V
Ik ben ge
h
GEWOON...
Van wieg tot graf
dé Weekkrant
Nieuwe Stadsblad
ALTIJD ACTUEEL: DEWEEKKRANT.NL
Woensdag 26" mei 2010- Pagina 16
"Ik vind het belangrijk dat je voor je dood zegt wat je te zeggen hebt", vertelt Yolande Kleiss.
FOTO: VINCENT VAN DORDRECHT
Dood, gewoon... In deze
reeks interviews die eens per
maand in deze krant ver
schijnt, krijgen markante
Schiedammers indringende
vragen voorgelegd door Helen
Teunissen, directeur van Ma-
trice Uitvaartbegeleiding. Een
interview over de dood, over
de uitvaart en daarmee een
gesprek over het leven.
In dit interview spreekt zij met
Yolande Kleiss, de moeder van
de in juni 2000 vermoorde
Nienke. Zij is initiatiefnemer
van 'Violen voor een vlinder',
een muzikaal moment voor
een overleden kind, dat eind
juni in theater aan de Schie
wordt uitgevoerd.
SCHIEDAM - We ontmoeten el
kaar bij Yolande thuis, aan de
keukentafel in de serre met uit
zicht op de prachtige tuin. "Hier
zitten we altijd. Toen ik in ver
wachting was van de jongste
werd het huis te klein en heb
ben we deze serre aangebouwd.
Zo woon ik, na mijn geboorte in
1960 in een huis aan de Kievit
slaan, nog steeds in Kethel."
Op z'n kop
Het leven van Yolande, René en
hun drie zonen kwam er totaal
anders uit te zien na de moord
op hun dochter en zus Nienke
op 22 juni 2000. "Onze wereld
stond op z'n kop. Wat helpt is
dat ik 's middags goed afscheid
van haar heb genomen, niet we
tend dat dit het laatste afscheid
was. Ik had die middag een biki
ni voor haar gekocht: 'Gaaf
mam, met pijpjes, dikke kus'. Ik
heb haar uitgezwaaid, liep even
met haar mee. Achteraf reali
seer ik me welke levensles ik
daarmee heb geleerd, ik besloot
nooit bij iemand weg te gaan als
het niet goed voelt, bijvoorbeeld
als er ruzie is. Ik kan me alles
rond die dagen nog zo goed
herinneren! Dat heb ik echt te
danken aan mijn huisarts: hij
gaf zijn gsm-nummer en zei: 'Je
mag me dag en nacht bellen,
maar je krijgt geen pillen. De ko
mende periode moet je zo be
wust mogelijk meemaken an-
worden gedaan. Maar we had
den wel totaal de regie. Wij be
paalden hoe het ging worden.
Daar waren we heel stellig in.
De meester van Nienke wilde
orgel spelen, ik zei heel bot:
'Nee, dat wil ik niet'. Het moest
een uitvaart voor een kind zijn,
Nienke hield niet van orgelspel.
We kregen ook de raad onze
kinderen iets te laten doen. We
weten dat dit goed is, maar kin
deren laten zich niet aan tafel
zetten om 'iets te doen'. Daar
kiezen ze hun eigen manier en
moment voor. Als ik terugkijk
op de uitvaart denk ik nooit:
hadden we dit of dat maar ge-
zijn wensen gerealiseerd kon
den worden. 'Nu ga ik naar
Nienke', zei hij en die avond
overleed hij. Het is zo belangrijk
om het in één keer goed te
doen! Zo afscheid kunnen ne
men heeft mij gebracht dat ik
meteen de door mij geliefde
mensen heb kunnen loslaten. Ik
heb intens verdriet gehad maar,
omdat het goed was, hoefde ik
ze niet meer bij me te houden.
Ik weet dat er mensen zijn die
jarenlang niet kunnen accepte
ren dat iemand dood is. Voor
mij was het meteen goed, dank
zij goede uitvaarten. Ik heb mijn
vader, als we samen in het zie-
Helen Teunissen.
FOTO: AAD VAN OER GRIENDT
ders heb je er later spijt van.'
Dat was niet makkelijk, natuur
lijk was mijn gedachte: wat
heeft het leven nog voor zin,
hoe moet ik verder. Die nacht
hebben we hier aan de keuken
tafel gezeten en het besluit ge
nomen: we laten ons leven niet
kapot maken. We kregen advies
hoe met de kinderen om te
gaan. Een kinderpsycholoog
vertelde dat ons kind van 12
mee moest naar Nienke, die van
8 moest zelf beslissen en die van
4 moest thuisblijven. Het is
maar de vraag of dat laatste zo'n
goed advies was. Hij is er zelf
achteraf heel boos om geweest:
'Waarom mocht ik niet mee? Ik
heb niet gezien dat ze dood is,
dus kan ik het ook niet geloven'.
Hoe goed bedoeld het advies
ook was, wij hadden het aan
hem moeten vragen. Gelukkig
hebben we foto's genomen van
Nienke, zoals ze opgebaard lag.
Toen was het klaar en duidelijk.
Alweer zo'n les: gooi niets weg
en maak foto's."
Het klopt
Er was ontreddering en toch
moest de uitvaart worden voor
bereid. Kleiss: "Al de eerste
avond hadden we duidelijke
wensen, die zijn ook gereali
seerd dankzij zoveel mensen
om ons heen. We konden niet
alles zelf doen, het is heerlijk als
regeldingen door een ander
Moeder en kind, altijd een kaarsje branden..
daan. Het klopt, het was natuur
lijk, harmonieus, er waren
mooie en warme woorden. De
uitvaart was helemaal Nienke."
