Jan Gordijn schrijft 'brok historie'
humor
Bewegen en
beleven?
2® PINKSTERDA
I
Spannend doolhof met horror en
Fietskijkdag bij politie
Kortweg
Ingezonden brief
IMPJ
Windows voor
beginners
Concerten in
Westvestkerk
Makelaardij
hangt vlag uit
Erfpacht: wie speculeert?
DERPOORT
Oranjekenner Kikkert verhaalt over gedragingen van prins in Tweede Wereldoorlog
Claudia Langendoen
HET NIEUWE STADSBLAD - WOENSDAG 26 MEI 2004
SCHIEDAM
22 - 1442
SCHIEDAM- Snel met Wind
ows om leren gaan? Op woens
dag 2 juni start een cursus Wind
ows voor beginners. De 8 les-
avonden vinden plaats van 19.00
tot 21.00 uur in wijkcentrum
Oost, op de maandag- én woens
dagavond gedurende de hele
maand juni. De kosten zijn 70,-
euro per 8 lessen. Het boek
Windows ME kunt u in het wijk
centrum aanschaffen voor 19,95
euro.
Wijkcentrum Oost is op de
Boerhaavelaan 79, 3112 LD
Schiedam, tel. 010-245 18 18.
SCHIEDAM-Op woensdag 2 en
vrijdag 4 juni geven blokfluiten
sembles onder leiding van Jan
Hofland een concert in de West
vestkerk.
Op woensdag wordt ook mede
werking verleend door mandoli
ne-orkest onder leiding van Cor
Rozendaal. De aanvang van bei
de concerten is 19.00 uur en de
toegang is gratis.
SCHIEDAM- Anke Bodewes
Makelaardij heeft een unieke
manier om te laten zien dat er
een woning is verkocht.
De makelaardij en haar cliënten
hangen, nadat het financiële
plaatje is afgerond, de vlag uit
bij de verkochte woning.
Sinds jaar en dag is Anke Bode
wes Makelaardij een begrip in
Schiedam. Voor aan- of verkoop
van een woning en voor ontwik
keling, verhuur en beheer van
bedrijfsonroerend goed, kunt u
bij Anke Bodewes Makelaardij
terecht.
De makelaars combineren hun
vakmanschap met een gedegen
kennis van Schiedam.
Bij Anke Bodewes Makelaardij
kunt u terecht voor grondig ad
vies over al uw onroerend goed
transacties en voor informatie
over Schiedam als woon- en
werkstad.
In het Filmhuis Schiedam aan de
Nieuwstraat 12, is te zien: don
derdag en vrijdag Elephant
(Gus van Sant), zaterdag 29 mei:
Dame la Mano (Hedy Honig-
mann). Voor info: www.film-
huisschiedam.nl.
Aanvang films: 21.00 uur. Toe
gang: 7 euro, donateurs 5,50 eu
ro, R'dam pas/CJP /CKV en 65+
pas: 4,50 euro. Reserveren di.
t/m za. van 12.00-16.00 uur en
op do. t/m za. ook van 19.00-
20.00 uur aan de Stadsgehoor
zaalkassa, tel. 434.05.00.
De Graauwe Hengst, Lange
Haven 28, morgen vanaf 22.00
uur Fleetwood Mac night geor
ganiseerd door MarCo met ver
schillende muzikanten.Vrijdag
vanaf 22.00 uur een X-Change
avond in samenwerking met de
gemeente Schiedam. Een optre
den van Matlawa dit is een
samengaan van Sidharta en
Monsieur Dubois, DJ Moshe
verzorgd de omlijstende mu-
ziek.Zaterdag vanaf 22.00 uur
Lentejazz Schiedam, met Kiers
en de Vries, (saxofoon) Kees
van Krugten op drums, NiGk Vos
en Robin Koerts.
Lente Jazz: in cafe van Digge
len met een mix van elektroni
sche muziek en jazz van State of
Monc. In Spijs en Dranksalon 't
Paard Apua con Lemon. Het
Weeshuis The Rebels without a
Clue. Cafe De Unie met Gorilla
Attack. In Jeneverie 't Spul H20.
In de Tapas Bar Perrito Caliente
is El Trio te horen.
