J
1
Adembenemende
fado in de Doelen
Het Jagershuis, culinair
bastion in Hoek van Holland
Nog drie voorstellingen van Beest binnen de regio
Legendarische Rotterdamse undergroundband Spasmodique na tien jaar weer terug:
DONDERDAG 7 NOVEMBER 2002 45 - 1519
Vrijdag 8 november
MUZIEK
20.15 Toker y la Milonga. Part
two. De virtuoze bandoneonist
en befaamde componist Gustavo
Toker woont in Argentinië.
Theater Het Kruispunt, Baren-
drecht.
THEATER
20.00 Rammen!. Arie Sylves
ter. Stadsgehoorzaal, Vlaardin-
gen.
20.00 De Ashton Brothers. Tra
giek van de Onderman. Theater
in optima forma. Inclusief mu
ziek, acrobatiek, ladders en leeu
wentemmers. Inspeelvoorstel-
ling. Theater de Schuurkerk,
Maassluis.
Zaterdag 9 november
MUZIEK
19.30 Idomeneo. Mozart. Nat.
Reisopera. De opera vertelt het
verhaal van koning Idomeneo
van Kreta die na een gewonnen
strijd tegen Troje terugkeert naar
huis. Onderweg raakt hij echter
in een storm verzeild. Rotter
damse Schouwburg.
THEATER
20.15 Boudewijn Buch. Op reis -
Een diavoorstelling zonder dia's.
Wie ver reist, beleeft veel. Waar
om wil hij steeds weer weg?
Cultureel Centrum De Stoep,
Spijkenisse.
20.00 Jasperina de Jong. Marie
ne Dietrich. Oude Luxor Theater,
Rotterdam.
20.30 Het Volk. De Thuiskomst
(Printer). Najaren in Amerika te
hebben vertoefd, waar hij afstu
deerde en inmiddels een positie
als hoogleraar heeft verworven,
komt Teddy voor een kort be
zoek naar Engeland om zijn
echtgenote Ruth voor te stellen
aan zijn vader, oom en broers.
Theater de Schuurkerk, Maas
sluis.
20.15 Lebbis. Vuur! Try-out.
Theater Het Kruispunt, Baren-
drecht.
20.15 Jaap Mulder. Abedefduf.
Theater Twee Hondjes, Helle-
voetsluis.
Zondag 10 november
MUZIEK
12.00 Charivari trio. Abre! Cen
traal in het programma staan de
overlappingen in de muziek uit
Zuid-Amerika en Oost-Europa.
Theater Het Kruispunt, Baren-
drecht.
Dinsdag 12 november
MUZIEK
20.00 Copacabana. Spectaculai
re kostuums en decors, een bij
zondere en uitbundige chore
ografie en muziek die swingt als
een trein, maken 'Copacabana'
tot een vurige theaterbelevenis.
Nieuwe Luxor Theater, Rotter
dam.
THEATER
20.15 Flatzooi. Van Alan Ayck-
bourn met Serge-Henri Valcke
e.a. Een jonge actrice, van het ty
pe Bridget Jones, zit in een min
dere periode. De rol waar ze voor
in de race was gaat haar neus
voorbij. Ze heeft sinds haar
vriend een halfjaar geleden ver
trok geen behoorlijke seks meer
gehad en ze is gestopt met roken.
Cultureel Centrum De Stoep,
Spijkenisse.
Woensdag 13 november
JEUGD
14.00 Virga Lipman. Zwavel
stokjes. Het bekende sprookje
gaat over een meisje die op straat
zwavelstokjes moet verkopen.
Vanaf 5 jaar. Theater Het Kruis
punt, Barendrecht.
Donderdag 14 november
MUZIEK
20.15 Michiel Borstlap, Schirin
Al-Mousa en Josep Vicent. Et-
nia. Door de diversiteit in reper
toire wordt de Spaanse cultuur
met de Irakese cultuur gecombi
neerd wat resulteert in een fasci
nerend geheel. Theater Het
Kruispunt, Barendrecht.
THEATER
20.15 Mylene d'Anjou. Tijgerin.
Cultureel Centrum De Stoep,
Spijkenisse.
Raymond Rotteveel
Dat ze in 2002 nog 's om de
tafel zouden zitten en over
de toekomst van Spasmodi
que zouden praten, dat
hadden Mark Ritsema
(zang/gitaar) en Arjo Hij
mans (gitaar) vijf jaar te
rug ook nooit kunnen den
ken. Alhoewel, het waak-
vlammetje is diep van bin
nen wél altijd blijven bran
den, bezweert Ritsema. Tien
jaar na de officiële split is
de beruchte Rotterdamse
undergroundband weer he
lemaal terug. Met het ster
ke nieuwe album From Vil
la Delirium, met een boek
over de inmiddels twintigja
rige historie en met een
uitgebreide clubtoer die
vrijdag 8 november in Wa-
terFront van start gaat.
