Gevallen van stress en burn-out
nemen het meest toe in 21 ste eeuw
Ri| alcoholvrij
ORANJE
SCHIEDAM
1*
OS'
lüiüii
Behoefte aan roken is aangeleerd en is daarom dus ook weer af te leren
ZUINIG STOKEN, ZUINIG AAN
KUNSTGEBITTEN
Nieuwe campagne om alcohol in het verkeer terug te dringen is helaas weer actueel Pf^lclCGll IS 20C(1
Rondvaartboot
roor Zonnebloem
Tandprothetische Praktijk
Veringmeier
Bruisend 2000!
■s
HET NIEUWE STADSBLAD
)e Zonnebloem krijgt een volle-
iig aangepaste rondvaartboot
oor de Amsterdamse grachten.
)at is het resultaat van een actie
lie de Zonnebloem dit jaar bij
laar 50-jarig jubileum heeft
jevoerd. Tot nu toe heeft de actie
<rie miljoen gulden opgebracht.
Hogelijk kan al in het voorjaar
>an 2000 met de bouw van de
loot worden begonnen. Na vol-
boiing van de boot gaat de
Zonnebloem vanuit het gehele
hnd dagtochten naar
Amsterdam organiseren voor
langdurig zieken en lichamelijk
gehandicapten. Vrijwilligers van
de Zonnebloem zullen tijdens de
gehele dagtocht, inclusief de
rondvaart door de Amsterdamse
grachten, zorgen voor de beno
digde begeleiding en verpleeg
kundige verzorging.
Van de opbrengst van de jubi
leumactie kan een volledig aan
gepaste rondvaartboot met rol-
stoel/brancardlift en aangepast
toilet worden gebouwd.
Daarnaast is hiermee ook een
exploitatiereserve opgebouwd
waardoor de Zonnebloem de
boot de eerstkomende jaren in
de vaart kan houden. De actie
voor de rondvaartboot loopt
door tot eind van het jaar.
DIJKSHOORN WORDT
ROB BOON BRILMODE -
Dijkshoorn Brillen in het Hof van
Spaland krijgt vanaf 1 januari 2000
een nieuwe naam. Rob Boon nam
de zaak twee jaar geleden over en
met de oude eigenaar werd afge
sproken dat de naam nog twee jaar
op de pui mocht staan. Door de
overname twee jaar geleden kwam
Edward Geeve aan het roer als fili
aalhouder. Hij is naast opticien ook
oogmeetkundige en contactlens
specialist. In het nieuwe millenni
um zal de naam Brilmode Rob
Boon op de winkel prijken. Om de
naamswijziging een extra feestelijk
tintje te geven heeft Brilmode Rob
Boon een presentje voor de bril- of
contactlenskoper. Een set Hoya-
kristallen glazen en een fles wijn
staan klaar zolang de voorraad
strekt.
SLIJTERIJ/WIJNHANDEL
'n borrel van klasse voor
een lage prijs
Jonge jenever
Oranje 1R95
Vieux Oranje fi95
U belt, wij bezorgen!
WOENSDAG 29 DECEMBER 1999 52 1442
Uit het onderzoek
'Gezondheid, nu en in de
21' eeuw' dat uitgeverij
Reader's Digest liet uitvoe
ren door Trendbox, komt
naar voren dat 89% van de
ondervraagden van 16 jaar
en ouder denkt dat gevallen
van stress en burn-out de
komende jaren van alle
aandoeningen het meest
gaan toenemen.
Hetzelfde geldt voor aandoenin
gen waarbij een verband lijkt te
bestaan met stress als hartkwa
len, hoge bloeddruk, maagzwe
ren, CARA en beroertes. Voor
de komende eeuw vreest men
veruit het meest voor kanker
(54%), gevolgd door hartkwalen
(17%) en dementie (13%). De
angst voor toename van boven
genoemde kwalen is volgens
70% van de respondenten te wij
ten aan een ongezonde levens
wijze of een ontbrekende slui
tende behandelingswijze (6%)
of beide (13%).