In de Grote Kerk is zaterdag om
15 uur een inloopconcert met
Jok. Th. Lemckert die diverse
werken ten gehore brengt.
STICHTING WELZIJN
In de Erker aan de Jan van Aven-
nestraat 32 is 5 juni een rom
melmarkt, tafel huren 5 euro
via tel. 4267767. Van 10.30 tot
14.30 uur, toegang 0,50 euro,
kinderen tot 12 jaar onder bege
leiding gratis.
In de Erker is 11 juni een kle-
dingbeurs van 10 tot 14 uur, ta
fel huren 1,50 euro, via tel.
4267767.
KERKDIENSTEN
Zondag De Ark 10 uur: voor
ganger Ds. W.R. van Wieren.
Bethelkapel 10 uur: voorganger
Ds. J. Sosef. Magnalia Dei
Kerk 10 uur: voorganger Ds.
L.G. Bos. Grote Kerk 10 uur:
voorganger Ds. G. de Lang.
Dorpskerk 10 uur: voorganger
Ds. J.J.A. vd Peppel. Schieland
ziekenhuis 10.30 uur: voorgan
ger pastor B. van Dam.
Zondag is er om 10.30 uur een
dienst bij De Vrijzinnige Ge
loofsgemeenschap, voorganger
is Dhr. F. Pors.
•O- Arco van der Lee
SCHIEDAM- "Op ver
jaardagen weet iedereen wel
wat te vertellen. Over vader,
opa en noem maar op. Een
paar dagen later zijn we
alles weer vergeten, want
niemand schrijft iets op. Wat
weet de generatie van na ons
dan nog over wat er allemaal
aan de hand was?" Oud-
Schiedammer Jan Gordijn
heeft besloten deze fout niet
te maken. Hij heeft zijn her
inneringen verwerkt tot een
253 bladzijden tellend boek.
Van 'Een brok historie van
de Schiedammer Jan
Gordijn' werden in drie
dagen via internet al 43
stuks verkocht.
Zeg vooral niet tegen Jan Gordijn
dat het schrijven van een autobio
grafie iets is voor mensen van het
formaat Willem Drees. "Die
mensen schrijven het niet eens
zelf", reageert hij direct. Gordijn
is niet over één nacht ijs gegaan
voordat hij aan het boek begon.
Hij kwam ertoe, na het schrijven
van een boek over de stamboon
OOSTVOORNE - Het
manuscript lag al klaar. Het
hoefde hier en daar alleen
wat aangepast en uitgebreid
te worden. Vandaar dat
historicus, Oranjekenner
maar vooral ook Prins
Bernhard-deskundige J. G.
Kikkert uit Oostvoorne zo
snel een boek op de markt
kon brengen na de veelbe
sproken open brief van
Bernhard, in februari van
dit jaar in de Volkskrant.
De Prins in Londen is de titel van
Kikkert 's nieuwste boek dat sinds
enkele weken verkrijgbaar is. Het
verhaalt over de gedragingen van
Bernhard in de Tweede Wereld
oorlog, juist een periode die de
prins dit jaar in zijn open brief
aanhaalde om zich te verweren
tegen uitspraken en aantijgingen
die auteurs baseerden op onder
andere die oorlogsjaren. Kikkert
kwam in de brief met slechts een
handjevol andere auteurs promi
nent voor. Dit was voor de auteur
een teken aan de wand: 'Als
Bernhard met een open brief
komt en je daarin noemt, weet je
datje als auteur dicht bij de waar
heid hebt gezeten', verduidelijkt
hij in een gesprek met deze krant
naar aanleiding van zijn nieuwste
uitgave.