'Tja, wat bezielt ons om weer sa
men te komen? Daar hebben we
zelf ook nog geen bevredigend
antwoord op,' lacht Ritsema.
'Het heeft diverse oorzaken. Ver
haal is dat we vanaf 1995, 1996
weer bij elkaar zijn gekomen en
dingen zijn gaan doen, zonder
daar nu direct het etiket Spasmo
dique op te plakken. Ik organi
seerde in die tijd onder de naam
Villa Delirium multimediale
avonden in Rotown en had daar
m'n oude maatjes voor opge
trommeld. Daarnaast hebben we
de soundtrack voor de film In
Forced Perspective (regie Rino
Gouw) gemaakt. Die mensen
wilden daar graag de naam Spas
modique aan verbinden, nou,
dan kunnen ze het zo krijgen. Ik
zou ook niet weten hoe ik het an
ders moest noemen, wij zijn ge
woon Spasmodique.'
Met de kwalificatie 'gewoon
Spasmodique' doet Ritsema zijn
band onbedoeld te kort. Spasmo
dique was nooit 'gewoon', maar
een band van de controverse. Of
zoals hij het zelf zegt: 'Je ging er
helemaal voor of juist niet'. Het
viertal - het duo Ritsema en Hij
mans aangevuld met de onver
woestbare ritmesectie Reinier
Rietveld (drums) en Martin Doc-
ters van Leeuwen (bas) - schop
te het in de jaren '80 en (begin)
jaren '90 tot een cultband van
naam, in Nederland, maar ook
ver daar buiten. En dat met een
donker, niet bepaald toegankelijk
bandgeluid waarin de koude oor
log, postpunk en Ritsema's fasci
natie voor psychopaten tot een
compromisloos en - op het podi
um - overdonderend geheel werd
gesmeed.
Slagpartijen
In die tijd waren de optredens
doorspekt met theatrale trekjes,
waarbij Ritsema niet zelden in
ontbloot bovenlijf zijn demonen
uitdreef. Maar tijden veranderen,
zegt hij nu. 'Vroeger deden we
een nummer als The Longest
Day. Dat duurde tien minuten en
dan werden op het podium com
plete 'slagpartijen' uitgevoerd.
Dat doen we niet meer. Of het
overhemd uitgaat?
Hahaha...nee, voorlopig maar
even niet. We spelen wel oude
nummers, maar je moet uitkijken
dat je geen persiflage op jezelf
wordt, dat je daar als een kerel
van in de dertig de dames de her
sens staat in te slaan, bij wijze
van spreken dan.' Hijmans: 'Ja,
de bloedbaden zijn er wel uit.'
Naast de Villa Delirium-avonden
speelde de door een fan opgezet
te website www.spasmodique.nl
ook een belangrijke rol in de co
meback van Spasmodique. 'Er
kwamen allerlei foto's uit het
verleden boven water,' zegt Hij
mans. Ritsema: 'Een echte fansi
te waar je je hele 'bloody' ge
schiedenis op terugleest. Dingen
die je helemaal vergeten bent,
succesjes die je kwijt bent, maar
ook het gastenboek met e-mails
uit Oostenrijk en Duitsland.
M
Mensen met emotionele verha
len... ja, dat heeft wel wat losge
maakt.'
Slappe Macaroni
De band heeft inmiddels twee
try-outs achter de rug. Een club
optreden in Wateringen en een
radio-optreden in Den Haag.
Met gemengde gevoelens kijken
Ritsema en Hijmans terug. Hij
mans: 'Het eerste optreden ging
niet lekker. Het liep gewoon
niet.' Ritsema: 'Het was ook
weer helemaal terug in de tijd.
Zo'n betonnen keet, waar je er in
Nederland honderden van hebt,
is nu niet meteen de gezelligste
plek om te spelen. En voor het
eerst in tien jaar kregen we ook
weer slappe macaroni te eten,
met een flauw sausje hahaha....
Ja, het was hartstikke lief hoor,
maar wie eet dat nou nog? Het
optreden zelf had iets van een
droom. Ik was het helemaal
kwijt. Ik keek opzij en zag Arjo
staan, maar dan tien jaar ouder.
Ik dacht: droom ik dit nu vijftien
jaar geleden? Heel verwarrend?
