Politieke Schetsen. Buitenlandsche Sprokkelingen. We kunnen niet anders, dan ons aansluiten bij den laatstën wensch van onzen partijgenoot Spiekman. Waar vooral te Schiedam de vak beweging bijna geheel ontbreekt, is het wen- schelijk. dat zij, die er iets voor gevoelen, hun best doen, met de geschiedenis van het vakvereenigingswezen op de hoogte te komen. Laten zij bedenken, dat kennis macht is. De brochu ren verkoop bracht ditmaal f2.28 op. a. Grondwetsherziening om te komon tot algemeen enkelvoudig kiesrecht voor mannen en vrouwen met toepassing van het stelsel der evenredige vertegenwoordiging. b. Arbeiderspensioneering voor mannen en vrouwen op kosten van den Staat. c. Uitbreiding der ongevallenverzekering tot de landarbeiders, zeelieden, zeevisschers, handelsbedienden, dienstboden en andere uit gesloten arbeiders of met dezen gelijk te stel len personen. d. Inwilliging der eischen door de vak- vereenigingen gesteld aan den Staat, als uitvoering van rijkswerken in eigen beheer, maximum arbeidstijd en minimum loon in bestekken van rijkswerken, enz. e Invoering eener wet op de arbeids- en rusttijden, die als overgang naar den acht- urigeD arbeidsdag, voor geen bedrijf langer arbeidstijd dan tien uur toelaat en den nacht arbeid afschaft, of, waar dit onmogelijk is, invoering van een behoorlijk ploegenstelsel eischt. Verbetering der arbeidswetgeving ook in ander opzicht, en de uitbreiding daarvan tot den veldarbeid en de huisindustrie. f. Vermeerdering van den volksinvloed op de samenstelling der rechterlijke macht en opheffing der militaire rechtspraak. Schadeloosstelling aan onschuldig veroor deelden en preventief gevangenen. Kostelooze rechtspleging. g. Handhaving der vrijheid van denken, spreken, drukpers, vereeniging en vergade ring, ook voor ambtenaren en militairen. h. Bestrijding van het militairisme, be vordering van volksweerbaarheid onder voor waarde van belangrijke verlichting van per soonlijke en financieele lasten. i. Kosteloosheid van het Lager Onderwijs. Bij gebleken bekwaamheid gratis openstelling van inrichtingen voor Hooger- en Middelbaar Onderwijs, ook voor minvermogenden. Gratis verstrekking van leermiddelen. Uitbreiding der bestaande Wet op den Leer plicht in dien zin, dat de verplichte cursus minstens 7 jaar omvatniet eerder beginnende dan op 6-jarigen en uiterlijk eindigend op 17-jarigen leeftijd; verplicht stellen van het Herhalings onderwijs gedurende minstens twee jaren. Erkenning van den plicht der overheid er voor te waken, dat de lichamelijke verzorging van het schoolkind voldoende zij, derhalve invoering van schoolartsen. Invoering van schoolraden. Wijziging vau de Arbeidswet zoodanig, dat 1. kinderen die nog leerplichtig zijn, vallen onder de arbeidswet, ook al zijn ze ouder dan 12 jaar; 2. verbod van allen loontrekkenden arbeid voor leerplichtige kinderen en als gevolg daarvan intrekking der vrijstelling van zes weken uit de leerplichtwet; 3. verplichting voor den werkgever om kinderen, die herhalingsonderwijs willen vol gen hiervoor den noodigen tijd te verstrekken. j. Betere regeling van het pacht contract, berustende op het beginsel, dat alleen pacht behoeft te worden betaald van de netto op brengt van het bedrijf, met recht van den vertrekkenden pachter op vergoeding wegens de door zijn arbeid of kapitaal aan het ge huurde aangebrachte verbeteringen. Toezicht op de naleving van liet pachtcon- tract door pachtcommissies, waarin alle be langhebbenden