Uitgelicht Appelzolder begint met 'eigen' Cobra M 13 WOENSDAG 1 MAART 2017 'Victory Borfimah' was het eerste schilderij, dat Daan Schwagermann in 1954 kon kopen. Het was een werk van Eugène Brands uit 1949 en karakteristiek voor de Hollandse Experimentele Groep, de bakermat van de Cobra-beweging. Borfimah betekent medicijnbuidei. In sommige Afrikaanse en Amerikaanse culturen droeg je het om je middel en de medicijnen werkten dan heilzaam het lijf in. Een borfimah kon ook menselijke beenderen bevatten en het vermoeden bestaat dat die culturen aan kannibalisme deden. In het schilderij van Brands (1913-2002) ligt die suggestie niet voor de hand, er komen meer dierlijke vormen in voor, nauwelijks menselijke. De Cobra-kunstenaars maakten veel gebruik van dierlijke figuren en fantasiewezens. SCHIEDAM - In hun woeste expressie zetten ze zich af te gen de traditionele schilder kunst van vóór de Tweede Wereldoorlog. Ze waren de uitvinders van de vrije schil derkunst en lieten zich inspi reren door kindertekeningen en uitingen van geesteszie ken. Cobra was internationaal de meest invloedrijke avant-garde beweging in de kunst. Dat het Stedelijk Museum Schiedam van Cobra een in drukwekkende collectie bezit, is toe te schrijven aan de goe de adviezen die conservator Daan Schwagermann in de jaren vijftig kreeg van de Schiedamse kunstverzame laars Goos Verweij, Steef de Vries en Piet Sanders. Het be gon dus met 'Victory Borfi mah'. Daarna kocht Schwager mann 'Oerbeest' aan van Karei Appel, evenals diens 'De wilde jongen'. Maar hoe kwam dat? "De gemeenteraad van Schie dam heeft in 1954 een extreem belangrijk besluit genomen," zegt Nicole Theeuwes, plaats vervangend directeur van het Stedelijk Museum. „Die be sloot dat het Schiedamse mu seum zich voortaan moest richten op 'thans levende kunstenaars'. Tot die tijd had het museum wel verzameld, maar dan ging het voorname lijk om oude kunst en antiek. In 1954 was het Stedelijk Mu seum Amsterdam het enige in Nederland dat zich richtte op hedendaagse kunst en het Stedelijk Museum Schiedam werd het tweede museum dat dat ging doen." Piet Sanders had vóór de oor log al contact met Karei Appel en volgde hem op de voet. Steef de Vries was in Schie dam onderwijzer en verzame laar van abstracte kunst; hij ging elke zomer een poosje naar Parijs om daar de galerie- en te bezoeken; zo leerde hij de Cobra-kunstenaars kennen. Goos Verweij was drukker in Schiedam en veel kunstenaars wisten dat hij best voor een zacht prijsje wilde drukken in ruil voor een kunstwerk. Het drietal adviseerde Daan Sch wagermann om het aankoop beleid te concentreren op de experimentelen, die een gi gantische vernieuwing in de schilderkunst inluidden. Het bracht Schwagermann in contact met Gerrit Benner, die de atelierwoning van Karei Appel in Amsterdam bewoon de nadat Appel zich in Parijs gevestigd had en als kunste naar internationaal doorbrak. Benner beklaagde zich over de honderden kunstwerken van Appel die nog in de woning stonden. Benner kon er niet goed uit de voeten. Schwager- Hans Sonnenberg schonk het Stedelijk Museum Schiedam deze door Constant gemaakte schaal. (Foto: Tom Haartsen) mann bood aan om alle Ap pels op de zolder van het Schiedamse museum op te slaan. Appel ging akkoord en zo belandden 295 vroege Ap pels in het Schiedamse muse um. In 1956 trad Pierre Janssen aan als conservator. Hij besloot de Appeis te beschermen tegen klimatologische omstandig heden. Hij liet een brand- en vochtvrij depot inrichten, borg de werken-op-papier op in stofvrije^ dozen en zette de schilderijen in rekjcen in plaats van tegen elkaar. In Parijs" hoorde Karei Appel echter dat zijn werken naar een achte loos museumpje in Schiedam waren gegaan en hij kwam op hoge poten verhaal halen. Pierre Janssen kon hem het tegendeel laten zien. Appel was opgelucht en toen Jans sen hem verzocht werk van hem aan te kopen, was Appel daar na enige aarzeling toe bereid. Het Stedelijk Museum verwierf 26 gouaches voor zesduizend gulden... Dat was wel het hele aankoopbudget van 1959. In de jaren daarna volgden meer aankopen van Cobra-kunstenaars. Deirdre Carasso, vorig jaar Diana Wind opge volgd als museumdirecteur, heeft een aantal vernieuwingen aangekondigd. De historische collectie van het museum krijgt voortaan permanent aandacht, evenals de vermaarde Cobra-collectie.

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Het Nieuwe Stadsblad | 2017 | | pagina 13