Ik twijfelde niet of het goed was
hoor, het publiek reageerde heel
goed, maar het klopte voor mij
niet. Daarna in Den Haag gingen
we wel los. Het gevoel, de che
mie, de spanning, het was alle
maal weer helemaal terug.'
Spasmodique speelt vrijdag 8
november in WaterFront,
Boompjeskade 15, het boek 20
Jaar Spasmodique, From The
Cellar Of Roses (door J.P. van
Mierlo) wordt dezelfde dag of
ficieel gepresenteerd in het
WaterFront café, voor meer in
formatie zie ook www.spasmo-
dique.nl.
ELS NEIJTS
Het beest in haarzelf is
naar eigen zeggen alive and
kickin wat op dit moment
vooral wil betekent dat ze
heel druk bezig is. Aanval
len van dolle drift of ande
re emotionele uitbarstingen
zijn er niet zoveel. 'Gewoon
geen tijd voor' klinkt
Frédérique Spigt voor haar
doen zéér nuchter. 'In ieder
mens schuilt wel een beest
en zelfs wie in balans is zal
af het en toe nodig hebben
om in alle vrijheid zijn hele
huis eens helemaal over
hoop te schoppen. Geen
andere mensen nee, dan
maar dingen. Ik op dit mo
ment niet. Ik wil netjes
mijn werk doen, mijn kop
erbij houden en zorgen dat
ik voldoende slaap krijg.
Nachten doorhalen is er
voorlopig niet bij. Ik mis
het ook niet. Even tijd voor
de serieuze pieken. Dat wil
de komt daarna wel weer.'
De liederenteksten van haar
theatertoer Beest bevatten - zo
als de titel al doet vermoeden -
vele verwijzingen naar het die
renrijk en de overeenkomsten en
verschillen tussen mens en dier.
Ook aan haar eigen hond is een
lied gewijd. 'Omdat'ie - een
husky - nog zoveel oer in zich
heeft zitten.'
Het nummer Slangenbeet is de
erfenis van een Roomse opvoe
ding. 'Dat moet toch ergens blij
ven. Daarmee is dat lied bijna
bijbels geworden. We zijn naar
zeggen in de problemen geko
men doordat Eva in die appel
heeft gebeten. Ik weet het alle
maal niet hoor maar vind het
wel mooie symboliek. En dat
geeft toch een band.'
'Of een fijn
borduurwerkje'
Ook komt zowel letterlijke als
figuurlijk de grijze muis voor
bij. Over de knaagdieren geen
klachten over de figuurlijke va
riant wel degelijk. 'Ik vind grij
ze muizen een vervelend model
mens', klinkt het nadrukkelijk.
'De hedendaagse variant is al
leen maar bezig met geld ver
dienen, beleggen, breed-
beeldtv's. Of met sms-en, mail
en, chatten: allemaal zo in
houdsloos en bovendien maken
we onszelf daar maar afhanke
lijk van. Met de liefde ben ik
een beetje gestopt. Dat is twee
keer zo zwaar mislukt dat ik
even zoiets heb van Laat maar!
Maar we zouden meer bezig
moeten zijn met universele lief
de. Iedereen is tegenwoordig
een beetje ontspoord. De nadruk
ligt veel te veel op het negatieve.
Dat kun je voor jezelf omkeren.
Je niet teveel mee laten slepen in
een sombere zwakke wereld.
Ook al kost dat soms moeite. Na
twee pagina's krant ben ik al de
pressief maar een voorstelling
doen maakt bij mij dan weer een
hoop goed. Dat kan natuurlijk
niet iedereen op die manier
maar je kunt het misschien ook
halen uit een fijn borduurwerkje
met kruissteekjes of iets derge
lijks.'
Beesten van mensen vallen bij
Spigt uiteen in twee categorieën:
de goeien en de slechten zeg
maar. Als voorbeeld van de eer
ste categorie noemt ze Jack Ni-
colson. 'Da's een beest maar een
lekker beest!' Van de slechten
weet ze zo gauw geen voorbeel
den. Of toch? 'Ja, die gozer van
de bouwfraude die zijn agenda
laat verbranden. Of die naar Yab
Yum gaat van ons aller geld en
daar voor zo'n commissie glas
hard over staat te liegen. Of die
gasten die die jongen uit Venlo
hebben vermoord. Die primitie
ve, onaangesloten eikels!'
'Uiteindelijk wint de
tijger!'
Spigt heeft het behalve met haar
theatertoer druk met van alles.