Toch is de helft van de
Nederlandse bevolking optimis
tisch over de ontwikkeling van
de eigen gezondheid in de 21 e
eeuw. 'Tweederde van de onder
vraagde Nederlanders neemt nu
al maatregelen, doet nu al
bepaalde dingen om in het alge
meen zo gezond mogelijk te blij
ven. Bovendien denkt één op de
twee ondervraagden (49%) in
het eerste decennium van de vol
gende eeuw extra inspanningen
te gaan plegen om die gezond
heid op een zo optimaal moge-
lijkpeil te houden. Maatregelen
die Nederlanders gaan treffen
zijn veel bewegen (58%), gezon
der eten (39%) en minder roken
of stoppen met roken(25%).
Opvallend hierbij is het lage per
centage (6%) minder stressen.
Met name bij werkende jongeren
en hoger opgeleiden blijkt dat zij
het laatste decennium minder
geïnvesteerd hebben in hun
gezondheid. Dit kan een indica
tie zijn voor de hoge werkdruk
die heerst bij jongeren en hoger
opgeleiden.
Volgens 53% van de onder
vraagden is het te verwachten
dat aan werkenden - 65% ver
wacht dat de rol van de bedrijfs
arts toeneemt- meer, eerder of
betere medische zorg besteed zal
gaan worden dan aan mensen die
niet aan het arbeidsproces deel
nemen. De meer welgestelden
hebben nu al meer te kiezen dan
mensen met een beperkt
besteedbaar inkomen en zullen
in de 21e eeuw naar alle waar
schijnlijkheid vaker een bezoek
brengen aan privé-klinieken
(verwacht 71%) of aan medische
instellingen in het buitenland
(verwacht 68%). De problemen
met wachtlijsten (voor de niet
welgestelden) zullen volgens
57% van de ondervraagden niet
worden opgelost.
De afgelopen jaren is er in de
maatschappij sprake van een
trend naar zelfmedicatie.
Factoren als een meer kritische
houding ten aanzien van de art
sen, meer (medische) kennis en
gemakkelijker toegang tot infor
matiebronnen liggen daar mede
aan ten grondslag. Veertig pro
cent van de steekproef zegt dan
ook regelmatig of af en toe zelf
informatie te zoeken over licha
melijke klachten.
Meest geraadpleegde bronnen
door de 'zelfdokteraars' zijn
vooralsnog medische handboe
ken (51%), gevolgd door familie
en vrienden (42%), radio- en t.v.
programma's (37%) en de apo
theek (34%). Internet wordt
slechts genoemd door 16% van
de ondervraagden. Veertig pro
cent van de steekproef verwacht
echter wel dat Internet de
belangrijkste bron wordt in de
21ste eeuw.
De trend naar meer zelfindicatie
resulteert volgens het onderzoek
op dit moment niet in minder
bezoeken aan de huisarts. Ook
voor de toekomst verwacht men
hierin slechts een lichte daling
(5%)-
Van deze steekproef is 85%
tevreden over de eigen huisarts
en is slechts 7% niet zo of hele
maal niet tevreden. Met name
jongeren, beter gesitueerden en
hoger opgeleiden verwachten
dat de huisarts in de toekomst
vaker op Internet te raadplegen
zal zijn (13%), steeds minder
tijd voor patiënten zal hebben
(13%), dat het contact minder
persoonlijk zal worden (12%),
dat hij meer een doorgeefluik
richting specialist zal worden
(8%), dat hij juist minder zal
gaan doorverwijzen (8%) en dat
hij over meer kennis zal gaan
beschikken (8%). Voor de moda
le en beneden modale
Nederlander lijkt de rol van de
huisarts even belangrijk te blij
ven als die nu is.
Medio december is het
ministerie van Verkeer en
Waterstaat gestart met een
nieuwe campagne om alco
hol in het verkeer terug te
dringen. Bepaald niet de
eerste. De waarschuwing is
met name voor jongeren
bedoeld. Het ministerie is
gealarmeerd door recente
cijfers die aantonen dat
onder deze groep wegge
bruikers het rijden onder
invloed toeneemt.