zijn vertegenwoordigd. Uitbreiding van het onteigeningrecht der gemeenten om te kunnen voldoen aan den eisch, gesteld in het gemeenteprogram, lui dende: „Het tegen matigen prijs in gebruik geven van grond en van bedrijfsmateriaal, om 1 andbewerkers daarop een zelfstandig be staan te verschaffenin verband hiermede bevordering van coöperatie der kleine en mid delmatige landgebruikershet aanleggen van wegen en bosschen, het droogleggen van plas sen en de ontginning van woeste gronden. Afschaffing var, alle bevoorrechting inzake het jachtrecht. k. Meerdere zelfstandigheid der gemeenten ook op belastinggebied. 1. Belasting van uitwonende eigenaren. Invoering van staatserfrecht in de zijlinie. Sterk opklimmende belasting op erfenissen, vermogens en inkomsten. Afschaffing der be lasting op de levensmiddelen. m. Opheffing der wetsbepalingen, die de vrouw ten achter stellen bij den man. Op heffing van het verbod van onderzoek naar het vaderschap en verplichting van den natuur lijken vader om zijn kind te onderhouden. n. Bestrijding van het alcoholisme o. a. door aan de meerderjarige mannen en vrouwen van iedere gemeente het recht te geven, bij meerderheid van stemmen den drankverkoop in de gemeente te beperken of te verbieden (local option). o. Ontwikkeling van het koloniaal beheer in de richting van het zelfbestuur der kolo niën. Uitgaande van. dit beginsel worden de volgende eischen gesteld. Wat Oost Indië betreft: a. Beëindiging van den Atjeh oorlog. Schei ding der finantiën, de 'centralisatie van het Bestuur. b. Afschaffing der heerendiensten en van de gedwongen koffiecultuur. Overname der pandhuizen in eigen beheer. c. Krachtige voortzetting van bevloeiings werken. Landbouwcrediet. d. Verschaffing van verloskundige hulp. e. Verbetering van den maatschappelijken toestand der Indo Europeanen. Wat Wes-t Indië betreft. a. Opheffing van subsidie aan Suriname. Hulp verschaffen aan Curagao en de andere eilanden. b. Bevordering van den kleinen landbouw. Einde maken aan de bevoorrechting der plan tageeigenaren en der mijnbouw-maatschap- pijen. e. Arbeidswetgeving. De Gemeente werklieden-vereeniging „Ons Belang" te Leeuwarden heeft besloten deel te nemen aan 't verkiezings congres. We hebben hier een dergelijke vereeniging, die zich zelf niet aansloot bij den Bestuur- dersbond. De Schiedamsche gemeente werk lieden mogen een voorbeeld nemen aan hun Leeuwarder collega's. In Amsterdam zijn onze partij-genooten reeds in het vuur, voor de tusschentijdsche verkiezing in het 3e distrikt. Hun candidaat is Henri Polak, de tegen woordige partij-voorzitter en voorzitter van 't hoofd-bestuur van den Alg. Nederl. Dia- mantbew.-Bond. Woensdagavond werd in „Handwerkers Vriendenkring" de eerste openbare vergadering gehouden met Hugenholtz en Polak als spre kers. Hugenholtz kritiseerde de tegenwoordige regeering en drong er op aan Polak te steunen ook als protest tegen die regeering. Polak gispte de halfheid der radicalen en liberalen, die bij al hun democratie nog wel zorgen ook de bezitters behoorlijk in bescherming te nemen. Hij verweet den heer van den Bergh, den candidaat der radicalen, dat deze ook nog tusschen beide kwam nu de heer den Hertog (lib.) reeds de soc. demo cratie bestreed. Hij laakte het dat de radicale inplaats van een openbare vergadering een „onder-onsje" wilden houden. Mr. van den Bergh kwam in debat. De beide sprekers dienden hem behoorlijk van antwoord. Het spant er nu in Amsterdam. Wij