Ze racet van hot naar her, van a
naar b en weer van b naar a maar
is er best over te spreken. 'Het
gaat heel goed eigenlijk', besluit
ze ter plekke. 'Ik heb dingen
voor de VPRO gedaan: Villa
Achterwerk gepresenteerd en
meegewerkt aan een filmpje in
een serie over mensen die in hun
jeugd iets heftigs hebben mee
gemaakt. In mijn geval was dat
een glazenwasser die van acht
hoog naar beneden viel en vlak
naast me neerkwam. Morsdood
ja. Ik was zes dus het drong niet
zo tot me door hoe erg dat was.
Daarom is het liedje dat ik er
over gemaakt heb eigenlijk ook
gewoon vrolijk.'
Afgelopen weekend leverde
Spigt haar bijdrage aan de ope
ning van de Beneluxlijn en voor
de voorstelling Pietje Bel zong
ze het titellied van Vrienten en
Wilmink in. Tot en met decem
ber toert ze nog met Beest langs
de theaters en daarna komt er
weer een toer langs poppodia.
'Ja, er zijn er meer die eerst zo
nodig de theaters in moesten en
nu weer de poptempels afgaan
zoals Frank Boeijen. zoeken. Ik
heb het vorig jaar ook zo'n vijf
tien keer gedaan en het ging pri
ma. Dat zuipen en schreeuwen
houd je natuurlijk altijd maar
daar weet ik wel raad mee. Uit
eindelijk wint de tijger. Toch?
Fré doet met haar beestenben
de nog een aantal keren de re
gio aan. Op 13 november De
Stadsgehoorzaal in Vlaardin-
gen, op donderdag 14 Theater
Zuidplein in Rotterdam en op
zaterdag 23 het Isalatheater in
Capelle.
MAARTEN VAN DER JAGT
Na een strandwandeling over het strand bij Hoek van Hol
land is niets lekkerder dan je te kunnen warmen bij één van
de drie haardvuren van het rustieke Jagershuis.
Het Jagershuis is al jaar en dag een bekend adres voor vele Rotterdam
mers en Hagenaars en Hagenezen die een dagje strand combineren met
gastronomisch genoegen. Zeker op koudere dagen als de wind lekker
hard waait is het Jagerhuis precies de zaak die je zoekt als je wat ver
kleumd bent van een strandwandeling en warmte en gezelligheid zoekt.
De twee broers Jan Willem en Martin Moerman zijn de drijvende kracht
achter het Jagershuis en hebben elk hun eigen liefhebberij die elkaar per
fect aanvullen. Chef-kok Martin heeft een liefde voor mooie producten
als lijngevangen zeebaars gebakken in Japans broodkruim vergezeld van
een klassieke beurre blanc en limoenolie. Juist door de nabijheid van de
zee zijn de producten die hij gebruikt altijd supervers. In overleg met zijn
broer maakt hij mooiste smaakcombinaties zoals 'de spinaziesoep met
Zeeuwse oesters die een spannend contrast heeft door het zilte van de
oesters en het ijzerachtige van de spinazie'. Proevers op de site van IENS
zijn te spreken over het eten: Iet wat lang wachten, maar dan heb je ook
iets wat je niet verwacht. Super lekker eten Als je in de buurt bent,
moetje het bezoeken. Klasse en "Koffie is een 10 waard!" De laatste op
merking komt veel terug in proefschriften en dat is gezien de 'hobby' van
broer Jan Willem niet verbazingwekkend te noemen.
Jan Willem is een echte barista. In Nederland kennen we die term barista
nauwelijks maar in het land van de espresso, Italië, is het de barman van
een (espresso)bar die verantwoordelijk is voor de affegeling van de ma
chine en de bereiding van de espresso. Men gaat daar in veel verder dan
we in Nederland kennen. Want de machine is heilig en alleen de barista
mag bijvoorbeeld de malinggraad van de bonen bijstellen om de perfec
te doorlooptijd van de espresso te garanderen. Jan Willem lijkt wel Itali
aans bloed te bezitten met zijn ongekende liefde voor espresso en weetje
rustig een avond te onderhouden over alle aspecten van de kunst van es
pressobereiding. Achter de bar staat dan ook de machtige Mistral Es
presso machine, de 'Ferrari' onder de espressomachines. Hier aan de bar
ontstaan dan ook al snel kleine, vergelijkende proeverijtjes van lungo's,
('gewone' koffie) en espresso's. Wie dacht dat espresso's sterk en bitter
zijn zal na zijn uitleg ervaren dat een goede espresso als fluweel op de
tong is. Ons verkeerde beeld van espresso is ontstaan door een totaal on
begrip voor de juiste espressobereidingswijze. Als voorbeeld noemt hij
het schoonhouden van molen en machine. Het is één van de factoren die
veel aandacht vergt maar als je het niet doet leidt het tot wrange en bitte
re espresso. Jan Willems passie gaat zelfs zover dat hij zelfs meedoet met
wedstrijden. In april van dit jaar werd zijn espresso door een vakjury op
de Nederlandse kampioenschappen espressobereiding met zilver be
kroond. Zijn andere grote liefde is wijn want ook over zijn vinologische
vondsten en de uitgebreide collectie grappa's raakt hij ook niet uitgepraat.