De pogingen van de prins om wat
hij noemt de 'beschadigende ge
ruchten' over zijn verleden uit de
wereld te helpen, worden door
Kikkert in zijn nieuwste boek
met gemak in tal van prikkelende
contexten geplaatst. Hij prikt met
degelijke historische onderbou
wingen, zich baserend op hon
derden bronnen en met nuchtere
redenaties door tal van onderwer
pen heen. Ontkennen dat zijn
twee Londense zonen niet be
staan, had volgens Kikkert bij
voorbeeld gezien de zwakke be
wijsvoering van de prins al hele
maal geen zin. De auteur in het
boek: 'Het is heel goed mogelijk
dat de zoons niet in het bevol
kingsregister voorkomen. De
Britse hoofdstad werd zwaar ge
teisterd door luchtbombardemen
ten en VI-inslagen waardoor het
register aanzienlijke gaten zal
NANSWOLTERS
De tentoonstellingsruimte van
het pand aan de Korte Haven
wordt op dit moment groten
deels ingenomen door een, op
het eerste gezicht ontoegankelijk
bouwsel. Direct links van de en
tree van Pand Paulus biedt een
gordijn echter toegang tot een
pikdonkere ruimte waarop een
scherm is te zien hoe ingewik
keld loopbewegingen van een
duif zijn. Op de tast doorschui-
van het geslacht Gordijn (voor de
kenners: de Rijswijkse tak).
"Daar zit twaalf jaar onderzoek
in", vertelt hij terwijl hij door het
boek bladert. Gordijn slaagde er
in om terug te gaan tot 1559.
Daarna loopt het spoor dood in
vrijwel onleesbare handschriften.
Komende geslachten Gordijn
kunnen beschikken over een
boek als ze iets willen weten over
het leven van Jan Gordijn. Zijn
relaas is ook voor Schiedammers
die niet tot zijn familie behoren
interessant. Vooral in de sport
wereld van die stad is Gordijn
immers geen onbekende. Zijn
naam is onder meer verbonden
aan de wielerbaan die Schiedam
ooit had.
Oorlog
Jan Gordijn werd geboren in
1936 en zijn eerste herinnering is
die aan de Reaumurstraat, waar
hij op nummer 10b ter wereld
kwam. Als klein kind beleefde hij
de oorlog. In het boek staan tal
van alledaagse zaken die hij zich
uit die periode herinnert. Zo had
den de Duitsers in het weiland
van boer Burg aan de Spoorstraat
houten palen geplaatst, die
hebben vertoond.'
Ambities
Wie het boek leest, krijgt een bij
zonder beeld voorgeschoteld over
Bernhard's ambities met betrek
king tot zijn rol in naoorlogs
Nederland, of dat nu rijksstad
houder, een soort zetbaas of ge
woon prins-gemaal geweest
mocht zijn: duidelijk wordt dat
de prins zich vijf oorlogsjaren
lang al netwerkend een weg naar
boven heeft geprobeerd te banen.
Dankzij zijn status als prins kon
hij zich in de hoogste kringen
begeven. Wat pijnlijk opvalt, is
Bernhard's kennelijke onvermo
gen om zich te omringen met
mensen die deugen. Dat had ook
te maken met een ontstellend ge
brek aan mensenkennis van de
prins. Op zijn in de oorlog opge-
velend naar de volgende ruimte
zie je een jongeman (de kunste
naar zelf) staande op de rand van
een trottoir in een verlaten straat
met doorsnee eengezinswonin
gen. Hij staat met zijn rug naar
de rijweg en verklaart in mono
toon uitgesproken eenregelige
zinnetjes, dat zijn dagen bestaan
uit het 's morgens doodmoe op
staan, het 's middag bekaf zijn en
's avonds niet kunnen slapen.
moesten voorkomen dat hier
parachutisten landden. In de
strenge winter van 1944-1955
hadden de Schiedammers wel
een betere bestemming voor de
houten palen. "Het weiland werd
in de loop van de winter ontdaan
van al zijn palen. In het begin
werden er wel steeds weer nieu
we bijgezet, maar die waren de
week daarop weer verdwenen en
in de kacheltjes opgestookt."
In de jaren vijftig diende Gordijn
bij de marine. "Van mijn vader
mocht ik niet naar de koop
vaardij. Dat vond hij maar een
vrijgevochten bende. Maar ik
mocht wel bij de marine. Een
beetje discipline kon geen kwaad,
vond hij. En dat vond ik ook
wel." In 1956 kwam hij aan
boord van de Hr. Ms. Jan van
Brakel, als dat schip de orde
moet herstellen in het dorp Ajam
op Nieuw-Guinea. Daar waren
bewoners weer overgegaan tot
koppensnellerij en kannibalisme.