wen- schen onze partijgenooten goeden moed en veel succes. Spanje I. Het rommelt weer in het land der Inquisite. In de 19e eeuw beleefde het niet minder dan 6 omwentelingen. Het schijnt zich nu te haasten, de 20e eeuw met een nieuwe omwenteling in te wijden, maar even min als in de 19e eeuw maakt deze oproerige beweging den indruk van een werkelijke hervorming. Van waar deze talrijke woelingen en hun eentonige mislukking? De levensvoorwaarden in Spanje zijn bui tengewoon ongunstig. De staatsschuld bedroeg in 1897 ruim 7100 millioen peseta's (1 pes. f 0.50)voor jaarlijksche renten enz is daarvoor noodig 400 millioen peseta's of 45% van het jaarlijksche inkomen. (Een vergelijking met Duitschland geeft aan, dat daar de rijksschuld slechts '/3 van die in Spanje is en de inkomsten het dubbele van die in Spanje bedragen). De bevolking, die door deze lasten wordt gedrukt, heeft slechts zeer geringe middelen van bestaan, gelijk reeds hieruit blijkt dat in Spanje op een vierkanten kilometer slechts 35 pei sonen wo nen (tegen 148 in Nederland). De waarde van in- en uitvoer is voor Nederland 4 maal grooter dan voor Spanje, dat toch een 4 maal grootere bevolking bezit dan Nederland. De getallen der landverhuizers wijzen dezelfde ellende aantusschen 1870 en 1880 weken er 172 000 personen uit, tusschen 1880 en 1890: 367.500 en tusschen 1890 en 1895: 579,700. en nog steeds is dat getal stijgende Nog één getal: het procent der bevolking, dat niet lezen of schrijven leerde, is in Spanje 52%, in Nederland 1.6%; Spanje wordt in Europa daarin alleen nog overtroffen door Roemenië, Servië, Rusland en Montenegro. Al deze getallen wijzen op een algemeene materieele ellende. Het uiterlijk van het land is daarmee in overeenstemming. De groote hoogvlakte, die de helft van het geheele Pyreneesche Schiereiland omvat, is een arm, dor, leelijk land, met hier en daar een ellen dig vervallen dorp, het eigendom van enkele grootgrondbezitters, die een deel van den bodem door hun merinoskudden laten afweiden en van het andere deel nog zooveel mogelijk pacht trekken. En als hun kudden geen ander voedsel vinden, dan eten zij van den oogst der pachters, die geen recht van weiden hebben, omdat de eigenaars met hun „Mesta" (naam van hun vereeniging) het monopolie bezitten. In het Z. dezer hoogvlakte wonen de zoogenaamde Batuecas, de miserabelste menschengroep uit geheel Europa, „levende zonder wetten, zonder zeden," minder dan beesten. Soortgelijke toestanden bestaan in geheel Spanje; alleen de kleine kustvlakten in het Oosten hebben het iets beter. In de streken met mijnontginning en wijnbouw en in de handelsplaatsen aan de ku:st heeft men dezelfde arbeidsverhoudingen als overal elders in mijn wijn- en handelsdistrikten, d. w. z. de uitbuiting van den arbeider door grootkapitaal, grooindustrie en groothandel. Tot het aanbrengen van verbeteringen in deze toestanden, is Spanje zelf volkomen on machtig. Het korte bestuur van Napoleon over Spanje was het begin van een nieuw en beter leven voor deze beklagenswaardige bevolking. Na Napoleon is Spanje onmachtig teruggezonken in zijn vreeselijke ellende Een kort overzicht over de 6 revoluties der 19e eeuw en de politieke verhoudingen zal dit duidelijk maken. J. v. L. In Oost Pruisen heeft de regeering f2000 beschikbaar gesteld ter „verheffing der arbei- Ontwerp Verkiezingsprogram der S. D. A. P.

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

De Moker | 1901 | | pagina 3