Steeds meer jongeren rijden met
drank op in het verkeer. Dat is
een teleurstelling na jaren van
relatief gunstige cijfers. Sinds
vijfentwintig jaar is het rijden
onder invloed duidelijk in de wet
geregeld en zijn er regelmatig
grote landelijke campagnes
gevoerd. Dat heeft geholpen; het
aantal doden en gewonden als
gevolg van een 'alcoholongeluk'
is sterk gedaald. Maar de laatste
horde valt blijkbaar moeilijk te
nemen. Sinds een paar jaar stap
pen steeds meer jonge mensen,
vooral mannen tussen de acht
tien en vierentwintig jaar, onder
invloed van alcohol in de auto en
vormen zo een gevaar voor zich
zelf en voor anderen.
De vraag waar de kennelijk
groeiende onverschilligheid bij
de jonge weggebruikers vandaan
komt, is moeilijk te beantwoor
den. Aan een gebrek aan kennis
kan het niet liggen; iedereen
weet dat een paar biertjes onder
1 normale omstandigheden al de
rijvaardigheid beïnvloedt. Over
de gevaren van het rijden onder
invloed bestaan geen misver
standen. De combinatie van
alcohol en verkeer wordt tegen
woordig als asociaal gedrag
beschouwd. De nieuwe alcohol
campagne wijst dan ook vooral
op de gevaren van rijden onder
invloed door jongeren.Mak
kelijk is dat niet. De jongeren
zijn een moeilijk te bereiken
doelgroep. Bij te zakelijke fol
ders en teksten haken zij al snel
af. En een vermanend vingertje
is helemaal uit den boze. Bij
deze campagne is dan ook goed
gekeken naar de cultuur van jon
geren. Ze worden zo veel moge
lijk in hun eigen taal en via hun
eigen media toegesproken. De
televisie- en radiocommercials
zijn dus te zien en horen op de
muziekzenders TMF en Radio
538. Er komen attentieborden
langs de snelweg en advertenties
in jongerenbladen. In uitgaans
gelegenheden, zoals cafés en
discotheken, zijn 'freecards'
beschikbaar. Verreweg het groot
ste deel van de jonge overtreders
blijkt de alcohol te drinken in
een horecagelegenheid. En dan
vooral op vrijdag- en zaterdag
avond. Het is dus heel doel
treffend als jongeren op de plek
waar ze uitgaan geconfronteerd
worden met de noodzaak van
alcoholvrij rijden. Als ze hun
biertje dan niet laten staan, dan
toch hopelijk de auto wel.
Extra controle
De politie besteedt tijdens de
campagneperiode extra aandacht
aan het rijden onder invloed
door vaker hierop te controleren.
Hierbij zal ook nadrukkelijk de
doelgroep jonge mannelijke
bestuurders moeten blazen. Ook
op de rondwegen van steden zul
len alcoholcontroles worden
ingezet, omdat daar in week
endnachten de overtreders te
vinden zijn.De informatie die de
campagne over wil dragen is niet
nieuw, maar blijft even actueel
als verontrustend. De kans op
verkeersongevallen neemt zelfs
na het drinken van een kleine
hoeveelheid alcohol snel toe.
Eén glas verhoogt het risico al.
Na het drinken van drie glazen
(wat volgens velen 'mag' van de
wet) is de kans op een ongeval
zelfs anderhalf keer zo groot als
zonder alcohol. Vooral jonge
mannen onderschatten de
invloed van alcohol op hun
reactievermogen. 'Ik kan wel
tegen paar pilsjes', of 'ik ga er
juist beter van rijden' zijn veel
gehoorde reacties. Toch behoort
22 procent van de slachtoffers
alcoholongevallen tot de groep
jonge mannen van achttien
vijfentwintig jaar, terwijl die
groep maar vijf procent van de
Nederlandse bevolking vormt.
Een Bloed-Alcohol-Gehalte
(BAG) van 0,5 is nu nog toege
staan. Maar er is voorgesteld om
het maximaal toegestane promil
lage te verlagen naar 0,2 voor
jonge beginnende bestuurders.