"Een reportage op televisie gaf
me aanleiding om een reünie te
houden met alle opvarenden van
het schip die er nog zijn. Er kwa
men dertig opvarenden die elkaar
na vijftig jaar weer eens tegen
bouwde netwerk heeft hij de rest
van zijn leven kunnen teren.
Aan de hand van tal van theorie
ën, beweringen, uitspraken en
feiten plaatst Kikkert de gedra
gingen van Bernhard in een
prachtige tegenstelling tot het
beeld dat in het bezette Neder
land rond de prins was ontstaan.
Immers: in de ogen van velen
werd de prins een nationale fi
guur, een onverschrokken strijder
voor het vaderland.
Op zijn minst schokkend is het
daarom om te lezen dat de Britse
monarch George, prins Bernhard
in juli 1946 recht in de ogen blik
te en de historische woorden
sprak: 'Van alle mensen die ik
ken, bent u de enige die van de
oorlog heeft genoten'. Met deze
woorden eindigt het boek. 'Het
aardige van Bernhard's tijd in
Tenslotte loopt hij achterwaarts
de rijweg over en dat veroor
zaakt bij de kijker een schrikre
actie. Achter het volgende gor
dijn komt op een video een ME
bus aanrijden, synoniem voor
geweldbestrijding en meestal
een bewaarplaats voor opgepak
te relschoppers. De wagen par
keert en je verwacht een gerichte
actie tegen de overstekende
zonderling, maar er stappen vijf
ballerina's uit, gekleed in tutu's
die midden op de weg, begeleidt
door klassieke muziek, een dans
uitvoeren. De tegenstelling kan
niet groter zijn.
De contrasten die Guido van der
Werve in zijn filmpjes toont, ge
ven een mix van melancholie en
emoties maar ook van humor. De
scènes die hij filmde in een Chi
nees take away réstaurantje in de
buurt waar hij woont zijn geestig
en tegelijkertijd roepen zij het
kwamen." Ook over die reünie
schrijft hij in zijn boek.
Wielerbaan
Kenners van de Schiedamse
sportwereld zullen in het boek van
Jan Gordijn veel bekende namen
aantreffen. De auteur was immers
onder meer voorzitter van Olym
pus Schiedam, penningmeester
van wielerclub RC Schiedam,
voorzitter van wielerclub Harga,
mede-initiatiefnemer van de pro
fronde van Schiedam en van de
avond-fietsvierdaagse en mede
oprichter van de plaatselijke wie
lerbaan. "Oh nee, ik was geen
wielrenner. Maar organiseren kan
ik als de beste", zegt hij. Daar
naast was hij in het wielrennen
ook een gewaardeerd gangmaker.
Sinds elf jaar woont Jan Gordijn
in Barendrecht. Daar is hij bij veel
mensen bekend als taxichauffeur.
Ook over dat werk schrijft hij in
het boek enkele anekdotes. "Wat
niet is vastgelegd, bestaat niet",
schrijft de Schiedamse gemeente
archivaris Laurens Priester in het
voorwoord van het boek. "Jan
Gordijn heeft dit motto goed be
grepen. Hij heeft een belangrijk
deel van zijn leven in dit werk ge-
Londen is dat er zoveel bewaard
is gebleven', verduidelijkt Kik
kert. 'Hij is daar door meerdere
instanties nauwlettend in de ga
ten gehouden: door de Britse ge
heime dienst, de Nederlandse en
door Wilhelmina's informant Van
't Sant.
Het is interessant om als lezer te
bedenken hoe het karakter van
mensen gebeurtenissen kunnen
bepalen. Want wat als niet Bern
hard maar prins Claus tijdens de
oorlog al prins der Nederlanden
zou zijn geweest? Kikkert vindt
dat het niet bepaald bescheiden
karakter van Bernhard hem tot de
opvallende figuur in de oorlog
heeft gemaakt. 'Claus zou nooit
in die mate naar voren zijn getre
den, maar meer achter de scher
men hebben gewerkt. Maar na
beeld van eenzaamheid op. In
het oude pandje dansen op de
eerste verdieping vrouwen in
kledij uit het eind van de 19e
eeuw. Rustig en vol overgave. De
camera zwenkt naar beneden
waar zo'n vijftien mannen van
boven de vijftig met een droeve
ingekeerde blik naar een scherm
lijken te kijken waarop de vrou
wen te zien zijn. Het is alsof ze
met weemoed terugblikken op
hun eigen leven.
