Groente-, fruit- en tuinafval
WÉ
1
T
iff f
ONS Groep
DONDERDAG 14 JUNI 2001
24-NS2-11
De tijd dat we alle soorten huisvuil plompverloren in dezelfde
vuilniszak konden gooienligt ver achter onsEn gelukkig
maarwant door afval gescheiden in te zamelen en te
verwerkenis veel afgedankt materiaal prima geschikt voor
hergebruik. Verzameltermen als oud papiertextiel en glas
klinken de meesten van u inmiddels heel vertrouwd in de oren.
Minder bekend is misschien wat er wel of niet onder zo'n
verzameling ifait, hoe het wordt ingezameld en hoe het wordt
hergebruikt. Daarom schrijft IRADO dit jaar een aantal
achtergrondartikelen over het hoe en waarom van gescheiden
afvalinzameling. In deze aflevering staat de inzameling van
groentefruit- en tuinafval centraal.
In de tweede helft van de 19e eeuw
ontstonden overal in ons land gemeen
telijke Reinigingsdiensten. Schiedam
kreeg in 1898 een dergelijke vuilophaal
dienst. Het product daarvan, compost,
werd afgezet in de land- en tuinbouw.
Doordat later kunstmest zijn intrede
deed, werd compost moeilijker verkoop
baar. Tot 1931 werd het Schiedamse
huisvuil op het terrein aan de
Buitenhavenweg vermengd met ander
afval, zoals straatvuil en bagger uit riolen
en havens. Hierdoor ontstonden hoge
afvalbergen van wel 7 a 8 meter. De berg
werd aan de oudste zijde afgegraven en
compost werd als meststof voor een
goede prijs verkocht.
l
Van Heekstraat 15
- 3125 BN Schiedam
Telefoon 457 67 00
irado
Een waardevolle bodemverbeteraar
Tussen 1951 en 1969 had Schiedam zelf een compos-
teerbedrijf aan de Jan van Riebeeckweg. Daar werd het
Schiedamse afval mechanisch tot compost verwerkt. Met
het stijgen van de welvaart nam het percentage onbruik
bare stoffen, zoals plastic, echter sterk toe. In 1969
moest het composteringsbedrijf haar deuren sluiten
omdat het voor Schiedam niet langer rendabel was om
IRADO medewerkers Jeffrey van Steenes en Koos van Noort: "Scheiden aan de bron dagelijks werk"
Foto: Roger van der Kraan
Kethel Oost heeft
compost in de tuin
afkomstig van GFT
Foto: Roger van der Kraan
zelf compost te maken. Vervolgens opende ONS aan de
Parallelweg het VAM Overlaadstation. Hier kwam al het
Schiedamse afval samen ruim 35.000 ton per jaar om
vervolgens in wagons te worden afgevoerd naar Wijster in
Drenthe. Daar werd een deel van het afval gecompos-
teerd. Dit ging zo door totdat Schiedam het initiatief
nam huisvuil aan de bron te laten scheiden en onder
meer groente-, fruit- en tuinafval (GFT) apart te gaan
inzamelen. Daaronder wordt verstaan: aardappelschillen,
gekookte etensresten, vis- en vleesresten (ook
graten, botjes en bepaalde schelpen) noten
doppen en eierschalen. Verder
gestolt vet, theezakjes,
filterzakjes
met koffiedik, keukenpapier, klein snoeiafval, gemaaid
gras, bladeren, onkruid, bloemen, planten, mest met stro
van kleine huisdieren en kattenbakkorrels met milieukeur.
Tot het gft-afval behoren niet: kattenbakkorrels zonder
milieu-keur, houten dikke takken, vogelkooizand,
stofzuigerzakken en hun inhoud, lucifers, haar, as, houts
kool, luiers, zand en pedaalemmerzakken.
Scheiden aan de bron
Jaarlijks wordt landelijk 8600 kton huishoudelijk afval
ingezameld. Daarvan wordt 3957 kton gescheiden ingeza
meld, waaronder 1459 kton groente-, fruit- en tuinafval.
Ongeveer de helft van het huishoudelijk afval bestaat uit
gft-afval. Sinds 1 januari 1994 zijn gemeenten verplicht
GFT apart in te zamelen en aan te leveren bij een com-
posteerbedrijf. Schiedam startte al in oktober 1990 met
het apart inzamelen van gft-afval in de Woudhoek. Het
gemeentelijk en ONS beleid was er toen al op gericht zo
veel mogelijk huishoudelijk afval te scheiden en het
gft-afval een nuttige bestemming te geven, namelijk
composteren.
De bewoners van de Woudhoek ontvingen een 140 liter
mini-container en een handig 10 liter emmertje voor in
de keuken. Gemeente en ONS stimuleerden in diezelfde
periode overigens wederom het gebruik van de compost-
container. Die was al in 1982 geïntroduceerd door de
toenmalige wethouder Reinier Scheeres. Zelf composteren
is een nuttige zaak voor uzelf en voor het milieu. Nuttig
omdat het helpt het afvalprobleem terug te dringen, en
omdat het een bruikbaar product oplevert voor uw tuin.
In november 1991 werd de inzameling van GFT in
Schiedam opgeschaald naar 3200 aansluitingen. Later, in
1995, naar 7000 aansluitingen voor inwoners met een
tuin. In het overige deel van Schiedam werden verzamel-
containers geplaatst.
Waardevolle bodemverbeteraar
Aan afvalscheiding in het algemeen en gft-
volgens Jeffrey van Steenes, beleidsadviseur bij IRADO,
behoorlijk wat voordelen. "In de eerste plaats is het
milieu erbij gebaat dat we niet al ons afval verbranden.