Mocht dat gebeuren, dan is het
maar de vraag of automobilisten
zich er iets van zullen aantrek
ken, en dan vooral de doelgroep
waar deze campagne op gericht
is. Jonge mensen laten zich niet
zo snel beïnvloeden door wette
lijk vastgestelde regels. Toch
blijft het van belang deze jonge
doelgroep te wijzen op hun
eigen verantwoordelijkheid en
ze met aansprekende voorbeel
den laten zien wat de gevaren
van drinken en rijden. Ze moe
ten beseffen dat ze met alcohol
en gevaar zijn voor zichzelf
maar ook voor anderen. De nieu
we campagne, die de boodschap
'Rij alcoholvrij' uitdraagt, loopt
tot eind februari 2000.
CHAMPAGNE VOORDEEL
Garrard
Champagne Brut
Champagne Demi Sec
75cl 'IH 99
6
niSri
GALLGALL
'Verslaving' lijkt een zwaar
woord voor mensen die roken.
Immers, bij verslaving wordt
vooral gedacht aan alcohol- en
of drugsverslaafden, die niet in
staat zijn om met hun verslaving
een normaal leven te leiden.
Mensen die al hun geld uitgeven
aan hun verslaving en in het erg
ste geval gaan stelen. Hoewel bij
roken al deze kenmerken niet of
nauwelijks voorkomen,
beschouwen deskundigen roken
toch als een verslaving. Sterker
nog, ze stellen dat de verslaven
de kracht van het roken even
sterk of zelfs sterker is dan die
van alcohol, heroïne of cocaïne.
Dit helpt wellicht te begrijpen
waarom stoppen met roken
moeite kost en waarom een
degelijke aanpak van essentieel
belang is. Er zijn talloze manie
ren om te herkennen of men een
'verslaafde' roker is. Wordt er
meer dan 15 sigaretten per dag
gerookt? Wordt de tabaksrook
geïnhaleerd? Wordt de eerste
sigaret vrij vlug na het opstaan
gerookt? Is het zich nauwelijks
voor te stellen één of meer dagen
niet te roken? En steken er, wan
neer er minder dan 'normaal'
gerookt wordt, kenmerken als
onverdraagzaamheid, nerveus
heid en prikkelbaarheid de kop
op? Herkenbare vragen waarop
de roker zelf het antwoord heeft.
Hoe van zo'n verslaving af te
komen is? Om hier achter te
komen moeten er eerst gekeken
worden naar de behoefte om te
roken en de ontwenningsver
schijnselen.
Wie een poosje niet gerookt
ÉN
heeft, is zich daarvan meestal
meteen bewust. Er wordt
gezocht naar een gelegenheid
om een volgende sigaret op te
steken. Eén van de eerste dingen
die de roker ervaart als hij of zij
stopt, is de behoefte om te
roken. In tegenstelling tot de
behoefte om te eten en te drin
ken, is de rookbehoefte aange
leerd en daarom dus ook weer af
te leren. Ontwenningsverschijn
selen zijn het gevolg van stop
pen met roken. Lichaam en geest
hebben zich in de rokersperiode
aan het roken aangepast. Als er
wordt gestopt moeten lichaam
en geest weer leren functioneren
zonder de invloeden van het
roken. De ex-roker kan daardoor
lichamelijk en geestelijk tijdelijk
van slag zijn. In welke mate
heeft te maken met de invloed
die het roken op de ex-roker
heeft gehad. Of er ontwennings
verschijnselen optreden en
welke dat zullen zijn, is niet
vooraf aan te geven. Wat belang
rijk is, is dat deze verschijnselen
te verdragen zijn en vrij snel ver
dwijnen. Het zal geen verrassing
zijn dat nicotine de verslavende
stof is in de sigaret.
Rookverslaving is echter niet
alleen een zaak van nicotinever-
slaving. Een belangrijk deel van
de verslaving zit tussen de oren.
Een roker is gewend om in aller
lei situaties te roken. Een soort
geestelijke verslaving dus, waar
tegen geen middelen bestaan.
