Haarwortel verraadt eetpatroon en gezondheid
m
HAAR
DONDERDAG 31 JANUARI 2002 5- 1519
Haar is een van de belangrijkste onderdelen van het uiterlijk van mensen. Iedereen heeft
haar en heeft er een mening over. Of men heeft te weinig, of men heeft te veel en de kleur,
de hoeveelheid en de coupe worden naar hartelust aangepast. Over deze culturele en
psychologische aspecten gaat de tentoonstelling 'Haarfijn bekeken!', die van 1 februari
tot en met 1 september is te zien in het Museon te Den Haag. De geschiedenis van de
haardracht wordt getoond, de bezoeker kan ook zien hoe men in Peru naar de kapper gaat en hoe
inventief men in Kameroen het haar vlecht. Middels een interactieve opstelling kan men zien hoe
het uiterlijk verandert met een andere haarstijl. Muziek met haar als thema, mode en trends, zegs
wijzen en voorwerpen uit de eigen collectie van het Museon maken deel uit van de tentoonstelling.
Daarbij is er ook aandacht voor dierlijk haar.
Haar is ook een rijke bron van wetenschappelijk onderzoek. In de tentoonstelling wordt deze kant
van haar ook belicht. Zo kan men duizendmaal vergrote haren zien en worden allerlei wetenswaar
digheden uitgelegd. Getoond wordt bijvoorbeeld hoe lang haar kan worden, waarom mensen ver
schillende kleuren en vormen van haar hebben, waarom mannen vaak kaal worden en wat weten
schappers allemaal af kunnen leiden over een persoon wiens haar men onderzoekt.
goot tot een miljoen keer. In een
speciale opstelling met een stoel
en een videomicroscoop, aange
bracht in de hoofdsteun, kunnen
bezoekers hun eigen haar tot
1000 maal vergroten. De vergro
ting wordt op een videoscherm
geprojecteerd zodat men kan
zien hoe de conditie van het
eigen haar is en hoe verschillend
twee haren op hetzelfde hoofd
kunnen zijn. Ook kan men heel
goed zien of de bezoeker in de
stoel haarproducten zoals verf of
gel heeft gebruikt. Foto's en een
gesproken tekst geven uitleg
over wat de bezoeker ziet.
Grijs bestaat niet
Op een 'normaal' hoofd groeien
ongeveer 120 duizend haren.
Daarvan vallen er dagelijks tus
sen de 50 en 100 uit, zo'n
30 duizend per jaar. De verschil
lende fases van de groei worden
getoond, maar ook wordt uitge
legd hoe lang een haar kan wor
den. Kaalheid is vaak een gevolg
van hormonale veranderingen in
het lichaam en is vaak genetisch
bepaald. In een versnelde film
ziet men op een vierkante centi
meter hoofdhuid het haar groei
en bij drie mensen met verschil
lende haartypen: sluik, krullend
en kroeshaar. De sterkte van
haar wordt getoond door aan een
bosje van 200 haren een gewicht
van drie kilo te hangen.
Slechts een paar moleculen in
het haar bepalen de kleur van
haar. Deze kleur ligt genetisch
vast bij de geboorte. De bezoe
ker kan zien dat grijs haar eigen
lijk niet bestaat, maar dat het een
mix is van witte en gekleurde
haren; het peper-en-zouteffect.
Wit haar heeft geen pigment
meer. Het ontstaat bij Afrikanen
rond de 44 jaar, bij Aziaten rond
de 40 en bij Europeanen rond 34
jaar.
Stress en haar
De tentoonstelling begint met
een onderzoek naar de structuur
en fysieke eigenschappen van
haar. De bezoeker krijgt wetens
waardigheden over haar voorge
schoteld en mythen worden ont
zenuwd. In een 10 duizend maal
vergrote haar worden de ver
schillende onderdelen getoond.
Er wordt uitgelegd waarom haar
zo sterk (je kunt het niet plat
slaan met een hamer), zo elas
tisch (haar kan tot 50 procent
uitrekken), zo vervormbaarheid
(haar kun je voor een tijdje van
sluik in de krul brengen) en zo
poreus is (de haarlengte veran
dert afhankelijk van de lucht
vochtigheid). Het levende deel
van de haar, de wortel, wordt
getoond en er wordt uitgelegd
waarom stress invloed heeft op
ons haar.
Middels grote foto's wordt het
verschil tussen menselijk en
dierlijk haar getoond. Maar ook
kan men het verschil tussen
menselijk hoofdhaar en
lichaamshaar zien. Zo wordt uit
gelegd dat hoofdhaar al vanaf de
geboorte groeit en vooral bij
mannen vanaf een bepaalde leef
tijd sneller uitvalt terwijl
lichaamshaar pas in de puberteit
gaat groeien en veel minder uit
valt.
In een filmproductie wordt in
drie minuten tijd een haar ver-
ling gaat meer over ons uiterlijk,
dat voor een belangrijk deel
door ons haar wordt bepaald.
Iedereen wil er wel eens anders
uitzien dan voorheen en dat
wordt vaak gedaan door een
andere coupe te nemen. En toch
zijn er maar weinig mensen die
een radicale verandering aandu-
ren. In de metamorfosekamer
kun je toegeven aan de fantasie
van een totaal ander uiterlijk,
zonder dat het meteen perma
nente gevolgen heeft.
Door middel van een slim video
systeem kan de bezoeker zich
zelf een keur aan haarstijlen aan
meten. Er zijn meer dan 40 ver
schillende modellen, variërend
van een zestiende-eeuwse pruik
via haarstijlen uit Namibië en
Cambodja tot de coupes van
hedendaagse haarkunstenaars.
