954
Vrouwen gezocht voor onderzoek
onbegrepen onvruchtbaarheid
door LIANNE VAN ECK
Femke Hohmann
Foto: JANSSEN DE KIEVITH
De Opperdoezer Ronde, prins der
piepers, is vast en geelvlezig
De Opperdoezer Ronde wordt geoogst tussen begin juni en eind juli
loto THE GREENERY INTERNATIONAL
loto JANSSEN DE KIEVITH
door LIANNE VAN ECK