Door de lichamelijke ontwen
ning minder zwaar te maken,
kan een deel van de rokers de
ontwenning beter aan.
Belangrijk is dat een roker
steeds zelf de inspanning levert
om van het roken af te komen. Er
zijn diverse middelen ter vervan
ging van nicotine: kauwgom,
pleisters, inhaler en de tablet
microtab. De werking bij deze
producten blijft nagenoeg het
zelfde. Alleen de wijze van toe
diening verschilt. Bij pleisters
wordt de nicotine via de huid
opgenomen. En bij kauwgom
komt nicotine vrij die ver
volgens via het mondslijmvlies
wordt opgenomen
De roker moet overtuigd zijn
van de wil om te stoppen. Stop
met roken om te vermijden dat
er door roken een ernstige ziekte
wordt opgelopen of stop met
roken om voldoende uithou
dingsvermogen te krijgen. Het
kan ook helpen om toe te geven
een ontevreden roker te zijn.
Gedachten als: 'Je moet toch
ergens aan dood gaan',
'Luchtvervuiling is ook schade
lijk' en 'Als ik alles moet laten
wat ongezond is', zijn smoesjes.
Net zo belangrijk is het inzien
van de risico's van roken. Om
dat te bereiken moeten de 'rook-
smoesjes' overboord gegooid
worden. Sommige rokers die
besluiten te stoppen met roken,
doen dit niet uit vrije wil, maar
gedwongen door de omstandig
heden. Deze dwang kan bestaan
uit druk van huisgenoten of col
lega's. Dwang kan ook voorko
men uit een ziekte die stoppen
met roken noodzakelijk maakt.
Wie zich in een dergelijke posi
tie bevindt, doet er verstandig
aan om nog eens goed over het
besluit na te denken. Het besluit
om met roken te stoppen moet
namelijk uit de roker zelf
komen. Pas als de verantwoorde
lijkheid van de keuze geheel bij
de roker ligt, is stoppen met
roken een in vrijheid genomen
beslissing.
Voor gratis ondersteuning kan
men bellen met 0900-9390.
De Hollandse stamppot is
zo gek nog niet. Verhitten
en prakken van groente
zorgt er namelijk voor dat
bepaalde voedingsstoffen,
earotenoïden genoemd,
beter worden opgenomen
in het lichaam. Het zou
gunstig zijn voor de
gezondheid, want mogelijk
kunnen earotenoïden de
kans op ziektes als kanker,
hart- en vaatziekten en
oogziekten verkleinen. Dit
blijkt uit een recent
Nederlands proefschrift.
In groenten en fruit zitten wel
vijftig verschillende earotenoï
den met bèta-caroteen als meest
bekende. Zonder deze stoffen
zou ons voedsel niet zo gekleurd
zijn; bèta-caroteen maakt een
wortel bijvoorbeeld oranje en
lycopeen maakt een tomaat
rood.
Deze voedingsstoffen worden
echter niet gemakkelijk opgeno
men in het lichaam, omdat ze in
voedingsmiddelen vaak gebon
den zitten aan andere stoffen.
Tijdens de spijsvertering moeten
ze eerst worden vrijgemaakt en
worden opgelost in voedingsvet
voordat ze samen met dit vet
kunnen worden opgenomen. Dit
lukt niet altijd helemaal, waar
door een groot deel van de earo
tenoïden het lichaam weer ver
laat via de ontlasting.
In het proefschrift is onderzocht
of bewerking van groente een
gunstig effect heeft op de opna
me van verschillende earotenoï
den. Bewerkingen die voor veel
vitamines ongunstig zijn, blijken
voor de opname van earotenoï
den juist gunstig te zijn: prak
ken, snijden, pureren en verhit
ten. Zo wordt lycopeen veel
beter opgenomen uit tomatenpu
ree dan uit verse tomaten. Als
spinazie gesneden wordt, dan
blijkt de opname van het carote-
noïd luteïne beter.