Een aantal kunstenaarsimpres
sies zijn ook tentoongesteld. Een
portrettengalerij geeft aan dat
mensen altijd en overal wel op
de één of andere manier met hun
haar bezig zijn.
Ramses was roodblond Haar wereldwijd
Zowel archeologen als politie
mensen gebruiken haar om meer
te weten te komen over de drager
ervan. Haar bevat informatie, die
tot duizenden jaren na de dood
van de eigenaar bewaard blijft.
Via het haar weten we dat farao
Ramses roodblond haar had en
een blanke huid. Een haarwortel
bevat alle informatie om een
DNA-profiel van iemand te
maken. Bovendien blijft infor
matie over wat de drager van de
haar bijvoorbeeld at en zijn
gezondheidssituatie voor zes
maanden in een haar bewaard.
Shampoomachine
In de laboratoria van grote pro
ducenten zijn schei- en natuur
kundigen en biologen constant
in de weer om haarproducten te
ontwikkelen die het haar
beschermen, schoonmaken,
onderhouden en veranderen. In
een speciale adviessalon kunnen
bezoekers door haarexperts de
conditie van hun haar laten
nagaan. Ook zijn een aantal spe
ciale machines te zien die wor
den gebruikt om de gevolgen
van haarproducten op haar te
testen. Zo is er een shampooma
chine die test wat de invloed van
shampoo is op de kleur van haar.
Een bewegende pruik test de
houdbaarheid van fixatiemidde
len.
Een film toont de effecten van
haarkleuring op het haar. Ook
wordt uitgelegd waarom ammo
nia nodig is voor permanente
haarkleuring. Middels een
audiovisuele display worden de
effecten van föhnen getoond en
wordt uitgelegd waarom men
met föhnen het haar ook in vorm
kan brengen.
Het vervolg van de tentoonstel-
In dit vierde onderdeel van de
tentoonstelling wordt een histo
risch en mondiaal beeld gegeven
van haarexpressie. Men kan
liedjes over haar horen, gedich
ten over haar lezen en tal van
foto's bekijken. Een keur aan
kapperszaken wordt getoond,
van chique salons in Parijs tot
barbiers uit Pondicherrie in
India. Vreemde pruiken voor
zien van luidsprekers maken het
de bezoeker mogelijk te luiste
ren naar liedjes over haar. Een
film van tien minuten geeft een
duidelijk beeld van de diverse
manieren waarop men in ver
schillende culturen en verschil
lende tijden met haar omgaat.
Uitspraken en gezegden - als je
haar maar goed zit, tegen de
haren instrijken, je wilde haren
kwijtraken - geven de invloed
van haar op ons taalgebruik
weer. Een video toont een reeks
van advertenties voor haarpro
ducten uit de hele wereld.
De tentoonstelling wordt afge
sloten door de vertoning van
stukken uit de collectie van het
Museon. Er zijn tekeningen van
haarstijlen, haarverzorgingspro-
ducten uit Suriname, Afrika en
Irian Jaya, kappersborden uit
Afrika en Barbies met verschil
lende haarstijlen te zien. Ook de
magische kant wordt niet verge
ten: maskers met mensen- en
dierenhaar, kledingstukken van
bont of afgezet met haar, schil
den en speren van de Dayak uit
Borneo en een video van een
haarsnij ritueel van een
Hindoestaanse baby.
De tentoonstelling wordt afge
sloten met enkele curiosastuk-
ken, zoals een aantal schilderij
en, sieraden, strijkstokken en
1
een haarhygrometer.
Kaal? Toegang gratis!
Bezoekers kunnen op diverse
momenten gedurende de ten
toonstelling deelnemen aan spe
ciale activiteiten. Zo kan men
een haaradvies krijgen van
experts van L'Oréal en kan men
kennismaken met hun produc
ten. Er zijn er speciale werk
hoekactiviteiten voor kinderen
en het restaurant biedt speciale
haarversnaperingen aan. Leer
lingen van de kappersvakschool
komen in het Museon knippen
en er zal een competitie worden
gehouden wie het langste haar
heeft.
De tentoonstelling 'Haarfijn
bekeken!' is ontwikkeld door het
Parijse Cité des sciences et de
1'industrie en door cosmetica-
producent en haarexpert L'Oréal.
Het Museon is geopend van
dinsdag tot en met zondag van
11.00 tot 17.00 uur. In de
schoolvakanties is het Museon
ook op maandag geopend. De
toegangsprijs voor personen van
12 jaar en ouder bedraagt 6
euro. Kinderen van 4 tot en met
11 jaar betalen 3 euro en hou
ders van een 65+Pas en CJP 5
euro. Museumjaarkaart is gel
dig. Bij groepen van minimaal
20 personen geldt een korting
van 0,50 euro per persoon. Wie
kaal is, mag voor niets naar bin
nen.
Het Museon is eén populair-wetenschappelijk museum,
met jaarlijks meer dan 200 duizend bezoekers.
Het museum heeft een grote vaste collectie met ongeveer
265 duizend voorwerpen op het gebied van archeologie,
geologie, biologie, geschiedenis, natuurkunde en volken
kunde.
Een deel daarvan is voor het publiek toegankelijk in een
vaste opstelling die in 2003 geheel vernieuwd zal worden.
In tijdelijke tentoonstellingen wordt met steeds wisselen
de onderwerpen een keur aan onderwerpen op een zeer
toegankelijke en interactieve manier voor het grote
publiek tentoongesteld. Het Museon is uniek in haar edu
catieve mogelijkheden voor scholen voor basis en voortge
zet onderwijs.
In achttien themazalen worden evenzoveel onderwerpen
getoond en zij vormen het decor voor lessen, die door de
museumconservatoren worden gegeven.
mm m mi m opmm
