DIRECT UIT VOORRAAD LEVEREN!
Opel Agila Enjoy met megavoordeel
Omstandigheden van brandersknechten waren diep ellendig
Geschiedenis
dé Weekkrant
Nieuwe Stadsblad
Frisse lucht
Een deel van de Hagastraat in de Schiedamse wijk De Gorzen. foto: whm
van de armoede; hun loon was
niet toereikend. De werktijden
waren zeer lang, met name in de
branderijen. De branders
knechten begonnen in het holst
van de nacht omstreeks drie uur
tot 's middags vijf uur of later.
Men at het door vrouw of kind
gebrachte eten als dat uitkwam
en het werk was zeer zwaar. Met
de behuizing van deze zwoegers
was het eveneens slecht gesteld.
'Diep ellendig en hoogst ongun
stig' waren kwalificaties die gol
den onder andere voor Hilver
sum, Breda en Middelburg. Ook
in Schiedam was de toestand
zo. Het waren krotten met maar
één kamer in stegen en sloppen.
Zij bevonden zich in hofjes en
op binnenplaatsen. 'Moordho-
len' schreef een onderzoeker
daarover. In Schiedam waren
deze huisjes tot de jaren zestig
nog te zien. Tussen Schie en Vel-
levest zijn er veel verdwenen.
Gorzen
De bewoners van de huizen
in het Nieuwsticht pompten
hun water uit de haven.
Daar was één pomp voor.
Het nieuwe bouwen bleek
de start voor de Gorzen. De
Hagastraat, Lelie-, Maas- en
de Dwarsstraat ontstonden
in die tijd.
PvdA fietst
door Groenoord
SCHIEDAM - De PvdA-
Schiedam brengt zaterdag
een wijkbezoek aan Groe
noord. De wethouders,
raadsleden en leden van de
partij maken een rondje op
door de wijk. In het winkel
centrum Hof van Spaland
kunnen bewoners van 11 tot
15 uur een gesprek aankno
pen met aanwezige PvdA ge
meenteraadsleden, wethou
ders en bestuursleden. Zij
willen belangstellenden
graag informeren over wat
de PvdA voor de wijk bereikt
heeft, wat de verdere plan
nen zijn voor de wijk en het
winkelcentrum Hof van Spa-
land. Ook wordt alvast inge
haakt op de landelijke actie
die op 20 september plaats
vindt onder het motto: "Pv
dA goede buur(t)".
Voorproefje
lustrumseizoen
SCHIEDAM - In de West-
vest-90 kerk wordt zaterdag
een voorproefje gegeven op
het lustrumseizoen van de
concerten, dat 5 oktober be
gint. De jonge pianist Meng-
jie Han geeft om 15.00 uur
een kort recital met werken
van Beethoven, Chopin en
Liszt. Han heeft al vele prij
zen op zijn naam staan.
Reeds op twaalfjarige leeftijd
kreeg hij een eerste prijs in
zijn leeftijdscategorie bij het
Young Pianist Foundation
Concours in 2001 in Amster
dam. Mengjie Han is ook te
horen in de Westvest90-serie
tijdens het concert te geven
door Laureaten van het Prin
ses Christina Concours, op
zondagmiddag 15 februari
2009.
SCHIEDAM - In het midden
van de 19e eeuw werden
nieuwe bouwregels van
kracht, die zorgden voor be
tere woningen. Het'Nieuw
sticht' met lichtere en rui
mere arbeiderswoningen, is
daar een goed voorbeeld
van.
In de periode 1850 tot 1890 be
stond de bevolking van Schie
dam voornamelijk uit mensen
die een laag tot zeer laag inko
men hadden. Het grootste deel
van de stad behoorde derhalve
tot kleine middenstanders en
arbeiders. Uit studies over die
periode, zoals 'Schiedam in de
tweede helft van de negentien
de eeuw' van H. Schmitz, blijkt
dat de arbeiders zeer lange da
gen maakten en een slechte
conditie hadden. De lonen wa
ren laag en de behuizing slecht.
Daar kwam een gebrekkige li
chamelijke en geestelijke ont
wikkeling bij: de ellende van het
volk!
Diep ellendig
In Schiedam waren de meeste
inwoners afhankelijk van de
moutwijnindustrie. Een arbei
der verdiende over het alge
meen niet veel meer dan tien
gulden per week. Agenten,
brug- en sluiswachters zaten
daar soms nog onder. Dit salaris
De gemeenteraad van Schie
dam stelde in 1854 als eerste
van Nederland een verorde
ning vast met betrekking tot
'het bouwen en betrekken
van nieuwe alsmede op het
ontruimen van ongeschikte
woningen'. Er werd een ver
eniging opgericht die goede
en nieuwe woningen voor
onvermogenden moest
gaan verschaffen. Er kwa
men bouwvoorschriften
voor de afmetingen van de
woning en de minimale
lichtinval. Bij het Bakkersha
ventje bij de Buitenhaven
werd in 1855 een stuk wei
land gekocht en het bouwen
begon. De woningen, het
wijkje werd 'Nieuwsticht'
genoemd, moeten voor die
tijd wel bijzonder zijn ge
weest. Er was frisse lucht en
het woonvertrek was ruim.
zegt pas iets, als bekend is wat
men voor levensonderhoud uit
gaf. Een brood bijvoorbeeld
kostte veertig cent, twee eieren
zeven, een paar klompen ne
gentien cent. Een haring kostte
drie cent, later betaalde de
Schiedammer voor de zomer-
haring tien tot twaalf cent. De
huren varieerden van anderhalf
tot twee gulden per week. Met
andere woorden, de Schiedam
se arbeiders leefden op de grens
Gratis Style Pakket t.w.v. 750,-!
NU VANAF 12.795,-
Inclusief gratis Style Pakket t.w.v. 750,-
OPEL
Schiedam, 's-Gravelandseweg 383, (010) 462 10 33.
www.pavanderkooij.nl
Woensdag 10 september 2008 - Pagina 31
Ruimte voor arbeiders
DOOR FRANS ASSENBERG
BIN EXTRA INGEKOCHT
Lederen stuurwiel, getint glas achterin en
15 inch lichtmetalen velgen
Direct uit voorraad leverbaar
Extra inruilvoordeel
Enjoy uitrusting met o.a.:
airbags en zij-airbags ABS en Brake Assist in hoogte verstelbare
passagiersstoel centrale deurvergrendeling met afstandsbediening
elektrisch bedienbare ramen vóór airconditioning boordcomputer
radio CD30 MP3 met stuurwielbediening mistlampen vóór
Actie is alleen geldig bij Van der Kooij zolang de voorraad strekt. Gemiddeld brandstofverbruik en C02-uitstoot volgens Richtlijn 20Ö4/3/EU of ECE R101
Benzinemotoren km/liter: van 17,0 tot 20,0. Liter/100 km: van 5,9 tot 5,0. C02 gr/km: von 142 tot 120.
