De Sint is onvervang
Snoepgoed voor
geluk en kinderen
II
Kinderfeest ook
voor volwassenen
II
II
V
De viering van Sinterklaas is uoor de Nederlander veruit de belangrijkste traditii
II
Altijd actueel: de weekkrant.nl
woensdag 1 december 2010 Nieuwe Stadsblad pagina 34
Volgens recent onderzoek uan directeur Ineke Strou-
ten uan het Nederlands Centrum uoor Volkenkunde
is Sinterklaas de belangrijkste Nederlandse traditie.
Iets waar we als Nederlanders best trots op mogen
zijn. Maar waar komt die traditie vandaan?
Voor haar onderzoek vroeg
Strouten meer dan 10.000 Ne
derlanders een top tien samen
te stellen van de belangrijkste
Nederlandse tradities. De goed
heiligman liet nummer twee, het
optuigen van de kerstboom, ver
achter zich. Op gepaste afstan
den volgden Koninginnedag en
Oud en Nieuw.
Dat 'de Nederlander' Sinterklaas
zo belangrijk vindt mag opmer
kelijk genoemd worden. Waren
we er een paar jaar geleden niet
met z'n allen van overtuigd dat
de Sint zijn langste tijd had ge
had en voor de Kerstman inge
ruild zou worden?
Hoe dan ook is
Sinterklaas
weer helemaal
terug. Toch
blijft veel
rond de
histo
rische
figuur in
nevelen
gehuld.
Dat
Sinterklaas zijn herkomst niet
heeft in dat 'kasteel' in Spanje
is ondertussen wel bekend.
Over die bisschop van Myra,
waar de geschiedenis wél
op teruggaat, zijn echter vrij
weinig feiten bekend.
Het verhaal gaat dat de bisschop
van het plaatsje Myra, in het hui
dige Turkije, veel goede werken
deed met het geld dat hij van zijn
ouders had geërfd. Hij overleed
op 6 december van het jaar 343
en zijn stoffelijk overschot werd
in 1087 naar Bari in Italië over
gebracht. Zijn gebeente rust daar
nog steeds in een basiliek die zijn
naam draagt.
Zijn persoon werd vanaf
ongeveer 200 jaar na
dood met legendes
omgeven. Zo
zou de jonge
Nicolaas de
borst van zijn
moeder op de
vastgestelde
vastendagen
hebben ge
weigerd.
Ook zou
hij drie
veron
gelukte
kinderen weer tot leven hebben
gewekt. Een van de legendes
die nog steeds doorwerkt
in de huidige tradities was
het verhaal dat Nicolaas de
bruidsschat verzorgde van drie
dochters van een verarmde
edelman. De drie meisjes
restten geen andere oplossing
dan om door prostitutie in hun
levensonderhoud te voorzien
toen Nicolaas gouden mun
ten door het raam gooide en
daarmee de meisjes redde van
dit lot en tegelijk hun bruids
schat verzorgde. Het 'strooien'
met pepernoten en snoepgoed
wordt naar deze goede daad
herleid.
Sint Nicolaas is ook bescherm
heilige van de zeelieden, dit om
dat hij eens een matroos die uit
de mast gevallen was weer tot
leven wekte en andere zeelieden
in nood redde door de storm
te laten bedaren. Dit verklaart
waarom in veel havensteden een
Sint-Nicolaas kerk staat.
Kruidnoten, pepernoten, cho
coladeletters, suikergoed en
taaitaai. Daarmee is nog niet
eens al het snoepgoed genoemd
dat bij 5 december hoort en dat
al vele maanden voordien in de
schappen ligt. Al sinds het Sin
terklaasfeest wordt gevierd hoort
verwennerij erbij. De relatie tot
de goede werken die de histori
sche Nicolaas verricht zou heb
ben en de middeleeuwse viering
van het feest van de heilige Ni
colaas liggen daaraan ten grond
slag. Marsepein heeft een wat
minder lange geschiednis.
Maar wel een opmerkelijke.