Op dit moment biedt het Jagershuis een drie-gangen menu aan voor Eu
ro 28,50 p.p aan dat u zelf kunt samenstellen. Per gang heeft u keuze uil
drie alternatieven.
Proef ook mee met de IENS restaurantgids:
WWW.IENS.NL De nieuwe gids 2003 ligt vanaf deze week in de
boekhandel. Jagershuis, Het Badweg 1, Hoek van Holland. Telefoon
(0174) 382 251, keuken open 12.0022.00, maandag gesloten, buiten
eten op binnenplaats, op terras, in tuin romantisch, zakelijk, klassie
ker, kindvriendelijk, ook solo kindermenu bar, groepen max. 100 vrij
parkeren.
Muziek uit Portugal, Brazilië en andere landen waar Portu
gees gesproken wordt, ademt vaak saudade: een mengeling
van heimwee, hoop en nostalgie. Na de schitterende opening
van de serie Saudade door Fernando Lameirinhas in de Doe
len, is het nu de beurt aan iemand die saudade als geen ander
weet over te brengen: een van de grootste fado-ontdekkingen
van de afgelopen jaren, Mariza.
Hoe fado precies is ontstaan is niet duidelijk, maar de meest voor de hand
liggende verklaring is dat fado afkomstig is van Portugese zeevaarders
die, beïnvloed door Afri
kaanse en Braziliaanse
muziek, in de 19e eeuw
nieuwe klanken meena
men naar hun vaderland.
Deze onbekende muziek
deed het compleet nieu
we genre fado ontstaan
met emotionele onder
werpen als liefdes, wan
hoop dood en hoep op
een betere toekomst.
Portugal kent tegen
woordig twee belangrij
ke fado tradities: in
Coimbra wordt fado le
vend gehouden door uit
sluitend (hoog opgeleide) mannen, terwijl in Lissabon zowel mannen als
vrouwen uit de "working class" fado beoefenen. Uit deze laatste traditie
komt fadista Mariza. Geboren in Mozambique, verhuisde Mariza al op
zeer jonge leeftijd naar Portugal. Zij groeide op in de traditionele wijk
Mouraria in Lissabon waar haar ouders eigenaar waren van een restaurant
en fadohuis. Hoewel Mariza al fado zong voor ze goed en wel kon lezen
(haar vader tekende plaatjes zodat ze de woorden kon onthouden), begon
ze haar professionele carrihre met het zingen van voornamelijk jazz, gos
pel en soul. Ze werd door het grote publiek en door critici ontdekt toen ze
gevraagd werd te zingen tijdens een hommage aan de grote fado-ster
Amalia Rodrigues. Sinds dit verpletterende optreden dat live op televisie
werd uitgezonden, is Mariza een veelgevraagde gast voor radio- en tele
visieprogramma's en boekt zij met haar warme stem, emotionele optre
dens en unieke uitstraling wereldwijd het ene succes na het andere. Zo
schreef bijvoorbeeld het NRC over Mariza: 'Dat Dulce Pontes en Cristi-
na Bronco van Mariza zware concurrentie krijgen staat buiten kijf. Haai
invloed op de hedendaagse fado in Portugal is enorm: Mariza wordt de
ware opvolger van de legendarische Amalia Rodrigues genoemd en won
onder andere de prestigieuze Portugese prijs 'Best Fado Voice 2000".
Haar debuut-cd Fado em mim, met een mengeling van traditionele en
moderne fado's, kon rekenen op lyrische kritieken.
Vrijdag 8 november 2002, Jurriaanse Zaal 20.15 uur In de serie
Saudade. Kaarten 18 met reductie (CJP, Pas65, Rotterdampas)
16. Kaarten zijn verkrijgbaar bij de Kassa van de Doelen, Schouw
burgplein 50, Rotterdam, telefoon 010 2171717 en via www.dedoe-
len.nl
foto: BEN VAN DUIN
'De bloedbaden zijn er wel uit'
foto: DIMITRI HAKKE
'Ik vind grijze muizen
'n vervelend model mens'
foto: RONALD STAM
foto: TINEKE DE LANGE