Bovendien is verbranden de duurste manier van afvalver-
werken die er bestaat. Daarnaast zijn een heleboel stof
fen te hergebruiken. Denk maar aan glas en papier.
Hierdoor bespaar je grondstoffen en energie. Door het
gft-afval apart te houden, wordt de gft-afvalberg gere
duceerd met 60 a 70 procent.
Het product dat overblijft, compost, is een waardevolle
bodemverbeteraar. Het verbranden van gft-afval is ook
eigenlijk geen optie, omdat je dan in feite water aan
het verbranden bent!"
Composteren
Voor het afval uit tuin en keuken bestaat een uiterst
milieuvriendelijke vorm van hergebruik die vrijwel
iedereen ook zelf kan toepassen: composteren. Jaarlijks
wordt in Schiedam ongeveer 2000 ton groente, fruit- en
tuinafval ingezameld. Een deel huis-aan-huis in buurten
met laagbouwwoningen, een deel met behulp van verza-
melcontainers in buurten met hoogbouwwoningen en een
deel met behulp van de Afval Apart Punten (AAP-en). Het
gebeurt nog te vaak dat tussen het GFT ander vuil wordt
aangeboden, waardoor de partij GFT niet geschikt is om
af te voeren naar het composteringsbedrijf. Dit werkt
kostenverhogend. Wie grof tuinafval heeft, kan terecht op
het Afvalbrengstation aan de Van Heekstraat. Al het
ingezamelde GFT gaat naar de Leeuwenakker in
Bergschenhoek. Daar wordt het gft-afval gecomposteerd.
Er zijn verschillende composteringtechnieken. Naast com
posteren in gesloten tunnels of hallen kan de compos-
tering ook in de open lucht plaatsvinden. Composteren is
een natuurlijk proces, waarbij groente-, fruit-, tuin- en
keukenafval langzaam wordt veranderd in een aardachtige
massa, de compost. Bij dit proces spelen warmte en
vocht een grote rol, en ook allerlei kleine
organismen, zoals bacteriën en
schimmels. Maar ook bodemdiertjes als wormen, pisse
bedden en torretjes. Daar moet u niet van schrikken, die
diertjes doen hun uiterst nuttig werk zonder dat u daar
last van hebt.
De Leeuwenakker
Bij binnenkomst op de Leeuwenakker wordt de vracht GFT
eerst geïnspecteerd. Bevat de vracht meer dan 5% veron
treinigingen (papier, plastic, glas, ijzer) dan wordt de
partij afgekeurd. Dit leidt altijd tot verhoging van kosten
omdat de partij dan als restafval gestort moet worden.
Daardoor nemen de verwerkingskosten toe. De goede
gft-vrachten worden voor verdere verwerking gezeefd en
met magneten van de verontreinigingen ontdaan. Door
toevoeging van zuurstof wordt het composteringsproces
op gang gebracht. In de eerste week van de voorcompos-
tering wordt de temperatuur op zo'n 65 - 70 graden
Celsius gebracht. Dit doodt onkruidzaden en ziektekiemen.
Daarna gaat de temperatuur naar 55 graden Celsius.
Na ongeveer vijf weken is het eindproduct gereed. Door
afbraak en verdamping blijft na compostering niet meer
dan 35% van de oorspronkelijke hoeveelheid over in de
vorm van gft-compost. Prachtig materiaal dat in de land
bouw, plantsoenen, sportvelden en tuinen wordt gebruikt.
IRADO sluit niet uit dat uw groente-, fruit- en tuinafval,
dat enige tijd geleden in de GFT-wagen verdween, weer
als compost in uw tuin terug is gekomen.
Speciaal pasje
Hoewel er her en der in Nederland stemmen opgaan om
te stoppen met het gescheiden inzamelen van gft-afval
en het afval pas achteraf te scheiden, verwacht Jeffrey
van Steenes dat het gft-afval de komende tien jaar nog
wel gescheiden ingezameld zal gaan worden. "Eis is wel
dat de kwaliteit van het gft-afval goed moet zijn. Bij
woningen met tuinen is dit het geval, bij de hoogbouw
is het milieurendement minder. In de nabije toekomst
komen er bij de gestapelde bouw afsluitbare containers
te staan voor gft-afval. Mensen die dat willen, kunnen
daar dan op vrijwillige basis gebruik van maken. Om de
container te openen, krijgen ze een speciaal pasje. Bij
de AAP-en zijn we aan het onderzoeken of het ook daar
mogelijk is om gft-afval aan te bieden, en of we ook deze
ondergrondse containers afsluitbaar kunnen maken."
Afvalanalyse
Momenteel werkt IRADO aan een analyse van het afval
dat wordt aangeboden in Schiedam. "Op basis van de
uitkomsten van dit onderzoek, kunnen we straks het
afvalbeleid aanpassen", aldus Jeffrey van Steenes. "Het
zou best eens zo kunnen zijn dat we het percentage
gft-afval dat bij het restafval wordt gedaan, schromelijk
overschatten
Milieuvriendelijk tuinieren in Kethel-Oost
Milieuvriendelijk tuinieren is in Kethel-Oost heel gewoon.
IRADO stimuleert dit door jaarlijks twee vrachten
compost naar de wijk te brengen en een grote groencon-
tainer. "Bewoners kunnen daar hun gesnoeide en ander
groen in kwijt", vertelt Lex Tigges. Hij is voorzitter van
wijkvereniging Kethel-Oost en coördineerde dit jaar de
compostactie van IRADO. "De compostbergen waren na
twee weken verdwenen. Begin mei hebben we in de wijk
een Opzoomerdag gehouden. Daarbij hebben we samen
met de kinderen uit de wijk al het zwerfvuil verwijderd
en hen uitgelegd zuinig op het groen en de
woonomgeving te zijn.
k
it