Marsepein stamt
uit de
tiende eeuw,
toen Sinter
klaas, behalve
kindervriend
ook huwelijks
makelaar was.
Sint Nicolaas
was de be
schermheer van
het huwelijk en
het gezin.
Rond 5 december konden jon
gens met een stuk marsepein een
meisje hun liefde verklaren. Een
gewoonte vergelijkbaar met het
sturen van een valentijnskaart
nu. Soms werd er geen marse
pein gebruikt, maar speculaas.
Het stuk koek dat een meisje dan
kreeg, heette een speculaasvrijer.
Heel anders was het als er een
taaitaaipop gegeven werd.
Nu mogen kinderen dat mis
schien leuk en lekker vinden,
eeuwen geleden was dat in de
eerste plaats bedoeld om ie
mand te beledigen. Over het
strooien worden meerdere
theorieën aangehangen. Met
het strooien van goudstukken
zou Nicolaas drie zusters van
de prostitutie gered hebben.
Anderen houden het op een
traditie die teruggaat naar
Germaanse oorsprong. Het
strooien met snoepgoed zou
vergeleken kunnen worden
met een vruchtbaarheidsri
tueel, zoals het strooie'n met
rijst bij een huwelijk.
tfi
De viering van Sinterklaas is
sinds de 13e eeuw in Europa
wijdverbreid. In de middeleeu
wen werd op de sterfdag van de
heilige Nicolaas (6 december)
uit de arme kinderen van een
stad een kinderbisschop en as
sistenten gekozen. Deze werden
tot 28 december ('Onnozele
kinderen') rijk gevoed en kregen
allerlei geschenken. De andere
kinderen kregen geld en een vrije
dag om op 6 december feest te
kunnen vieren. Later verdween
die viering van Sinterklaas naar
de achtergrond in het overwe
gend protestantse Nederland.
In de 19e eeuw kwam het feest
langzaam weer in de mode. De
eerste officiële intocht in Am
sterdam vond plaats in 1934.
Sinterklaas is een kinderfeest.
Dat is zeker waar maar ook
siechts een halve waarheid.
Juist alles rondom pakjesavond
maakt de viering van Sinter
klaas bij uitstek (ook) iets voor
volwassenen. Bij het maken van
gedichten en surprises passeert
de persoon voor wie het cadeau
is bedoeld ruimschoots de revue.
Hoewel er zeker mensen zijn die
zich bijzonder druk maken over
de vorm van hun gedicht, is de
inhoud leidend. In'het gedicht
worden op een leuke manier de
wat minder goede eigenschap
pen van de geadresseerde naar
voren gehaald. 'Hoe zou Sin
terklaas dat nou weten?' is een
vraag die kinderen zich stellen.
Voor volwassenen geldt die even
goed. Sinterklaas is het moment
om je extra goed in vrienden en
familieleden te verdiepen.
Voor heel wat mensen blijkt het
maken van een gedicht ieder jaar
weer lastig. Via internet zijn te
genwoordig tal van dichtpieten
te vinden. Handig maar mis
schien pok wel een beetje jam
mer. Probeer toch minstens de
pikante ingrediënten voor het
gedicht zelf te verzinnen.
Als het goed is sluiten gedicht en
surprise op elkaar aan. Dat kan
soms handig zijn om de bedoe
ling de verduidelijken. En na
tuurlijk kan een mooie surprise
een wat minder geslaagd gedicht
compenseren. Of andersom...
Een leuke surprise begint bij het
idee. Als het goed is hetzelfde
idee dat ook in het gedicht te
rug te vinden is. Hoe dat in iets
leuks uitgevoerd kan worden is
voor de één een stuk makkelijker
dan voor de ander. Niet iedereen
is tenslotte even creatief. Ook
hier is internet een uitstekende
vraagbaak. Misschien is in dit
geval een gebakken surprise
wel leuker dan een van karton?
Maar bedenk altijd dat het blijft
gaan om het idee.
tb