Van der Werve: "Ik kom daar re
gelmatig en het viel me op dat
deze mannen, allemaal alleen
staand, een afhaalmenu bestel
den en daar zwijgend op zaten te
wachten. Nooit gaat iemand aan
een tafeltje zitten om het op te
eten. Als vanzelf ontstond het
idee met dat gegeven iets te
doen. "De kunstenaar vertelt dat
toeschouwers heel verschillend
op zijn werk reageren. "Sommi
gen moeten erg lachen om de vi-
documenteerd. Veel zaken zijn
wellicht op dit moment vooral
voor zijn familie interessant, maar
naarmate de tijd verstrijkt wint
zijn relaas aan historisch belang."
tuurlijk zou ook hij als Duitser
net als Bernhard gewantrouwd
zijn.'
Het boek voedt opnieuw de be
hoefte om precies tot in detail te
willen weten wat de rol van Bern
hard nu werkelijk is geweest. Dit
is natuurlijk de uitdaging en pas
sie voor de geschiedschrijver in
het algemeen. Wat er ook wordt
gedocumenteerd, er blijft altijd
een zekere mate van twijfel.
Maar wie het boek De Prins in
Londen leest, krijgt het buitenge
woon sterke vermoeden dat de
Oostvoornse historicus J.G. Kik
kert ook deze keer weer erg
dichtbij de waarheid komt.
De Prins in Londen, Bernhard
1940-1945. Door J.G. Kikkert,
uitgeverij A spekt. ISBN: 90-
5911-219-9 Te koop in alle boek
handels.
deo waarop iemand zich in een
eindeloos lijkende repeterende
reeks, door het hoofd schiet, an
deren zien er de lol niet van in en
lopen direct door."
Guido van der Werve bezocht de
Rietveld Academie en kreeg al
kort na zijn afstuderen de Rene
Coelhoprijs toegekend door het
Nederlands Instituut voor Medi
akunst. Bij de tot standkoming
van I dont 't want to get involved
in this verleenden onder andere
danseressen van de Nationale
balletacademie hun medewer
king en kreeg de kunstenaar ver
schillende subsidies vanonder
meer het Fonds voor beeldende
Kunst, Vormgeving en Bouw
kunst Amsterdam en het Amster
damse Fonds voor de Kunst.
Pand Paulus aan Korte Haven
125 is geopend van donderdag
tot en met zondag van 13.00 -
17.00 uur. Entree gratis.
'Een brok historie van de Schie
dammer Jan Gordijn' telt 253 pa
gina's met veel illustraties. Het is
een uitgave van Goga Boek te
Heerhugowaard (ISBN-nummer
90 75311 893) en kost 19,95 euro.
Het boek is in Schiedam te koop
bij boekhanden Van Leeuwen en
is in elke andere boekhandel te be
stellen.
SCHIEDAM- Op donderdag 27 mei a.s. organiseert het district Schie
dam van de politie Rotterdam-Rijnmond wederom een fietskijkmid-
dag voor mensen die aangifte hebben gedaan van diefstal van een
(brom)fiets. De politie stalt van 16.00 tot 19.00 uur alle gevonden fiet
sen uit op de binnenplaats van het politiebureau aan het Bijdorpplein.
De rechtmatige eigenaar kan zijn of haar rijwiel op vertoon van de aan
gifte terugkrijgen. Er worden geen fietsen te koop aangeboden.
Om te voorkomen dat de fiets gestolen wordt, wordt aangeraden twee
verschillende sloten te gebruiken. Bijvoorbeeld een ringslot voor het
achterwiel en een sterk kabel- of kettingslot om de fiets vast te zetten.