Liefde
"Vaak denken mensen, als het
afscheid dichterbij komt: we
hebben de tijd. Mijn vader was
ernstig ziek maar vond het nog
te vroeg om erover te praten, hij
zei elke keer: 'Het komt wel'. We
gingen met de hele familie een
week op vakantie toen hij 75
jaar was geworden. Hij ging erg
achteruit. Op 4 mei kwamen we
thuis, hij ging in bed liggen en
we realiseerden ons dat het niet
lang meer ging duren. Toen Jcon
ik alles vragen wat belangrijk
was "en die avond nog nagaan of
kenhuis waren, vaak gezegd: 'Ik
houd van je, ik ga je zo missen!
Toen het voorbij was, kon ik de
liefde koesteren. Dan is de dood
een volgende fase waarin je niet
meer kunt delen maar waarin je
nog wel steeds die liefde voelt."
Loslaten
"En dan komt de rouw, de pe
riode dat je het alleen moet
doen. Ik had mijn intens ver
driet én ik was woedend op de
moordenaar. Maar elke keer dat
ik gebrand was op wraak werd
ik daar zo moe van. Het kostte
enorm veel energie zonder dat
ik er iets voor terugkreeg. Ik re
aliseerde me dat ik dat los
moest laten. Het werd tijd voor
de jongens: gezelligheid, gren
zen weer aanscherpen. Rust, re
gelmaat en... relatie. Veel ou
ders gaan uit elkaar nadat ze
een kind verloren hebben. Dat
is erg, dan ben je ook nog elkaar
kwijt. Het belangrijkste was: bij
elkaar blijven maar ook losla
ten. Je moet elkaar ruimte geven
en accepteren datje op je eigen
manier rouwt. Dat is soms las
tig, bijvoorbeeld als de één er
wel over wil praten en de ander
niet. Als je dat verwoordt, dan
gaat het lukken. Met de kinde
ren gaat het ook goed. Ze heb
ben allemaal veel bagage mee
gekregen. Dat wil je als ouder
niet, in het begin verwen je ze
schromelijk. Tot we ons reali
seerden dat het zo niet werkt, ze
moeten die last zelf dragen. Zo
ervaren ze kracht en krijgen ze
het vertrouwen dat ze het kun
nen. Vaak genoeg heb ik ze op
gezadeld met mijn angst, na
tuurlijk werkt dat niet. Als zij
weer durven, wie ben ik om hen
dat gevoel van vertrouwen te
ontnemen? Ik heb mijn kinde
ren weer moeten loslaten, met
ontzettend veel pijn. Natuurlijk
had ik ze nooit meer de wijde
wereld in willen laten gaan. Zij
hadden het lef door te gaan en
zijn het vertrouwen in de wereld
niet verloren."
Gelukkig
"Vroeger dacht ik: Als mijn kind
iets overkomt dan houdt het le
ven voor mij ook op. Maar er
kwam een moment dat ik kon
zeggen: 'Ik ben gelukkig, het le
ven is toch weer mooi'. Als je in
de rouw bent-dan is het fijn als
mensen om je heen goed luiste
ren en kijken: wat is jouw be
hoefte? En verder niets opdrin
gen, geen bedankje verwach
ten. Maar ik moest ook zelf naar
de mensen toegaan, niet af-
wachten, anders werd de af
stand steeds groter. Sommige
mensen vinden het lastig als je
op een gegeven moment het le
ven weer oppakt. Wat ik men
sen wil meegeven: Oordeel niet,
dat is zwaar."
Spiegel
"Ik heb de laatste weken veel
nagedacht over mijn eigen uit
vaart. Vijf jaar geleden had ik al
lerlei wensen op papier staan,
ze blijken niet meer te kloppen.
Heel eerlijk gezegd maakt het
me niet zoveel uit, wel dat dege
nen die achterblijven de kans
krijgen op een goede manier af
scheid te nemen. Ik heb graag
de regie in handen maar ik heb
me gerealiseerd dat ik het veel
belangrijker vind dat ik van ie
dereen afscheid neem en dat ik
dat niet uitstel. Dat ik ook nu
heel regelmatig tegen mijn kin
deren zeg: 'Wat houd ik toch
veel van je'. Toch een aantal
wensen: live muziek - geen cd-
speler met krakerige muziek -
iets Frans, iets klassieks en er
moet een vlinder in voorkomen.
Cremeren en in een vlinder- -
steen op het graf van Nienke.
Natuurlijk is de uitvaart een af
spiegeling van mijn leven. De
mensen die mij goed kennen
weten heel goed wat er in die
spiegel te zien is. Het is voor
mijn nabestaanden belangrijk
dat ze daar een goed gevoel bij
hebben. Ik lig in de kist en weet
toch niet wat er gebeurt. En hoe
ze me later herinneren, tja.dat
vind ik eigenlijk niet zo belang
rijk. Ik hoop met liefde, met
warmte. Maar verder.."
Reageren
Wilt u reageren op dit interview?
Uw reacties zijn welkom via
helen.teunissen@matrice.nl
Om de dood bespreekbaar te maken krijgt elke geïnterviewde,
voorafgaand aan het gesprek, de volgende vragen voorgelegd:
•Wat heeft u het meest geraakt in een uitvaart die u bijwoonde?
•Welke (heel) bijzondere wens heeft u voor uw uitvaart?
•Hoe wilt u herinnerd worden tijdens de uitvaart?
Natuurlijk gaat het gesprek daarmee over het leven: wie bent u,
wat is belangrijk voor u, hoe bent u opgegroeid. Tezamen met
de bovengenoemde vragen wordt het daarmee een gesprek
over de.wieg tot en met het graf.tekst: jouen van der koou