In het proefschrift werd verder
duidelijk dat er grote verschillen
bestaan tussen groenten onder
ling. Broccoli en erwtjes bevat
ten bijvoorbeeld tien keer min
der bèta-caroteen dan spinazie.
Maar de opname ervan is zoveel
beter, dat uiteindelijk meer bèta-
caroteen uit broccoli en erwtjes
ten goede komt aan het lichaam
dan uit spinazie. Uit supplemen
ten wordt bèta-caroteen hele
maal goed opgenomen.
Vergeleken met groenten komt
ongeveer tien keer zoveel van de
bèta-caroteen uit supplementen
ten goede aan het lichaam. Dit
komt omdat bèta-caroteen in
supplementen al in vrije vorm
aanwezig is.
De laatste jaren is uit grote
bevolkingsonderzoeken geble
ken dat een hoge consumptie
van groenten en fruit samen
hangt met een lager risico op het
krijgen van ziektes als kanker,
hart- en vaatziekten en bepaalde
oogziekten. Er wordt gedacht dat
deze chronische ziekten, die
meestal op latere leeftijd voor
komen, ontstaan doordat het
lichaam teveel wordt blootge
steld aan zogenoemde vrije radi
calen, die de cellen van het
lichaam kunnen beschadigen.
Deze vrije radicalen kunnen uit
de omgeving komen, zoals
luchtvervuiling, sigarettenrook
of teveel zonlicht, maar ook van
binnenuit in het lichaam tijdens
de normale stofwisselingspro
cessen. Antioxidanten, zoals bij
voorbeeld earotenoïden, in
groenten en fruit kunnen vrije
radicalen onschadelijk maken en
zouden daarmee mogelijk de
gunstige effecten van een hoge
groente- en fruitconsumptie
kunnen verklaren.
(Bron: Proefschrift van K.H. van
het Hof Dietary factors that
affect carotenoid bioavailability,
Landbouwuniversiteit
Wageningen, 4 juni 1999)
Jaarverbruik
Streefverbruik
Totaal streefverbruik
Verbruik
vorige week
Verbruik vanaf 01/11
(in m')
(in m')
(in
guldens)
(in m')
(in guldens)
800
28
fl
12,21
187
fl 81,52
1000
35
fl
16,89
234
fl 112,89
1200
42
fl
21,57
280
fl 143,77
1400
49
fl
26,25
327
fl 175,15
1600
55
fl
30,37
374
fl 206,54
1800
62
fl
35,04
420
fl 237,37
2000
69
fl
39,71
465
fl 267,61
2200
76
fl
44,38
512
fl 299,00
2400
83
fl
49,06
559
fl 330,38
2600
90
fl
53,73
605
fl 361,18
2800
97
fl
58,40
653
fl 393,17
3000
104
fl
63,08
699
fl 423,97
3500
121
fl
74,46
817
fl 502,78
4000
139
fl
86,46
932
fl 579,75
4500
156
fl
97,85
1049
fl 657,95
5000
173
fl
109,22
1165
fl 735,52
Energie
JI o o d s
per liter I O.
per liter 10.
Oranjestraat 8-10-12-14
Telefoon 4265997
Ziekenfonds/particulier
Reparaties klaar terwijl u
wacht
Vernieuwen: in overleg
met uw wensen ,r,rl_
Dagelijks geopend van
08.30-17.00 uur
Behandeling volgens
afspraak
Nieuwe Haven 131, Schiedam
Tel. 010-4261417
Hof van Spaland 45, Schiedam
Tel. 010-4711320
mannen onderschatten invloed
cohol op hun reactievermogen
-o
O
f
8
I
Kom naar de winkel voor
nog veel meer
Champagne-aanbiedingen J
In het televisieprogramma 'Dat kan ik ook wil Ron Brandsteder zoveel mogelijk
mensen op I januari laten stoppen met roken. f0I0 N(
Streefverbruik 20 december t/m 26 december 1999
Ook iedere maandag vanaf 12.00 uur in te zien op ONS TXT pagina 753 en www.nv-ons.nl.
Stooktabel Schiedam:
Wilt u meer informatie?
Bel ONS Energie: (010) 457 68 89