Veel fietsendieven zijn namelijk gespecialiseerd in het openmaken van
één type slot. Met het doen van aangifte helpt u de politie om een dui
delijk beeld te krijgen van de fietsdiefstallen, zoals het aantal, de loca
tie en het tijdstip. Op basis hiervan kan gerichter gesurveilleerd wor
den en wordt de 'pakkans' groter. Aangifte van diefstal van een fiets of
bromfiets kan men doen aan het bureau, telefonisch via 0900-8844 (lo
kaal tarief) of via het internet www.politie-rotterdam-rijnmond.nl.
VAN 10.00 UUR - 17.00 UUR IN CAPELLE RO
SCHIEDAM - Eigenlijk heeft de Amsterdamse kunste
naar Guido van der Werve geen zin om uitleg te geven bij
zijn film- en videoproject don 't want to get involved in
this', dat nog tot en 13 juni te zien en te ondergaan is in
Pand Paulus. "Je moet als bezoeker van mijn labyrint de
gebeurtenissen die zich afspelen in de verschillende ruim
ten gewoon op je laten inwerken. Iedereen heeft tenslotte
een andere kijk op de werkelijkheid. Misschien dat ik over
dertig jaar in een boek beschrijf wat mijn uitgangspunten
waren maar nu is het voor mij ook nog altijd een ontdek
kingstocht." aldus Van der Werve.
27 jaar geleden kochten wij een huis op erfpachtgrond. De erfpacht
was in vergelijking met omringende gemeenten hoog, maar wel voor
25 jaar vast, te rekenen vanaf 1976. De uitgifte viel onder het regime
van de Modelvoorwaarden uit 1926. Niemand van de kopers heeft
kunnen voorzien dat bij de herziening van de erfpacht de gemeente de
voorwaarden zo onredelijk zou toepassen. Het project van 16 huizen
staat op een stukje grond dat bij uitgifte een grondwaarde had van 592
duidend gulden. Bij de herziening van de erfpacht in 2001 werd het
zelfde stukje grond getaxeerd op 1,8 miljoen gulden.
Er werd in Schiedam al jaren gediscussieerd over erfpacht en met de
PvdA uit het college wordt de knoop doorgehakt en besloten erf
pachtgrond te verkopen. Veel bewoners zijn tevreden.
Ik heb een aanbod gekregen van de gemeente. Drie jaar na de vorige
taxatie wordt het stukje grond opnieuw getaxeerd. De waarde is in die
drie jaar met 74% gestegen tot boven de 3 miljoen gulden. Het stukje
dat wij in erfpacht hebben, mogen we kopen voor 83.141.05 euro
(kosten koper) oftewel voor 225 m2 bijna 370 euro per m2. Dit is 6
keer de kostprijs! In de jaren 2004, tot en met 2007 gaat Schiedam zo
een paar duizend erfpachtcontracten te gelde maken.
Oh, ja en dan dit nog. De brief van de gemeente is gedateerd op 13
mei 2004 en daarin staat: "Ik verzoek u bijgaand formulier in te vul
len en aan mij te retourneren zodat het antwoord uiterlijk 3 juni 2004
in mijn bezit is. Nogmaals: het betreft een vooralsnog eenmalige mo
gelijkheid om een aanbod te ontvangen. Deze mogelijkheid vervalt als
ik op genoemde datum geen formulier van u ontvangen heb. Met
vriendelijke groet ondertekend namens de gemeente".
Tot slot: Onze erfpacht werd in 1976 berekend met 9,25% rente en
dat kwam uit op FL 3.300. Bij de herziening in 2001 werd met 6
gerekend. Zou ons contract met Vlaardingen zijn geweest dan zou de
nieuwe erfpacht ongeveer FL 2.100 zijn geworden. Schiedam ver
hoogt naar FL 5.800 met het argument dat de grond drie keer zo duur
is geworden.
Snapt u nog wie er van drie walletjes eet en wie grond in overheids
handen wil houden om speculatie tegen te gaan?
H.M. Peters
t>
Prins Bernhard genoot van oorlog
Jan Gordijn:'Van mijn vader mocht ik niet naar de koopvaardij. Dat vond hij maar een vrijgevochten bende
FOTO: Cor Vos
De Prins in Londen is de titel van Kikkert's nieuwste boek.
